نماز آیات در هنگام خورشید و ماه گرفتگی
وقت ادای نماز آیات خورشید و ماه گرفتگی از هنگام شروع گرفتگی تا زمان شروع در بازشدن آن است، و احتیاط ترک نشود، که قبل از آن که شروع در بازشدن نماید، به انجام نماز بشتابد، و اگر از آن وقت تأخیر انداخت، باید نماز را با نیت قربة إلی اللّه بخواند، و نمی‌تواند نیّت اداء و یا قضا داشته باشد.
نماز آیات در هنگام خورشید و ماه گرفتگی
فهرست این نوشتار:
[از وقتی که خورشید یا ماه شروع به گرفتن می کند]
مسأله 1495 از وقتی که خورشید یا ماه شروع به گرفتن می کند انسان باید نماز آیات را بخواند (1) و بنا بر احتیاط واجب (2) باید (3) به قدری تأخیر نیندازد که شروع به باز شدن کند.
(1) (فاضل:) و بنا بر أقوی وقت آن تا زمانی است که همه آن باز نشده باشد..
(نوری:) و بنا بر احتیاط واجب باید از وقتی که شروع به باز شدن می کند تأخیر نیندازد.
(2) (اراکی:) بنا بر احتیاط مستحب..
[عبارت «بنا بر احتیاط واجب» در رساله آیت اللّه بهجت نیست]
(3) (خوئی، تبریزی:) بهتر این است که..
(گلپایگانی، صافی:) مسأله از وقتی که خورشید یا ماه شروع به گرفتن می کند، انسان می تواند نماز آیات را بخواند و باید به قدری تأخیر نیندازد که تمام قرص باز شود (صافی: بلکه أحوط آن است که از قبل از شروع در باز شدن تأخیر نیندازد).
(سیستانی:) مسأله وقت شروع در نماز آیات برای کسوف و خسوف موقعی است که خورشید یا ماه شروع به گرفتن می کند و تا زمانی که به حالت طبیعی برنگشته ادامه دارد، (اگر چه بهتر آن است که به قدری تأخیر نیندازند که شروع به باز شدن کند) ولی تمام کردن نماز آیات را می توان تا بعد از باز شدن خورشید یا ماه تأخیر انداخت.
(زنجانی:) مسأله وقت ادای نماز آیات در خورشید یا ماه گرفتگی، از وقتی است که خورشید یا ماه شروع به گرفتن می کند و تا وقتی که کاملًا باز شود ادامه دارد، لکن بنا بر احتیاط مستحب به قدری به تأخیر نیندازد که شروع به باز شدن کند.
(مکارم:) مسأله در موقع گرفتن خورشید یا ماه، وقت نماز آیات از موقعی است که شروع به گرفتن کرده و تا زمانی که کاملًا باز نشده ادامه دارد ولی احتیاط مستحب آن است که قبل از شروع به باز شدن نماز را بخواند.
[اگر خواندن نماز آیات را به قدری تأخیر بیندازد]
مسأله 1496 اگر خواندن نماز آیات را به قدری تأخیر بیندازد که آفتاب یا ماه شروع به باز شدن کند، باید نیت ادا و قضا نکند (1) ولی اگر بعد از باز شدن تمام آن، نماز بخواند باید نیت قضا نماید.
این مسأله، در رساله آیت اللّه مکارم نیست
(1) (خوئی، تبریزی:) نیّت ادا مانعی ندارد..
(سیستانی:) نیت ادا مانعی ندارد، ولی بعد از باز شدن تمام آن، نماز قضا می شود.
(بهجت، فاضل، نوری:) بنا بر احتیاط واجب باید نیّت ادا و قضا نکند..
(زنجانی:) بنا بر احتیاط مستحب نیت ادا و قضا ننماید؛ و بعد از باز شدن تمام آن، نماز قضا می شود.
(گلپایگانی، صافی:) مسأله اگر خواندن نماز آیات را به قدری تأخیر بیندازد که تمام قرص آفتاب یا ماه باز شود و بعد از باز شدن تمام آن نماز بخواند، باید نیّت قضا نماید و قبل از باز شدن تمام آن، ادا است.
