اعمال روز عرفه

شب عرفه از شب هاى مبارک و بافضیلت است که عبادت و توبه و راز و نیاز با حضرت حقّ در آن بسیار پرارزش است.
در روایتى از رسول خدا(صلى الله علیه وآله) نقل شده است که فرمود: شب عرفه شبى است که دعاها در آن مستجاب است، و کسى که آن شب را به عبادت بپردازد، پاداش سالها عبادت را دارد و این شب، شبِ مناجات و توبه است.(1)
براى این شب، اعمالى نقل شده است:

1ـ این دعا را که از رسول خدا(صلى الله علیه وآله) نقل شده است بخواند، و در پاداش آن فرموده هر کس آن را در شب عرفه یا شب هاى جمعه بخواند، خداوند او را بیامرزد:

 

اَللّهُمَّ یا شاهِدَ کُلِّ نَجْوى، وَمَوْضِعَ کُلِّ شَکْوى، وَعالِمَ کُلِّ خَفِیَّة، وَمُنْتَهى کُلِّ حاجَة،
خدایا اى آگاه هر رازو مرجع هر شکایت و داناى هر پنهان و منتهاى هر حاجت
یا مُبْتَدِئاً بِالنِّعَمِ عَلَى الْعِبادِ، یا کَریمَ الْعَفْوِ، یا حَسَنَ التَّجاوُزِ، یا جَوادُ،
اى آغازنده نعمت ها بر بندگان اى بزرگوار گذشت اى نیکو درگذر اى بخشنده
یا مَنْ لا یُوارى مِنْهُ لَیْلٌ داج، وَلا بَحْرٌ عَجّاجٌ، وَلا سَمآءٌ ذاتُ اَبْراج، وَلا ظُلَمٌ ذاتُ ارْتِیاج، یا مَنِ الظُّلْمَةُ عِنْدَهُ ضِیآءٌ،
اى که نه شب تار چیزى را از تو پنهان کند و نه دریاى مواج و نه آسمان برج دار و نه تاریکیهاى پیچیده درهم اى کسى که تاریکى در پیش او روشن است
اَسْئَلُکَ بِنُورِ وَجْهِکَ الْکَریمِ، اَلَّذى تَجَلَّیْتَ بِهِ لِلْجَبَلِ فَجَعَلْتَهُ دَکّاً، وَخَرَّ مُوسى صَعِقاً،
از تو خواهم به حق نور ذات بزرگوارت همان که بدان وسیله بر کوه تجلى فرمودى و آن را متلاشى کردى و موسى مدهوش بر زمین افتاد
وَبِاسْمِکَ الَّذى رَفَعْتَ بِهِ السَّمواتِ بِلا عَمَد، وَسَطَحْتَ بِهِ الاَْرْضَ عَلى وَجْهِ ماء جَمَد،
و به همان نامت که آسمانها را بدون ستون برافراشتى و زمین را بر روى آبى منجمد شده پهن کردى
وَبِاسْمِکَ الْمَخْزُونِ الْمَکْنُونِ الْمَکْتُوبِ الطّاهِرِ، اَلَّذى اِذا دُعیتَ بِهِ اَجَبْتَ، وَاِذا سُئِلْتَ بِهِ اَعْطَیْتَ،
و بدان نامت که پیش تو در گنجینه و در پرده و نوشته و پاکیزه است همانکه هرگاه بدان نام بخوانندت اجابت کنى و هرگاه بدان از تو خواهند عطافرمایى
وَبِاسْمِکَ السُّبُوحِ الْقُدُّوسِ الْبُرْهانِ، اَلَّذى هُوَ نُورٌ عَلى کُلِّ نُور، وَنُورٌ مِنْ نُور، یُضیىُ مِنْهُ کُلُّ نُور،
و به حق نام منزه و مقدس و برهان تو که آن نور است بر هر نورى و نور است از نورى که روشنى گیرد از آن هر نور
اِذا بَلَغَ الاَْرْضَ انْشَقَّتْ، وَاِذا بَلَغَ السَّمواتِ فُتِحَتْ، وَاِذا بَلَغَ الْعَرْشَ اهْتَزَّ،
چون به زمین رسد شکافته شود و چون به آسمانها رسد گشوده شوند و چون به عرش رسد بلرزد
وَبِاسْمِکَ الَّذى تَرْتَعِدُ مِنْهُ فَرآئِصُ مَلائِکَتِکَ، وَاَسْئَلُکَ بِحَقِّ جَبْرَئیلَ وَمیکائیلَ وَاِسْرافیلَ،
و به حق آن نامت که بلرزد از آن اندام فرشتگانت و از تو خواهم به حق جبرئیل و میکائیل و اسرافیل
وَ بِحَقِّ مُحَمَّد الْمُصْطَفى صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ، وَعَلى جَمیعِ الاَْنْبِیآءِ وَجَمیعِ الْمَلائِکَةِ،
و به حق محمّد مصطفى که درود خدا بر او و آلش و بر جمیع پیمبران و همه فرشتگان
وَبِالاِْسْمِ الَّذى مَشى بِهِ الْخِضْرُ عَلى قُلَلِ الْمآءِ، کَما مَشى بِهِ عَلى جَدَدِ الاَْرْضِ،
و به حق آن نامى که حضرت خضر بوسیله آن بر روى امواج آب دریا راه مى رفت چنانچه بر روى زمین هموار راه مى رفت
وَبِاسْمِکَ الَّذى فَلَقْتَ بِهِ الْبَحْرَ لِمُوسى، وَاَغْرَقْتَ فِرْعَوْنَ وَقَوْمَهُ، وَاَنْجَیْتَ بِهِ مُوسَى بْنَ عِمْرانَ وَمَنْ مَعَهُ،
و به حق آن نامت که شکافتى بدان دریا را براى موسى و غرق کردى فرعون و قوم او را و نجات دادى بدان موسى بن عمران و همراهانش را
وَبِاسْمِکَ الَّذى دَعاکَ بِهِ مُوسَى بْنُ عِمْرانَ مِنْ جانِبِ الطُّورِ الاَْیْمَنِ، فَاسْتَجَبْتَ لَهُ وَاَلْقَیْتَ عَلَیْهِ مَحَبَّةً مِنْکَ،
و به حق آن نامت که موسى بن عمران بوسیله آن تو را خواند از جانب راست کوه طور و اجابتش کردى و محبّت خود را بر دلش انداختى
وَبِاسْمِکَ الَّذى بِهِ اَحْیى عیسَى بْنُ مَرْیَمَ الْمَوْتى، وَتَکَلَّمَ فِى الْمَهْدِ صَبِیّاً، وَاَبْرَءَ الاَْکْمَهَ وَالاَْبْرَصَ بِاِذْنِکَ،
و به حق آن نامت که عیسى بن مریم بوسیله اش مردگان را زنده کرد و در گهواره در زمان کودکى سخن گفت و کور مادرزاد و مبتلاى به مرض برص را به اذن تو شفا داد
وَبِاسْمِکَ الَّذى دَعاکَ بِهِ حَمَلَةُ عَرْشِکَ، وَجَبْرَئیلُ وَمیکآئیلُ وَاِسْرافیلُ، وَحَبیبُکَ مُحَمَّدٌ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ،
و بدان نامت که خواند بوسیله آن تو را حاملین عرشت و جبرئیل و میکائیل و اسرافیل و حبیبت محمّد صلى الله علیه و آله
وَمَلائِکَتُکَ الْمُقَرَّبُونَ، وَاَنْبِیآؤُکَ الْمُرْسَلُونَ، وَعِبادُکَ الصّالِحُونَ مِنْ اَهْلِ السَّمواتِ وَالاَْرَضینَ،
و فرشتگان مقرّب و پیمبران مرسلت و بندگان شایسته ات از اهل آسمانها و زمینها
وَبِاسْمِکَ الَّذى دَعاکَ بِهِ ذُوالنُّونِ، اِذْ ذَهَبَ مُغاضِباً فَظَنَّ اَنْ لَنْ تَقْدِرَ عَلَیْهِ،فَنادى فِى الظُّلُماتِ، اَنْ لا اِلـهَ اِلاَّ اَنْتَ،
و بدان نامت که یونس تو را بدان نام خواند در آن هنگام که خشمناک برفت و گمان داشت که بر او سخت نگیرى پس ندا کرد در میان تاریکیها که معبودى جز تو نیست
سُبْحانَک اِنّى کُنْتُ مِنَ الظّالِمینَ، فَاسْتَجَبْتَ لَهُ وَنَجَّیْتَهُ مِنَ الْغَمِّ، وَکَذلِکَ تُنْجِى الْمُؤْمِنینَ،
منزهى تو و براستى من از ستمکاران هستم پس تو اجابتش کردى و از اندوه نجاتش دادى و این چنین نجات دهى مؤمنان را
وَبِاسْمِکَ الْعَظیمِ الَّذى دَعاکَ بِهِ داوُدُ، وَخَرَّ لَکَ ساجِداً، فَغَفَرْتَ لَهُ ذَنْبَهُ،
و بدان نام عظیمت که داود بدان نام تو را خواند و برایت به سجده افتاد پس گناهش آمرزیدى
وَبِاسْمِکَ الَّذى دَعَتْکَ بِهِ آسِیَةُ امْرَأَةُ فِرْعَوْنَ، اِذْ قالَتْ رَبِّ ابْنِ لى عِنْدَکَ بَیْتاً فِى الْجَنَّةِ،
و بدان نامت که آسیه همسر فرعون بدان نام تو را خواند و گفت: پروردگارا براى من نزد خود در بهشت خانه اى بنا کن
