کسی که نمی تواند ایستاده نماز بخواند
فهرست این نوشتار:
در نوشتار قبل حکم «نماز خواندن بر روي صندلي« مطرح شد از اینجا کلیک کنید و حتما در تکمیل بحث بخوانید.
[ اگر در بین نماز از ایستادن عاجز شود]
مسأله 969 اگر در بین نماز از ایستادن عاجز شود باید بنشیند (1) و اگر از نشستن هم (2) عاجز شود باید بخوابد ولی تا بدنش آرام نگرفته باید چیزی نخواند (3).
(1) (اراکی:) مگر بداند که بعد از آن قبل از گذشتن وقت توانایی بر ایستاده خواندن نماز را پیدا می کند که در این صورت باید نماز را قطع کند و بعداً بخواند..
(2) (بهجت:) به همه اقسامش..
(3) (اراکی:) تا بدنش آرام نگرفته، بنا بر احتیاط واجب قرائت و ذکر را تنها به قصد قربت بخواند نه به قصد ذکری که در نماز دستور داده اند.
(خوئی، سیستانی، تبریزی:) باید چیزی از ذکرهای واجب را نگوید.
(فاضل:) باید چیزی از واجبات نماز را نخواند.
(زنجانی:) نباید ذکر واجب بلکه به احتیاط واجب چیزی از ذکر مستحب را به قصد ورود بخواند.
[ تا انسان می تواند ایستاده نماز بخواند]
اشاره
مسأله 970 تا انسان می تواند ایستاده نماز بخواند، نباید بنشیند مثلًا کسی که در موقع ایستادن، بدنش حرکت می کند یا مجبور است به چیزی تکیه دهد، یا بدنش را کج کند (1) (یا خم شود یا پاها را بیشتر از معمول گشاد بگذارد (2)) باید به هر طور که می تواند ایستاده نماز بخواند ولی اگر به هیچ قسم حتی مثل حال رکوع هم نتواند بایستد، (3) باید راست بنشیند و نشسته نماز بخواند.
(1) (خوئی، تبریزی، سیستانی، زنجانی:) مختصری کج کند..
(2) (گلپایگانی، صافی:) بیشتر از معمول باز بگذارد..
[قسمت داخل پرانتز در رساله آیات عظام: خوئی، زنجانی، سیستانی و تبریزی نیست]
(3) (خوئی، بهجت، تبریزی، سیستانی، زنجانی:) اگر به هیچ قسم نتواند بایستد..
(مکارم:) مسأله کسی که نمی تواند ایستاده نماز بخواند باید بنشیند ولی اگر بتواند بایستد و به عصا یا دیوار و مانند آن تکیه کند، یا پاهایش را از هم دور بگذارد باید ایستاده نماز بخواند مگر این که فوق العاده برای او زحمت داشته باشد.
مسأله اختصاصی
(بهجت:) مسأله 795 اگر کسی نمی تواند هم بایستد و هم رکوع و سجود را انجام دهد، بلکه یا باید بایستد و برای رکوع و سجود اشاره کند و یا بنشیند و رکوع و سجود را بدون اشاره انجام دهد، بنا بر أظهر باید صورت اول را اختیار کند.
[ تا انسان می تواند بنشیند نباید خوابیده نماز بخواند]
مسأله 971 تا انسان می تواند بنشیند نباید خوابیده نماز بخواند و اگر نتواند راست بنشیند، باید هر طور که می تواند بنشیند و اگر به هیچ قسم نمی تواند بنشیند، باید (1) (به طوری که در احکام قبله گفته شد (2)) به پهلوی راست بخوابد و اگر نمی تواند (3)، به پهلوی چپ و اگر آن هم ممکن نیست (4) به پشت بخوابد (5)، به طوری که کف پاهای او رو به قبله باشد (6).
(1) (زنجانی:) بنا بر احتیاط.. (2) (اراکی:) به طوری که روی او بطرف قبله باشد..
(زنجانی:) به طوری که در احکام قبله مسأله [779] گفته شد..