[ اگر مدت گرفتن خورشید یا ماه]
مسأله 1497 اگر مدت گرفتن خورشید یا ماه بیشتر از خواندن یک رکعت باشد ولی انسان نماز را نخواند، تا به اندازه خواندن یک رکعت به آخر وقت آن مانده باشد باید نیت ادا کند (1) بلکه اگر مدت گرفتن آنها به اندازه خواندن یک رکعت هم باشد بنا بر احتیاط واجب (2) باید نماز آیات را بخواند و ادا است.
این مسأله، در رساله آیت اللّه مکارم نیست
(1) (فاضل:) بقیه مسأله ذکر نشده.
(بهجت:) تا وقتی که به اندازه خواندن یک رکعت به وقت ِ باز شدن مانده باشد، باید نیت ادا کند. [پایان مسأله]
(2) [عبارت «بنا بر احتیاط واجب» در رساله آیت اللّه اراکی نیست] (گلپایگانی، صافی:) مسأله اگر مدت گرفتن خورشید یا ماه به اندازه خواندن یک رکعت نماز باشد، نمازی را که می خواند ادا است و هم چنین است اگر مدّت گرفتن آنها بیشتر باشد ولی انسان نماز را نخواند تا به اندازه خواندن یک رکعت به باز شدن تمام قرص مانده باشد، ولی اگر مدّت گرفتن ماه یا خورشید به اندازه خواندن یک رکعت نباشد، بنا بر احتیاط نیّت ادا و قضا نکند و به قصد ما فی الذّمه نماز را به جا آورد.
(سیستانی:) یا کمتر..
(سیستانی:) به اندازه خواندن یک رکعت یا کمتر به آخر وقت آن مانده باشد. [پایان مسأله]
(خوئی، تبریزی:) مسأله اگر مدّت گرفتن خورشید یا ماه به اندازه خواندن یک رکعت نماز یا کمتر باشد، وجوب نماز آیات در این صورت مبنی بر احتیاط است و اگر مدّت گرفتن آنها بیشتر باشد ولی انسان نماز را نخواند، تا به اندازه خواندن یک رکعت به آخر وقت آن مانده باشد، در این صورت نماز آیات واجب و ادا است.
(زنجانی:) مسأله اگر مدّت گرفتن خورشید یا ماه به اندازه نماز آیات باشد، باید نماز آیات به جا آورد، و تا زمانی که از گرفتن ماه یا خورشید به مقدار خواندن یک رکعت وقت باقی است، نماز ادا است و بعد از آن نماز قضا می شود، و اگر مدت گرفتن خورشید یا ماه کمتر از نماز آیات باشد، بنا بر احتیاط نماز آیات را بخواند و نیت ادا و قضا ننماید، هر چند بعد از باز شدن خوانده شود.
[موقعی که زلزله و رعد و برق و مانند اینها اتفاق می افتد]
مسأله 1498 موقعی که زلزله و رعد و برق و مانند اینها اتفاق می افتد، انسان باید (1) فوراً نماز آیات را بخواند (2) و اگر نخواند معصیت کرده (3) و تا آخر عمر بر او واجب است و هر وقت بخواند ادا است.
(1) (زنجانی:) مکلف باید..
(2) (خوئی، زنجانی:) به نحوی که در نظر مردم تأخیر محسوب نشود و اگر (زنجانی: بدون عذر) تأخیر کرد، معصیت کرده (زنجانی: و باید هر چه زودتر بخواند) و بنا بر احتیاط وقت خواندن، نیّت ادا و قضا نکند.
(3) (مکارم:) و احتیاط مستحب آن است که تا آخر عمر هر وقت توانست بخواند.
(تبریزی:) مسأله در نماز آیات برای زلزله یا رعد و برق و بادهای سیاه و مانند آنها لازم است مکلّف نماز آیات را فوراً بخواند و چنانچه تأخیر بیندازد، أحوط آن است که به قصد ما فی الذّمّه بیاورد و قصد اداء و قضا نکند.
