حدیث در مورد زن و جایگاه زنان

محبّت به بانوان

24 الإمامُ الصادِقِ عليه السلام: اَلعَبدُ كُلَّما إزدادَ لِلنِّساءِ حُبّاً، إزدادَ فِى الإيمانِ فَضْلاً.
امام صادق عليه السلام فرمود: هرچه زن دوستى بنده افزايش يابد، برايمانش افزوده مى شود.

محبّت به همسر

25 قالَ رَسُولِ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: لِلرَّجُلِ عَلَى المَرأةِ أنْ تَلزِمَ بَيْتَهُ، و تُوَدِّدَهُ وَ تُحِبَّهُ وَ تَشفِقَهُ.

رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: حق مرد بر زنش آن است كه پاى بند خانه اش باشد، با او محبّت و مهربانى كند و دوستش بدارد.

مستدرك الوسائل، ج 4، ص 244، ح 16604

اظهار محبّت

36 عَن أبى عبدِاللّه ِ عليه السلام قالَ: إذا أحْبَبتَ رَجُلاً فَاَخْبِرْهُ بِذلِكَ فَاِنَّهُ أثْبَتُ لِلْمَوَدَّةِ بَينِكُما.

امام صادق عليه السلام فرمود: هنگامى كه كسى را دوست مى دارى، او را از اين محبّت آگاه كن زيرا اين كار، دوستى بين شما را محكم تر مى كند.

كافى، ج 2، ص 644، ح 2

الإمامُ الصّادقُ عليه السلام : تَهادَوا تَحابُّوا ؛ فإنّ الهَدِيَّةَ تَذهَبُ بِالضَّغائنِ .

امام صادق عليه السلام : هديه ردّ و بدل كنيد تا به همديگر با محبّت شويد؛ زيرا هديه كينه ها را از بين مى برد.

بحار الأنوار : 75/44/1.

عنه صلى الله عليه و آله : لا يَخدُمُ العِيالَ إلاّ صِدِّيقٌ أو شَهيدٌ أو رَجُلٌ يُرِيدُ اللّه ُ بهِ خَيرَ الدنيا و الآخِرَةِ .

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : به زن خود خدمت نكند، مگر صدّيق، يا شهيد، يا مردى كه خداوند خير دنيا و آخرتِ او را بخواهد .

بحار الأنوار : 104/132/1 .

عنه صلى الله عليه و آله : اِتَّقُوا اللّه َ في الضَّعِيفَينِ : اليَتيمِ و المرأةِ ، فإنَّ خِيارَكُم خِيارُكُم لِأهلِهِ .

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : از خدا درباره دو ناتوان بترسيد : يتيم و زن . براستى بهترين شما كسى است كه براى خانواده اش بهتر باشد .

عنه صلى الله عليه و آله : جُلوسُ المَرءِ عندَ عِيالِهِ أحَبُّ إلى اللّه ِ تعالى مِنِ اعتِكافٍ في مَسجِدِي هذا .

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : نشستن مرد نزد زن و فرزندش ، نزد خداى متعال محبوبتر است از اعتكاف او در اين مسجد من .

تنبيه الخواطر : 2/122 .

عنه صلى الله عليه و آله : إنَّ الرَّجُلَ لَيُؤجَرُ في رَفعِ اللُّقمَةِ إلى فِي امرَأتِهِ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : كسى كه به طرف دهان همسرش لقمه اى بالا برد پاداش برد .

المحجّة البيضاء : 3/70 .

الإمامُ الصّادقُ عليه السلام : مَن حَسُنَ بِرُّهُ بِأهلِهِ زادَ اللّه ُ في عُمُرِهِ .
امام صادق عليه السلام : هر كه به خانواده اش نيكى كند ، خداوند بر عمرش بيفزايد .

الخصال : 88/21 .

الإمامُ الصّادقُ عليه السلام : تَزَوَّجُوا في الشُّكاكِ و لا تُزَوِّجُوهم ، لأنَّ المرأةَ تَأخُذُ مِن أدَبِ الرَّجُلِ و يَقهَرُها عَلى دِينِهِ .
امام صادق عليه السلام : از خانواده اى كه [در حقانيت شما شيعيان] ترديد دارند، زن بگيريد، اما به آنها زن ندهيد ؛ زيرا زن ، تربيت و خلق و خوى مرد را به خود مى گيرد و مرد، او را تحت تأثير دينِ خود قرار مى دهد .بحار الأنوار : 103/377/8 .

