اختلاف آراء علما را چگونه مى توان توجيه كرد؟
اختلاف آراء علما را چگونه مىتوان توجيه كرد؟
درباره احكام گفتنى است كه احكام دو گونه است:
شاید این مطالب را هم بپسندید:
1- ضرورى،
2- اختلافى.
احكام ضرورى دستور صريح دارد و مورد قبول همگان است نظير وجوب نماز، روزه، حج و… احكام اختلافى آن است كه دستور صريح ندارد و لذا ضرورى دين به شمار نمىرود و ممكن است صاحب نظران، ديدگاههاى متفاوتى درباره آن داشته باشند. همچنين در احكام غيرضرورى اين احتمال وجود دارد كه با گذشت زمان و بر اساس اصول اجتهادى، فقيه فتواى ابتكارى و جديدى صادر كند نظير فتواى امام (ره) درباره شطرنج. و نيز در احكام غير ضرورى، نظام فكرى و گرايشها و مطالعات مجتهد در صدور فتوايش نقش دارد يعنى، ممكن است درباره يك موضوع، فقيهى كه با مسائل روز و نيز با زندگى اقشار مختلف آشنايى دارد و مسافرتهايى را به كشورهاى مختلف داشته است و… به گونهاى فتوا بدهد ولى فقيه ديگرى كه تنها با اصطلاحات تخصصى و اجتهادى آشنا است، به گونهاى ديگر فتوا صادر كند:
بنابراين آشنايى فقيه با مسائل روز و نوع نگرش وى در جهانبينى، قهراً در استنباط و فتواى او تأثير خواهد داشت. ناگفته نماند كه همين اختلاف نظر نيز موازين و حريم خاصى دارد و امكان ندارد از چارچوبه اسلام و دستورات كلى شرع خارج شود. پس ضرورى دين، يك حكم بيشتر ندارد. غير ضرورى نيز در چارچوبه خاص و معينى قرار دارد و بر اين اساس مىتوان گفت كه: «دين به نوبه خود نظامبردار است».