شأن نزول سوره «قدر»

شأن نزول آیات (1 ـ 5) سوره «قدر»

پرسش : شان نزول آیات (1 ـ 5) سوره«قدر» چه می باشد؟

پاسخ اجمالی

پیغمبر اکرم(ص) در خواب دید بنى امیه از منبر او بالا رفته اند. این امر بر پیامبر گران آمد و ناراحت شد. سوره قدر نازل گرديد و پيامبر را تسلى داد. اما با توجه به اینکه مسجد و منبر در مدينه تشكيل شد و این سوره مکی است، اين روايت ممكن است از قبيل تطبيق باشد نه شان نزول.

پاسخ تفصیلی

در آیات (1 ـ 5) سوره«قدر» می خوانیم:

«اِنّا اَنْزَلْناهُ فی لَیْلَهِ الْقَدْرِ * وَ ما اَدْراکَ ما لَیْلَهُ الْقَدْرِ * لَیْلَهُ الْقَدْرِ خَیْرٌ مِنْ اَلْفِ شَهْر * تَنَزَّلُ الْمَلائِکَهُ وَ الرُّوحُ فیها بِاِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ کُلِّ اَمْر * سَلامٌ هِیَ حَتّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ»؛

(ما آن [قرآن] را در شب قدر نازل کردیم! * و تو چه مى دانى شب قدر چیست؟! * شب قدر بهتر از هزار ماه است! * فرشتگان و «روح» در آن شب به اذن پروردگارشان براى [تقدیر] هر کارى نازل مى شوند. * شبى است سرشار از سلامت [و برکت و رحمت] تا طلوع سپیده).

شان نزول

در روایتى آمده که پیغمبر اکرم(صلى اللهعلیه وآله) در خواب دید «بنى امیه» از منبر او بالا رفته اند، این امر بر پیامبر گران آمد و ناراحت شد، سوره«قدر» نازل گردید و پیامبر را تسلّى دارد (لذا بعضى «لَیْلَهُ الْقَدْرِ خَیْرٌ مِنْ اَلْفِ شَهْر»، را ناظر به مدت حکومت «بنى امیه» که حدود یک هزار ماه بود مى دانند) و مى دانیم: مسجد و منبر در «مدینه» تشکیل شد، نه در «مکّه».(1)
اما، معروف ـ چنان که گفتیم – «مکّى» بودن است و این روایت ممکن است از قبیل تطبیق باشد نه شان نزول.(2)

پی نوشت:

(1). «روح المعانى»، ج 30، ص 188 و «درّ المنثور»، ج 6، ص 371؛ «بحار الانوار»، ج 18، ص 128، و ج 44، ص 58؛ «قرطبى»، ج 20، ص 133.
(2). گردآوري از کتاب: شان نزول آیات قرآن(برگرفته از تفسیر نمونه)، محمد جعفر امامی، مدرسه الامام علی بن ابی طالب(ع)، چاپ اول ، ص 504.