عدالت مرد داراي دو زن در همخوابي
رعایت مساوات در همخوابی بین دو زوجه / پرسش :اگر شخصی دو همسر داشته باشد، آیا لازم است یک شب را نزد یکی و شب بعد را نزد دیگری باشد یا از هر چهار شب باید یک شب را نزد هر یک از آن ها باشد و دو شب دیگر را آزاد است؟
عدالت مرد داراي دو زن در همخوابي
فهرست این نوشتار:
عدالت مرد داراي دو زن در همخوابي
پرسش 119 . در چه صورت، مرد بايد حداقل هر چهار شب يك شب در بستر زن دائمى بخوابد؟
آيات عظام امام، بهجت، خامنه اى، صافى، مكارم و نورى: اگر مرد بيش از يك زن دارد، واجب است حداقل هر چهار شب، يك شب در بستر يكى از آنان بخوابد و اگر يك زن دارد، رعايت آن لازم نيست؛ ولى حق ندارد او را طورى رها كند كه نه مثل زن شوهردار باشد و نه مثل زن بى شوهر.
آيات عظام تبريزى، سيستانى، فاضل و وحيد:اگر مرد بيش از يك زن دارد، واجب است حداقل هر چهار شب، يك شب در بستر يكى از آنان بخوابد و اگر يك زن دارد، بنا بر احتياط [واجب] رعايت آن لازم است.[2]
- [1]. خامنه اى، استفتائات، س 340 ؛ امام، تحريرالوسيلة، ج 2، القسم، م 1 ؛ توضيح المسائل مراجع، م 2417 و دفتر: بهجت.
- [2]. وحيد، توضيح المسائل، م 2481 ؛ سيستانى، تبريزى، فاضل، توضيح المسائل مراجع، م 2417.(احكام روابط زن و شوهر، پرسمان).
[حق همخوابی زن دائم]
مسأله 2417 مرد نمی تواند زن دائمی خود را به طوری ترک کند که نه مثل زن شوهردار باشد نه مثل زن بی شوهر، لکن واجب نیست هر چهار شب یک شب نزد او بماند (1).
این مسأله ، در رساله آیت اللّه (بهجت ) نیست.
(1) (مکارم ): ولی اگر همسرهای متعدّد دارد باید در میان آنها از این جهات با عدالت رفتار نماید که شرح آن در کتابهای مفصل فقهی آمده است .
(اراکی ): مسأله مرد باید هر چهار شب یک شب ، نزد زن دائمی خود بماند.
(گلپایگانی ): مسأله اگر مرد بیش از یک زن داشته باشد باید در هر چهار شب یک شب نزد
زن دائمی خود بماند بلکه اگر یک زن داشته باشد نیز بنا بر احتیاط.
(خوئی )، (فاضل )، (سیستانی )، (تبریزی ): مسأله مرد اگر دو زن داشته باشد و نزد یکی از آنها یک شب بماند واجب است نزد دیگری نیز یک شب در ضمن چهار شب بماند و در غیر این صورت ماندن نزد زن واجب نیست بلی لازم است او را به طور کلّی متارکه ننماید و اولی و أحوط این است که مرد در هر چهار شب یک شب نزد زن دائمی خود بماند.
(فاضل ): اگر چند زن داشته باشد ..
(تبریزی ): مگر آن که زن از حق ّ خود صرفنظر کند ..
(فاضل ): مردی که یک زن دارد ..
(زنجانی ): مسأله مرد باید در هر چهار شب یک شب نزد زن دائمی خود بماند.
(صافی ): مسأله اگر مرد بیش از یک زن دائمی داشته باشد، و نزدیکی از آنها یک شب بماند باید نزد دیگران نیز در چهار شب یک شب بماند بلکه اگر یک زن داشته باشد نیز بنا بر احتیاط مستحب ّ.
[حق همخوابی و ارث در ازدواج موقت]
مسأله 2425 زنی که صیغه شده حق همخوابی ندارد و از شوهر ارث نمی‌برد و شوهر هم از او ارث نمی‌برد (1).
این مسأله، در رساله آیت اللّه (بهجت) نیست
(1) (اراکی): مگر در صورتی که ارث بردن را شرط کنند.
(خوئی)، (تبریزی): مگر در صورتی که ارث بردن را شرط کرده باشند که در این صورت هر که شرط کرده ارث می‌برد.
(سیستانی): و چنانچه ارث بردن را از یک طرف یا از هر دو طرف شرط کرده باشند صحت این شرط محل ّ اشکال است ولی مراعات احتیاط ترک نشود.
