وبگاه پاسخگویی به سوالات دینی هدانا

چگونه فتوای مرجع تقلید را بدست آوریم

پرسش. راه به دست آوردن فتواى مرجع تقلید چگونه است؟

2

چگونه فتوای مرجع تقلید را بدست آوریم

فهرست این نوشتار:

رساله توضیح المسائل تقلید

[ طرق به دست آوردن فتوی]

مسأله 5 به دست آوردن فتوی، یعنی دستور مجتهد چهار راه دارد (1):

اول: شنیدن از خود مجتهد.

دوم: شنیدن از دو نفر عادل که فتوای مجتهد را نقل کنند (2).

سوم: شنیدن از کسی که مورد اطمینان و راست گوست (3).

چهارم: دیدن در رساله مجتهد در صورتی که انسان به درستی آن رساله، اطمینان داشته باشد (4).

(1) (فاضل:) بدست آوردن فتوای مجتهد سه راه دارد..

(2) (فاضل:) و اکتفا به خبر دادن یک نفر عادل اشکال دارد مگر آن که از قول او علم یا اطمینان حاصل شود.. (گلپایگانی، صافی:) دوّم: شنیدن از دو نفر عادل..

(3) (بهجت:) اگر اطمینان به کلام او دارد بنا بر أحوط..

(اراکی:) سوم: شنیدن از کسی که مورد وثوق می‌باشد و از گفته او اطمینان پیدا شود..

(خوئی، گلپایگانی، صافی، سیستانی، تبریزی:) سوم: شنیدن از کسی که انسان به گفته او اطمینان دارد.. [مورد سوم در رساله آیت اللّه فاضل نیست]

(4) (بهجت:) بنا بر أحوط.

(فاضل:) یعنی بداند که تمام رساله را خود مجتهد و یا افراد مورد وثوق وی ملاحظه نموده‌اند.

(تبریزی:) و در صورتی که نقل شخص معتبر با نوشته رساله معتبره مخالفت کند و اشتباه در یکی معلوم نگردد، شخص باید تا روشن شدن فتوای مجتهد عمل به احتیاط کند و اگر ناقل نقل خود را نسبت به رساله بدهد که در آن رساله خلاف نقل مذکور است، نقل او اعتبار ندارد.

(زنجانی:) مسأله بدست آوردن فتوا، یعنی نظر مجتهد، دو راه دارد: اوّل: از هر طریقی که علم یا اطمینان برای خود انسان یا نوع مردم بیاورد مثل شنیدن از خود مجتهد یا دیدن در رساله مجتهد یا شنیدن از کسی که از گفته وی اطمینان حاصل شود، و در صورتی که انسان فتوایی را از خود مجتهد بشنود ولی به جهتی مثلًا مخالفت آن فتوا با رساله مجتهد احتمال بدهد که مجتهد در نقل فتوای خود اشتباه کرده است، نمی‌تواند به گفته مجتهد اعتماد کند، هم چنین تا به درستی رساله مجتهد اطمینان حاصل نشود، نمی‌تواند بدان عمل کرد. دوّم: شنیدن از دو مرد عادل ضابط که فتوای مجتهد را نقل کنند، و مراد از ضابط کسی است که اشتباهش در نقل از متعارف مردم بیشتر نباشد.

(مکارم:) مسأله برای آگاهی از فتوای مجتهد چند راه وجود دارد: اوّل: شنیدن از خود مجتهد یا ملاحظه دست خطّ او. دوّم: دیدن در رساله‌ای که مورد اطمینان باشد. سوّم: شنیدن از کسی که مورد اعتماد است. چهارم: مشهور بودن در میان مردم به طوری که سبب اطمینان شود.

مسأله اختصاصی

(فاضل:) مسأله 10 تقلید فقط در واجبات و محرّمات لازم است امّا تقلید در مستحبّات واجب نیست مگر این که مستحبّی باشد که در آن احتمال وجوب باشد.

