نفقه ناشزه چگونه است
فهرست این نوشتار:
نفقه ناشزه چگونه است
[نشوز زن و مهریه]
مسأله 2413 اگر زن در کارهایی که در مسأله پیش گفته شد اطاعت شوهر را نکند (1) گناه کار است و حق ّ غذا و لباس و منزل (2) و همخوابی ندارد ولی مهر او از بین نمی‌رود.
(1) (خوئی)، (تبریزی): حق ّ همخوابی ندارد و گناه کار است و مشهور فرموده‌اند که حق ّ غذا و لباس و منزل نیز ندارد. ولی این حکم مادامی که زن نزد شوهر است محل ّ اشکال است. و امّا مهر او، بدون اشکال از بین نمی‌رود.
(زنجانی): بدون عذر شرعی اطاعت شوهر نکند..
(2) (زنجانی): و سایر لوازم..
(سیستانی): مسأله اگر زن به وظائف زناشویی خود در برابر شوهر هیچ عمل نکند، حق ّ غذا و لباس و منزل بر او ندارد، هر چند نزد او بماند و اگر گاهی از تسلیم در برابر خواسته‌های جنسی مشروع او سرباز زند بنا بر احتیاط واجب نفقه‌اش ساقط نمی‌شود، و امّا مهر او با عدم تمکین، به هیچ وجه ساقط نمی‌شود.
- توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید/ متن اصلی از رساله امام خمینی و مُحشی حضرات آیات: سیستانی، صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی، شبیری زنجانی، بهجت،فاضل، اراکی، خویی، گلپایگانی، تبریزی.
نفقه ناشزه
پرسش 28 . اگر زن نسبت به شوهرش بدرفتارى كند و به او دشنام دهد، آيا شوهر مى تواند نفقه او را ندهد؟
همه مراجع (به جز تبريزى): اگر خشونت و بدرفتارى زن، باعث نفرت شوهر گردد، مى تواند نفقه او را ندهد.[1]
آيه اللّه تبريزى: اگر خشونت و بدرفتارى زن، باعث نفرت شوهر گردد، بنابر احتياط واجب مى تواند نفقه او را ندهد[2]
سقوط نفقه
پرسش 29 . در چه صورت دادن نفقه زن، از عهده شوهر ساقط مى شود؟
همه مراجع (به جز تبريزى): در صورتى كه زن از اداى حقوق شرعى خود نسبت به شوهر سرپيچى كند.[3]
آيه اللّه تبريزى: اگر زن از اداى حقوق شرعى خود نسبت به شوهر سرپيچى كند، بنابر احتياط واجب پرداختن نفقه از عهده شوهر ساقط مى شود.[4]
[1]. وحيد، منهاج الصالحين، ج 3، النفقات ؛ امام، تحريرالوسيلة، ج 2، القول فى النشوز ؛ سيستانى، منهاج الصالحين، ج 3، م 350 ؛ صافى، هدايه العباد، ج 2، القول فى النشوز، م 1 ؛ فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 1666.
[2]. تبريزى، منهاج الصالحين، ج 2، النفقات.
[3]. توضيح المسائل مراجع، م 2413 ؛ وحيد، توضيح المسائل، م 2477 ؛ نورى، توضيح المسائل، م 2409 ؛ دفتر: خامنه اى.
[4]. تبريزى، توضيح المسائل مراجع، م 2413.(احكام روابط زن و شوهر، پرسمان).
شاید این مطالب را هم بپسندید:
نفقه در فرض ادعای ناشزه بودن همسر
پرسش :زنى ادّعا مى کند شوهرش او را از منزل بیرون کرده، و نفقه اش را در مدّت خاصّى نپرداخته است. شوهر ضمن اقرار به این که نفقه معوّقه همسرش را پرداخت نکرده، ادّعا مى کند که همسرش ناشزه است، و بدون اجازه او منزل مشترک را ترک کرده، و از اداى وظایف زناشویى امتناع نموده، و در نتیجه استحقاق نفقه ندارد. در فرض مذکور، با توجّه به این که زوجین جدا از یکدیگر زندگى مى کنند، قول کدام یک مقدّم و بیّنه بر عهده چه کسى است؟
پاسخ :اگر جدا از هم زندگى مى کنند، و زن مجوّزى براى این کار ندارد، ناشزه است و حقّ نفقه ندارد.
سؤال ـ لطفآ به سؤالات زیر پاسخ دهید :
الف) آیا زوجه حق دارد بدون رضایت شوهر از منزل خارج شود؟
جواب : بنابر احتیاط واجب باید اجازه بگیرد؛ مگر براى کارهاى واجب شرعى، یا نیازها و ضرورت‌هاى مادّى و معنوى زندگى.