وَنَجِّنى مِنْ فِرعَوْنَ وَعَمَلِهِ، وَنَجِّنى مِنَ الْقَوْمِ الظّالِمینَ، فَاسْتَجَبْتَ لَها دُعائَها،
و نجاتم ده از فرعون و کردارش و نجاتم ده از دست مردم ستمکار پس دعایش را اجابت کردى
وَبِاسْمِکَ الَّذى دَعاکَ بِهِ اَیُّوبُ، اِذْ حَلَّ بِهِ الْبَلاءُ، فَعافَیْتَهُ وَاتَیْتَهُ اَهْلَهُ، وَمِثْلَهُمْ مَعَهُمْ رَحْمَةً مِنْ عِنْدِکَ وَذِکْرى لِلْعابِدینَ،
و بدان نامت که ایوب تو را بدان خواند در آن هنگام که بلا بر او نازل شد پس او را تندرست کرده و کسانش را به او دادى و نظایرشان را نیز از رحمت خویش و پندى براى پرستش کنندگان
وَ بِاسْمِکَ الَّذى دَعاکَ بِهِ یَعْقُوبُ، فَرَدَدْتَ عَلَیْهِ بَصَرَهُ، وَقُرَّةَ عَیْنِهِ یُوسُفَ، وَجَمَعْتَ شَمْلَهُ،
و بدان نامت که یعقوب تو را بدان نام خواند پس بیناییش را و نور دیده اش یوسف را به او بازگرداندى و پریشانیش را برطرف کردى
وَبِاسْمِکَ الَّذى دَعاکَ بِهِ سُلَیْمانُ، فَوَهَبْتَ لَهُ مُلْکاً لا یَنْبَغى لاَِحَد مِنْ بَعْدِهِ، اِنَّکَ اَنْتَ الْوَهّابُ،
و بدان نامت که سلیمان بدان تو را خواند پس بدو سلطنتى دادى که شایسته نبود براى هیچ کس پس از او و براستى تو پربخششى
وَبِاسْمِکَ الَّذى سَخَّرْتَ بِهِ الْبُراقَ لِمُحَمَّد صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ،
و بدان نامت که براق را براى محمّد صلى الله علیه و آله مسخر کردى
اِذْ قالَ تَعالى: سُبْحانَ الَّذى اَسْرى بِعَبْدِهِ لَیْلاً مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ اِلَى الْمَسْجِدِ الاَْقْصى.
آن جا که فرمود: «منزه است خدایى که راه برد بنده اش را شبانه از مسجدالحرام تا مسجد اقصى»
وَ قَوْلُهُ: سُبْحانَ الَّذى سَخَّرَ لَنا هذا وَما کُنّا لَهُ مُقْرِنینَ، وَاِنّا اِلى رَبِّنا لَمُنْقَلِبُونَ.
و گفتار دیگرش: «منزه است خدایى که مسخر کرد براى ما این را وگرنه ما نیروى تسخیرش را نداشتیم و ما بسوى پروردگارمان باز مى گردیم»
وَبِاسْمِکَ الَّذى تَنَزَّلَ بِهِ جَبْرَئیلُ عَلى مُحَمَّد صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ،
و بدان نامت که نازل مى شد بوسیله آن جبرئیل بر محمّد صلى الله علیه و آله
وَبِاسْمِکَ الَّذى دَعاکَ بِهِ آدَمُ، فَغَفَرْتَ لَهُ ذَنْبَهُ، وَاَسْکَنْتَهُ جَنَّتَکَ،
و بدان نامت که خواند بدان نام تو را آدم پس گناهش آمرزیدى و در بهشتت جایش دادى
وَاَسْئَلُکَ بِحَقِّ الْقُرْآنِ الْعَظیمِ، وَبِحَقِّ مُحَمَّد خاتَمِ النَّبِیّینَ، وَبِحَقِّ اِبْراهیمَ،
و از تو خواهم به حق قرآن عظیم و به حق محمّد خاتم پیمبران و به حق ابراهیم
وَبِحَقِّ فَصْلِکَ یَوْمَ الْقَضآءِ، وَبِحَقِّ الْمَوازینِ اِذا نُصِبَتْ، وَالصُّحُفِ اِذا نُشِرَتْ،
و به حق جدا کردنت حق و باطل را در روز داورى و به حق میزانها هنگامى که نصب گردد و نامه ها آنگاه که گشوده شود
وَبِحَقِّ الْقَلَمِ وَما جَرى، وَاللَّوْحِ وَما اَحْصى، وَبِحَقِّ الاِْسْمِ الَّذى کَتَبْتَهُ عَلى سُرادِقِ الْعَرْشِ قَبْلَ خَلْقِکَ الْخَلْقَ وَالدُّنْیا وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ بِاَلْفَىْ عام،
و به حق قلم و آنچه بنویسد و لوح و آنچه بشمارد و به حق آن نامت که نوشتى آن را بر سراپرده هاى عرش پیش از آن که خلق را بیافرینى و دنیا و خورشید و ماه را خلق فرمایى
وَاَشْهَدُ اَنْ لا اِلـهَ اِلاَّ اللهُ، وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ، وَاَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ،
و گواهى دهم که معبودى جز خداى یگانه نیست که شریکى ندارد و این که محمّد بنده و رسول او است
وَاَسْئَلُکَ بِاسْمِکَ الْمَخْزُونِ فى خَزآئِنِکَ، اَلَّذِى اسْتَاْثَرْتَ بِهِ فى عِلْمِ الْغَیْبِ عِنْدَکَ،
و از تو خواهم بدان نام محفوظ در خزینه هایت که مخصوص خود ساختى آن را در علم غیب در نزد خویشتن
لَمْ یَظْهَرْ عَلَیْهِ اَحَدٌ مِنْ خَلْقِکَ، لا مَلَکٌ مُقَرَّبٌ، وَلا نَبِىٌّ مُرْسَلٌ، وَلا عَبْدٌ مُصْطَفىً،
و آگاه نشد بر آن هیچ کس از خلق تو نه فرشته مقربى و نه پیامبر مرسلى و نه بنده برگزیده اى
وَاَسْئَلُکَ بِاسْمِکَ الَّذى شَقَقْتَ بِهِ الْبِحارَ، وَقامَتْ بِهِ الْجِبالُ، وَاخْتَلَفَ بِهِ اللَّیْلُ وَالنَّهارُ،
و از تو خواهم بدان نامت که شکافتى بدان دریاها را و برپا شد بدان کوهها و در رفت و آمد شد بدان شب و روز
وَبِحَقِّ السَّبْعِ الْمَثانى، وَالْقُرْآنِ الْعَظیمِ، وَبِحَقِّ الْکِرامِ الْکاتِبینَ، وَبِحَقِّ طه وَیس، وَکهیعص، وَحمعسق،
و به حق سوره مبارکه حمد و قرآن عظیم و به حق نویسندگان ارجمندت و به حق طه و یس و کهیعص و حمعسق
وَبِحَقِّ تَوْراةِ مُوسى، وَاِنْجیلِ عیسى، وَزَبُورِ داوُدَ، وَفُرْقانِ مُحَمَّد صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ، وَعَلى جَمیعِ الرُّسُلِ، وَبِاهِیّاً شَراهِیّاً،
و به حق تورات موسى و انجیل عیسى و زبور داود و قرآن محمّد که درود تو بر او و آلش و بر جمیع رسولان باد و به حق آهى و شراهى (که دو نام اعظم یا نام دو تن از بزرگان دین است)
اَللّـهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ بِحَقِّ تِلْکَ الْمُناجاتِ، اَلَّتى بَیْنَکَ وَبَیْنَ مُوسَى بْنِ عِمْرانَ فَوْقَ جَبَلِ طُورِ سَیْنآءَ،
خدایا از تو خواهم به حق آن مناجاتى که میان تو و موسى بن عمران در بالاى کوه طور سینا گذشت
وَاَسْئَلُکَ بِاسْمِکَ الَّذى عَلَّمْتَهُ مَلَکَ الْمَوْتِ لِقَبْضِ الاَْرْواحِ،
و از تو خواهم به آن نامت که آن را براى گرفتن جانها به ملک الموت یاد دادى
وَاَسْئَلُکَ بِاسْمِکَ الَّذى کُتِبَ عَلى وَرَقِ الزَّیْتُونِ، فَخَضَعَتِ النّیرانُ لِتِلْکَ الْوَرَقَةِ، فَقُلْتَ: یا نارُ کُونى بَرْداً وَسَلاماً.
و از تو خواهم بدان نامت که نوشته شد به برگ زیتون و آتشها در مقابل آن نام فروتن گشت و فرمودى «اى آتش سرد و سلامت باش»
وَاَسْئَلُکَ بِاسْمِکَ الَّذى کَتَبْتَهُ عَلى سُرادِقِ الْمَجْدِ وَالْکَرامَةِ،
و از تو خواهم بدان نامت که نوشتى آن را بر سراپرده هاى مجد و کرامت
یا مَنْ لا یُحْفیهِ سآئِلٌ، وَلا یَنْقُصُهُ نآئِلٌ، یا مَنْ بِهِ یُسْتَغاثُ وَاِلَیْهِ یُلْجَأُ،
