چرا نماز به زبان عربی است

نماز به زبان عربى

پرسش 8 . چرا حتما بايد نماز را به زبان عربى خواند؟

خواندن نماز به زبان عربى، حكمت هاى فراوانى دارد كه به برخى از آنها اشاره مى شود:

 

غناى زبان عربى

غناى زبان عربى از جهت واژگانى، ساختارى و معنايى – به ويژه در حوزه معارف دينى – به گونه اى است كه با ديگر زبان ها قابل قياس نيست. بررسى هاى انجام شده، نشان مى دهد كه برخى از مفاهيم قرآنى، در زبان هاى ديگر معادل ندارد. رايج ترين آيه قرآن؛ يعنى «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ» به هيچ زبانى ترجمه دقيق نشده است و گويى هيچ مترجمى نمى تواند معادل هاى دقيق براى برخى از واژه هاى به كار رفته در آن بيابد. جالب است بدانيد كه برخى از مترجمين قرآن در مواردى به جاى معادل گذارى، خود واژه هاى قرآن را به كار مى برند و از اين طريق، واژه هاى قرآن وارد بسيارى از زبان ها (چون فارسى، انگليسى و…) شده است.

به عنوان مثال، مارمادوك پيكتال – يكى از مترجمان نامدار قرآن به زبان انگليسى – هرگز كلمه God را به جاى «اللّه» به كار نبرده است؛ بلكه Allah را استعمال نموده و آن را از جهات متعددى برتر از God مى داند. و يا دو كلمه «رحمن و رحيم» اين دو واژه يكى رحمت عامّه خداوند را مى رساند كه شامل مؤمن و كافر است و آن «رحمن» است و يكى رحمت خاصه به مؤمنان را كه واژه «رحيم» است.

در فارسى ما دو معادل براى بخشنده نداريم كه يكى تعميم را برساند و ديگر مخصوص بودن آن را براى عدّه اى خاصّ و اگر در ترجمه «رحيم» گفته مى شود مهربان به جهت تنگ بودن قافيه است والا مهربان معادل «رئوف» عربى است و معادل رحيم نيست. بنابراين معادل صريحى براى اين دو واژه نداريم و بخشنده و مهربان دو واژه نزديك به لفظ عربى آن هستند و نه مرادف دقيق.

بنابراين فارسى سازى نماز و يا هر زبان ديگرى نمى تواند دربردارنده تمامى معانى نماز باشد و اين امر مساوى با از دست دادن آثار و فوايد نماز خواهد شد.

 

مصونيت از تحريف

خواندن نماز به يك صورت معين، آن را از دستبرد، تحريف و آميخته شدن به خرافات و مطالب بى اساسى كه بر اثر مداخله افراد غيرمتخصص، هنگام ترجمه آن به زبان هاى ديگر، رخ مى دهد، نگاه مى دارد و به اين وسيله روح اين عبادت اسلامى محفوظ تر مى ماند.

 

ايجاد روح اتحاد و همدلى در مسلمانان

شايد بتوان گفت به عربى خواندن نماز، بيانگر روح اتحاد در جوامع مسلمانان است. هر مسلمانى در هر جاى عالم باشد به سوى يك قبله و با يك طريق و يك زبان با معبود خوش به راز و نياز مى پردازد و در هر ديار و كشورى كه انسان مسلمان وارد شود ـ هر چند زبان ها متفاوت است ـ اما در هر مسجدى كه قدم بگذارد شيوه نيايش با خداى سبحان يكى است و اين خود بهترين نوع اتّحاد و همدلى را پديد مى آورد.67

 

خواندن نماز به زبان عربى، يكى از نشانه هاى جهانى بودن دين اسلام است؛ زيرا جمعيتى كه در يك صف قرار مى گيرند و در يك جبهه فعاليت مى كنند، ناگزيرند، زبان واحدى داشته باشند كه به وسيله آن تفاهم كنند؛ يعنى علاوه بر زبان مادرى و محلّى، يك زبان عمومى و جهانى هم داشته باشند. نماز خواندن به يك زبان، از طرف تمام مسلمانان رمز وحدت و نشانه يگانگى مسلمانان است. و از آنجا كه زبان عربى به اعتراف اهل فن، يكى از وسيع ترين و جامع ترين زبان هاى دنياست، اين حقيقت روشن تر مى شود كه تمام فرق مسلمان مى توانند آن را به عنوان يك زبان بين المللى شناخته و از آن به عنوان تفاهم و همبستگى اسلامى استفاده نمايند.