ب) در صورتى که بدون رضایت شوهر منزل را ترک کند و تمکین ننماید، و تقاضاى مکرّر بازگشت همسرش را بى پاسخ بگذارد، آیا ناشزه محسوب مى‌شود؟
جواب : چنین زنى ناشزه است.
ج) در شرایط فوق، آیا زوجه استحقاق دریافت نفقه دارد؟
جواب : قدر مسلّم از نشوز و عدم تمکین، که موجب سلب حقّ نفقه مى‌شود، عدم تمکین در برابر تمتّعات جنسى است؛ بنابراین نفقه در فرض بالا، یعنى خروج از منزل، ساقط نمى‌شود (بنابر احتیاط واجب). استفتائات آيت الله مكارم شيرازي .
……………………………….
سؤال ـ در قرآن مجید آمده : «اگر زنان نافرمانى کردند، آنها را کتک بزنید؟!» و در جاى دیگر مى‌خوانیم : «مردها به خاطر این که نفقه مى‌دهند، بر زنان تسلّط دارند». فلسفه این دو حکم الهى چیست؟
جواب :پاسخ هردوسؤال درتفسیرنمونه،جلدسوم،صفحه369و373نوشته شده است.
سؤال ـ هر گاه زوجه از ایفاى وظایف زوجیّت خوددارى نماید، ناشزه بوده و مستحقّ نفقه نخواهد بود. حال اگر شوهر از انجام وظایف زوجیّت سرباز زند، به گونه‌اى که زوجه‌اش را معلّقه قرار دهد، بفرمایید :
1ـ آیا مى‌توان حکم به نشوز وى کرد؟
جواب : آرى، در این صورت زوج ناشز است، و زوجه مى‌تواند به حاکم شرع شکایت کند، تا او را وادار به انجام وظیفه نماید، و در صورت لزوم تعزیر کند.
2ـ آیا در این صورت زوجه مى‌تواند از دادگاه تقاضاى طلاق نموده، و دادگاه نیز بر این اساس حکم به طلاق زوجه دهد؟
جواب : در صورتى که زوج به هیچ وجه حاضر نباشد، امساک به معروف یا تسریح به احسان کند، و زوجه در عسر و حرج قرار گیرد، حاکم شرع مى‌تواند او را طلاق دهد.
سؤال ـ با عنایت به آیه شریفه 34 سوره نساء، آیا صدور افعال و رفتار زیر از زن دلیل بر کراهت و نشوز وى مى‌باشد؟ راه اثبات آنچه بین زوج و زوجه رخ داده، چیست؟
1ـ ابراز بى‌علاقه‌گى به زوج، و کراهت از نزدیکى، و جلوگیرى از عزل.
2ـ بگوید: «من شخص دیگرى را مى‌خواستم، و از تو خوشم نمى‌آید» و کرارآ از همان اوایل ازدواج درخواست طلاق کند.
3ـ به خواسته شوهر اهمیّتى ندهد، بى‌اعتنایى و لجاجت کند، رفت و آمدها و تلفن‌هاى
دیگران به منزل را که در غیاب شوهر انجام شده، از او کتمان نماید.
4ـ بدون اجازه و اطّلاع شوهر از منزل خارج شده، و به محافل اجتماعى خلاف شؤون و میل شوهر برود.
5ـ در غیاب شوهر و بدون اطّلاع او، اموال با ارزش وى را از منزل خارج کند، و در حضور شهود تضمین برگشت بدهد، ولى عمل نکند. و جهیزیّه خود را نیز طبق سند کتبى تحویل گرفته و با خود ببرد، و بى‌اذن زوج پس از سه ماه زندگى را ترک کند.
6ـ برخلاف شروط ضمن عقد، مابقى قباله خود را به اجرا گذاشته، و به هیچ یک از توافقنامه‌ها و تعهّدات طرفین، که توسّط زوجه و پدرش امضا شده، عمل نکند.
7ـ ادامه زندگى خود را منوط به دریافت کلّ قباله، و حقّ مسکن، و دریافت سه فقره چک سفید امضا از شوهر و کسان او بنماید.
جواب : چنانچه موارد بالا ثابت شود، زن ناشزه است.
سؤال ـ اگر زنى به بهانه اختلافات خانوادگى از شوهر خود اطاعت نکند، و اطرافیان او، حتّى با تهمت و دروغ گفتن به شوهر، مانع رفتن او به نزد شوهرش شوند، آیا زن و اطرافیانش گناهکارند؟
جواب : زن بدون دلیل نمى‌تواند نشوز اختیار کند، و همچنین اطرافیان او بدون دلیل حق ندارند در این مسأله دخالت کنند، و اگر این کار را انجام دهند گناهکارند.احکام بانوان (جدید).