اى که درمانده اش نکند سائلى و نکاهدش دادن جایزه اى، اى که به او استغاثه شود و به او پناه برند
اَسْئَلُکَ بِمَعاقِدِ الْعِزِّ مِنْ عَرْشِکَ، وَمُنْتَهَى الرَّحْمَةِ مِنْ کِتابِکَ،
از تو خواهم به حق آنچه موجب عزت عرشت گشته و به آخرین حد نهایى رحمت از کتاب تو
وَبِاسْمِکَ الاَْعْظَمِ، وَجَدِّکَ الاَْعْلى، وَکَلِماتِکَ التّآمّاتِ الْعُلى،
و به اسم اعظمت و مقام والاترت و کلمات کامله و والایت
اَللّـهُمَّ رَبَّ الرِّیاحِ وَما ذَرَتْ، وَالسَّمآءِ وَما اَظَلَّتْ، وَالاَْرْضِ وَما اَقَلَّتْ، وَالشَّیاطینِ وَما اَضَلَّتْ، وَالْبِحارِ وَما جَرَتْ،
خدایا اى پروردگار بادها و آنچه پراکنده کنند و پروردگار آسمان و آنچه را سایه کنند و پروردگار زمین و آنچه برخود دارد و پروردگار شیاطین و آنچه را گمراه کنند و دریاها و آنچه را همراه برند
وَبِحَقِّ کُلِّ حَقٍّ هُوَ عَلَیْکَ حَـقٌّ، وَبِحَـقِّ الْمَلائِکَةِ الْمُقَرَّبینَ، وَالرَّوْحانِیّینَ وَالْکَرُوبِیّینَ،
و به حق هر حقى که بر توست و به حق فرشتگان مقربت و روحانیان و کروبیان
وَالْمُسَبِّحینَ لَکَ بِاللَّیْلِ وَالنَّهارِ لا یَفْتُرُونَ، وَبِحَقِّ اِبْراهیمَ خَلیلِکَ،
و آنان که تسبیحت کنند به شب و روز بى آن که سستى کنند و به حق ابراهیم خلیل تو
وَبِحَقِّ کُلِّ وَلِىٍّ یُنادیکَ بَیْنَ الصَّفا وَالْمَرْوَةِ، وَتَسْتَجیبُ لَهُ دُعآئَهُ،
و به حق هر ولى و دوستى که تو را در میان صفا و مروه صدا زند و دعایش را به اجابت رسانى
یا مُجیبُ اَسْئَلُکَ بِحَقِّ هذِهِ الاَْسْماءِ، وَبِهذِهِ الدَّعَواتِ، اَنْ تَغْفِرَ لَنا ما قَدَّمْنا وَما اَخَّرْنا، وَما اَسْرَرْنا وَما اَعْلَنّا،
اى اجابت کننده از تو خواهم به حق این نامها و به این دعاها که بیامرزى آنچه ازگناهان که از پیش داشته و از این پس داریم و آنچه پنهان کرده و آنچه را آشکار کردیم
وَما اَبْدَیْنا وَما اَخْفَیْنا، وَما اَنْتَ اَعْلَمُ بِهِ مِنّا، اِنَّکَ عَلى کُلِّ شَىْء قَدیرٌ، بِرَحْمَتِکَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ،
و آنچه را ظاهر کرده و آنچه را مخفى کردیم و آنچه را تو بدان آگاهترى از ما که براستى تو بر هر چیز توانایى به رحمتت اى مهربانترین مهربانان
یا حافِظَ کُلِّ غَریب، یا مُونِسَ کُلِّ وَحید، یا قُوَّةَ کُلِّ ضَعیف، یا ناصِرَ کُلِّ مَظْلُوم، یا رازِقَ کُلِّ مَحْرُوم،
اى نگهدار هر غریب اى همدم هر تنها اى نیروى هر ناتوان اى یاور هر ستمدیده اى روزى ده هر محروم
یا مُونِسَ کُلِّ مُسْتَوْحِش، یا صاحِبَ کُلِّ مُسافِر، یا عِمادَ کُلِّ حاضِر، یا غافِرَ کُلِّ ذَنْب وَخَطیئَة،
اى مونس هر وحشت زده اى همراه هر مسافر اى تکیه گاه هر حاضر در وطن اى آمرزنده هر گناه و خطا
یا غِیاثَ الْمُسْتَغیثینَ، یا صَریخَ الْمُسْتَصْرِخینَ، یا کاشِفَ کَرْبِ الْمَکْرُوبینَ، یا فارِجَ هَمِّ الْمَهْمُومیـنَ،
اى فریادرس فریادخواهان اى دادرس دادخواهان اى برطرف کننده محنت محنت زدگان اى غمزداى غمزدگان
یـا بَـدیـعَ السَّمواتِ وَالاَْرَضینَ، یا مُنْتَهى غایَةِ الطّالِبینَ، یا مُجیبَ دَعْوَةِ الْمُضْطَرّینَ،
اى پدید آرنده آسمانها و زمینها اى منتهاى مقصود جویندگان اى اجابت کننده دعاى درماندگان
یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ، یا رَبَّ الْعالَمینَ، یا دَیّانَ یَوْمِ الدّینِ، یا اَجْوَدَ الاَْجْوَدینَ،
اى مهربانترین مهربانان اى پروردگار جهانیان اى جزا دهنده روز جزا اى بخشنده ترین بخشندگان
یا اَکْرَمَ الاَْکْرَمینَ، یا اَسْمَعَ السّامِعینَ، یا اَبْصَرَ النّاظِرینَ، یا اَقْدَرَ الْقادِرینَ،
اى با کرمترین کریمان اى شنواترین شنوایان اى بیناترین بینایان اى قادرترین قدرتمندان
اِغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتى تُغَیِّرُ النِّعَمَ، وَاغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتى تُورِثُ النَّدَمَ،
بیامرز از من آن گناهانى را که نعمتها را تغییر دهد و بیامرز از من گناهانى را که پشیمانى به بار آورد
وَاغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتى تُورِثُ السَّقَمَ، وَاغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتى تَهْتِکُ الْعِصَمَ،
و بیامرز از من گناهانى را که موجب بیماریها گردد و بیامرز از من گناهانى را که پرده ها بدرد
وَاغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتى تَرُدُّ الدُّعآءَ، وَاغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتى تَحْبِسُ قَطْرَ السَّمآءِ،
و بیامرز از من گناهانى را که دعا را باز گرداند و بیامرز از من گناهانى را که باران را از آسمان جلوگیرى کند
وَاغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتى تُعَجِّلُ الْفَنآءَ، وَاغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتى تَجْلِبُ الشَّقآءَ،
و بیامرز از من گناهانى را که شتاب در نابودى کند و بیامرز از من گناهانى راکه بدبختى آرد
وَاغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتى تُظْلِمُ الْهَوآءَ، وَاغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتى تَکْشِفُ الْغِطآءَ،
و بیامرز از من گناهانى که هوا را تاریک کند و بیامرز از من گناهانى را که پرده را بالا زند
وَاغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتى لا یَغْفِرُها غَیْرُکَ یا اَللهُ، وَاحْمِلْ عَنّى کُلَّ تَبِعَة لاَِحَد مِنْ خَلْقِکَ،
و بیامرز از من گناهانى را که جز تو کسى آنها را نیامرزد اى خدا و بردار از دوش من هر حقى که از یکى از خلق تو بر گردن من است
وَاجْعَلْ لى مِنْ اَمْرى فَرَجاً وَمَخْرَجاً وَیُسْراً، وَاَنْزِلْ یَقینَکَ فى صَدْرى، وَرَجآءَکَ فى قَلْبى، حَتّى لا اَرْجُوَ غَیْرَکَ،
و قرار ده براى من در کارم گشایش و آسانى و وسیله بیرون آمدنى و فرود آر یقینت را در سینه ام و امیدت رادر دلم تا امیدى به کسى جز تو نداشته باشم
اَللّـهُمَّ احْفَظْنى وَعافِنى فى مَقامى، وَاصْحَبْنى فى لَیْلى وَنَهارى،
خدایا مرا حفظ کن و عافیتم ده در جایگاهم و همراه من باش در شب و روزم
