محبت حضرت علی به حضرت زهرا و عدم علاقه به دنیا
پرسش 39 . با توجه به علاقه و محبّت امام على (علیه السلام) به حضرت فاطمه عليهاالسلام، آن حضرت چگونه در نهج البلاغه از عدم علاقه به دنيا صحبت مى كند؟
يكم. حبّى كه طبيعى و فطرى است، با دوستى نكوهش شده، از جهت شدت و ضعف فرق دارد.
حبّ دنيا اگر در حدّ بر آوردنِ نيازهاى طبيعى حيات باشد؛ نه تنها نكوهيده نيست، پسنديده نيز مى باشد. اما اگر به زياده روى كشيده شود و مصداق شيفتگى گردد، ناپسند است.
دوم. آن حبّ كه وسيله بندگى خدا باشد، اصلاً حبّ دنيا نيست؛ بلكه دوستى آخرت است.202
از مجموع كلمات امام على (علیه السلام) ، مى توان چنين استنباط كرد: دنيايى نكوهيده و بى ارزش است كه انسان را از آخرت باز دارد.
اما دنيايى كه انسان را به آخرت مى رساند، پسنديده و نيكو است. دنياى ناپسند، دنيايى است كه هدف نهايى انسان شود و او را به خود مشغول و از آخرت روى گردان كند. انسان را اسير خود سازد و خدا، آخرت، دين و حتى خويشتن را چنان در نظرش كوچك نمايد كه به دنيا بفروشد.203
حال بايد ديد محبّت امام على (علیه السلام) ، به حضرت زهرا عليهاالسلام مصداق كدامين حبّ است: حبّ دنيوى نكوهيده يا حبّ دنيوى پسنديده؟
محور محبّت معصومان (علیهم السلام) تنها و تنها محبّت به خداوند متعال است. آنان با دريافت يقينى و شناخت بى پايان و عميق خويش، اين حقيقت را مى دانند كه خداوند، تنها محبوب واقعى و حقيقى در جهان و عوالم هستى است. از همين رو معصومان (علیهم السلام) در مناجات خود، دوستى خدا را طلب كرده و از فراق او شكوه مى كنند.204
مانند تو من يار وفادار نديدم
خوش تر ز غم عشق تو غمخوار نديدم
جز خال خيال رخ زيباى تو در دل
در آينه حسن تو زنگار نديدم
شاید این مطالب را هم بپسندید:
به اين دليل كه محبّت خدا، اصل و محور تمامى محبت ها است، باب بسيار مهمى در معتبرترين كتاب هاى شيعه تحت عنوان «حب فى اللّه » و «بغض فى اللّه » آمده است كه رواياتش از اصيل ترين آموزه هاى دينى و بهترين راهنماى انسان به سوى محبت هاى صحيح است.205
محبّت امام على (علیه السلام) به حضرت زهرا عليهاالسلام، در همين راستا بود؛ يعنى، حضرت از آنجا كه عاشق خداوند و محو او بود، هر كس و هر چيزى را كه دوستدار خداوند بود و خداوند نيز به او محبت داشت، دوست مى داشت.
اين محبت نسبت به افرادى مانند حضرت فاطمه عليهاالسلام در اوج بود؛ چون با چشمِ دل مى ديد كه آن بزرگوار، در چه مرتبه اى از محبت و عشق به خداى متعال است و حضرت حق نيز تا چه اندازه او را دوست دارد.
بنابراين، محبت شديد امام على (علیه السلام) به همسرش، به خاطر محبّت به خدا بود؛ و علاوه بر جهت زن و شوهرى ـ كه حبّ دنيوى پسنديده است ـ؛ حبّ فاطمه عليهاالسلام محبت به آخرت است و ياد و محبت خدا را بيش از پيش به ارمغان مى آورد.
202. بحارالانوار، ج 70، ص 62.
203. نگا: نهج البلاغة، حكمت 56، نامه 49 و خطبه 160؛ غررالحكم، ج 2، ص 331، ح 2764ـ 2763؛ براى اطلاع تكميلى نگا: حقيقت دنيا دانشنامه امام على (علیه السلام) ، ج 1، ص375ـ402.
204. مانند مناجات محبين: «اسئلك حبك» يا دعاى عرفه: «انت الذى ازلت الاغيار عن قلوب احبائك حتى لم يحبوا سواك و لم يلجئوا غيرك» يا دعاى كميل: « صبرت على عذابك فكيف اصبر على فراقك».
205. نگا: اصول كافى، ج 3.
منبع: هدانا برگرفته ازکتاب پرسش ها و پاسخ ها «عرفان و عشق» .