(زنجانی): مگر در صورتی که حق ّ همخوابی را شرط کرده باشند، و نیز اگر ارث بردن را شرط کرده باشند، هر کس ارث بردن وی شرط شده، ارث می‌برد.
(مکارم): مسأله [همسر ازدواج موقّت] از شوهر ارث نمی‌برد و شوهر هم از او ارث نمی‌برد و حق ّ واجب همخوابی نیز ندارد.
- توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید/ متن اصلی از رساله امام خمینی و مُحشی حضرات آیات: سیستانی، صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی، شبیری زنجانی، بهجت،فاضل، اراکی، خویی، گلپایگانی، تبریزی.
منظور از عدالت بین همسران
پرسش :منظور از عدالت میان همسران چیست؟
پاسخ :منظور از عدالت آن است که بر طبق شئون آنها هرکدام متناسب حالش رفتار کند و عدالت همیشه به معناى مساوات نیست و در مورد حقّ القسم آن است که براى هرکدام یکى از چهار شب را قرار دهد.
سؤال ـ اگر شخصى دو همسر داشته باشد، آیا لازم است یک شب را نزدِ یکى، و شب بعد را نزد دیگرى باشد؟ یا از هر چهار شب باید یک شب را نزد هر یک از آنها باشد، و دو شب دیگر را آزاد است هر کجا باشد؟
جواب : از هر چهار شب واجب است یک شب را نزد هر یک از آنها باشد، و دو شب دیگر را مختار است، هر چند بهتر آن است که در میان آنها مساوات قائل شود.
رعایت مساوات در همخوابی بین دو زوجه
پرسش :اگر شخصی دو همسر داشته باشد، آیا لازم است یک شب را نزد یکی و شب بعد را نزد دیگری باشد یا از هر چهار شب باید یک شب را نزد هر یک از آن ها باشد و دو شب دیگر را آزاد است؟
پاسخ :از هر چهار شب واجب است یک شب را نزد هر یک از آن ها باشد و دو شب دیگر را مختار است، هر چند بهتر آن است که رعایت مساوات در همخوابی بین دو زوجه را بنماید.
حق هم خوابی در ازدواج موقت
پرسش :من یک ازدواج موقت کرده ام می شود به من توضیح دهید که در ازدواج موقت حق هم خوابی ندارند یعنی چه ؟
پاسخ :منظور این است که مرد مجبور نیست که هر چهار شب یک شب نزد او بخوابد بلکه از این نظر آزاد است.
رعایت عدالت میان همسران [معاشرت زن و شوهر]
پرسش :منظور از عدالت میان همسران چیست؟
پاسخ :منظور از عدالت آن است که بر طبق شیون آنها هرکدام متناسب حالش رفتار کند و عدالت همیشه به معناى مساوات نیست و در مورد حقّ القسم آن است که براى هرکدام یکى از چهار شب را قرار دهد.
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات حضرت آيت الله العظمی مكارم شيرازي .
مسأله ۲۴۳۵ ـ مرد اگر مثلاً دو زن دائمی داشته باشد، و پیش یکی از آنها یک شب بماند، واجب است پیش دیگری نیز یک شب در ضمن چهار شب بماند، و در غیر این صورت، ماندن نزد زن واجب نیست، بلی لازم است او را به طور کلی متارکه ننماید، و اولی و احوط این است که مرد در هر چهار شب یک شب نزد زن دائمی خود بماند.
مسأله ۲۴۳۶ ـ شوهر نمی‌تواند بیش از چهار ماه با زن جوان خود نزدیکی را ترک کند مگر آنکه نزدیکی برای او ضرر یا مشقت زیاد داشته باشد، یا آنکه زن خود راضی به ترک آن باشد، و یا آنکه در ضمن عقد ازدواج ترک آن را بر زن شرط کرده باشد، و در این حکم ـ بنا بر احتیاط واجب ـ فرقی نیست میان اینکه شوهر حاضر باشد یا مسافر، پس ـ بنا بر احتیاط واجب ـ جایز نیست سفر غیر لازم را بدون عذر و بدون رضایت همسر بیش از چهار ماه ادامه دهد.
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات حضرت آيت الله العظمی سيستاني.
حق قَسم و ساير حقوق زوجين
براى هر كدام از زوجين حقّى است بر ديگرى كه واجب است رعايت آن؛ چنانچه واجب است بر زوج نفقه زن از پوشش و اكل و شرب و مسكن، واجب است بر زوجه تمكين زوج از استمتاعات و اجتناب از مُنفّرات زوج.
