ويژگي جهيزيه ساده و ازدواج آسان

ويژگي جهيزيه ساده و در كل زندگي ساده چيست؟ اگر در اين مورد كتابي هست، لطفا معرفي كنيد.

از اینکه با ما سخن گفته اید و سوالات خود را با ما در میان گذاشته اید تشکر می کنیم. ما در جواب به سوال شما ابتدا به بررسی قسمت اول سوال شما می پردازیم و سپس قسمت دوم آن را جواب می دهیم.

جهیزیه ساده

ازدواج آسان است اما امروزه با پيش شرط‌هايي كه براي آن در جامعه ما قرار داده‌ شده است، ازدواج به امری سخت و دشوار تبدیل شده است. جالب اینجاست پدر و مادري كه خودشان هنوز پس از سال‌ها زندگي، لوازم و تجهيزات زندگي‌ كاملي ندارند، از پسر و دختر توقع دارند که تمامي امكانات زندگی را به طور کامل فراهم کنند.

آنان از دو جواني كه در ابتداي راه هستند، انتظار دارند كه در مسائل اقتصادي حرف آخر را بزنند و تمام امکانات مادی زندگی را فراهم کنند. البته گاهي نگاه نادرست جوانان نيز به اين ماجرا مي‌ا‌فزايد. غالبا خانواده پسر توقع زيادى براى داشتن جهيزيه كامل ندارد و معمولاً دخترخانم ها اصرار زيادى براى داشتن همه وسايل در ابتداى زندگى دارند.

تا چند سال پيش رسم بر اين بود كه خانواده دختر وسايل مختصر و ضرورى را كه براى شروع يك زندگى مشترك لازم است در اختيار عروس و داماد جوان قرار دهند تا آنان با دغدغه كمترى بتوانند در طول زندگى مشترك مايحتاج خود را فراهم كنند. در آن سال ها بيشتر افراد معتقد بودند كه اصل جهيزيه، خريد همه وسايل زندگى نيست بلكه دادن وسايلى فقط براى شروع يك زندگى تازه است.

اما اين روزها رسم بر اين است كه خانواده ها (دختر و پسر) همه وسايل زندگى اعم از ضرورى و تجملى را از بهترين و گران ترين نوع خريدارى كنند. امروز كمتر كسى به خريد جهيزيه ساده راضى مى شود و بيشتر خانواده ها بى توجه به سنت هاى گذشته فقط به پربارتر و چشمگيرتر بودن جهيزيه فكر مى كنند. در اين ميان برخى معتقدند با توجه به شرايط رفاهى امروز و با وجود توسعه و توليد انواع كالاهاى مصرفى جديد و متنوع، نبايد داشتن چند وسيله را توقع بيجا دانست و در حقيقت بايد فرهنگ قناعت و صرفه جويى با توجه به نيازمندى هاى روز خانواده ها، باز تعريف شود. اگرچه در برخى خانواده ها زياده روى و افراط گرايى در خريد جهيزيه كاملاً مشهود است اما نمى توان خريد وسايل متعدد و ضرورى را هم در ابتداى زندگى مشترك اسراف تلقى كرد.

 

براى مثال بركسى پوشيده نيست كه استفاده از جاروى برقى و يا ماشين لباسشويى تا حد زيادى از اتلاف انرژى در زنان و خستگى آنان مى كاهد و بر سلامت آنان مى افزايد. در اين ميان اما بسيارى از وسايل لوكس كه براى جهيزيه در نظر گرفته مى شود، نه فقط غير ضرورى است بلكه موجب افت هنر كدبانوگرى زنان ايرانى مى شود و رفته رفته زندگى مشترك زوجين حالت مصنوعى و ماشينى به خود مى گيرد و از ارتقاى كيفى زندگى مى كاهد.

 

جهيزيه سنگین از مهمترين عواملي است كه بر تأخير در سن ازدواج دامن مي‌زند، بگونه ای که بسیاری از خانواده ها از ترس نداشتن جهزیه مناسب، خواستگاران دختر خود را رد می کنند و به آنان جواب منفی می دهند. این امر از طرفی باعث بالا رفتن سن ازدواج می شود و از طرف دیگر موجب می شود که دختر گزینه های مناسب برای ازدواج را از دست بدهد.

 

دختر و پسر باید به این نکته توجه داشته باشند که هدف از تشكيل زندگي تكامل در همه جنبه‌هاي جسمي، فكري و ذهني می باشد، نه فراهم کردن وسایل زندگی آنچنانی که نیمی از آن به غیر از زحمت حمل و نقل فایده دیگری ندارد. دو جوان بايد به كمك يكديگر، همه موانع زندگي را پشت سر بگذارند. آنان در تصمیمات خود به جای اینکه اسیر رسومات دست و پا گیر شوند، باید از سد چنین آدابی عبور کنند و یکدیگر را در غلبه کردن بر این موانع کمک کنند.

