آیا حرف مرجع تقلید مانند کلام امام معصوم باید اطاعت شود
آیا حرف مرجع مانند کلام امام معصوم باید اطاعت شود
پاسخ حجت الاسلام طاها:
نظر مرجعِ تقلید نظر کارشناسانه هست و عقل عمل به گفتار کارشناس را لازم می داند، مخصوصا کارشناس و متخصصی که متعهد و عادل باشد. مثلا پزشک متخصص بگوید فرزند شما با توجه به عکس های گرفته شده از او نیازمند عمل جراحی است!، حالا پدر نمی تواند با بی خیالی از نظر پزشک عبور کند!، اگر به واسطه کوتاهی این پدر فرزند آسیب ببیند از نظر مردم در دنیا و در فردای قیامت این پدر باید جوابگو باشد. دقیقا لزوم عمل به قول مراجع نیز بر اساس پشتوانه عقل هست.
اگر کسی فقاهت را خوب نشناسد توهم می کند که مقلد از حرف و میل مرجع، تقلید می کند! یعنی اگر مرجع دلش خواست می گوید بجای نماز دو رکعتی صبح، سه رکعت بخوان!، قطعا هیچگاه منظور از تقلید این نیست که از کسی تقلید کنیم که هر چه خواست بگوید، ما عمل کنیم!، بلکه منظور این هست که از تخصص مرجع تقلید در استنباط احکام شرعی استفاده می کنیم.
اگر مرجع تقلیدی خلاف نظر قرآن و روایات اهل البیت علیهم السلام از عمد فتوا بدهد اصلا از عدالت ساقط می شود و کسی نمی تواند از او تقلید کند. شاید این سوال متداول و پیش پا افتاده در ذهن خطور کند که ما چه نیازی داریم که تقلید کنیم، خودمان به منابع رجوع می کنیم و عمل می نماییم؟ البته حرف زدن آسان هست، اما زمانی که وارد میدان فقاهت و عمل می شوید، کار بسیار سخت و دشوار هست! هزاران روایت وجود دارد که فقیه باید آنها را بررسی کند، از علم رجال و درایه برای شناخت راوی حدیث و دلالت حدیث استفاده کند، تا روایات جعلی را از اصلی تشخیص بدهد!، در شاخه های مختلف علوم اسلامی مثل ادبیات عرب، فقه و اصول و … تبحر و تخصص داشته باشد تا بتواند عام و خاص و انواع احکام را از روایات استخراج کند. یک فرآیند پیچیده و بسیار سخت و زمانبر هست. عقل حکم می کند که تمام افراد در یک سطح هوش قطعا نیستند تا در علوم دینی متخصص بشوند و اگر هوش لازم را هم داشته باشند همه فرصت ندارند که در تمام رشته ها متخصص بشوند!، مثلا متخصص عمران بگوید من به پزشک رجوع نمی کنم چون خودم تحصیل کرده هستم!. قطعا در جایی که تخصص نباشد باید از نظر سایر متخصصین استفاده کرد، چون فرصت و زمان هم نیست که یک نفر هم فقیه باشد، هم پزشک باشد، هم شیمی دان و هزاران رشته دیگر را تخصص بگیرد!. خب بدیهی است در اینجا با تحقیق به یک اندیشمند و فقیه مجتهد رجوع می کند و در موضوعات مختلف از نظر و استنباط او بهره می برد.
تمام فتاوای فقها باید مستند به قرآن کریم، روایات و اصول عملیه عقلیه باشد…فتوای مرجع بر روی یک ریل و چهارچوب خاص قرار دارد که آنهم منابع چهارگانه فقهی است و نمی تواند از آن تخطی کنند. رفتار، گفتار و تمام استنباطات فقیه لحظه به لحظه در حال رصد شدن است.
تمام فتاوای فقها باید مستند به قرآن کریم، روایات و اصول عملیه عقلیه باشد، از همین رو مراجع همواره به تدریس فقه اشتغال داشته اند. روزانه هزاران طلبه فاضل و آگاه که سطوح عالی علمی را طی کرده اند و از اقصی نقاط دنیا گرد هم جمع شده اند در درس خارج فقه مراجع شرکت می کنند، و مرجع تقلید رویات را مطرح و به بررسی آنها می پردازد و ادله خود را مطرح می کند و مورد نقد و به اصطلاح چکش کاری علمی قرار می گیرد و این فرآیند گاهی 40 یا 50 سال در دوران حیات مرجع تقلید طول می کشد. مراجع در چنین فضایی فتوا می دهند، به این راحتی نیست که کسی در میان این همه طلبه فاضل و عالم نظر خود را بدون دلیل بیان کند قطعا مورد واکنش شدید حوزه با سابقه قرنها فقاهت قرار خواهد گرفت. فتوای مرجع بر روی یک ریل و چهارچوب خاص قرار دارد که آنهم منابع چهارگانه فقهی است و نمی تواند از آن تخطی کنند. رفتار، گفتار و تمام استنباطات فقیه لحظه به لحظه در حال رصد شدن است.
امروزه نیز نظرات مراجع به صورت فیلم و صوت در دسترس همگان قرار دارد، البته بدیهی است که همه مردم فرصت رجوع و توان علمی استفاده از این درسها را ندارند، اما چکیده و عصاره نظرات مراجع در رساله و استفتائات او در اختیار مردم قرار می گیرد تا با خیال راحت بدون هیچ دغدغه ای دستورات دین را انجام بدهند. و ما مدیون قرنها زحمت و تلاش فقها هستیم که در راه دین خدا از هیچ تلاشی و هیچ چیزی حتی جان خود فروگذار و دریغ نکردند.
شاید این مطالب را هم بپسندید:
چرا بايد در احكام از مراجع تقليد كنيم
چرا زنان نمي توانند مرجع تقليد شوند+از منظر آيت الله جوادي
تبعيض در تقليد چيست و چه حكمي دارد
تاريخچه تقليد و اجتهاد در ميان شيعيان
تبعيض در تقليد چيست و چه حكمي دارد
چرایی تقلید