عدم تلازم اسقاط حق يكى با اسقاط حق ديگرى
1. و قسمت بين زوجات حق است بر زوج، چنانچه حق استمتاع، حق است بر زوجه، و با اسقاط يكى حق خود را حق ديگرى ساقط نمى شود، چه آنكه بنده باشد يا آزاد، متمكن از وطى ميسور باشد يا نه، مثل عنين و خصىّ.
فرض جنون و تكفّل قسمت توسط ولى
و اگر مجنون باشد، ولىّ متكفّل قسمت از جانب او مى شود و لوازم قسمت، مگر با عدم امن يا عدم انتفاع هيچ كدام از زوجين؛ و هم چنين در قسمت در بقيه زنها با سبق قسمت در بعض، بر جنون. و بر تقدير استحقاق زنها قسمت را به طلب آنها، واجب مى شود بر ولىّ؛ و بر تقدير استحقاق زوج فقط، واجب نيست اگر چه طلب نمايند، مگر بر تقدير مصلحت لزوميه در قسمت براى مجنون.
قابليت حق براى قضا
و در صورت آثم بودن ولىّ در ترك قسمت لازمه، آيا واجب است قضاى آن بر مجنون بعد از افاقه؟ احوط وجوب است در صورت انتفاع زوجه و استحقاق او، به ملاحظه وضع و استحقاق، مثل ساير ديون.و اگر جنون مستمر نباشد، فرقى بين اوقات جنون و اوقات افاقه نيست با انتفاع زوجه يا مصلحت لزوميه زوج، چه آنكه مضبوط باشد اوقات افاقه يا نه. و قسمت در اوقات افاقه با خود زوج و در اوقات جنون با ولى او است.
فرض خوف از مجنونه
اگر خائف بود از زوجه مجنونه، حق زوجه از قسمت ساقط مى شود. و جنون زن نسبت به حق قسمت او در ثبوت و نفى مثل جنون شوهر است.
و در صورت عدم انتفاع راسا در زمان جنون، آيا وقت كالعدم است و حق، ثابت در وقت افاقه است يا حق كالعدم است وابتداى ثبوت آن ابتداى امكان انتفاع است ؟ اقرب دوّم است.
وجوبى بودن حق قسمت و عدم آن
2. آيا قسمت بين زنهاى متعدد، حقِ واجب است مطلقا، يا آنكه براى يكى هم يكى از چهار شب است، يا آنكه واجب نيست مگر بعد از ابتداى به قسمت در متعدد ؟
خلاف است، وجوب در متعدد بعد از ابتدا، متفق عليه است كه بعد از آن بايد تكميل دَور در چهار شب نمايد؛ و وجوب آن در متعدد قبل از بدء به قسمت، بلكه در واحده كه يك شب از چهار شب مورد حق همان يكى باشد مثل آنكه مقرون به ديگرى بوده، معلوم نيست مگر آنكه به حد اضرار و ظلم محرّم برسد، و در غير اين صورت عدلْ راجح است و از حقوق مستحبه است، و اظهر عدم وجوب است اگر چه احوط رعايت آنچه منتهى به عُسر نباشد و معلوم باشد رجحان آن، مى باشد.
متعلَّقِ حقّ قَسم
و اين حق چه وجوبى باشد، چنانچه به مشهور منسوب است، و چه استحبابى،متعلق به يكى از چهار شب براى يك زن، و دو از چهار شب براى دو زن، و سه از چهار شب براى سه زن، و تمام چهار شب براى چهار زن [است]؛ و در غير صورت اخير، زايد بر مستحَقِّ زن، اختيارش با شوهر است براى مملوكات يا ساير زنها يا بدون همه، صرف مى نمايد به اختيار خودش. و ناقص از يك شب، با آن، قسمت واجبه به شروع يا مطلقا، محقّق نمى شود. و در جواز قسمت در زايد بر يك شب مثل دو شب و هكذا، تأمل است اگر بدون رضاى صاحبان حق باشد و بعد از شروع در قسمت باشد، يا مطلقا بنابر وجوب.
شاید این مطالب را هم بپسندید:
قرعه براى تعيين در ابتداى شروع به قسمت
و تعيين در ابتداى شروع به قسمت با قرعه، واجب نيست بنا بر اظهر؛ و بر تقدير وجوب، تعيين دومى و سومى هم لازم است. و هم چنين در دوره دوّم، موافقت با قرعه در دوره اوّل لازم نيست؛ و ممنوع جَور در قسمت است، و آن منتفى است به هر گونه اختيار شود كه براى هر كدام، يك شب از چهار شب در هر دوره باشد.