 

زبان معارف دينى

زبان عربى نه تنها زبان يك قوم؛ بلكه زبان دين ما است و آشنايى با آن، ما را مستقيما با پيام خدا و سنّت قولى پيامبر صلى الله عليه و آله و ائمه هدى عليهم السلام آشنا مى سازد. عربى بودن نماز، موجب انس و ارتباط دائمى مسلمانان با زبان دين و كتاب آسمانى مى شود و زمينه آشنايى هرچه بهتر و مستقيم تر از معارف دينى را فراهم مى آورد.

 

اعجاز گونگى

لطافت و زيبايى و اعجازين بودن سوره هاى قرآن، در صورت ترجمه از دست خواهد رفت و زيباترين ترجمه هاى بشرى، هرگز جانشين لطافت و زيبايى كلام خداوند و آهنگ دلنشين و دل نواز آن نخواهد شد. «مارمادوك پيكتال» – در مقدمه ترجمه انگليسى خود از قرآن – مى نويسد: «قرآن را نمى توان ترجمه كرد؛ زيرا نغمه و آواى بى نظير و آهنگ دلنشين آن، انسان را دگرگون مى سازد و او را به خشوع و گريه و يا شور و شوق وا مى دارد».68

 

مصونيت فرهنگى

از منظر جامعه شناسى زبان، يكى از مهم ترين ابزارهاى انتقال و پويايى فرهنگى است. فرهنگ پذيرى (Acculturation)و جامعه پذيرى(Socialization) در حد بسيار بالايى وامدار زبان مى باشد. اگر استعمار جديد(Neo_colonialism) با تمام توان خود در بسط زبان خود مى كوشد، از آن روست كه بهترين راه تحميل فرهنگ خود و بيگانه سازى ملت ها با هويت خويش، در گرو تغيير زبان و ادبيات است.

 

براى مسلمانان، پيوند دائمى و فزاينده با زبان عربى – كه حاوى فرهنگ، ادبيات و معارف دينى است – يك ضرورت اجتناب ناپذير است و بدون آن جامعه اسلامى، با شتاب بيشترى دستخوش استحاله فرهنگى خواهد شد. از اين رو شارع مقدّس اسلام از طريق نمازهاى پنج گانه، پيوند با زبان دين را نهادينه و دائمى ساخته تا به اين وسيله انتقال و پويايى فرهنگ اسلامى، در همه نسل ها و صيانت آن در برابر تهاجمات فرهنگى بيگانگان، در حد بالايى تضمين شود. وحدت زبان ضامن حفظ و مصونيت اين عبادت بزرگ از تحريف و آميختگى با خرافات است.

 

گذشته از همه اين حكمت ها، خداوند كه آفريدگار انسان ها است و انسان را براى تكامل و رسيدن به سعادت آفريده است، نماز را به همين شكل وسيله عروج و ارتقاى آدمى قرار داده است كه اين عروج و پرواز در فضاى معنويت و تعبّد و بندگى است، بندگى كه مولاى عارفان على عليه السلام به آن افتخار مى كند: «… إِلَهِي كَفَى لِي عِزّاً أَنْ أَكُونَ لَكَ عَبْداً وَ كَفَى بِي فَخْراً أَنْ تَكُونَ لِي رَبّاً أَنْتَ كَمَا أُحِبُّ فَاجْعَلْنِي كَمَا تُحِبُّ …» [1]؛ «خدايا! افتخارم همين بس كه بنده تو هستم». البته انسان مى تواند در قالب دعا و نيايش با هر زبان كه خواسته باشد با پروردگار خويش راز و نياز داشته پيوند و ارتباط برقرار نمايد. اما نماز، كامل ترين شكل آن است.

در پايان اين نكته را يادآورى مى نماييم كه دانستن معناى آيات و اذكار نماز باعث بهره مندى بيشتر از نماز و توجّه به خدا مى شود لذا بر هر مسلمان شايسته است نسبت به يادگيرى معناى نماز اقدام نموده و از آنجا كه اين جملات هر روز چندين نوبت در نمازها تكرار مى شود فراگيرى آن ساده و آسان است.

 

 

67. مجتبى كلباسى، يكصدو ده پرسش و پاسخ درباره نماز، انتشارات ستاد اقامه نماز، 1388، نهم، ص 24.

681. The Meaning of The Glorious Quran Muslim World Legue-Rabita Pickthall.Muhammad M .3 .p 7791.

[1]-    الخصال / ج‏2 / 420 / تسع كلمات تكلم بهن أمير المؤمنين ع.

منبع: هدانا برگرفته از نماز چیستی و چرایی.

ویژه نامه موضوعات گوناگون و متفرقه

---

---

کلید: نماز به زبان عربی چرا نماز به زبان عربی است چرا نماز به زبان عربی می خوانیم نیت نماز به زبان عربی چرا نماز به زبان عربی چرا نماز به زبان عربی خوانده می شود معنی نماز به زبان عربی خواندن نماز به زبان عربی