وَمِنْ بَیْنِ یَدَىَّ وَخَلْفى، وَعَـنْ یَمینى وَعَنْ شِمالى، وَمِنْ فَوْقى وَمِنْ تَحْتى،
و از پیش رو و پشت سرم و از راست و چپم و از بالاى سر و زیر پایم
وَیَسِّرْ لِىَ السَّبیلَ، وَاَحْسِنْ لِىَ التَّیْسیرَ، وَلا تَخْذُلْنى فِى الْعَسیرِ،
و راه را بر من هموار کن و آسانى خوشى برایم پیش آور و در دشواریها خوارم مکن
وَاهْدِنى یا خَیْرَ دَلیل، وَلا تَکِلْنى اِلى نَفْسى فِى الاُْمُورِ، وَلَقِّنى کُلَّ سُرُور،
و راهنماییم کن اى بهترین راهنما و در کارها مرا به خودم وامگذار و هر سرور و خوشحالى را به دلم انداز
وَاقْلِبْنى اِلى اَهْلى بِالْفَلاحِ وَالنَّجاحِ، مَحْبُوراً فِى الْعاجِلِ وَالاْجِلِ، اِنَّکَ عَلى کُلِّ شَىْء قَدیرٌ،
و بازگردان مرا بسوى خانواده ام به رستگارى و کامیابى و آراسته به شادکامى در دنیا و آخرت که براستى تو بر هر چیز توانایى
وَارْزُقْنى مِنْ فَضْلِکَ، وَاَوْسِعْ عَلَىَّ مِنْ طَیِّباتِ رِزْقِکَ، وَاسْتَعْمِلْنى فى طاعَتِکَ،
و از فضل خویش روزیم کن و فراخ گردان بر من از روزیهاى پاکیزه ات و وادارم کن به انجام طاعتت
وَاَجِرْنى مِنْ عَذابِکَ وَنارِکَ، وَاقْلِبْنى اِذا تَوَفَّیْتَنى اِلى جَنَّتِکَ بِرَحْمَتِکَ،
و پناهم ده از عذاب و آتش دوزخت و بگردانم به رحمت خود هنگامى که مرا از این جهان بیرون برى بسوى بهشتت
اَللّـهُمَّ اِنّى اَعُوذُ بِکَ مِنْ زَوالِ نِعْمَتِکَ، وَمِنْ تَحْویلِ عافِیَتِکَ، وَمِنْ حُلُولِ نَقِمَتِکَ، وَمِنْ نُزُولِ عَذابِکَ،
خدایا به تو پناه برم از زوال نعمتت و از تغییر یافتن عافیتت و از آمدن عقوبتت و از نازل شدن عذابت
وَاَعُوذُ بِکَ مِنْ جَهْدِ الْبَلاءِ، وَدَرَکِ الشَّقآءِ، وَمِنْ سُوءِ الْقَضآءِ، وَشَماتَةِ الاَْعْدآءِ،
و به تو پناه برم از سختى بلا و گرفتارى و رسیدن بدبختى و از تقدیر بدو شماتت دشمنان و از شرّ آنچه از آسمان فرود آید
وَمِنْ شَرِّ ما یَنْزِلُ مِنَ السَّمآءِ، وَمِنْ شَرِّ ما فِى الْکِتابِ الْمُنْزَلِ،
و از شرّ آنچه درکتاب منزل خود (قرآن) بیان فرموده 
اَللّـهُمَّ لا تَجْعَلْنى مِنَ الاَْشْرارِ، وَلا مِنْ اَصْحابِ النّارِ، وَلا تَحْرِمْنى صُحْبَةَ الاَْخْیارِ،
اى خدایا مرا از اشرار و از اهل دوزخ قرارم مده و از مصاحبت نیکان محرومم مفرما
وَاَحْیِنى حَیاةً طَیِّبَةً، وَتَوَفَّنى وَفاةً طَیِّبَةً تُلْحِقُنى بِالاَْبْرارِ،
و به زندگى پاکیزه زنده ام بدار و به مرگ پاکیزه اى بمیرانم که به نیکان ملحقم دارى
وَارْزُقْنى مُرافَقَةَ الاَْنْبِیآءِ فى مَقْعَدِ صِدْق عِنْدَ مَلیک مُقْتَدِر،
و رفاقت پیمبران را روزیم گردانى در جایگاه پسندیده نزد پادشاهى نیرومند
اَللّـهُمَّ لَکَ الْحَمْدُ عَلى حُسْنِ بَلائِکَ وَصُنْعِکَ، وَلَکَ الْحَمْدُ عَلَى الاِْسْلامِ، وَ]اتِّباعِ[ السُّنَةِ،
خدایا از آن توست ستایش بر خوش آزمایشى و خوش رفتاریت و تو راست ستایش بر نعمت دین اسلام و پیروى طریقه (پیمبران)
یا رَبِّ کَما هَدَیْتَهُمْ لِدینِکَ، وَعَلَّمْتَهُمْ کِتابَکَ، فَاهْدِنا وَعَلِّمْنا،
پروردگارا چنانچه آن پیمبران را به دین خود راهنمایى کردى و کتاب خود را به آنان یاد دادى ما را نیز هدایت کرده و یادمان ده
وَلَکَ الْحَمْدُ عَلى حُسْنِ بَلائِکَ وَصُنْعِکَ عِنْدى خآصَّةً،
و تو راست ستایش بر خصوص آزمایش و رفتار نیکت درباره شخص من که مرا آفریدى
کَما خَلَقْتَنى فَاَحْسَنْتَ خَلْقى، وَعَلَّمْتَنى فَاَحْسَنْتَ تَعْلیمى، وَهَدَیْتَنى فَاَحْسَنْتَ هِدایَتى،
و خلقتم را نیکو کردى و یادم دادى و نیکو یاد دادى و هدایتم کردى و نیکو هدایت کردى
فَلَکَ الْحَمْدُ عَلى اِنْعامِکَ عَلَىَّ قَدیماً وَحَدیثاً، فَکَمْ مِنْ کَرْب یا سَیِّدى قَدْ فَرَّجْتَهُ،
پس تو راست ستایش بر نعمت بخشیت نسبت به من از زمان قدیم و جدید پس چه بسیار محنتى که اى آقاى من تو آن را گشودى
وَکَمْ مِنْ غَمٍّ یا سَیِّدى قَدْ نَفَّسْتَهُ، وَکَمْ مِنْ هَمٍّ یا سَیِّدى قَدْ کَشَفْتَهُ،
و چه بسیار اندوهى که اى آقاى من تو آن را زدودى و چه بسیار غم و غصه اى که اى آقاى من تو آن را برطرف کردى
وَکَمْ مِنْ بَلاء یا سَیِّدى قَدْ صَرَفْتَهُ، وَکَمْ مِنْ عَیْب یا سَیِّدى قَدْ سَتَرْتَهُ،
و چه بسیار بلا و گرفتارى اى آقاى من که تو آن را باز گرداندى و چه بسیار عیبى اى آقاى من که تو آن را پوشاندى
فَلَکَ الْحَمْدُ عَلى کُلِّ حال فى کُلِّ مَثْوىً وَزَمان، وَمُنْقَلَب وَمُقام، وَعَلى هذِهِ الْحالِ وَکُلِّ حال،
پس تو راست ستایش بر هر حال و در هر جا و هر زمان و هر منزل و هر مقام و بر این حال و هر حال
اَللّهُمَّ اجْعَلْنى مِنْ اَفْضَلِ عِبادِکَ نَصیباً فى هذَا الْیَوْمِ ]فِى هذِهِ اللَّیْلَةِ[ مِنْ خَیْر تَقْسِمُهُ،
خدایا قرار ده مرا از بهترین بندگانت در بهره مندى این روز از هر خیرى که قسمت کنى
اَوْ ضُرٍّ تَکْشِفُهُ، اَوْ سُوء تَصْرِفُهُ، اَوْ بَلاء تَدْفَعُهُ، اَوْ خَیْر تَسُوقُهُ،
یا گرفتارى که برطرف کنى یا بدى که بازش گردانى یا بلایى که دفعش کنى یا خیرى که بفرستى
اَوْ رَحْمَة تَنْشُرُها، اَوْ عافِیَة تُلْبِسُها، فَاِنَّکَ عَلى کُلِّ شَىْء قَدیرٌ،
یا رحمتى که بگسترانى یا جامه تندرستى که بپوشانى که براستى تو بر هر چیز توانایى
وَبِیَدِکَ خَزآئِنُ السَّمواتِ وَالاَْرْضِ، وَاَنْتَ الْواحِدُ الْکَریمُ الْمُعْطِى الَّذى لا یُرَدُّ سآئِلُهُ،
و خزینه هاى آسمانها و زمین بدست توست و تویى خداى یگانه بزرگوار عطابخشى که خواهنده اش دست خالى بازنگردد
وَلا یُخَیَّبُ آمِلُهُ، وَلا یَنْقُصُ نآئِلُهُ، وَلا یَنْفَدُ ما عِنْدَهُ، بَلْ یَزْدادُ کَثْرَةً وَطیباً، وَعَطآءً وَجُوداً،
و آرزومندش ناامید نشود و عطاهایش نقصان نپذیرد و خزینه اش پایان ندارد بلکه همواره به زیادى و پاکیزگى و عطا و جودش بیفزاید
وَارْزُقْنى مِنْ خَزآئِنِکَ الَّتى لا تَفْنى، وَمِنْ رَحْمَتِکَ الْواسِعَةِ، اِنَّ عَطآئَکَ لَمْ یَکُنْ مَحْظُوراً،
و روزیم کن از خزینه هایت که فنا نپذیرد و از رحمت وسیعت که براستى عطاى تو از کسى منع نشده
وَاَنْتَ عَلى کُلِّ شَىْء قَدیرٌ، بِرَحْمَتِکَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ.(2)
و تو بر هر چیز توانایى به رحمتت اى مهربانترین مهربانان.