و ممكن است با يك قرعه اكتفا بشود براى همه اگر رعايت تمام احتمالات متصوره در رقعه هاى متعدده بشود. و رعايت آن در دوره ثانيه، موقوف بر آنچه مقدم شده است [مى باشد]. و احتياج به قرعه، جارى در نكاحِ به ترتيب است واختصاصى به نكاح دفعى ندارد.
و فروع مذكوره در كتب مفصله، ساقط است به حسب مختار و مذكور در مبانى آنها.
واجب در قسمت، مضاجعه متعارفه در شب
3. واجب در قسمت، مضاجعه متعارفه است، نه مواقعه كه منحصر است وجوب آن در يك دفعه در چهار ماه. و وقت اين واجب شب است نه روز و نه صبح آن شب، اگر چه احوط وافضل است كون با صاحبه نوبت در اين وقت هم؛ و الحاق تمام روز به شب در كَون نزد زن افضل است.
وجوب بيتوته متعارفه
و واجب، بيتوته متعارفه نزد زن بعد از قضاى حوايج معتاده در اوايل شب است. و ضروريات اتفاقيه، مثل مرض زن ديگر يا كسى كه اضافه به زوج دارد و احتياج به عيادت دارد، يا ساير مستحبات از زيارتها و غير آنها بدون لزوم مداقّه، ضرر به اداى واجب ندارد. و مستوعب شب جارى مجراى اعذار مستوعبه از سفرهاى ضرورى و نحو آنها است در حكم، و دور نيست در آنها سقوط قسمت به نحوى كه قضا نداشته باشد؛ پس ابتداى به قسمت مى كند بعد از مراجعت از سفر، نه آنكه حق صاحبِ نوبت بالخصوص ساقط مى شود؛ و احوط استرضاء است در بعض صور، مثل تعقّب وفاء به قسمتِ بعضى به سفر و مراجعت قبل از اكمال دور يا متصل به اكمال.
افرادى كه شغل آنها در شب است
و اگر زوج از كسانى بود كه شبْ وقت شغل او و روزْ وقت استراحت او بود مثل نگهبان، دور نيست زمان قسمت در حق او روز باشد به عكس متعارف. و هم چنين اوقات نزول براى مسافرى كه با او زوجات او باشند.و اگر [زمان شغل او] مختلف بود، ملاحظه وقت استراحت در نوبت هر كدام مى نمايد كه در اين وقت كلى دو قسم از شغل مشتركند.
قسمت بين حرّه و مملوكه
4. و اگر با زوجات خود بود و بعضى از آنها امه بود، قسمت مى نمايد براى آزاد دو شب و براى كنيز يك شب، پس دور از 8 شب تكميل مى شود، براى يك حُرّه دو شب است، و براى يك امه يك شب از آن، و بقيه 5 شب مخصوص زوج مى شود بنابر اظهر.و زوجه حُرّه كتابيه در قسمت و مقدار آن ـ در صورت جواز تزويج اگر چه بقايى باشد ـ مثل امه است، پس امه مسلمه با حره كتابيه مساوى در مقدار قسمت مى باشند. و امه مزوجه كتابيه در قسمت، نصف حره كتابيه را مستحِق است، پس يك شب از 16 شب را مستحق است.
و از بيان مذكور، حكم جميع صور اجتماع زوجات مختلفه در اسلام و كتابيت و حريت و امه بودن معلوم مى شود. و در مبعّضه، تقسيط به نسبت حريت و امه بودن اقرب است.
اگر دو شب ماند نزد حره، پس از آن امه آزاد شد و راضى به نكاح شد، براى او هم دو شب است و مساوى با اولى است.و هم چنين است بنابر اظهر اگر بيتوته كند نزد امه يك شب و قبل از دخول، شب ديگر آزاد شود و راضى به عقد شود، شب دوّم را استحقاق دارد. و عتق در روز اثرى در شب گذشته ندارد به خلاف شب آينده.و اگر اوّل يك شب نزد امه بود، بعد از آن قبل از شب بعد آزاد شد، شب دوّم را استحقاق دارد، و حق حره دو شب ديگر است. و اگر در اثناى استيفاى حق حره آزاد شد، حق در اين دور مال حرّه است و در دور ديگر امه با حرّه مساوى مى شود.و امه موطوئه به ملك يمين، قسمت ندارد، چه يكى باشد چه زايد، زوجه ديگر داشته باشد يا نه.
