منظور از شناخت امام زمان چیست

شناخت امام

 

با توجه به حديث معروف ـ «هركس امام زمان خود را نشناسد، چنانچه بميرد به مرگ جاهليت مرده است» ـ اين شناخت چه ويژگى هايى دارد و چگونه حاصل مى شود؟

 

پيروى از مدعيان رهبرى در برابر امامت معصوم، برخلاف عقل و منطق است، از اين رو؛ تلاش براى شناختن و يافتن امام معصوم، واجب و لازم است؛ چنان كه رسول اكرم صلى الله عليه و آله فرمود: «من مات و هو لايعرف امامه، مات ميتةً جاهلية»62.

 

ويژگى هاى اين شناخت، آن است كه:
اولاً، از منابع معتبر و موثق و مستند اخذ شود.
ثانيا، گستره اش شامل آموزه هاى اعتقادى، اخلاقى و عبادى گردد.
ثالثا، از آنجا كه امام الگوى عملى براى انسان ها است، به ابعاد فكرى، عملى و روحى امام نيز ناظر باشد.
اما اين شناخت از سه راه حاصل مى شود:

 

يكم. مطالعه تاريخ زندگانى آنان

مطالعه سرگذشت و سيره امامان معصوم؛ به خصوص در باب فضايل، مناقب و خصوصيات آنان ـ از قبيل: شجاعت، ايثار، تواضع، صبر، فرزانگى و… ـ انسان را متوجه مقام والاى آن بزرگواران مى كند و جذبه و كشش خاصى نسبت به آنان در روح انسان، حاكم مى شود.

 

دوم. مطالعه و تفكّر در سخنان ايشان

 

اسلام انديشيدن را موجب بصيرت،63 دعوت كننده به عمل نيك،64 پديد آورنده نور65، نشانه حيات و زنده بودن قلب بصير مى داند66.

مطالعه و تفكّر در آثار فكرى امامان، هر چند كار مشكلى به نظر مى رسد؛ ولى بسيار سودمند است. اين امر علاوه بر آنكه باعث شناخت شخصيت ايشان و ايجاد محبت آنان در دل مى شود؛ سرمايه بزرگى براى روح بشر به شمار مى رود. همان طور كه فراگيرى فصول يك كتاب، بايد با تحقيق و دقت كامل و رجوع به استاد و… قرين باشد؛ مطالعه و انديشه در آثار ائمه عليهم السلام نيز، بايد با استفاده از استادان فن و مراجعه به كتاب هايى كه در شرح سخنان آنان به رشته تحرير درآمده، همراه باشد.

 

سوم. شناخت خدا

اگر ما خداوند و صفات و اسماى او را به طور حقيقى بشناسيم، مى توانيم انسان هاى كامل (امامان) را نيز بشناسيم؛ زيرا آنان آينه تمام نماى صفات جمال و جلال حضرت حق اند و در تسميه به اسماى الهى، از تمامى موجودات عالم امكان برترند.

 

بر اين اساس، با شناخت خدا و صفات او، مى توانيم به اوصاف و ويژگى هاى امامان نيز واقف گرديم. شايد دعايى كه سفارش شده در زمان غيبت بعد از نماز زياد بخوانيم، ناظر به همين حقيقت باشد:

«اللهم عَرِّفنى نَفسك فاِنّك ان لم تُعَرِّفنى نفسَك لَم اعرف رسولَك اللهم عرِّفنى رسولك فانّك ان لم تُعَرفنى رسولك لم اعرف حجتك اللهم عرفنى حجتك فانّك ان لم تُعَرفنى حجتك ضللت عن دينى»67؛ «خداوندا! خود را به من بشناسان كه اگر خود را به من نشناسانى پيغمبر را نمى شناسم؛ خدايا! پيغمبرت را به من بشناسان كه اگر به پيامبر معرفت پيدا نكنم، نمى توانم امامم را بشناسم؛ خدايا! حجت و امامت را به من بشناسان كه اگر امام را نشناسم، در دين خود گمراهم».

 

اى مشير ما تو اندر خير و شر
از اشارت هاست دلمان بى خبر
اى «يرانا لانراه» روز و شب
چشم بند ما شده ديد سبب
چشم من از چشم ها بگزيده شد
تا كه در شب آفتابم ديده شد
لطف معروف تو بود آن اى بهى!
پس كمال البرّ فى اتمامه
يارب! «اتمم نورنا فى الساهره
وانجنا من مفضحات قاهره»
يار شب را روز مهجورى مده
جان قربت ديده را دورى مده
بُعد تو مرگ است با درد و نكال
خاصه بُعدى كه بُوَد بعد الوصال
آن كه ديده ستت مكن ناديده اش
آب زن بر سبزه باليده اش68

 

منبع: هدانا برگرفته از پرسمان، امـام شناسى.

ویژه نامه امامت پژوهی و فرقه های مذهبی

ویژه نامه اعتقادات و پاسخ به شبهات