(سیستانی:) مسأله موقعی که زلزله می آید یا رعد و برق و مانند اینها اتفاق می افتد و بخواهد احتیاط کند اگر وقتشان وسعت داشته باشد لازم نیست نماز آیات را فوراً بخواند و در غیر این صورت مانند زلزله باید فوراً آن را بخواند به نحوی که در نظر مردم تأخیر محسوب نشود و اگر تأخیر کرد، احتیاط مستحب آن است که بعداً بدون نیّت ادا و قضا بخواند.
[اگر بعد از باز شدن آفتاب یا ماه بفهمد که تمام آن گرفته بوده]
مسأله 1499 اگر بعد از (1) باز شدن آفتاب یا ماه بفهمد که تمام آن گرفته بوده، باید قضای نماز آیات را بخواند. ولی اگر بفهمد مقداری از آن گرفته بوده قضا بر او واجب نیست (2).
شاید این مطالب را هم بپسندید:
(1) (خوئی، سیستانی:) اگر گرفتن آفتاب یا ماه را نداند و بعد از..
(زنجانی:) اگر هنگام گرفتن خورشید یا ماه، گرفتن آنها را نداند و بعد از..
(2) (زنجانی:) و کسی که در موقع گرفتن خورشید یا ماه نماز آیات را عمداً نخوانده باشد، در صورتی که تمام ماه یا خورشید گرفته باشد بنا بر احتیاط واجب می باید برای قضای نماز آیات غسل نموده و نماز بخواند و نماز قضا بدون غسل باطل است.
[ اگر عدّه ای بگویند که خورشید یا ماه گرفته است]
مسأله 1500 اگر عدّه ای بگویند که خورشید یا ماه گرفته است چنانچه انسان از گفته آنان یقین پیدا نکند و نماز آیات نخواند و بعد معلوم شود راست گفته اند (1)، در صورتی که تمام خورشید یا ماه گرفته باشد باید نماز آیات را بخواند (2). و اگر دو نفر که عادل بودن آنان معلوم نیست بگویند خورشید یا ماه گرفته، بعد معلوم شود که عادل بوده اند باید نماز آیات را بخواند (3) بلکه اگر (4) معلوم شود که مقداری از آن گرفته احتیاط واجب آن است که نماز آیات را بخواند.
(1) (بهجت:) و یا این که دو نفر که عادل بودن آنها معلوم نیست شهادت بدهند و عادل بودن آنها ثابت نشود و انسان نماز آیات نخواند و بعد معلوم شود که عادل بوده اند.. (2) (گلپایگانی، صافی:) بلکه اگر مقداری از آن هم گرفته باشد، بنا بر احتیاط مستحب نماز آیات را بخواند و هم چنین است اگر دو نفر که عادل بودن آنان معلوم نیست، بگویند خورشید یا ماه گرفته، بعد معلوم شود که عادل بوده اند.
(بهجت:) بلکه اگر معلوم شود که مقداری از آن گرفته، احتیاط در آن است که نماز آیات را بخواند. (مکارم:) و گر نه واجب نیست.
(نوری:) ولی اگر مقداری از آن گرفته باشد خواندن نماز آیات بر او واجب نیست و هم چنین است اگر دو نفر که عادل بودن آنان معلوم نیست بگویند خورشید یا ماه گرفته، بعد معلوم شود که عادل بوده اند.
(3) (اراکی:) ولی اگر معلوم شود که مقداری از آن گرفته، در هر دو صورت احتیاط مستحب آن است که نماز آیات را بخواند.
(4) (فاضل:) بلکه اگر در هر دو صورت..
(خوئی، تبریزی، سیستانی:) مسأله اگر عدّه ای (خوئی، تبریزی: که اطمینان به گفتار آنها نباشد،) بگویند که خورشید یا ماه گرفته است چنانچه انسان از گفته آنان یقین یا اطمینان شخصی پیدا نکند (خوئی: و در آن اشخاص شخصی که ثقه باشد، نباشد) و نماز آیات نخواند و بعد معلوم شود راست گفته اند، در صورتی که تمام خورشید یا ماه گرفته باشد (تبریزی، سیستانی: باید) نماز آیات را بخواند ولی اگر مقداری از آن گرفته باشد، خواندن نماز آیات بر او واجب نیست و هم چنین است اگر دو نفر که عادل بودن آنان معلوم نیست، بگویند: خورشید یا ماه گرفته، بعد معلوم شود که عادل بوده اند.