گونه هاى مختلف تحقق حق
5 . مى تواند طواف نمايد بر زوجات يا ايشان را به منزل خودش دعوت نمايد يا به نحو مختلف در بعض. (و جمع بين دو ننمايد در يك منزل در وقت قسمت يكى بدون رضاى آنها بنابر احوط)، اگر چه افضل تسويه بلكه طواف بر همه است در منزل ايشان.
استحقاق مبيت خصوصى براى زفاف بكر و ثيّب
6. و براى هر كدام از بكر و ثيّب، سه روز استحقاق مبيت خصوصى ثابت است، و براى خصوص بكر مى تواند هفت روز اختصاص بدهد. و استحقاق بكر زايد بر سه روز را محل تأمل است، آيا افضل اقرب به تسويه است و زايد بر سه روز يا اقرب به ترضيه بكر ؟ ممكن است اختلاف موارد، و احوط استرضاى از صاحبان حق است.
و آنچه را اختصاص داد به بكر يا ثيّب به نحو مذكور، قضا نمى شود براى ساير زنها.
اعتبار موالات در شبهاى اختصاصى به بكر يا ثيّب
در شبهاى اختصاصى به بكر يا ثيّب، موالات معتبر است؛ و با اخلال به موالات، اتيان به عدد مى نمايد با موالات در بقيه. و اگر موالات را رعايت نكرد، خلاف تكليف كرده لكن قضاى توالى نمى نمايد بلكه عدد معتبر است، و توالى واجب است و اگر شرط باشد محل آن فوت مى شود به ترك موالات؛ پس واجب نيست اتيان به سبع ديگر با موالات بنا بر اظهر. و اقرب مقايسه ايام اختصاص است در كتابيه و در امه با ايام قسمت، و سه مقابل قسمت خودش را مثلاً استحقاق اختصاص دارد.
و اظهر تكميل منكسر است، پس بكر اگر امه بود چهار شب دارد و هم چنين حرّه كتابيه، و ثيّب از هر دو دو شب دارد، و امه كتابيه يك شب دارد.
ديگر احكام شبهاى اختصاصى
و اعتبار به حال زفاف در حره بودن و امه بودن است نه وقت عقد نكاح؛ و هم چنين اگر آزاد شد در اثناى ايام خودش، چنانچه در نظيرش گذشت. و بعد از قضاى حق جديده اگر طلاق داد بعد رجوع نمود، تاثيرى در عود حق زفاف ندارد. و عود ثابت است در عقد بعد از طلاق بائن اگر چه در عده باشد؛ و فرقى بين توفيه حق قبل ازطلاق و عدم آن نيست. و هم چنين اگر عقد كرد بعد از عتق، مستولده يا امه موطوئه خود را، كه حق زفاف ثابت است.
اگر زفاف بعد از اتمام دور براى زنهاى ديگر بود، جديده مختص به عدد مخصوص بعد از كمال دور مى شود؛ و هم چنين اگر يك زن قديمه داشته بنابر آنكه قسمت ندارد. و اگر دو زن داشته و براى يكى قسمت كرده، حق زفاف را ادا مى نمايد پس از آن قسمت براى زن قديمه دوّم مى نمايد، و ثلث باقى را به جديده بابت قسمت ادا مى نمايد بنابر وجهى.
اگر سبقت كردند جماعتى از زنها در شب زفاف، اختيار ابتدا با زوج است در ايفاى حق اختصاص به هر كدام كه اختيار كردند به نحو توالى ايام، و تعيين با قرعه افضل و احوط است.
سقوط قسمت به سفر و مراعات عدل در صورت مصاحبت زنها در سفر
7. قسمت، به سفر ساقط مى شود ومى تواند بدون مصاحبت زنها سفر نمايد، و همه را يا بعضى را با خود همراه نمايد. و تخلّف بر مصحوبه جايز نيست بدون عذر. و قرعه براى تعيين مصحوبه و بردن آنها به سفر لازم نيست، بلكه افضل است، وبعد از قرعه عدول جايز است اگر چه ترك مستحب است. و قضا براى متخلفه يا متخلفات لازم نيست. و فرقى در مذكورات بين اقسام سفر نيست؛ و هم چنين بين ايام اقامت در اثناى سفر (اگر چه حكم حضر را داشته باشد در شرع) و غير آن ايام و ايام ذهاب و رجوع نيست بنابر اظهر.
اگر دو نفر از زنها يا بيشتر را با خود مصاحب نمود، عدل لازم در حضر را (به واسطه عدم غيبت از آنها) رعايت مى نمايد. و اگر ظلم به يكى كرد، مثل حضر قضا مى نمايد در سفر يا حضر نوبت مظلومه را.و مى تواند در سفر، بعضى از زنها را در محلى نگاه دارد و بعضى را با خود تا به غايت سفر همراه نمايد، پس محل اولى به منزله منزل قبل از مسافرت مى شود.
