مفهوم عید
پرسش : «عید» به چه معنى است؟
پاسخ اجمالی
عید در لغت از ماده عود به معنى بازگشت است.
در اسلام به مناسبت این که در پرتو اطاعت و عبادت یک ماهه رمضان، و یا انجام فریضه بزرگ حج، صفا و پاکى فطرى نخستین به روح و جان انسان باز مى گردد، به آن روز عید گفته شده است.
هم چنین به روز نزول مائده بر حوّاریون عیسى(ع)، عید گفته می شود زیرا روز بازگشت به پاکى و ایمان به خدا است. از سویی امام على(ع) در روایتی می فرمایند:
شاید این مطالب را هم بپسندید:
«هر روز که در آن معصیت خدا نشود، عید است»، از این رو، عید، روز ترک گناه، و روز پاکى و بازگشت به فطرت نخستین است.
پاسخ تفصیلی
«عید» در لغت از ماده «عود» به معنى بازگشت است؛ و لذا به روزهائى که مشکلاتى از قوم و جمعیتى بر طرف مى شود و بازگشت به پیروزى ها و راحتى هاى نخستین مى کند «عید» گفته مى شود.
و در اعیاد اسلامى به مناسبت این که در پرتو اطاعت یک ماه مبارک رمضان و یا انجام فریضه بزرگ حج، صفا و پاکى فطرى نخستین به روح و جان باز مى گردد و آلودگى ها که بر خلاف فطرت است از میان مى رود «عید» گفته شده است.
و از آنجا که روز نزول «مائده» بر حوّاریون حضرت عیسى(علیه السلام) روز بازگشت به پیروزى، پاکى وایمان به خدابوده است، حضرت مسیح(علیه السلام) آن را «عید» نامیده. و همان طور که در روایات وارد شده نزول مائده در روز یکشنبه بوده(1) و شاید یکى از علل احترام روز یکشنبه در نظر مسیحیان نیز همین بوده است.
و اگر در روایتى که از على(علیه السلام) نقل شده مى خوانیم:
«کُلُّ یَوْم لا یُعْصَى اللّهُ فِیهِ فَهُوَ یَوْمُ عِید»(2)؛
(هر روز که در آن معصیت خدا نشود روز عید است)، نیز اشاره به همین موضوع است؛ زیرا روز ترک گناه روز پیروزى، پاکى و بازگشت به فطرت نخستین است.(3)
پی نوشت:
(1). «بحار الانوار»، ج 14، ص 262؛ «مجمع البيان»، ج 3، ص 454، مؤسسة الاعلمى للمطبوعات، بيروت، طبع اول، 1415 ه ق؛ «تبيان»، ج 4، ص 61، مكتب الاعلام الاسلامى، طبع اول، 1409 ه ق؛ «زاد المسير»، ج 2، ص 342، دار الفكر بيروت، طبع اول، 1407 ه ق؛ تفسير«قرطبى»، ج 6، ص 368، مؤسسة التاريخ العربى، بيروت، 1405 ه ق.
(2). «نهج البلاغه»، كلمات قصار، كلمه 428؛ «مستدرك الوسائل»، ج 6، ص 149، چاپ آل البيت؛ «بحار الانوار»، ج 88، ص 136؛ «روضة الواعظين»، ج 2، ص 354، انتشارات رضى قم؛ «وسائل الشيعه»، ج 10، ص 398( پاورقى) و ج 15، ص 308، چاپ آل البيت.
(3). گردآوري از کتاب: تفسیر نمونه، آيت الله العظمي مکارم شيرازي، دارالکتب الإسلامیه، چاپ سی و نهم، ج 5، ص 166.