(زنجانی:) مسأله اگر عده ای بگویند که خورشید یا ماه گرفته است، چنانچه گفته آنان موجب اطمینان نباشد و نماز آیات نخواند و بعد مطمئن شود راست گفته اند، در صورتی که تمام خورشید یا ماه گرفته باشد، باید نماز آیات بخواند، بلکه اگر مقداری از آن هم گرفته باشد، بنا بر احتیاط خواندن نماز آیات بر او واجب است، و هم چنین است اگر یک نفر که عادل بودن او معلوم نیست بگوید: خورشید یا ماه گرفته و گفته او موجب اطمینان نشود و بعد معلوم شود که خورشید گرفته بوده است.
[اگر انسان به گفته کسانی که از روی قاعده علمی]
مسأله 1501 اگر انسان به گفته (1) کسانی که از روی قاعده علمی وقت گرفتن خورشید و ماه را می دانند، اطمینان پیدا کند که خورشید یا ماه گرفته، بنا بر احتیاط واجب (2) باید نماز آیات را بخواند و نیز اگر بگویند فلان وقت خورشید یا ماه می گیرد و فلان مقدار طول می کشد و انسان به گفته آنان اطمینان پیدا کند، بنا بر احتیاط واجب (3) باید به حرف آنان عمل نماید (4)، مثلًا اگر بگویند آفتاب فلان ساعت شروع به باز شدن می کند احتیاطاً باید نماز را تا آن وقت تأخیر نیندازد (5).
این مسأله در رساله آیت اللّه بهجت نیست
(1) (فاضل:) اگر انسان به گفته منجّمین و..
(2) و (3) – [عبارت «بنا بر احتیاط واجب» در رساله آیات عظام: گلپایگانی، فاضل، صافی و سیستانی نیست]
(4) (خوئی، تبریزی، سیستانی:) بقیه مسأله ذکر نشده.
(5) (گلپایگانی، صافی:) اگر بگویند آفتاب فلان ساعت باز می شود باید نماز را تا آن وقت تأخیر نیندازد. (فاضل:) نباید نماز را تا آن وقت تأخیر بیندازد.
(نوری:) احتیاطاً باید نماز را از آن وقت تأخیر نیندازد.
(مکارم:) مسأله اگر از گفته منجّمین و اشخاصی که از این امور اطّلاع دارند، اطمینان پیدا کند که خورشید یا ماه گرفته، باید نماز آیات را بخواند و نیز اگر بگویند فلان وقت خورشید یا ماه می گیرد و فلان مقدار طول می کشد و به گفته آنها اطمینان پیدا کند، باید وقت را رعایت کند.
(زنجانی:) مسأله انسان از هر راهی اطمینان پیدا کند که یکی از موجبات نماز آیات به وقوع پیوسته، باید نماز آیات بخواند، بنا بر این اگر انسان از گفته کسانی که از روی قاعده علمی می گویند فلان وقت خورشید یا ماه گرفته، یا می گیرد و فلان مقدار طول می کشد، اطمینان پیدا کند، باید به حرف آنها عمل نماید.
- توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید/ متن اصلی از رساله امام خمینی و مُحشی حضرات آیات: سیستانی، صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی، شبیری زنجانی، بهجت،فاضل، اراکی، خویی، گلپایگانی، تبریزی.
1-وقت ادای نماز آیات خورشید و ماه گرفتگی از هنگام شروع گرفتگی تا زمان شروع در بازشدن آن است، و احتیاط ترک نشود، که قبل از آن که شروع در بازشدن نماید، به انجام نماز بشتابد، و اگر از آن وقت تأخیر انداخت، باید نماز را با نیت قربة إلی اللّه بخواند، و نمی‌تواند نیّت اداء و یا قضا داشته باشد.