2ـ مستحب است این تسبیحات را بخواند که رسول خدا(صلى الله علیه وآله) فرمود: هرکس در شب عرفه این تسبیحات ده گانه را هزار مرتبه بخواند، هر حاجتى از خداوند بخواهد، جز خواسته اى که گناه باشد، برآورده مى شود:

 

سُبْحانَ مَنْ فِى السَّماءِ عَرْشُهُ، سُبْحانَ الَّذِی فِى الاَْرْضِ سَطْوَتُهُ،
منزّه است خدایى که در آسمان است عرش او منزه است خدایى که در زمین است فرمان و حکمش
سُبْحانَ الَّذِی فِى الْبَحْرِ سَبیلُهُ، سُبْحانَ الَّذِی فِى النّارِ سُلْطانُهُ،
منزّه است خدایى که در دریا راه دارد منزّه است خدایى که در آتش دوزخ سلطنتش موجود است
سُبْحانَ الَّذِی فِى الْجَنَّةِ رَحْمَتُهُ، سُبْحانَ الَّذِی فِى الْقُبُورِ قَضاؤُهُ،
منزّه است خدایى که در بهشت رحمت اوست منزّه است خدایى که در گورها قضا و فرمانش جارى است
سُبْحانَ الَّذِی فِى الْهَواءِ اَمْرُهُ، سُبْحانَ الَّذِی رَفَعَ السَّماءَ،
منزّه است خدایى که در هوا امر اوست منزّه است خدایى که آسمان را بالا برد
سُبْحانَ الَّذِی وَضَعَ الاَْرْضَ، سُبْحانَ مَنْ لا مَنْجا مِنْهُ إلاّ إِلَیْهِ.(3)
منزّه است خدایى که زمین را گسترد منزّه است خدایى که ملجأ و پناهى از او نیست جز به سوى خودش.
3ـ زیارت امام حسین(علیه السلام). در روایتى امام باقر(علیه السلام) فرمود: هر کس در شب عرفه امام حسین(علیه السلام) را زیارت کند و تا روز عید در آن جا بماند، خداوند او را از گرفتارى و مشکلات آن سال محفوظ بدارد.(4)
4ـ دعایى را که در اعمال شب جمعه و روز عرفه نیز وارد شده است بخواند که در اعمال شب جمعه (صفحه 966) خواهد آمد و ابتداى آن چنین است: أللّهُمّ مَن تَعَبَّأَ وَتَهَیَّأَ وَأَعَدَّ.(5)