الإمامُ الرِّضا عليه السلام : إيّاكَ أن تُزَوِّجَ شارِبَ الخَمرِ ، فإن زَوَّجتَهُ فكأنّما قُدْتَ إلى الزِّنا .

امام رضا عليه السلام : از زن دادن به شراب خوار بپرهيز، كه اگر به او زن دهى چنان است كه دلاّل زنا شده باشى . بحار الأنوار : 79/142/55 .

مكارم الأخلاق عن الحسينِ بنِ بَشّارٍ : كَتَبتُ إلى أبي الحسنِ عليه السلام : إنّ لي ذا قَرابَةٍ قد خَطَبَ إلَيَّ و في خُلُقِهِ سُوءٌ ! فقالَ : لا تُزَوِّجْهُ إن كانَ سَيِّئَ الخُلُقِ .
مكارم الأخلاق به نقل از حسين بشّار : به ابو الحسن عليه السلام نوشتم: من خويشاوندى دارم كه از دخترم خواستگارى كرده ،اما بد اخلاق است . حضرت فرمود : اگر بد خُلق است ، به او زن نده .

مكارم الأخلاق : 1/443/1525 .

ـ بهترين خصلت هاى زنان

الإمامُ عليٌّ عليه السلام : خِيارُ خِصالِ النِّساءِ شِرارُخِصالِ الرِّجالِ : الزَّهوُ ، والجُبنُ ، والبُخلُ ؛ فإذا كانتِ المَرأةُ مَزهُوَّةً لَم تُمَكِّنْ مِن نَفسِها ، وإذا كانت بَخيلَةً حَفِظَت مالَها ومالَ بَعلِها ، وإذا كانت جَبانَةً فَرِقَت مِن كُلِّ شَيءٍ يَعرِضُ لَها .
امام على عليه السلام : بهترين خصلت هاى زنان، بدترين خصلت هاى مردان است: غرور، ترسويى و بخل؛ زيرا زن هرگاه مغرور باشد خودش را در اختيار [نامحرم ]نمى گذارد. هرگاه بخيل (ممسك) باشد مال خود و شوهرش را نگه مى دارد و هرگاه ترسو باشد از هر چيزى كه برايش پيش آيد (مايه بد نامى باشد) وحشت مى كند.نهج البلاغة : الحكمة 234.

اهمّيت دادن به انتخاب زن

الإمامُ الصّادقُ عليه السلام : إنّما المرأةُ قِلادَةٌ فانظُرْ ما تَتَقَلَّدُ ، و لَيسَ لامرأةٍ خَطَرٌ ، لا لِصالِحَتِهِنَّ و لا لِطالِحَتِهِنَّ : و أمّا صالِحَتُهُنَّ فَلَيسَ خَطَرُها الذَّهَبَ و الفِضَّةَ هِي خَيرٌ مِنَ الذَّهَبِ و الفِضَّةِ ، و أمّا طالِحَتُهُنَّ فَلَيسَ خَطَرُها التُّرابَ ، التُّرابُ خَيرٌ مِنها .
امام صادق عليه السلام : همانا زن گردنبند است ؛ پس بنگر كه چه گردنبندی به گردن مى افكنى . براى زن ارزش و بهايى نمى توان تعيين كرد ، نه براى خوب آنها و نه براى بدشان . زن خوب ، ارزشش طلا و نقره نيست، بلكه از طلا و نقره هم بهتر و ارزشمندتر است و زن بد ، ارزشش خاك نيست، بلكه خاك از او ارزشمندتر است . معاني الأخبار : 144/1 .

رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله : إنّي لَأتَعَجَّبُ مِمَّن يَضرِبُ امرَأتَهُ وهُو بِالضَّربِ أولى مِنها !
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : من در شگفتم از كسى كه زنش را كتك مى زند ، در حالى كه خودش به كتك خوردن سزاوارتر از اوست .

جامع الأخبار : 447 / 1259 .

