منظور از انجام عمل مطابق احتياط
در رساله مطرح شده است كه مكلفي كه مجتهد نيست يا بايد تقليد نمايد و يا اينكه مطابق احتياط عمل كند و يا اينكه عمل او مطابق با واقع باشد. حال سوال اينجاست كه مطابق احتياط عمل كند يعني چگونه اعمال خود را انجام دهد؟
جواب:
احتياط در ميان عرف مردم:
در امور مهم زندگي، عموم مردم در كارها جانب سود و زيان كارها را مي سنجند. و اگر كاري خطر بالايي داشته باشد و سود كمي داشته باشد، احتياط مي كنند و از انجام آن كار صرف نظر مي نمايند. و اگر دو كار را احتمال دهند كه سبب سود فراوان است آن دو كار را باهم انجام مي دهند.
.
.
احتياط در اصطلاح فقهي:
مكلف بايد اعمال عبادي را مطابق امر خداوند انجام دهد. اگر مكلف عملي را بدون تقليد انجام دهد مثلا در جايي زندگي مي كرد كه دسترسي به مرجع تقليد نداشد ، بعدا مشخص شود كه عمل عبادي او مثل نماز و روزه و … مطابق با اوامر خداوند كه در آيات و روايات آمده است بوده، در اين صورت گويند عمل او درست است چون كه عمل «مطابق با واقع» بوده است.
حال گاهي مكلف بين دو يا چند كار مردد مي شود ، مثلا شك مي كند كه فلان ذكر جزو نماز است يا نيست، در اين صورت بايد يك نماز با آن ذكر بخواند و يك نماز بدون آن ذكر انجام دهد . بديهي است كه يكي از اين دو عمل مطابق با واقع است، مكلف چون هر دو را انجام داده ، يقينا عمل او مطابق با واقع مي شود و تكليف او ساقط مي گردد.
با توضيحات بالا روشن مي گردد كه:
منظور از احتیاط فقهي اينست كه شخص اعمال خود را به نحوى انجام دهد که یقین کند وظیفه شرعي خود را عمل کرده و تکلیف خود را انجام داده است. به تعبير ديگر مكلف تمام جوانب مسئله را رعايت و انجام داده است .در اينصورت موجب اطمينان انسان به رسيدن به واقع مي شود.
مثلا اگر برخي از مراجع عملي را واجب بدانند و برخي از مراجع ديگر آن را مستحب و يا مباح بدانند، وظيفه شخصي كه احتياط مي كند اينست كه عمل را به صورت واجب انجام دهد تا اطمينان به رسيدن به واقع براي او بدست آيد.
آنچه لازم است توجه شود اينست كه احتياط در مسايل شرعي بدون رجوع به مراجع تقليد كاري بسيار دشوار و بسيار سخت است و نوعا براي عموم مردم امري محال است .بايد گفت احتياط با توجه به گستردگي احاديث و فروعات فقهي تنها از افرادي كه مجتهد يا قريب الاجتهاد باشند امكان دارد. تا بتوانند در بين نظرات فقهي علماى گذشته و الان آنچه موافق احتياط است را بدست آورند.
لازم به ذكر است كه :
منظور از احوط : کاري که موافق با احتياط است مي باشد.