 

 

 

روز نهم (روز عرفه)

مرحوم «علاّمه مجلسى» مى گوید: روز عرفه از اعیاد بزرگ اسلامى است و کسى که بتواند این روز را در «عرفات» باشد، توفیق بزرگى دارد. این روز اعمال و دعاهاى فراوانى دارد و بهترین عمل در این روز، دعا است.(1)
این روز، براى تقویت معرفت الهى، و رابطه عمیق تر با حضرت حق و شناخت صفات جمال و جلال پروردگار، بسیار مناسب و مغتنم است.
این روز، بویژه براى کسانى که در سرزمین پرخاطره و انسان ساز «عرفات» باشند و در مناسک حج شرکت داشته باشند، سعادت مضاعف خواهد بود; آنان که در لباس سفید احرام، با قلبى مملوّ از عشق خداوند، دعاى عرفه امام حسین(علیه السلام) را در سرزمین عرفات زمزمه مى کنند، از این زلال معرفت ناب، بیش از دیگران سیراب مى شوند.
امام باقر(علیه السلام) از امام زین العابدین(علیه السلام) روایت کرده است که آن حضرت در روز عرفه جمعى را مشاهده کرد که دست نیاز به سوى مردم دراز کرده و کمک مى خواستند! حضرت فرمود: واى بر شما! آیا از غیر خدا در این روز حاجت مى طلبید در حالى که در این روز امید مى رود که فضل خداوند حتّى شامل بچّه هایى شود که در شکم مادرانند.(2)
در روز عرفه، مخصوصاً دعا براى مؤمنان و دوستان بسیار سفارش شده است. چه آنان که زنده اند و چه کسانى که از دنیا رفته اند.(3)
از ابراهیم بن هاشم که از بزرگان شیعه است چنین نقل شده که: «عبد اللّه بن جندب» را در سرزمین عرفات دیدم که در روز عرفه، غرق در دعا و راز و نیاز بود. دست هاى خود را به سوى آسمان بلند کرده بود و اشک از چشمانش سرازیر بود، و فراوان گریه مى کرد; در پایان نزد او رفتم و گفتم: وقوف و عبادت هیچ کس را مثل تو ندیدم. گفت به خدا سوگند! فقط براى برادران مؤمن دعا کردم، زیرا از امام موسى کاظم(علیه السلام) شنیدم که فرمود: هر کس براى برادران مؤمن خود دعا کند، از عرش ندا مى رسد که صدهزار برابر آن براى خود تو خواهد بود، و من نخواستم از صد هزار برابر دعاى فرشتگان که یقیناً مستجاب است، دست بردارم! و براى خودم دعا کنم که نمى دانم مستجاب خواهد شد یا خیر!(4)

 