عنه صلى الله عليه و آله : ألا وإنَّ اللّه َ عَزَّوجلَّ ورَسُولَهُ بَرِيئانِ مِمَّن أضَرَّ بِامرَأةٍ حتّى تَختَلِعَ مِنهُ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : بدانيد كه خداوند عز و جل و رسول او بيزارند از كسى كه زنش را چنان بيازارد تا آن زن طلاق خلع بگيرد .ثواب الأعمال : ص 338 ح 1 .

الإمامُ عليٌّ عليه السلام ـ فِيما أوصَى ابنَهُ الحسنَ عليه السلام ـ : لا يَكُنْ أهلُكَ أشقَى الخَلقِ بكَ .
امام على عليه السلام : در ضمن وصيت به فرزندش حسن عليه السلام ، مى فرمايد : نبايد خانواده ات بدبخت ترين مردمان نزد تو باشند .بحارالأنوار : ج 77 ص 229 ح 2 .

الإمامُ الصّادقُ عليه السلام : مِن أخلاقِ الأنبياءِ صلّى اللّه ُ علَيهِم حُبُّ النِّساءِ .
امام صادق عليه السلام : از اخلاق پيامبران ـ كه درود خدا بر آنان باد ـ ، زن دوستى است.الكافي : 5/320/1.

عنه عليه السلام : كُلُّ مَنِ اشتَدَّ لَنا حُبّا اشتَدَّ للنِّساءِ حُبّا و للحَلْواءِ .
امام صادق عليه السلام : هر كس علاقه اش به ما بيشتر باشد، علاقه اش به زن و شيرينى بيشتر است.

مستطرفات السرائر : 143/8.

رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله : يا أيُّها النّاسُ ، إنّما النَّظرَةُ مِن الشَّيطانِ ، فمَن وَجَدَ مِن ذلكَ شيئا فلْيَأْتِ أهلَهُ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : اى مردم! بدانيد كه نگاه [به نا محرم] از شيطان است. هركه بر اثر نگاه، تحريك شد با همسرش همبستر شود.

كتاب من لا يحضره الفقيه : 4 / 19 / 4975.

الإمامُ عليٌّ عليه السلام : إذا رأى أحَدُكُمُ امرأةً تُعجِبُهُ فلْيَأْتِ أهلَهُ ؛ فإنَّ عِندَ أهلهِ مِثلَ ما رأى ، و لا يَجعَلَنَّ لِلشَّيطانِ إلى قَلبِه سَبيلاً ، و ليَصرِفْ بَصَرَهُ عَنها ، فإن لَم تَكُنْ لَهُ زَوجَةٌ فَلْيُصَلِّ رَكعَتَينِ و يَحمَدِ اللّه َ كثيرا ، و يُصَلّي علَى النَّبيِّ و آلِهِ ، ثُمّ ليَسألِ اللّه َ مِن فَضلِهِ فإنّهُ يُبيحُ لَهُ برأفتِهِ ما يُغنيهِ .
امام على عليه السلام : هرگاه فردى از شما زنى را ديد و از او خوشش آمد، برود و با همسر خود همبستر شود؛ زيرا نظير آنچه ديده است در همسر خود او نيز هست. شيطان را به دل خود راه ندهد و چشم خود را از آن زن برگرداند. اگر زن ندارد دو ركعت نماز بخواند و بسيار حمد خدا گويد و بر پيامبر و آل او صلوات فرستد و آنگاه از خداوند مسألت كند كه از فضل خويش عطايش فرمايد. خداوند از روى مهر و رأفت خود نياز او را برطرف خواهد ساخت.

بحار الأنوار : 10 / 115 / 1.

رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله : ما استَفادَ المؤمنُ بعدَ تَقوَى اللّه ِ عزّوجلّ خَيرا لَهُ مِن زَوجَةٍ صالِحَةٍ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : مؤمن ، بعد از تقواى خداوند عز و جل ، بهره اى بهتر از زن شايسته نبرده است .

كنز العمّال : 44410

عنه صلى الله عليه و آله : مِن سَعادَةِ المَرءِ الزوجَةُ الصالِحَةُ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : از خوشبختى مرد ، داشتن زن شايسته است .

الكافي : 5/327/4 .

