مشورت و مشاوره در روایات
فهرست این نوشتار:
اهمّيّت مشورت
(مقدّمه:) در فضيلت واهتمام مشورت همين بس كه خداوند متعال در قرآن مجيد پيامبر خود را كه عاقل‌ترين مخلوقات جهان بود، امر به مشورت كرد، آنجا كه فرمود : (وَشَاوِرْهُمْ فِى الاَْمْرِ فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللهِ).[1]
1. در حديث است كه بسيار اتّفاق مى‌افتاد كه امام رضا عليه السلام با آن عقل كامل با غلامان سياه مشورت مى‌كرد و مى‌فرمود: «چه بسا خداوند خير ما را بر زبان آنها جارى كند».[2]
2. از حضرت على عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «كسى كه خود را از رأى ونظر ديگران بى‌نياز بداند ومشورت نكند، جان خود را به خطر مى‌اندازد».[3]
با چه كسانى مشورت كنيم
1. در حديثى مى‌خوانيم كه حضرت على عليه السلام فرمود: «با كسانى كه خداترس هستند وبرادران مؤمن خود را به مقدار پرهيزگاريشان دوست دارند، مشورت كن واز زنان بد بپرهيز…».[4]
2. از رسول خدا صلى الله عليه و آله روايت شده است كه فرمود: «هر گروهى كه با يكديگر مشورت كنند ودر ميان آنها كسى باشد كه نامش محمّد يا احمد يا حامد يا محمود باشد، بى‌شك آنچه خيرشان در آن باشد بر آنها آشكار مى‌شود».[5]
3. در احاديثى معتبر مى‌خوانيم كه: «با عاقل ديندارِ پرهيزگار مشورت كن وهنگامى كه نظرى داد (بى‌دليل) خلاف آن عمل نكن كه نتيجه آن فساد دنيا وآخرت تو مى‌شود».[6]
4. از امام صادق عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «مشورت شرايط وحدودى دارد كه هر كس واجد آن نباشد، ضررهاى مشورت براى او بيش از منافع آن خواهد بود: كسى كه با او مشورت مى‌كند عاقل وخردمند باشد، آزاد ومتديّن باشد، برادر ودوست ويار او باشد، او را بر تمام اسرار خود (در موضوع مورد مشورت) باخبر سازد به گونه‌اى كه همان‌طور كه خودش اطّلاع دارد مشاور هم خبر داشته باشد، ولى بر مشاور لازم است اسرار او را پنهان كند زيرا اگر (شرط اوّل را داشته باشد و) عاقل باشد از مشورت با وى سود خواهى برد. واگر واجد شرط دوم (آزاد ودين‌دار) باشد تمام تلاش خود را براى خيرخواهى تو به كار خواهد بست. واگر يار ودوستدار تو باشد (شرط سوم)، هنگامى كه راز خود را به او گفتى آن را افشا نمى‌كند».[7]
شاید این مطالب را هم بپسندید:
وظيفه مشاور
1. از امام صادق عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «هر كس برادر مؤمنش با او مشورت كند وآنچه به مصلحت وخير اوست نگويد، خداوند عقل وهوشش را زايل مى‌كند».[8]
2. از حضرت على عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «بيزارم از كسى كه مسلمانى با او مشورت كند وآنچه را كه خير او در آن است به او نگويد».[9]
فايده مشورت
1. از حضرت رسول صلى الله عليه و آله روايت شده است كه فرمود: «اى على، كسى كه از خداوند طلب خير كند سرگردان نمى‌ماند. وكسى كه در كارها با مردم مشورت كند پشيمان نمى‌شود».[10]
2. از اميرالمؤمنين على عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «كسى كه مشورت كند هلاك نمى‌شود».[11]
كسانى كه نبايد با آنها مشورت كرد
1. در حديث است كه حضرت صادق عليه السلام به عمّار ساباطى فرمود: «اگر مى‌خواهى نعمت الهى بر تو استمرار داشته وشخصيّت تو كامل وزندگانى‌ات نيكو باشد، در امور خود با مردم پست مشورت نكن».[12]
2. از حضرت رسول صلى الله عليه و آله روايت شده است كه فرمود: «با افراد ترسو مشورت نكن كه راه رهايى را بر تو تنگ مى‌كنند. واز مشورت با افراد بخيل بپرهيز كه مانع رسيدن به هدف مى‌شوند وبا كسانى كه حرص دنيا دارند مشورت نكن كه بدى‌ها را براى تو زينت مى‌دهند».[13]
[1] . ترجمه: «ودر كارها با آنها مشورت كن! امّا هنگامى كه تصميم گرفتى، (قاطعباش و) بر خدا توكّل كن».سوره آل عمران، آيه 159.
[2] . محاسن، ص 602، ح 23.
[3] . عيون اخبار الرّضا 7، ج 2، ص 54؛ امالى صدوق، ص 447.
[4] . امالى صدوق، ص 304، ح 8.
[5] . عيون اخبار الرّضا 7، ج 2، ص 29، ح 30. در مصدر محمّد وحامد وجود ندارد.
[6] . محاسن، ص 602، ح 24.
[7] . همان، ح 28.
[8] . محاسن، ص 602، ح 27.
[9] . عيون اخبار الرّضا 7، ج 2، ص 66، ح 296.
[10] . امالى طوسى، ج 1، ص 135.
[11] . خصال، ج 2، ص 412، ح 156؛ بحارالأنوار، ج 10، ص 99.
[12] . كافى، ج 2، ص 640، ح 5؛ علل الشرايع، ج 2، ص 558، باب 349، ح 1.
[13] . علل الشرايع، ج 2، ص 559، باب 350، ح 1.
منبع: کتاب حلیه المتقین علامه مجلسی با بازنگری تحت نظر حضرت آیت الله مکارم شیرازی
