حركت در اصلاح فلسفه

حركت در اصلاح فلسفه عبارت است از خروج تدريجى شى از قوه به فعل يا به عبارت ديگر حركت يعنى فعليت يافتن و شكوفا شدن تدريجى استعدادهاى موجود در يك شى لذا حركت به اين معنى همواره حركت رو به كمال خواهد بود و چون در موجود مجرّد قوّه و استعداد وجود ندارد، حركت به اين معنى نيز وجود نخواهد داشت. واگر حركت در مجردات استعمال شود، حركت اصطلاحى نخواهد بود. حركت در موجود مجرد به معنى سير در مراتب وجودى خود موجود مجرد است يا به عبارت ديگر به معنى سير از بطون به ظهور و بالعكس است.

مثلا وقتى حضرت جبرئيل وحى را بر پيامبر عرضه مى نمود از مقام عقلى خويش به مرتبه برزخى خود تنزّل مى نمود و اين تنزّل به دوراز تجافى است يعنى جبرئيل در عين اين كه در مرتبه عقل و بطون خويش است در مرتبه ى مثالى نيز ظاهر مى شود و آنگاه كه وحى را تسليم پيامبر نمود به مقام بطون و عقل خويش صعود مى كند ولى در اين نزول و صعود نه چيزى بر وجود جبرئيل اضافه مى شود و نه چيزى از او كم مى شود چرا كه او در مراتب وجودى خود سير مى كند. چنين حركتى در واقع حركت از وحدت به كثرت و از كثرت به وحدت است وقتى جناب جبرئيل متوجه عالم مادون خود مى شود و ظهورات و تجليّات خود را مشاهده مى كند نازل مى شود و آنگاه كه به مقام وحدت متوجه مى شود صعود مى كند. براى درك بهتر و عميق و علمى اين بحث لازم است كه حضرت عالى بحث اصالت وجود، تشكيك وجود، عوالم كلى وجود و بحث حركت را در فلسفه عميقا مطالعه و درك نماييد و البته چون هر كدام اين مباحث خود مباحث مقدماتى نيز دارند لازم مى آيد يك دوره فلسفه را درس بگيريد.

براى مطالعه بيشتر ر. ك:

دروس قوه و فعل اسفار، شهيد مطهرى.