فاطمه زهرا سلام الله علیها :
خَيْرٌ لِلنِّساءِ اَنْ لا يَرَيْنَ الرِّجالَ وَ لا يَراهُنَّ الرِّجالُ؛
حضرت امير المؤمنين گويد: روزى پيامبر از ما سؤال كرد: بهترين كار براى زن چيست؟ كسى نتوانست پاسخ گويد. من اين پرسش را از فاطمه پرسيدم. او فرمود:

بهـترين كار براى زن آن اسـت كـه او مردان را نبيند و مردان نيز او را نبينند.
كشف الغمه: ج1، ص466

امام على عليه السلام : إنَّ المَرأَةَ رَيحانَةٌ و لَيسَت بِقَهرَماَنةٍ ؛
امام على عليه السلام :زن گل است و لطيف ، نه كارگزار و دلير .

. نهج البلاغه ، نامه 31 .

قـالَ الصّـادِقُ عليه السلام: اِنَّ مِنْ بَرَكَةِ الْمَرْأَةِ قِلَّةَ مَهْرِها.
امام صادق عليه السلام فرمود: كمى مهريّه زن از بركات اوست.

عنه عليه السلام : صِيانَةُ المَرأةِ أنعَمُ لِحالِها وَأدوَمُ لِجَمالها.
امام على عليه السلام : صيانت زن او را شادابتر و زيبايى اش را پايدارتر مى كند .غرر الحكم : 5820 .

عـَنِ النَّـبِيِّ صلي الله عليه و آله قـالَ: مَنْ تَزَوَّجَ امْرَأَةً لِمالِها وَ كَلَهُ اللّهُ اِلَيْهِ، وَ مَنْ تَـزَوَّجَها لِجَمالِها رَأى فِيـها ما يَـكْرَهُ، وَ مَنْ تَـزَوَّجَها لِدِينِـها جَـمَعَ اللّهُ لَـهُ ذلِـكَ.
از پيامبر خدا صلي الله عليه و آله نقل شده: هر كه با زنى به خاطر مالش ازدواج كند، خداوند او را به مال وى واگذار مى كند، و هر كه با او به خاطر جمال و زيبائى اش ازدواج نمايد، در او چيزى را كه خوشايند او نيست، خواهد ديد، و هر كه با وى به خاطر دينش ازدواج كند، خداوند تمامى اين مزايا را براى او جمع مى كند.

وسائل الشيعه، ج 14، ص 31

قـالَ رَسُـولُ اللّهِ صلي الله عليه و آله: اِنَّ مِنْ يُمْنِ الْمَرْأَةِ تَيْسيرَ خِطْـبَتِـها.
پيامبر خدا صلي الله عليه و آله فرمود: همانا از نشانه هاى بركت زن آن است كه خواستگاريش بى تكلّف و آسان انجام گيرد.

كنزالعمال، ج 16، ص 322، ح 44721بستن

قـالَ عَـلِىٌّ عليه السلام: لا تُغالُوا بِمُهُورِ النِّساءِ فَتَكُونَ عَداوَةً.
حضرت على عليه السلام فرمود: مهريّه زنها را بيشتر نكنيد كه موجب كدورت و دشمنى گردد.

وسائل الشيعه، ج 15، ص 11

امام صادق عليه السلام: لا يَنْبَغى لِلْمَراَةِ اَنْ تُجَمِّرَ ثَوْبَها اِذا خَرَجَتْ مِنْ بَيْتِها؛
شايسته نيست كه زن مسلمان، آن گاه كه از خانه خويش بيرون مى رود، لباس خود را وسيله جلب توجّه ديگران نمايد. [خوشبو و يا جذاب نمايد].

عنه صلى الله عليه و آله : قَولُ الرَّجُلِ للمرأةِ : «إنّي اُحِبُّكِ» لا يَذهَبُ مِن قَلبِها أبدا .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : اين سخن مرد به زن كه «دوستت دارم» هرگز از دل زن بيرون نرود .

الكافي : 5/569/59 .

رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله : ما زالَ جَبرَئيلُ يُوصِينِي بالمرأةِ حتّى ظَنَنتُ أنَّهُ لا يَنبَغِي طَلاقُها إلاّ مِن فاحِشَةٍ مُبَيِّنَةٍ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : جبرئيل پيوسته مرا درباره زن سفارش مى كرد ، تا جايى كه گمان بردم طلاق او جايز نيست مگر در صورت زشت كارى آشكار .

بحار الأنوار : 103/253/58 .

الإمامُ زينُ العابدينَ عليه السلام : و أمّا حَقُّ الزَّوجَةِ فأن تَعلَمَ أنَّ اللّه َ عزّ و جلّ جَعَلَها لكَ سَكَنا و اُنْسا ، فَتَعلَمَ أنَّ ذلكَ نِعمَةٌ مِنَ اللّه ِ علَيكَ فَتُكرِمَها و تَرفُقَ بها ، و إن كانَ حَقُّكَ علَيها أوجَبَ فإنّ لَها علَيكَ أن تَرحَمَها .
امام زين العابدين عليه السلام : حقّ زن اين است كه بدانى خداوند عزّ و جلّ او را مايه آرامش و انس تو قرار داده است و بدانى كه اين نعمتى است كه خداوند به تو داده ؛ پس او را گرامى دارى و با وى نرمخو باشى ، هر چند حقّ تو بر او واجب تر است، اما حقّ وى بر تو اين است كه با او مهربان باشى .

بحار الأنوار : 74/5/1 .

الكافي عن الحسنِ بنِ جَهمٍ : رأيتُ أبا الحسنِ عليه السلام اختَضَبَ، فقلتُ: جُعِلتُ فِداكَ، اختَضَبتَ؟ فقالَ: نَعَم، إنَّ التَّهيِئَةَ مِمّا يَزِيدُ في عِفَّةِ النساءِ، و لَقد تَرَكَ النساءُ العِفَّةَ بِتَركِ أزواجِهِنَّ التَّهيِئَةَ
ثُمّ قالَ : أ يَسُرُّكَ أن تَراها على ما تَراكَ علَيهِ إذا كنتَ على غَيرِ تَهيِئَةٍ ؟ قلتُ : لا ، قالَ : فهُو ذاكَ .
الكافى به نقل از حسن بن جهم : ابو الحسن عليه السلام را ديدم كه خضاب كرده است . عرض كردم : فدايت شوم خضاب كرده اى؟ فرمود : آرى . آراستگى [مرد] از جمله چيزهايى است كه بر عفّت زنان مى افزايد . زنان ترك عفّت كرده اند ، چون شوهرانشان آراستگى را ترك نموده اند . سپس فرمود : اگر آراسته نباشى، آيا خوش دارى كه همسرت را نيز مانند خودت ببينى؟ عرض كردم : نه . فرمود : او نيز چنين است .

الكافي : 5/567/50 .

امام محمد باقر علیه السلام :
اِنَّ اَكْرَمَكُمْ عِنْدَاللّه‏ِ اَشَدُّكُمْ اِكْراما لِحَلائِـلِهِمْ؛
گرامى‏ ترين شما نزد خداوند، كسى است كه بيشتر به همسر خود احترام بگذارد.

وسائل الشيعه : ج 15 ، ص 58 ، ح 6

قـالَ النّبِيّ صلي الله عليه و آله: اَيُّما امْرَأةٍ اَعانَتْ زَوْجَها عَلَى الْحَجِّ وَالْجِهادِ اَوْطَلَبِ الْعِلْمِ اَعْطاهَااللّه ُ مِنَ الثّوابِ ما يُعْطى امْرَأةَ اَيُّوبَ عليه السلام.
رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: هر زنى كه در كارِ حج، جهاد، يا آموختن علم و دانش، شوهرش را يارى وهمكارى كند، خداوند به او پاداشى خواهد داد كه به همسر ايّوب (به خاطر صبورى اش) عطا مى كند.

نكته : در كارهاى علمى، مبارزاتى و عبادى، همكارى وهمراهى همسران از عوامل موفقّيت است.

رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله : إنّ الرجُلَ إذا سَقَى امرَأتَهُ الماءَ اُجِرَ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : اگر مرد به همسر خود آب بنوشاند ، اجر داده شود . كنز العمّال : 16380

ویژه نامه احادیث و روایات معصومین علیهم السلام