اعمال روز عرفه

براى روز عرفه چند عمل وارد شده است:
1ـ روزه گرفتن; که پاداش فراوانى دارد. ولى اگر روزه در آن روز سبب ضعف و ناتوانى جهت دعا و انجام اعمال و عبادات روز عرفه شود ترک آن بهتر است!(5) (البتّه روزه مربوط به کسانى است که در وطن هستند یا قصد اقامت ده روز کرده اند).
2ـ غسل کردن قبل از غروب آفتاب.(6)
3ـ زیارت امام حسین(علیه السلام)، که زیارت آن حضرت در روز عرفه طبق روایتى از امام صادق(علیه السلام) پاداش حج و عمره بسیار، و جهاد فراوان دارد.(7)
در روایت دیگرى از امام صادق(علیه السلام) نقل شده است که خداوند در روز عرفه، توجّه خاصّى به زائران قبر امام حسین(علیه السلام) دارد، حاجاتشان را برآورده مى سازد و گناهانشان را مى آمرزد.(8)
در حدیث دیگرى از سه امام بزرگوار، حضرت امام صادق و امام کاظم و امام رضا(علیهم السلام) آمده است که هر کس روز عرفه به زیارت امام حسین(علیه السلام) برود، خداوند او را با ایمان محکم همراه با اطمینان باز مى گرداند.(9)
به هر حال، همان گونه که «سیّد بن طاووس»، در «اقبال» فرموده است: احادیث در فضیلت زیارت امام حسین(علیه السلام) در روز عرفه، متواتر است.(10) به همین دلیل سیل مشتاقان در این روز به سوى مرقد آن حضرت سرازیر مى شود.
زیارت مخصوص امام حسین(علیه السلام) در روز عرفه، در بخش زیارات (صفحه 423) ذکر شد.
4ـ پس از نماز عصر، و قبل از آن که دعاهاى روز عرفه را بخواند، دو رکعت نماز در زیر آسمان، بجا آورد و به گناهان و خطاهاى خود اعتراف کند، که امام صادق(علیه السلام) فرمود: هر کس چنین کند، پاداش کسانى که در سرزمین عرفاتند، را خواهد داشت و گناهانش آمرزیده گردد.(11)
مرحوم «شیخ کفعمى» کیفیّت نماز را این گونه آورده است: پس از آن که نماز ظهر و عصر را با رکوع و سجود نیکو، بجا آوردى، دو رکعت نماز بخوان ; در رکعت اوّل بعد از سوره حمد، سوره توحید (قل هو اللّه احد) و در رکعت دوم، پس از سوره حمد، سوره قُل یا اَیُّهَا الْکافِرُون را بخوان. بعد از آن نیز چهار رکعت نماز بگزار (هر دو رکعت به یک سلام). و در هر رکعت بعد از سوره حمد، پنجاه مرتبه سوره توحید را بخوان (که نماز امیرالمؤمنین نیز به همین صورت است) آنگاه این تسبیحات را که از رسول خدا نقل شده است و «سیّدبن طاووس» آن را در «اقبال» آورده، بخوان:
سُبْحانَ مَنْ فِى السَّماءِ عَرْشُهُ… (این تسبیحات را در اعمال شب عرفه ذکر کردیم).
آنگاه صد مرتبه بگو:
 
سُبْحانَ اللّهِ وَالْحَمْدُ لِلّهِ وَلا اِلهَ اِلاَّ اللّهُ وَاللّهُ اَکْبَرُ.
منزّه است خدا و حمد از آن خداست و معبودى جز خدا نیست و خدا بزرگ تر از توصیف است.
و صد مرتبه سوره قُل هُوَ اللّهُ أحَد را بخوان. 
صد مرتبه آیة الکرسى. 
صد مرتبه صلوات بر محمّد و آل محمّد. 
ده مرتبه

لااِلـهَ اِلاَّ اللهُ، وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ، لَهُ الْمُلْکُ وَلَهُ الْحَمْدُ، یُحْیى وَیُمیتُ، وَیُمیتُ وَیُحْیى،
معبودى جز خدا نیست یگانه اى که شریک ندارد پادشاهى خاصّ اوست و از آن اوست حمد زنده کند و بمیراند و بمیراند و زنده کند و
وَهُوَ حَىٌّ لا یَمُوتُ، بِیَدِهِ الْخَیْرُ، وَهُوَ عَلى کُلِّ شَىْء قَدیرٌ.
اوست زنده اى که نمیرد هر چه خیر است به دست اوست و او بر همه چیز تواناست.
ده مرتبه

اَسْتَغْفِرُ اللهَ الَّذى لا اِلـهَ اِلاّ هُوَ الْحَىُّ الْقَیُّومُ، وَاَتُوبُ اِلَیْهِ.
آمرزش خواهم از خدایى که معبود به حقى جز او نیست که زنده و پاینده است و به سویش توبه کنم.
ده مرتبه یا اَللهُ ـ ده مرتبه یا رَحْمنُ ـ ده مرتبه یا رَحیمُ ـ ده مرتبه یا بَدیعَ السَّمواتِ وَالاَْرْضِ، یا ذَاالْجَلالِ وَالاِْکْرامِ ـ ده مرتبه یا حَىُّ یا قَیُّومُ ـ ده مرتبه یا حَنّانُ یا مَنّانُ ـ ده مرتبه یا لا اِلـهَ اِلاَّ اَنْتَ ـ ده مرتبه آمین

پس آنگاه بگو: اَللّـهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ یا مَنْ هُوَ اَقْرَبُ اِلَىَّ مِنْ حَبْلِ الْوَریدِ،
خدایا از تو خواهم اى کسى که او نزدیکتر است به من از رگ گردن
یا مَنْ یَحُولُ بَیْنَ الْمَرْءِ وَ قَلْبِهِ، یا مَنْ هُوَ بِالْمَنْظَرِ الاَْعْلى وَبِالاُْفُقِ الْمُبینِ،
اى که حائل شود میان انسان و دلش اى که او در دیدگاه اعلى است و در افق آشکارى است
یا مَنْ هُوَ الرَّحْمنُ عَلَى الْعَرْشِ اسْتَوى، یا مَنْ لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَىْءٌ، وَهُوَ السَّمیعُ الْبَصیرُ،
اى که او بخشاینده است و بر عرش استیلا دارد اى که نیست مانندش چیزى و او شنوا و بینا است
اَسْئَلُکَ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد.
از تو خواهم که درود فرستى بر محمّد و آل محمّد.
آنگاه حاجت خود را از خداوند طلب کن که برآورده خواهد شد، ان شاءاللّه.(12)
(دعاى کوتاه بالا دعاى بسیار پرمحتوایى است که سزاوار است انسان هر زمان که حال دعا پیدا کند از آن بهره گیرد و همچنین در قنوت هاى نماز مى توان از آن استفاده کرد; دعایى است که جمله هاى آن غالباً از آیات قرآن گرفته شده و صفات جمال و جلال خداوند در آن منعکس است).
مرحوم «کفعمى» در ادامه مى افزاید: پس از آن این صلوات را بخوان; امام صادق(علیه السلام) فرمود: هر کس بخواهد محمّد و آل محمّد را با صلوات بر آنان مسرور و خشنود سازد، این صلوات را بخواند(13):