اگر در سفر ازدواج جديدى كرد، مخصوص مى نمايد جديده را به ايام زفاف، بعد از آن بين همه زنها قسمت را رعايت مى نمايد.
قسمت امه مزوّجه
8 . و قسمت براى امه مزوّجه، متوقف به اذن مالك نيست. و وجوب قسمت براى امه مزوجه در سفر، مثل وجوب آن در حضر است كه در صورت تسليم مولى در نهار و وجوب نفقه ثابت است؛ و در غير اين صورت محل تأمل است، و احوط قسم است اگر معارض به احتياط ديگر نباشد.
استحباب تسويه بين زنها در غير واجبات
9. مستحب است تسويه بين زنها در آنچه واجب نيست تفضيل، از قبيل جماع و اطلاق وجه؛ و مستحب است كَون با صاحبه شب در صبح آن شب، چنانچه گذشت؛ و اينكه اذن دهد به زن براى حضور موت پدر ومادر خودش؛ و مى تواند منع از عيادت آنها نمايد و از خروج از منزل مگر براى واجبى بر زن.
هبه يا اسقاط قسمت
10. قسم حق زوجه هست مطلقا بنابر وجوب مطلق، و بعد از شروع بنابر وجوب بعد از شروع. و اما حق زوج عام است و مختص به زمانى نيست، و در زمان مخصوص، غير صاحبه نوبت بر او حق ندارد، پس اگر زوجه اذن داد در ترك اداى حق، زوج حق او باقى است و ساقط نمى شود. و مى تواند حق خود را به زوج يا به يكى از زنهاى ديگر ببخشد با رضاى زوج و موهوبه بنابر احوط. و مرجع هبه به زوج، به اسقاط حق است؛ و هبه به غير زوج، رضاى به ترك خاص است و ساير احكام هبه مرتّب نيست.
پس اگر هبه به زوج كرد، اختيار آن شب با زوج است؛ و اگر هبه به ساير زنها نمود، توزيع مى شود بر آنها؛ و اگر به زن مخصوص هبه نمود، اختصاص داده مى شود به زيادتى يك شب.
و در صورت هبه به يك زن، اگر ليله او متصل به ليله واهبه بود، متوالى مى شود دو شب موهوبه؛ و اگر منفصل بود، بايد تحصيل رضاى صاحبان حق در ليله اى كه بخشيده شده بنمايد، يا عملى نمايد كه حق كسى از صاحبان حق فوت نشود.و اگر هبه به مجموع نمود، مى تواند در توزيعْ تبعيض يك شب به آنها نمايد؛ و مى تواند تمام شب را در يك دور به يكى مخصوص نمايد و در دور ديگر به ديگرى با رضاى آنها و عدم رجوع واهبه. و اگر بين دو شب در دو دور رجوع نمود، خسران بر متأخّره براى دور ديگر مى شود.و ممكن است تحصيل نتيجه توزيع به اكمال دور به شب، كه شب زايد موهوب به حسب دوره ها صرف در مجموع بقيه زنها مى شود.و اگر سه زن به چهارمى بخشيدند، هر چهار شب را صرف در بيتوته نزد چهارمى مى نمايد مطلقا بنابر وجوب قسمت مطلقا، و در صورت ابتداى به چهارمى بنابر معلّق بودن وجوب به شروع در قسمت؛ و بعد از اكمال دور بنابر اين قول چيزى واجب نيست مگر بعد از شروع در قسمت ثانيا.
رجوع از هبه
11. اگر رجوع كرد بعد از هبه صحيحه، مؤثر است در آينده، نه در گذشته؛ زوج به مجرّد علم به رجوع، از نزد موهوبه يا مختاره خارج مى شود؛ و اگر ندانست رجوع را، از زمان علم خارج مى شود و براى گذشته ها قضا نيست، مگر ما بين رجوع و علم كه احوط قضا است.
صلح قسمت
12. اگر عوضى خواست از شب خودش، و زوج بذل كرد به عنوان صلح، جايز و لازم است و ماليّت در صلح معتبر نيست؛ و هم چنين براى ساير زوجات .
عدم ثبوت قسمت براى ناشزه و بعض اقسام صغيره و مجنونه
13. ناشزه قسمت ندارد؛ و هم چنين صغيره غير قابل استمتاع و تلذذ؛ و هم چنين مجنونه مطبقه غير قابله استمتاع و تلذّذ و مؤانسه، يا مخوفه. و اما مبتلا به جنون ادوارى، پس در حال افاقه، مثل غير مجنونه است، و در حال جنون مذكور، ادا و قضا ندارد.