2- در مناطقی که طلوع خورشید پس از آغاز باز شدنِ خورشید گرفتگی است، پیش از پایان کامل خورشید گرفتگی، نماز آیات بدون نیت ادا و قضا خوانده شود.
اگر خورشید گرفتگی به صورت کامل نباشد کسانی که بعداً مطلع شوند، خواندن نماز آیات بر آن ها واجب نخواهد بود.
خواندن نماز آیات به جماعت، مستحب است.
3- حکم جماعت در نماز آیات مانند جماعت در نمازهای یومیه می‌باشد که قرائت امام از قرائت مأموم، کفایت می‌کند.
اگر کسی به رکوع اول از هر کدام از دو رکعت نماز آیات نرسد، داخل شدن در جماعت، اشکال دارد.
4-نماز آیات بر همه مردم شهرها یا روستاها و محلهایی که کسوف در آن رویت می‌شود واجب است، هر چند خود شخصا آن را رویت نکنند. در تعیین چنین شهرها و روستاها با گفته‌ی اهل خبره اگر موجب اطمینان شود یا شهادت دو نفر عادل کفایت می‌کند.
وجود ابر و غبار و امثال آنها در چنین محلهایی مانع وجوب نیست. اگر شک دارد که آیا کسوف در شهر یا روستای او قابل رویت است، واجب نیست که خود شخصا به دنبال کسوف بگردد.
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات حضرت آیت الله العظمی خامنه ای
حضرت آیت الله مکارم شیرازی
وقت نماز آیات هنگام خسوف وکسوف [وقت نماز آیات]
پرسش : هنگام خورشید گرفتگی و ماه گرفتگی چه زمانی باید نماز آیات خوانده شود؟
پاسخ : در موقع گرفتن خورشید یا ماه وقت نماز آیات از موقعى است که شروع به گرفتن کرده و تازمانى که کاملًا باز نشده ادامه دارد، ولى احتیاط مستحب آن است قبل از شروع به باز شدن نماز را بخواند.
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی مکارم شیرازی
مطابق نظر آيت الله سيستاني
۵پرسش: آیا باید برای تمام خورشید گرفتگی و ماه گرفتگی هایی که در طول سال رخ میدهد نماز آیات به جا آورد یا برای مواردی که نشانهای خاصی دارند ؟ چون همان طور که میدانید در اکثر تقویم ها خورشید گرفتگی ها و ماه گرفتگی ها زیادی ثبت شده و فقط تعداد کمی از آنها از طریق تلویزیون اعلام می شود ؟
پاسخ:
هر کسوف و خسوفی که در محل زندگی شما رخ دهد و از آن اطلاع یابید نماز آیات دارید و همچنین اگر بعدا مطلع شدید با فرض این که همه ماه یا آفتاب گرفته شده باشد .
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی سیستانی.
- آيا نماز آيات در زمان حيض بايد قضا شود
- خواندن نماز آيات در استحاضه
- نماز آیات چیست و چه زمانی واجب می شود
کلید: نماز آیات در هنگام خورشید و ماه گرفتگی نماز آیات در هنگام خورشید و ماه گرفتگی نماز آیات در هنگام خورشید و ماه گرفتگی نماز آیات در هنگام خورشید و ماه گرفتگی نماز آیات در هنگام خورشید و ماه گرفتگی نماز آیات در هنگام خورشید و ماه گرفتگی نماز آیات در هنگام خورشید و ماه گرفتگی نماز آیات در هنگام خورشید و ماه گرفتگی نماز آیات در هنگام خورشید و ماه گرفتگی نماز آیات در هنگام خورشید و ماه گرفتگی نماز آیات در هنگام خورشید و ماه گرفتگی نماز آیات در هنگام خورشید و ماه گرفتگی نماز آیات در هنگام خورشید و ماه گرفتگی نماز آیات در هنگام خورشید و ماه گرفتگی ر نماز آیات در هنگام خورشید و ماه گرفتگی نماز آیات در هنگام خورشید و ماه گرفتگی ر