 [ تا انسان یقین نکند که فتوای مجتهد عوض شده است]

مسأله 6 تا انسان یقین نکند که فتوای مجتهد عوض شده است می‌تواند به آن چه در رساله نوشته شده عمل نماید، و اگر احتمال دهد که فتوای او عوض شده جستجو لازم نیست (1).

(1) (تبریزی:) و هم چنین است اگر احتمال دهد مجتهدی را که از او تقلید می‌کرده، در حال حاضر شرائط تقلید را ندارد.

(بهجت:) ولی اگر بعداً معلوم شود که فتوایش عوض شده بود باید نسبت به گذشته به وظیفه عمل نماید.

(مکارم:) مسأله اگر احتمال دهد فتوای مجتهد عوض شده می‌تواند به فتوای سابق عمل کند و جستجو لازم نیست.

(زنجانی:) مسأله اگر انسان احتمال عقلایی بدهد که فتوای مجتهد عوض شده است و تحقیق کردن برای وی حرجی نباشد کار حرجی: کاری است که به قدری مشقت دارد که معمول مردم در امور خود آن را متحمل نمی‌شوند لازم است تحقیق کند، و در زمان تحقیق می‌تواند به همان فتوای سابق عمل کند، به شرط آن که در اولین زمان ممکن در صدد تحقیق برآمده باشد. ولی اگر تحقیق را تأخیر انداخته باشد در زمان تحقیق باید احتیاط کند.

  • توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید/ متن اصلی از رساله امام خمینی و مُحشی حضرات آیات: سیستانی، صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی، شبیری زنجانی، بهجت،فاضل،  اراکی، خویی، گلپایگانی، تبریزی.

راه هاى دستیابى فتوا

پرسش ۱۵ . راه به دست آوردن فتواى مرجع تقلید چگونه است؟

همه مراجع: ۱٫ شنیدن از خود مجتهد،

  1. شنیدن از دو نفر عادل،
  2. شنیدن از کسى که انسان به گفته او اطمینان دارد،
  3. دیدن فتوا در رساله اى که مورد اطمینان باشد.[۱]

تبصره. برخى از مراجع (مانند: امام، بهجت، مکارم و نورى)، شنیدن از یک نفر عادل را نیز کافى مى دانند.

پرسش ۱۶ . آیا براى تقلید از مرجع، گفتن زبانى یا تهیه رساله مرجع لازم است؟

همه مراجع: خیر، براى تقلید از مرجع جارى ساختن بر زبان و یا تهیه رساله لازم نیست.[۲]

شهرت فتوا

پرسش ۲۱ . اگر در میان مردم فتواى مرجع تقلید مشهور و رایج باشد، آیا مى توان به آن عمل کرد؟

همه مراجع: اگر موجب اطمینان شود، لازم است به آن عمل کند.[۳]

تبصره. یکى از راه هاى دستیابى به فتوا، شنیدن از کسى است که از گفته او،  براى انسان اطمینان پیدا شود. اگر این اطمینان از راه دیگرى به دست آید (مانند شهرت فتوا)، در این صورت نیز حجت است.

دفاتر مراجع تقلید

پرسش ۱۷ . آیا شنیدن مسئله از طریق تلفنى که منسوب به مرجع تقلید است، براى مکلف حجیت دارد و آیا مى تواند آن را براى مردم به عنوان حکم شرعى و نظر مجتهد بیان کند؟

همه مراجع: اگر به گفته او اطمینان پیدا نماید، حجت است.[۴]

  • [۱]. بهجت، توضیح المسائل، م ۵ و وسیله النجاه، ج ۱، م ۲۷؛ خامنه اى، اجوبه الاستفتائات، س ۲۵؛ مکارم، تعلیقات على العروه، م ۳۶ و توضیح المسائل، ۷؛ وحید، توضیح المسائل، م ۵؛ امام و نورى و وحید، توضیح المسائل مراجع، م ۵٫
  • [۲]. دفتر: همه مراجع.
  • [۳]. توضیح المسائل مراجع، م ۵، العروه الوثقى، ج ۱، م ۳۶؛ خامنه اى، اجوبه الاستفتائات، س ۲۵؛ بهجت، وسیله النجاه، ج ۱، م ۲۷؛ نورى و وحید، توضیح المسائل، م ۵٫
  • [۴]. توضیح المسائل، م ۵؛ العروه الوثقى، ج ۱، م ۳۶؛ خامنه اى، اجوبه الاستفتائات، س ۲۵؛ بهجت، وسیله النجاه، ج ۱، م ۲۷؛ نورى و وحید، توضیح المسائل، م ۵٫(احکام تقلید و بلوغ-سید مجتبی حسینی،ص۴۳).