ناشزه بودن مسافره بدون اذن و ضرورت
مسافرت كننده بدون اذن زوج و بدون ضرورت مسوّغه، ناشزه است و حقى ندارد در قضاى بعد از رجوع؛ و اما با اذن، يا در واجب مضيق، حق او ثابت است و قضا لازم است اگر اختيار مسافرت كه براى مصلحت زوجه است اسقاط حق زوجه نباشد. و اذن، مسوّغِ مسافرت است و دافعِ اثم است.
جواز زيارت ضرّه در ليله ديگرى
14. اظهر جواز زيارت ضره در ليله ضرّه است به مقدارى كه جايز براى اجنبى است. و اگر عيادت ضره، مستوعب شب شد، اظهر وجوب قضا براى صاحب شب است، مثل عيادت اجنبيه اگر مستوعب باشد، چه اينكه ظلم باشد به واسطه عدم جواز، يا نباشد به واسطه جواز يا وجوب.
قضا براى مريضه و غير
و در لزوم قضا براى مريضه كه عيادت او كرده براى ضرورت يا طلب او، تأمّل است، اظهر احتساب و عدم لزوم قضا است. و هم چنين در غير مستوعب به مقدار كون نزد مريضه اگر زايد بر حق متعارف زوج باشد احتساب مى شود و اقتصاص مى شود و قضا ندارد اگر در نوبت او است؛ و اگر در نوبت ديگرى اقتصاص از نوبه مريضه مى شود براى همان ديگرى؛ لكن خالى از تأمل نيست. و مواقعه ضره در نوبت ديگرى، اثر ندارد؛ بلكه اثر مربوط به زمان آن است به نحوى كه مذكور شد.
جور در قسمت
15. اگر جور در قسمت كرد، قضا مى نمايد براى مظلومه با تمكّن از قضا از حيث زمان، وگرنه در ذمه او باقى است تا زمان تمكّن يا عفو زوجه مظلومه يا صلح به عوضى. و اگر در زمان يكى نزد ديگرى بود، در دور ديگرى از ديگرى اسقاط مى نمايد و به صاحب حق قضاءً مى دهد با طلب آن ديگرى اين ظلم را.
و اگر وقت صاحب نوبت را به همه على السواء داد، قضا مى نمايد براى او از وقت آخذه به مقدار مأخوذ از او.
حق ناشزه
اگر صاحب چهار زن بود و يكى ناشزه شد، حق او به حسب ظاهر ساقط است و ليله او را به اختيار خود صرف مى نمايد اگر قسمت يك شبانه بوده. و در قسمت ازيد از يك (يعنى به نسبت يك از چهار كه اگر دو شب باشد در هشت شب اكمال دور مى نمايد) بدون رضاى صاحبان حق، تأمل است. و اگر عود كرد ناشزه قبل از تمام محل قسمت، محتمل است عود حق او و انكشاف عدم سقوط واقعى او در هر ترتيبى كه قسمت جايزه را اختيار كرد، نه آنكه مثل جديده در آينده براى او قسمت مى شود، اگر چه قسمت ديگران ازيد بوده است، لكن احتياط مناسب است.
طلاق يكى از اربعه بعد از دخول ليله او
16. اگر بر سه زن از چهار، طواف نمود و چهارمى را بعد از دخول ليله او و زمان طواف بر او طلاق داد، طلاق صحيح است؛ و در حرمت آن به اعتبار تفويت حق فعلى، و عدم آن به اعتبار مشروطيت حق در حدوث و بقا، تأمل است.و رجوع در عده در طلاق رجعى اگر در همان شب بود، بقيه را ادا مى نمايد؛ و اگر بعد از دور بود، در وجوب قضا تأمل است؛ و اگر طلاق بائن بود و تجديد عقد نمود، اقرب عدم وجوب چيزى است اگر تفويت حق فعلى نشده، وگرنه خصوص ليله فائته محل تأمل سابق است با زيادتى تعدد نكاح و تباين حقوق؛ پس قضاى يكى به سبب ديگرى، قابل منع است به سبب مراعى بودن مثل اين حق در حدوث و بقا به بقاى زوجيّت سابقه.