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آيت الله العظمی مکارم شیرازی
ـ شرحي پيرامون آیه نشوز
درباره «زنان ناشزه» نیز حکمى در قرآن مجید دیده مى شود که آن نیز یکى از مصداق هاى تعزیرات است; هر چند در اینجا به شوهران اجازه توصیه شده که با مراعات احتیاط این حکم را اجرا کنند; مى فرماید: (وَاللاَّتِی تَخَافُونَ نُشُوزَهُنَّ فَعِظُوهُنَّ وَاهْجُرُوهُنَّ فِی الْمَضَاجِعِ وَاضْرِبُوهُنَّ فَإِنْ أَطَعْنَکُمْ فَلاَ تَبْغُوا عَلَیْهِنَّ سَبِیلا): «و زنانى را که از سرکشى و مخالفتشان بیم دارید، پند و اندرز دهید; و (اگر مؤثر واقع نشد،) در بستر از آنها دورى نمایید; و (اگر راهى جز شدت عمل نبود) آنها را تنبیه کنید. اگر از شما پیروى کردند، راهى براى تعدّى بر آنها نجویید».(1)
منظور از زنان ناشزه آنهایى هستند که: از انجام وظایف زناشویى سرباز مى زنند و نشانه هاى مختلف ناسازگارى در آنها ظاهر مى شود.(2)
در آیه فوق سه نوع تعزیر براى چنین زنانى در نظر گرفته شده است: نخست پند و اندرز، ـ فراموش نکنیم که اندرز در همه جا یکى از مراحل تعزیرات است; زیرا اثر بازدارنده دارد ـ دوّم کناره گیرى از آنان، سوّم تنبیه بدنى و هر یک از این مراحل سه گانه در صورتى است که مرحله قبل مؤثّر واقع نشود.
و اگر سؤال شود که اگر مردان راه نشوز و طغیان را پیش گرفتند، نیز مشمول چنین مجازات هایى هستند؟
در پاسخ خواهیم گفت: آرى! ولى چون انجام این گونه مجازات ها در مورد مردان از عهده زنان خارج است به عهده حاکم شرع گذارده شده، و او موظّف است مردان متخلّف را از طرق گوناگون و در صورت لزوم تنبیه بدنى به وظایف خود آشنا سازد. (دقّت کنید)
در همین زمینه داستان مردى که به همسرش اجحاف کرده بود و به هیچ قیمت حاضر به تسلیم در برابر حق نبود و على(علیه السلام) او را با شدّت عمل و حتّى تهدید به شمشیر وادار به تسلیم کرد، معروف است.
و از اینجا جواب سؤالى که هنگام طرح این آیه در اذهان بسیارى مطرح مى شود و آن اینکه: چگونه ممکن است اسلام به مردان اجازه دهد که در مورد زنان متوسّل به تنبیه بدنى شوند و آنان را بزنند، در حالى که این امر با کرامت انسان، مخصوصاً انسانى که شریک زندگى او است هماهنگ نیست؟ روشن مى شود زیرا:
اوّلا: منظور از ضرب و تنبیه بدنى در اینجا این نیست که شلاّق بر دارد و گوشت و پوست او را با هم مخلوط کند و یا سیلى بر صورتش بنوازد و سیاه و کبود کند; چرا که هیچ یک از اینها در شرع اسلام جایز نیست و حتّى دیه دارد.
منظور تنبیه ملایمى است که نه سبب جراحت گردد و نه سرخ و سیاه و کبود کند; تا آنجا که جمعى از مفسّران در توضیح آیه گفته اند: « چیزى مانند زدن روى دست ها با چوب مسواک!» و یا تنبیهى شبیه آن که او را کمى ناراحت سازد; ولى شدید نباشد و مجروح نکند.
ثانیاً: نباید فراموش کرد که زنان بر چهار گونه اند:
گروهى زنان مؤمن و صالح اند که بر اثر شایستگى ذاتى و تربیت هاى اکتسابى به مسئولیت هاى خود در محیط خانواده کاملا آشنا هستند; آنها باید کاملا مورد احترام همسرانشان باشند، و دستور (وَ عاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ): «با آنها به طور شایسته رفتار کنید»(3)در مورد آنهااست.
گروه دیگر آنهایى هستند که از وظایف خود در خانواده سر باز مى زنند و مایه آزار همسر خود مى شوند; ولى تخلف هاى آنها عمیق نیست و با پند و اندرز متوجّه اشتباه خود شده، و به خاطر خوف از خدا و داشتن تقوى به راه حق باز مى گردند، اینها مشمول جمله «فَعِظُوهُنَّ» در آیه فوق مى باشند.