مطابق نظر آيت الله خامنه اي
مطابق نظر آيت الله خامنه اي

س ۲۵: راههای انتخاب مرجع و به دست آوردن فتوا کدام است؟

ج: احراز اجتهاد و اعلمیت مرجع تقلید به وسیله امتحان یا تحصیل یقین ولو از شهرت ‏مفیدِ علم یا اطمینان، یا با شهادت دو نفر عادل از اهل خبره صورت‏ مى‏گیرد. راههاى به دست آوردن فتواى مجتهد عبارتند از:

۱٫ شنیدن از خود مجتهد

۲٫ شنیدن از دو یا یک فرد عادل‏

۳٫ شنیدن از یک نفر مورد اطمینان‏

۴٫ دیدن در رساله مجتهد، در صورتى که رساله وى مصون از اشتباه باشد.اجوبه الاستفتائات مقام معظم رهبری .


مطابق نظر آيت الله سيستاني
مطابق نظر آيت الله سيستاني

مسأله ۴ ـ به دست آوردن فتوا، یعنی دستور مجتهد چهار راه دارد:
اوّل: شنیدن از خود مجتهد.
دوّم: شنیدن از دو نفر عادل که فتوای مجتهد را نقل کنند.
سوّم: شنیدن از کسی که انسان به گفته او اطمینان دارد.
چهارم: دیدن در رساله مجتهد در صورتی که انسان به‌درستی آن رساله اطمینان داشته باشد.

مسأله ۵ ـ تا انسان یقین نکند که فتوای مجتهد عوض شده است، می‌تواند به آنچه در رساله او نوشته شده عمل نماید، و اگر احتمال دهد که فتوای او عوض شده جستجو لازم نیست. رساله توضیح المسائل آیت الله سیستانی.


مطابق نظر آيت الله مكارم شيرازي
مطابق نظر آيت الله مكارم شيرازي

راه هاى دستیابى به فتواى مرجع

مسأله ۷ـ براى آگاهى از فتواى مجتهد چند راه وجود دارد: اول، شنیدن از خود مجتهد یا ملاحظه دستخط او; دوم، دیدن در رساله اى که مورد اطمینان باشد; سوم، شنیدن از کسى که مورد اعتماد است; چهارم، مشهور بودن در میان مردم بطورى که سبب اطمینان شود. رساله توضیح المسائل آیت الله مکارم شیرازی.

لینک کوتاه مطلب: https://hadana.ir/?p=16838

*- ضمنا شما می توانید از اینجا مشترک خبرنامه سایت شوید و جدید ترین مطالب را دریافت کنید.

حتما بخوانید

* ویژه نامه احکام تقلید 

آیا پیروی از تمام نظرات مراجع واجب است

شرعا رعایت قوانین کشور تا چه حد لازم است

چرا دختران زودتر به سن تکلیف می رسند

آیا تقلید بر همه واجب است

کوتاهی در یادگیری احکام

نظر مخاطبان درباره این مطلب:

دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط سایت هدانا منتشر خواهد شد.

با توجه به حجم سوالات، به سوالات تکراری پاسخ داده نمی شود لطفا در سایت «سرچ» کنید.

2 نظرات
  1. محمد می گوید

    ببخشید حتما باید شنیدن باشد نمیشود دیدن باشد مثل اینکه در سایت شما این ها را می‌خوانیم صحت ندارد

    1. حجت الاسلام مهدی طاها می گوید

      سلام علیکم
      باید از منبع مطمئن ببینید. توصیه ما سایت های معتبر مخصوصا سایت خود مراجع است.
      وفقکم الله لکل الخیر