[قسمت داخل پرانتز در رساله آیت اللّه بهجت نیست]
(3) (بهجت:) بنا بر أحوط.. (زنجانی:) بنا بر احتیاط..
(4) (سیستانی:) باید به طوری که در احکام قبله گفته شد به پهلو بخوابد، به طوری که جلوی بدنش رو به قبله باشد و تا وقتی که ممکن است به پهلوی راست بخوابد، نباید بنا بر احتیاط لازم به پهلوی چپ بخوابد و اگر این دو ممکن نباشد، باید..
(5) (زنجانی:) بنا بر احتیاط. [پایان مسأله]
(6) (بهجت:) و اگر آن هم ممکن نیست، به هر صورتی که ممکن است نماز بخواند ولی تا حدّ امکان طوری باشد که نزدیکتر به نماز کسی که به طور عادی ایستاده نماز می خواند باشد و گر نه باید نزدیکتر به نماز کسی که ایستاده نمی خواند با رعایت مراتبی که گفته شد باشد.
(مکارم:) مسأله ما دام که می تواند نشسته نماز بخواند هر چند به چیزی تکیه کند باید خوابیده نماز نخواند و هر گاه نتواند باید به پهلوی راست بخوابد به طوری که جلوی بدن او رو به قبله باشد و اگر نتواند به پهلوی چپ و اگر آن هم ممکن نیست، به پشت بخوابد به طوری که کف پاهای او رو به قبله باشد.
[ کسی که نشسته نماز می خواند]
مسأله 972 کسی که نشسته نماز می خواند، اگر بعد از خواندن حمد و سوره بتواند بایستد و رکوع را ایستاده به جا آورد، باید بایستد و از حال ایستاده به رکوع رود و اگر نتواند، باید رکوع را هم نشسته بجا آورد.
(مکارم:) مسأله کسی که می تواند قسمتی از نماز را ایستاده بخواند واجب است آن مقدار را بایستد و بقیه را بنشیند و اگر نتوانست بخوابد.
[ کسی که خوابیده نماز می خواند]
مسأله 973 کسی که خوابیده نماز می خواند، اگر در بین نماز بتواند بنشیند، باید مقداری را که می تواند، نشسته بخواند. و نیز اگر می تواند بایستد، باید مقداری را که می تواند، ایستاده بخواند، ولی تا بدنش آرام نگرفته باید چیزی نخواند (1).
(1) (زنجانی:) هم چنان که در مسأله [969] گذشت.
شاید این مطالب را هم بپسندید:
خوئی، (سیستانی، تبریزی:) باید چیزی از اذکار واجب را نخواند (سیستانی: امّا اگر بداند مقدار کمی می تواند بایستد باید آن را به قیام متصل به رکوع اختصاص دهد).
(فاضل:) باید چیزی از واجبات نماز را نخواند.
(مکارم:) مسأله هر گاه کسی بر اثر ناتوانی نماز را خوابیده بخواند، اگر در بین نماز بتواند بنشیند باید آن مقدار را که می تواند بنشیند و یا اگر می تواند برخیزد.
[ کسی که نشسته نماز می خواند]
مسأله 974 کسی که نشسته نماز می خواند (1) اگر در بین نماز بتواند بایستد باید مقداری را که می تواند، ایستاده بخواند ولی تا بدنش آرام نگرفته، باید چیزی نخواند. (2).
این مسأله، در رساله آیت اللّه فاضل نیست
(1) (مکارم:) و در اثناءِ نماز توانایی ایستادن پیدا می کند باید بایستد، ولی تا بدن آرام نگرفته است، چیزی نخواند.
(2) (زنجانی:) چنانچه گذشت.
(خوئی، تبریزی، سیستانی:) باید چیزی از ذکرهای واجب را نخواند ((سیستانی:) امّا اگر بداند مقدار کمی می تواند بایستد باید آن را به قیام متصل به رکوع اختصاص دهد.)