گروهى سومّى که نشوزشان عمیق تر است با بى اعتنایى و به اصطلاح قهر کردن متوجّه اشتباه خود مى شوند، و به خاطر لطافت روحى که دارند این واکنش خفیف در روحشان اثر مى گذارد و از در صلح و صفا و آشتى در مى آیند، و جمله (وَاهْجُرُوهُنَّ فِى الْمَضاجِعِ) در آیه فوق درباره آنهااست.
تنها گروه چهارمى هستند که سرکشى و پشت پا زدن به وظایف و مسئولیت هاى خود در برابر همسرشان را از حد مى گذرانند; و در طریق قانون شکنى با لجاجت و سرسختى گام بر مى دارند; نه تقواى چندانى دارند که آنها را از این کار باز دارد، و نه اندرز و نصیحت در آنها سودى مى بخشد، و نه جدا شدن در بستر و کم اعتنایى در روحشان اثر مى گذارد، و راهى جز شدّت عمل در مورد آنها باقى نمى ماند، تنها در اینجااست که اسلام به همسر اجازه تنبیه بدنى و تعزیر به وسیله ضرب را داده است، و این کارى است که در جوامع شرقى و غربى وجود دارد و حتّى ایرادکنندگان نیز در چنین شرایطى از آن استفاده مى کنند، و با شرایطى که گفته شد مطلب عجیبى نیست و هرگز با کرامت انسانى ناسازگار نمى باشد.
ثالثاً: این موضوع منحصر به زنان نیست اگر مردان نیز از وظایف خود سرباز زنند با همین مراحل چهارگانه روبرو خواهند شد، نخست باید آنها را پند و اندرز داد، سپس از طریق تعزیزات معنوى مانند: بى اعتنایى در اجتماع آنها را از کار خلاف بازداشت، و اگر اینها مفید واقع نشود باید از طریق ضرب و امثال آنها مجازات شوند، منتهى چون این کار معمولا از دست زنان بر نمى آید و سلطه مردان مانع اجراى این امور است، حاکم شرع موظّف است که این مردان سرکش و متخلّف را به وظیفه خود آشنا سازد; و در جاى خود بنشاند.
با توجّه به نکات سه گانه بالا گمان نمى کنیم هیچ فرد منصفى این دستور را زیر سؤال برد و آن را بر خلاف شئون انسانى بشمرد.
قابل توجّه اینکه در ادامه این دستورات سه گانه بلافاصله مى فرماید: (فَاِنْ اَطَعْنَکُمْ فَلا تَبْغُوا عَلَیّهِنَّ سَبیلا): «و اگر از شما پیروى کردند، راهى براى تعدّى بر آن ها نجوئید».(4)
1-سوره نساء، آیه 34.
2. «نشور» از مادّه «نشز» بر وزن (نذر) در اصل به معنى زمین مرتفع است، و هنگامى که در مورد یکى از دو همسر به کار مى رود به معنى طغیان و سرکشى از انجام وظایف زناشویى است.
3. سوره نساء، آیه 19.
4. سوره نساء، آیه34. پیام قرآن جلد 10 > د ـ آیه نشوز، آيت الله مكارم شيرازي.
لينك كوتاه مطلب: https://hadana.ir/?p=23401
*- ضمنا شما می توانید از اینجا مشترک خبرنامه سایت شوید و جدید ترین مطالب را دریافت کنید. 
*- ويژه نامه احكام روابط زن و شوهر
- نفقه زن در صورت انجام ندادن كار منزل
- نفقه و عدم تمكين قبل از دريافت مهريه
كليد: نفقه ناشزه چگونه است نفقه ناشزه چگونه است نفقه ناشزه چگونه است نفقه ناشزه چگونه است نفقه ناشزه چگونه است نفقه ناشزه چگونه است نفقه ناشزه چگونه است نفقه ناشزه چگونه است نفقه ناشزه چگونه است نفقه ناشزه چگونه است نفقه ناشزه چگونه است نفقه ناشزه چگونه است نفقه ناشزه چگونه است نفقه ناشزه چگونه است نفقه ناشزه چگونه است نفقه ناشزه چگونه است نفقه ناشزه چگونه است نفقه ناشزه چگونه است نفقه ناشزه چگونه است نفقه ناشزه چگونه است نفقه ناشزه چگونه است نفقه ناشزه چگونه است نفقه ناشزه چگونه است نفقه ناشزه چگونه است نفقه ناشزه چگونه است نفقه ناشزه چگونه است نفقه ناشزه چگونه اس