اقامه ده روزه در بلد يك زوجه
17. اگر در دو بلد دو زن داشت و نزد يكى از آنها ده روز ماند، پس اگر به جهت قسمت بود و قسمت در ازيد از يك شب جايز بود ، براى دومى هم ده شب لازم است به رفتن به بلد او يا آوردن او در بلد خودش، و اگر امتناع از آمدن بعد از استدعا كرد بدون عذر مسوغ، حقش ساقط است از حيث تعجيل در ادا، و در سقوط آن از ذمه زوج تأمل است؛ و اگر به جهت قسمت نبود و اتفاقى بود يا آنكه قسمت در زايد بر يك جايز نبود، براى دومى فقط دو روز و نيم قضا لازم است، مگر آنكه اصلاً به قصد قسمت نبوده و قسمت ابتدائى را واجب ندانستيم.
به سفر بردن بعضى و مسأله قسمت
18. اگر ازدواج كرد با زنى و قبل از دخول به آن قصد مسافرت كرد و قرعه به اسم او خارج شد و با صحبت او مسافرت كرد، مى تواند بعد از مراجعت، ايام اختصاصى او را كه سه يا هفت است ايفا نمايد، بلكه حق جديده است و ايام سفر از ايام قسمت اختصاصى و غير آن خارج است. و اگر جديده دو زن بودند و يكى را با قرعه مصاحبت كرد، بعد از رجوع، ايام اختصاصى هر دو را تأديه مى نمايد؛ و در قضا بودن اين ايام تأمل است، و محتمل است مثل شروع در قسمت براى همه بعد از اين ايام باشد
و اگر مسافرت در مقام قسمت براى چهارمى بود و استصحاب غير او نمود، و يا با او مسافرت كرد و ايفاى حق غير او نمود، بعد از رجوع، ايفاى حق چهارمى به عنوان قضا مى نمايد، و بعد از آن شروع به قسمت در دور دوّم مى نمايد.
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات حضرت آيت الله العظمی بهجت.
سلام علیک
شخصی دو همسر دارد، عدالت در همه چیز رعایت می کند جز تعداد روزایی که خونه همسراش می مونه.خونه همسر اول، سه روز کامل و خونه همسر دوم، پنج روز کامل می مونه.
بهش میگن که چرا در مورد روزهایی که میمونی عدالت رعایت نمی کنی،میگه من پرسیدم، بهم گفتن خونه هر کدوم از زنهات سه روز باید باشی ، دو یا سه روز(درست عددش نمیدونم) برای خودت هست؛ که من دوست دارم اون دو روز هم خونه همسر دومم باشم.
رفتار زن اول اگه بد باشه، مجوز میشه برای مرد که کمتر بیاد خونه ش؟
آیا این رعایت عدالت هست یا نه؟
ممنون میشم پاسخ بدید
سلام علیکم
از هر چهار شب واجب است یک شب را نزد هر یک از آنها باشد، و دو شب دیگر را اختیار با شوهر است، هر چند بهتر آن است که در میان آنها مساوات قائل شود.
وفقکم الله لکل خیر
سلام و عرض ادب.
حکم مردی که دارای دو همسر عقد دائمی است و عدالت را در هیچ موردی رعایت نمیکند چیست؟
همسر دوم :بعنوان مثال ار ۳۶۵ روز سال نهاتا ۵ روز در منزل همسر دوم میماند. سه هفته حتی سر نمیزند نه تلفن نه خبری . روابط زناشویی ۴۵ روز یکبار اگر اتقاق بیفتد. نه حتی فرصتی برای مکالمه حضوری .هر وقت دلش خواست بیاید نخواست نیاید و اطلاع ندهد و پاسخگو هم بابت غیبتش نباشد
همسر اول : کل سال منزل همسر اول + سفر و مهمانی ، دوا و درمان . رفع نیازهای عاطفی ، مالی ، زناشویی و…………………!
مردی که خود را در دینداری بدون خطا میداند و از نظر خودش مرد مومن خداست.
🙁
سلام علیکم
توجه کنید، اصلا بحث سر یک همسر یا دو همسر نیست!. این رفتاری که در توضیحات نوشته اید حتی در صورت وجود یک همسر هم اصلا زیبنده نیست. و از جهت دینی و شرعی مورد نکوهش هست. و اگر خانم بخواهد می تواند از جهت حقوقی هم پیگیری کند و راههای خاص به خودش را طی کند.
در هر حال بی عدالتی در میان همسران، گناه می باشد!.
اما قبل از آن توصیه می کنیم، با یک مشاور امین طرفین گفتگو کنند، یا از طریق یک واسط امین در فامیل، این کاستی ها را تذکر بدهند. انشاالله با مشاوره این مشکلات برطرف خواهد شد.
وفقکم الله لکل الخیر