[ کسی که می تواند بایستد]
مسأله 975 کسی که می تواند بایستد اگر بترسد که به واسطه ایستادن مریض شود یا ضرری به او برسد، می تواند نشسته نماز بخواند و اگر از نشستن هم بترسد، می تواند خوابیده نماز بخواند.
(مکارم:) مسأله هر گاه توانایی بر ایستادن دارد امّا می داند یا احتمال عقلایی می دهد که برای او ضرر داشته باشد یا بیماریش طولانی می شود یا مثلًا زخم یا شکستگی استخوان او دیر التیام پیدا می کند باید نشسته نماز بخواند و اگر آن هم ضرر دارد خوابیده نماز بخواند.
[ اگر انسان احتمال بدهد که تا آخر وقت بتواند ایستاده نماز بخواند]
مسأله 976 اگر انسان احتمال بدهد که تا آخر وقت بتواند ایستاده نماز بخواند می تواند اول وقت نماز بخواند اگر چه احتیاط آن است که نماز را تأخیر بیندازد (1).
این مسأله، در رساله آیت اللّه بهجت نیست
(1) (اراکی:) واجب است نماز را تأخیر بیندازد.
(گلپایگانی، صافی، نوری:) بنا بر احتیاط لازم باید نماز را تأخیر بیندازد، پس اگر نتوانست بایستد، در آخر وقت مطابق وظیفه اش نماز به جا آورد.
(خوئی، تبریزی:) بهتر است نماز را تأخیر بیندازد، پس اگر نتوانست بایستد، در آخر وقت مطابق وظیفه اش نماز را به جا آورد و در صورتی که اوّل وقت نماز را خواند و در آخر وقت قدرت بر ایستادن حاصل نمود باید نماز را دوباره به جا آورد.
(مکارم:) بنا بر احتیاط واجب در اوّل وقت نماز نخواند.
(سیستانی:) مسأله اگر انسان مأیوس نباشد که در آخر وقت بتواند ایستاده نماز بخواند، چنانچه اوّل وقت نماز را بخواند و در آخر وقت قدرت بر ایستادن حاصل نماید، باید نماز را دوباره به جا آورد ولی اگر مأیوس از آن باشد که بتواند نماز را ایستاده بخواند اگر در اوّل وقت نماز را بخواند و سپس قدرت بر ایستادن پیدا کند لازم نیست نماز را اعاده کند.
(زنجانی:) مسأله اگر انسان در اول وقت به اعتقاد این که تا آخر وقت از ایستادن عاجز است، نشسته یا خوابیده نماز خواند ولی در وقت بر نماز ایستاده قدرت پیدا کرد، باید نماز را دوباره بخواند؛ و اگر احتمال می داد که تا آخر وقت قدرت پیدا می کند و در اول وقت رجاءً نشسته یا خوابیده بر طبق حال خود نماز بخواند، چنانچه عذرش تا آخر وقت باقی نباشد، نمازش را باید دوباره بخواند و اگر باقی باشد، نمازش صحیح است؛ بلکه اگر با یقین به این که تا آخر وقت قدرت پیدا می کند در اول وقت، مثلًا به جهت ندانستن مسأله با قصد قربت نماز بخواند و اتفاقاً تا آخر وقت قدرت نیافت، نماز خوانده شده صحیح است.
(فاضل:) مسأله اگر اطمینان دارد که تا آخر وقت عذر او برطرف شده و می تواند ایستاده نماز بخواند به احتیاط واجب باید صبر کند تا آخر وقت که اگر توانست ایستاده نماز بخواند و اگر ممکن نشد نشسته بخواند به احتیاط واجب باید صبر کند، تا آخر وقت که اگر توانست ایستاده نماز بخواند و اگر ممکن نشد نشسته بخواند، امّا اگر احتمال بدهد که تا آخر وقت عذر او برطرف می شود بهتر است تا آخر وقت صبر کند.