 

هر فردى در جامعه از رفتار و بازخورد ديگران خود را مى شناسد. انسان ها در زندگى اجتماعى تحت تأثير سلسله ارزش هايى قرار مى گيرند كه جامعه آن را از طرق مختلف مثل تبليغات به آنان القا مى كند و اين تبليغات است كه به فرد مى گويد چه چيزى خوب، ضرورى و الزامى و چه چيزى نامطلوب و مضر است. بخشى از آن به چشم و هم چشمى و بخشى ديگر هم به نيازهاى درونى انسان ها مربوط است.

 

طبق مطالب بالا می توان گفت: یکی از راه های کاهش سن ازدواج، فراهم کردن جهزیه ساده در حد ضرورت می باشد. ضرورى يعنى آن كه اگر نباشد زندگى شخص فلج شود، با اين توصيف شما تصور كنيد نبود كدام وسيله در جهيزيه دختر خانم ها در سال هاى اخير به فلج شدن زندگى آنان منجر شده است. به نظر مى رسد اغلب افراد به علت افزايش سطح عزت نفس وارد اين جريان شده اند. در هر دوره اى از طريق موجى تازه، سطح زندگى جديدى بدون آن كه فرد بداند و بخواهد، به او القا مى شود.

 

جهيزيه عبارت است از داشتن حداقل وسايلى كه دو نفر براى شروع يك زندگى تازه به آن نياز دارند و اين به معنى خريد همه وسايل موجود در بازار نيست. اين موضوع به خود هويت و عزت نفس افراد باز مى گردد، اگر شخصى داراى ارزش هايى باشد كه هويت او را تأمين كند به طور حتم كمتر به سمت تبليغات كاذب جامعه كشش پيدا مى كند، اما برخى افراد همه هويت و عزت نفس خود را با خريد جهيزيه اى كامل به دست مى آورند.

 

داشتن حداقل وسايل در جهيزيه به معناى تفريط در خريد آن نيست بلكه قاعده كلى اين است كه براساس شرع و عرف جامعه، شخص در حد متعارف زندگى كند. اين حد متعارف در هر دوره و شرايطى تعريف ويژه اى دارد، براى مثال، در زمان جنگ تحميلى ، داشتن چند وسيله بزرگ و كوچك ضرورى، كافى بود اما امروز فرد بايد از يك سطح زندگى متوسط كه به چشم ديگران هم عجيب نيايد، برخوردار باشد.

 

حقيقتى كه در اين باره فراموش مى شود، اين است كه افراد بايد براى برعهده گرفتن يك مسؤوليت جديد با مسائل اصلى زندگى درگير شوند، برخى ها به جاى اين كه در شروع زندگى از نظر مهارت آموزى و حل مسئله توانمند شوند، بيشتر وقت و انرژى خود را صرف مسائل جزئى تر نظير خريد همه وسايل جهيزيه مى كنند، زيرا جامعه امروز فاقد الگوهاى مناسب براى هدايت افراد به سمت مسائل اصلى زندگى است.

 

جهزیه ساده، شامل وسایلی می شود که دو زوج جوان بتوانند در کنار هم زندگی مشترک خود را آغاز کنند و نبود آن موجب بروز مشکلاتی در زندگی آنان شود. به عنوان مثال یخچال، گاز و فرش جزء لوازم ضروری زندگی می باشد اما رادیو و تلویزیون را نمی توان جزء لوازم اساسی زندگی محسوب کرد .

ساده زیستی

يكي از كمالات اخلاقي انسان زهد و ساده زيستي است و در متون ديني ما در باب مخالفت با تجملات دنيوي و دنياگرايي تأكيدات فراواني وارد شده است. اما ديدگاههاي مختلف در اين زمينه در طول تاريخ موجب بروز تفاسير گوناگون در عرصه فرايندهاي اجتماعي گشته است.

 

متأسفانه برداشت هاي ناروا از منابع ديني و يا ناديده گرفتن سنت و سيره حضرات معصومين (سلام الله عليهم اجمعين) و اعتقادات شخصي، نحله هاي گوناگوني را پرورانده كه جمعي در مسير افراط و گروهي در وادي تفريط حقيقت زيباي زهد وساده زیستی را مشوش ساخته اند. به گونه اي كه گاهي با شنيدن واژه زهد ساده زیستی، انزوا – تنهايي- دوري از مردم و تمدن و پيشرفت و ترقي و دعا و عبادت در گوشه اي آرام و فارغ از مشغله هاي زندگي, در ذهن انسان تداعي مي گردد.

 

تحلیل مفهوم ساده زیستی، به لحاظ منطقی، مقدم بر مباحث دیگر است. زیرا بدون تصور روشن از ساده زیستی و به دست آوردن روش تشخیص ساده زیستی نمی توان درباره آن بحث کرد. در یک تعریف ساده می توان گفت ساده زیستی کفاف به حداقل امکانات مادی است که ناشی از خویشتنداری و قناعت است.