اَللّهُمَّ یا اَجْوَدَ مَنْ اَعْطى، وَیا خَیْرَ مَنْ سُئِلَ، وَیا اَرْحَمَ مَنِ اسْتُرْحِمَ،
خدایا اى بخشنده ترین عطابخشان و اى بهترین درخواست شدگان و اى مهربانترین کسى که از او مهربانى جویند
اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَ آلِهِ فِى الاَْوَّلینَ، وَصَلِّ عَلى مُحَمَّد وَآلِهِ فِى الاْخِرینَ،
خدایا درود فرست بر محمّد و آلش در زمره پیشینیان و درود فرست بر محمّد و آلش در زمره پسینیان
وَصَلِّ عَلى مُحَمَّد وَآلِهِ فِى الْمَلاَِ الاَْعْلى، وَصَلِّ عَلى مُحَمَّد وَآلِهِ فِى الْمُرْسَلینَ،
و درود فرست بر محمّد و آلش در ساکنین عالم بالا و درود فرست بر محمّد و آلش در زمره مرسلین
اَللّهُمَّ اَعْطِ مُحَمَّداً وَآلَهُ الْوَسیلَةَ وَالْفَضیلَةَ، وَالشَّرَفَ وَالرِّفْعَةَ وَالدَّرَجَةَ الْکَبیرَةَ،
خدایا عطا کن به محمّد و آلش مقام وسیله و فضیلت و شرف و رفعت و درجه بلند
اَللّهُمَّ اِنّى آمَنْتُ بِمُحَمَّد صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَلَمْ اَرَهُ،
خدایا من ایمان آوردم به محمّد صلى الله علیه و آله با این که او را ندیده ام
فَلا تَحْرِمْنى فِى الْقِیمَةِ رُؤْیَتَهُ، وَارْزُقْنى صُحْبَتَهُ، وَتَوَفَّنى عَلى مِلَّتِهِ،
پس در روز قیامت از دیدارش محرومم مفرما و مصاحبت و همنشینى او را روزیم فرما و بر کیش او بمیرانم
وَاسْقِنى مِنْ حَوْضِهِ مَشْرَباً رَوِیّاً سآئِغاً هَنیئاً، لا اَظْمَأُ بَعْدَهُ اَبَداً، اِنَّکَ عَلى کُلِّ شَىْء قَدیرٌ،
و بنوشانم از حوض او (حوض کوثر) نوشاندنى سیراب و جانبخش و گوارا که پس از آن هرگز تشنه نشوم که براستى تو بر هر چیز توانایى
اَللّهُمَّ اِنّى آمَنْتُ بِمُحَمَّد صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَلَمْ اَرَهُ، فَعَرِّفْنى فِى الْجِنانِ وَجْهَهُ،
خدایا من ایمان آورده ام به محمّد صلى الله علیه وآله و او را ندیده ام پس در بهشت رویش را به من نشان ده
اَللّـهُمَّ بَلِّغْ مُحَمَّداً صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ مِنّى، تَحِیَّةً کَثیرَةً وَسَلاماً.
خدایا برسان به محمّد صلى الله علیه و آله از جانب من تحیتى بسیار و سلامى.
آنگاه دعاى «امّ داوود» را بخوان (که در اعمال نیمه ماه رجب ـ صفحه 647 ـ گذشت). سپس این تسبیحات را که پاداش فراوانى دارد، بخوان:

سُبْحانَ اللهِ قَبْلَ کُلِّ اَحَد، وَسُبْحانَ اللهِ بَعْدَ کُلِّ اَحَد،
منزه باد خدا پیش ازهر کس و منزه باد خدا پس از هرکس
وَسُبْحانَ اللهِ مَعَ کُلِّ اَحَد، وَسُبْحانَ اللهِ یَبْقى رَبُّنا و یَفْنى کُلُّ أَحَد،
و منزه باد خدا با هر کس و منزه باد خدا که باقى ماند پروردگار ما و فانى شود هرکس
وَسُبْحانَ اللهِ تَسْبیحاً یَفْضُلُ تَسْبیحَ الْمُسَبِّحینَ فَضْلاً کَثیراً قَبْلَ کُلِّ اَحَد،
و منزه باد خدا تنزیهى که فزونى گیرد بر تسبیح تسبیح گویان فزونى بسیارى پیش از هرکس
وَسُبْحانَ اللهِ تَسْبیحاً یَفْضُلُ تَسْبیحَ الْمُسَبِّحینَ فَضْلاً کَثیراً بَعْدَ کُلِّ اَحَد،
و منزه باد خدا تنزیهى که فزونى گیرد برتسبیح تسبیح گویان فزونى بسیارى پس از هر کس
وَسُبْحانَ اللهِ تَسْبیحاً یَفْضُلُ تَسْبیحَ الْمُسَبِّحینَ فَضْلاً کَثیراً مَعَ کُلِّ اَحَد،
و منزه باد خدا تنزیهى که فزونى گیرد بر تسبیح تسبیح گویان فزونى بسیار با هر کس،
وَسُبْحانَ اللهِ تَسْبیحاً یَفْضُلُ تَسْبیحَ الْمُسَبِّحینَ فَضْلاً کَثیراً لِرَبِّنَا الْباقى وَیَفْنى کُلُّ اَحَد،
و منزه باد خدا تنزیهى که فزونى گیرد بر تسبیح تسبیح گویان برترى بسیارى براى پروردگار ما که باقى ماند و جز او فانى شود هر کس
وَسُبْحانَ اللهِ تَسْبیحاً لا یُحْصى وَلا یُدْرى وَلا یُنْسى، وَلا یَبْلى وَلا یَفْنى وَلَیْسَ لَهُ مُنْتَهى،
و منزه باد خدا تنزیهى که به شماره در نیاید و دانسته نشود و فراموش نگردد و کهنه نشود و فنا نپذیرد و انتهایى برایش نباشد
وَسُبْحانَ اللهِ تَسْبیحاً یَدُومُ بِدَوامِهِ، وَیَبْقى بِبَقآئِهِ فى سِنِى الْعالَمینَ، وَشُهُورِ الدُّهُورِ،
و منزه باد خدا تنزیهى که دوام داشته باشدبه دوام او و باقى ماند به بقاى او در طول سالهاى این جهان و سایر جهانیان و ماههاى این روزگار و هر روزگار
وَاَیّامِ الدُّنْیا وَساعاتِ اللَّیْلِ وَالنَّهارِ، وَسُبْحانَ اللهِ اَبَدَ الاَْبَدِ، وَمَعَ الاَْبَدِ مِمّا لا یُحْصیهِ الْعَدَدُ،
و روزهاى دنیا و ساعات شب و روز و منزه باد خدا تا جاویدان است جاوید و و همراه با جاوید بد انسان که شماره اش نتوان کرد
وَلا یُفْنیهِ الاَْمَدُ، وَلا یَقْطَعُهُ الاَْبَدُ، وَتَبارَکَ اللهُ اَحْسَنُ الْخالِقینَ.
و زمان و مدت آن را به فنا نکشاند و قطعش نکند «هرگز» و بزرگ است خدا بهترین آفریدگان.
بار دیگر همین دعا را بخوان، ولى بجاى سُبْحانَ اللّهِ قَبْلَ کلِّ أَحَد، بگو: وَالْحَمْدُ لِلّه قَبْلَ کُلِّ اَحَد، و هر جا که کلمه سُبْحانَ اللّه دارد; به جاى آن اَلْحَمدُ لِلّه بگو و دعا را تا آخر بخوان.
براى بار سوم از ابتدا شروع کن ولى این بار به جاى سُبْحانَ اللّهِ، بگو: لا إِلهَ إلاّ اللّه. مثلاً بگو: لا إله إلاّ اللّه قَبْلَ کُلِّ أَحَد…
در مرتبه چهارم، دعا را از ابتدا شروع کن و تا آخر بخوان، ولى به جاى سبحان اللّه بگو أللّه اکبر. مثلاً مى گویى: أللّه أکبر قَبلَ کلِّ أحد…
سپس دعاى أللّهُمَّ مَنْ تَعَبَّأ وَتَهَیَّأَ را بخوان (که در اعمال شب جمعه، صفحه 966 خواهد آمد).(14)
آنگاه با نهایت خشوع و فروتنى، دعاى چهل و هفتم «صحیفه سجّادیّه» را بخوان که بسیار دعاى گران قدر و ارزشمندى است.(15)

 

فهرست کامل مفاتیح الجنان