[ مستحب است در حال ایستادن بدن را راست نگهدارد]
مسأله 977 مستحب است (1) در حال ایستادن، بدن را راست نگه دارد، شانه ها را پایین بیندازد، دستها را روی رانها بگذارد، انگشتها را به هم بچسباند، جای سجده را نگاه کند، سنگینی بدن را به طور مساوی روی دو پا بیندازد، با خضوع و خشوع باشد، (2) پاها را پس و پیش نگذارد (3)، اگر مرد است پاها را از سه انگشت ِ باز، تا یک وجب فاصله دهد و اگر زن است پاها را به هم بچسباند.
(1) (مکارم:) شایسته است..
(2) (مکارم:) [و] مردان کمی پاها را باز بگذارند و زنان به هم بچسبانند. [پایان مسأله] (3) (اراکی:) [و] پاها را از سه انگشت باز تا یک وجب فاصله دهد. [پایان مسأله] (بهجت:) رجوع کنید به مسأله اختصاصی (925)، صفحه (606).
- توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید/ متن اصلی از رساله امام خمینی و مُحشی حضرات آیات: سیستانی، صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی، شبیری زنجانی، بهجت،فاضل، اراکی، خویی، گلپایگانی، تبریزی.
مطابق نظر آيت الله سيستاني
۲پرسش: اگر شخصی بتواند قیام و رکوع نمازش را ایستاده به جا آورد ولی نتواند در حالت ایستاده به سجده برود وظیفه اش چیست؟
پاسخ:
اگر مشکل نشست و برخاست باشد می تواند با خم کردن سر در حال ایستادن سجود کند.
۳پرسش: آیا با داشتن مرض و عذر موجه می توانیم در خواندن نماز به حالت نیمه خیز نماز خواند ؟ حکم نماز خواندن بر روی میز چیست؟
پاسخ: می توانید و اگر از نماز خواندن در حال نشستن با رکوع و سجود عاجز باشید می توانید روی میز با ایماء برای رکوع و سجود نماز بخوانید .
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی سیستانی.
- حرکت بدن در حال ذکر نماز چه حکمی دارد
- فراموش كردن ركوع در نماز
- احکام قیام نماز
- دعای مستحب قبل از تکبیره الاحرام نماز
- احکام تکبیره الاحرام و نحوه گفتن
- نیت نماز چگونه باید باشد
کلید: کسی که نمی تواند ایستاده نماز بخواند کسی که نمی تواند ایستاده نماز بخواند کسی که نمی تواند ایستاده نماز بخواند کسی که نمی تواند ایستاده نماز بخواند کسی که نمی تواند ایستاده نماز بخواند کسی که نمی تواند ایستاده نماز بخواند کسی که نمی تواند ایستاده نماز بخواند کسی که نمی تواند ایستاده نماز بخواند کسی که نمی تواند ایستاده نماز بخواند کسی که نمی تواند ایستاده نماز بخواند کسی که نمی تواند ایستاده نماز بخواند کسی که نمی تواند ایستاده نماز بخواند کسی که نمی تواند ایستاده نماز بخواند کسی که نمی تواند ایستاده نماز بخواند کسی که نمی تواند ایستاده نماز بخواند کسی که نمی تواند ایستاده نماز بخواند کسی که نمی تواند ایستاده نماز بخواند کسی که نمی تواند ایستاده نماز بخواند کسی که نمی تواند ایستاده نماز بخواند
[/fusion_builder_column][/fusion_builder_row][/fusion_builder_container]
سلام علیکم
من در سن ۷۷ سالگی هستم. مشکلی برای ایستاده نماز خواندن ندارم اما اگر به سجود بروم برخواستن برای من بسیار مشکل است – آیا میتوانم ایستاده نماز را شروع کنم و بقیه را نشسته بخوانم؟
بسیار ممنون میشوم اگر پاسخ دهید
عبد الله
سلام علیکم
اگر نمی توانید به صورت عادی بخوانید از عصا، یا وسیله ای برای ایستادن و نماز خواندن استفاده کنید و اشکالی ندارد. اگر اینطور نمی توانید، به نحوی که توانایی جسمی دارید عمل کنید
وفقکم الله لکل الخیر