چه نیازی به بهشت است؟

 

پرسش:
با توجه به توصیفاتی که در خصوص شرایط جهان پس از ظهور وارد شده است که دنیا در صلح و آرامش به سر می برد، انسان ها با هم در صلح و خوبی و خوشی زندگی می کنند، هیچ فقیری وجود نخواهد داشت و حتی حیوانات اهلی و وحشی باهم و در کنار هم بدون اینکه مورد تعرض و شکار دیگری قرار گیرند زندگی می کنند، با این اوصاف پس دیگر چه نیازی است به بهشت؟ آیا در بهشت جز این خواهد بود؟
 

پاسخ:

وجود آخرت به این خاطر نیست که ما در دنیا هرگز به عدل جهانی نمیرسیم و تنها راه برقراری آن جهان آخرت باشد! بلکه آخرت شاخصه های دیگری دارد که دنیا فاقد آن است، به همین خاطر هرگز نمی تواند جایگزین بهشت شود:

تفاوت اول:

این که به لحاظ زمانی عمر انسان در دنیا محدود است، ساختار ماده در این نظام به گونه ای است که دیر یا زود انسان به لحاظ جسمانی فرسوده میشود و مرگ را خواهد چشید، این طور نیست که با آمدن امام زمان(علیه السلام) انسان در این دنیای فانی، عمر نامحدود بیابد، بلکه همواره مرگ به سراغ او خواهد آمد، در حالی که در بهشت انسان زندگی نامحدود خواهد داشت.

این خانه، خانه عبور است، و بهشت محل قرار و ثبات است، همانطور که قرآن کریم می فرماید: «إِنَّما هذِهِ الْحَياةُ الدُّنْيا مَتاعٌ وَ إِنَّ الْآخِرَةَ هِيَ دارُ الْقَرار»؛ اين زندگى دنيا، تنها متاع زودگذرى است و آخرت سراى هميشگى است! (1)
بنابراین دنیا در بهترین حالت هم نمی تواند جایگزین بهشت شود.

تفاوت دوم:

مهمترین فلسفه آخرت، حسابرسی و پاداش و جزای اعمال است، و هرگز دنیا چنین ظرفیتی ندارد، چرا که نه سختی دنیا، سختی محض است، و نه راحتی های آن، راحتی محض، در حالی که بهشت و جهنم باید پاداش و جزای محض باشد، قرآن کریم در مورد سختی های دنیا می فرماید: «إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْرا»؛ به درستی که با هر سختی ای آسانی است.(2) یعنی سختی های دنیوی سازنده است، اما در مورد سختی های آخرت از قول اهل جهنم چنین می فرماید: «سَواءٌ عَلَيْنا أَ جَزِعْنا أَمْ صَبَرْنا»؛ برای ما تفاوتی ندارد، چه در برابر عذاب جهنم جزع و ناله کنیم، و چه صبر کنیم تفاوتى براى ما ندارد. (3)

بنابراین دنیا حتی اگر بسیار عادلانه هم باشد نمیتواند نقش پاداش مومنین محسوب شود، خصوصا مومنینی که از دنیا رفته اند، یا شهدایی که در راه خدا، حیات دنیوی خویش را فدا کرده اند.

تفاوت سوم:

دنیا محل تکلیف و امتحان است، حتی اگر عادلانه باشد و انسان ها در حق هم ظلم نکنند، باز هم دنیا به خودی خود فریبنده است: «فَلا تَغُرَّنَّكُمُ الْحَياةُ الدُّنْيا»؛ پس زندگی دنیا شما را فریب ندهد(4) و نیز دنیا محلی است برای امتحان: «وَ لَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْ‏ءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ وَ الْأَنْفُسِ وَ الثَّمَراتِ»؛ قطعاً همه شما را با چيزى از ترس، گرسنگى، و كاهش در مالها و جانها و ميوه‏ها، آزمايش مى‏كنيم‏.(5)

بنابراین بالاخره دنیا فریبندگی خود را خواهد داشت، حوادث طبیعی وجود دارد، ضرورت عبادات و تکالیف وجود دارد، و خداوند نیز همواره بندگان را در دنیا امتحان خواهد کرد، و آخرت است که نتیجه این زندگی است، همانطور که امیرالمومنین(علیه السلام) می فرمایند: «إِنَّ الْيَوْمَ عَمَلٌ بِلَا حِسَابٍ وَ غَداً حِسَابٌ بِلَا عَمَل‏»؛ به درستی که امروز، روز عمل است، نه حساب، و فردا روز حساب است، نه عمل!(6)

بنابراین برقراری عدل در زمان حکومت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) دنیا را بهشت نمی سازد، چرا که همچنان مردم در امتحان هستند، منتهی مردمی رشد یافته که از امتحانات الهی سربلند بیرون می آیند.

تفاوت چهارم:

با توجه به شرایط زندگی دنیوی، و همچنین جایگاه دنیا و آخرت، دنیا و زندگی دنیوی حتی اگر عادلانه باشد باز هم زندگی نامحدود در آن برای ابد منجر به احساس یکنواختی میشود، شما می بینید که انسان هایی که در زندگی دچار هیچ مشکلی نیستند از این دنیا خسته میشوند و آن به خاطر محدودیت های این دنیاست؛ همانطور که قرآن کریم آن را چنین معرفی می کند: «وَ مَا الْحَياةُ الدُّنْيا إِلاَّ لَعِبٌ وَ لَهْوٌ»؛ زندگى دنيا، چيزى جز بازى و سرگرمى نيست‏.(7)

اما آخرت اینگونه نیست! قرآن کریم می فرماید هرگز در بهشت خستگی و دل زدگی وجود ندارد، و هرگز اهل بهشت خواستار انتقال از بهشت نخواهند بود:

«إِنَّ الَّذِينَ ءَامَنُواْ وَ عَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ كاَنَتْ لهَُمْ جَنَّاتُ الْفِرْدَوْسِ نُزُلاً * خَالِدِينَ فِيهَا لَا يَبْغُونَ عَنهَْا حِوَلا»؛ امّا كسانى كه ايمان آوردند و كارهاى شايسته انجام دادند، باغ هاى بهشت برين محل پذيرايى آنان خواهد بود. آنها جاودانه در آن خواهند ماند و هرگز تقاضاى نقل مكان از آن جا نمى‏ كنند.(8)

پی نوشت ها:
1. غافر:39/40.
2. شرح:5/94.
3. ابراهیم:21/14.
4. لقمان:33/31.
5. بقره:255/2.
6. ديلمى، حسن بن محمد، ارشاد القلوب الی الصواب، الشريف الرضي‏، قم، چاپ اول، 1412ق، ج1، ص192
7. انعام:32/6.
8. کهف:18/ 107 و 108.

سوال سیتی