 

دين اسلام بسيار كامل و متعادل است. دين اسلام كه سفارش به زهد و دل نبستن به دنيا مي نمايد در جاي ديگر سفارش مي كند براي امور دنيايي ات طوري باش كه گويا هميشه زنده هستي و براي امور آخرتي ات طوري باش که گويا فردا مي ميري. (كن لدنياك كانك تعيش أبدا و کن لأخرتک کأنک تموت غداً )
مثلاً اگر خانه مي سازي طوري بساز كه نقص و عيبي نداشته باشد زيبا، بادوام،‌ بزرگ و ….- البته يك مسلمان در همه كار خود اعتدال و ميانه روي را دستور كار خود قرار مي دهد ـ از طرف ديگر هم مي فرمايد براي امور آخرتت هم طوري باش كه گويا فردا مي ميري. بنابراین انسان نباید به بهانه ساده زیستی دست از تلاش و کوشش بردارد، بلکه معنای ساده زیستی زمانی محقق می شود که فرد علیرغم فراهم بودن امکانات مادی از آن چشم پوشی کند.

ویژگی های ساده زیستی

1. در ساده زیستی فرد به حداقل امکانات زندگی اكتفا می کند، البته در ساده زیستی فرد این روش زندگی را از روی تقوا انتخاب می کند، به خلاف فقر که فرد زندگی فقیرانه را از روی ناچاری انتخاب می کند.

2. در ساده زیستی فرد تمکن و توانایی استفاده از امکانات مادی را دارد اما برای رسیدن به اهداف بلند معنوی از این امکانات مادی چشم پوشی می کند، چراکه عمده ترین عاملی که ارتباط شایسته خلق با خدا را متزلزل می کند، دلبستگی و وابستگی آدمی به ظواهر فریبنده دنیا است.

3. فرد در زندگی ساده از خرید و یا جمع آوری وسایلی که مورد استفاده او قرار نمی گیرد و یا اینکه جنبه تجملاتی دارد، خوداری می کند.

نکات پایانی

1. در دستورات شرعى وارد شده است كه مرد مستحب است زندگى را بر اهل و عيال وسعت ببخشد، البته به سر حد اسراف نرسد. اما اگر انگيزه ساده ‏زيستى يك امر پسنديده ‏اى باشد مثل هم‏نوايى با بی‏نوايان جامعه يا دورى گزيدن از ورطه تجملات، تشريفات و مفاخر بى ‏ارزش دنيوى يا ترس از مؤاخذه‏ احتمالى اخروى يا نگرانى از ناخشنودى على (عليه السلام) و حذف شدن اسم، از فهرست شيعيان آن حضرت يا… تمام اين انگيزه ‏ها بسيار مطلوب است ولى همه آنها مشروط به اين است كه با حرامى مواجه نباشد.

 

فرض كنيد مرد به گونه‏اى ساده‏ زيستى را اعمال كند كه زن از او دل چركين شود يا برعكس زن به گونه‏اى ساده ‏زيستى را اعمال كند كه مرد از او دلگير شود و اين كدورت اگر اذيت و آزار باطنى را به دنبال داشته باشد تحت عنوان ايذاء مؤمن قرار مى‏گيرد و ايذاء مؤمن هم حرام است.
پس نبايد ساده‏ زيستى به حدى برسد كه يكى از ديگرى رنجيده، دل شكسته و متأذى شود. يا فرض كنيد در مهمان‏دارى چه بسا بعضى از ساده‏ زيستى‏ها توهين به مهمان باشد. در روايات بين مهمان ناخوانده و مهمان خوانده شده فرق گذاشته شده است.

 

2. ازنظر شرعى و فقهى «اسراف» حرام است نه اين كه «ساده زیستی» يك واجب شرعى باشد. هر كسى در اجتماع يك شأن مادى دارد كه در صرف و خرج و سطح مادى زندگى بايد به هم شأنى‏هاى خود رجوع كند. مثلاً كسى كه دبير است بايدزندگى متعارف دبيرى را مد نظر داشته باشد و زندگى ساير دبيران را ملاحظه كند. اگر بنا بر فرض مردان دبير دو دست كت و شلوار دارند، چندين دست كت و شلوار اسراف به حساب مى‏آيد، زيرا هر دبيرى بشنود مى ‏گويد چگونه با حقوق دبيرى چند دست كت و شلوار فراهم مى ‏شود؟ يعنى عرف دبيران چنين خرجى را نمى ‏پذيرد. به همين خاطر است كه اگر كسى از درآمد خود بيش از شأن خود چيزى تهيه كرد به آن خمس تعلق مى‏گيرد (البته اين مسأله ريزه‏ كارى ‏هاى دارد كه بايد به بحث‏هاى شرعى رجوع كرد)

 

برای کسب اطلاعات بیشتر به کتاب اسوه ساده زیستی؛ احد فرامرز قرا ملکی مراجعه کنیدپرسمان