فضیلت و اعمال مسجد کوفه

با این که گروهى از مردم کوفه، افرادى بىوفا، سنگدل و ترسو بودند و شیعیان از شهر کوفه خاطرات بسیار دردناکى دارند، ولى نباید فراموش کرد که بسیارى از اصحاب و یاران امامان(علیهم السلام) و شخصیّت هاى بزرگ و فداکار، از کوفه برخاسته اند و به همین دلیل در فضیلت و عظمت سرزمین کوفه، روایات فراوانى وارد شده که از آن جمله است:
1ـ کوفه یکى از چهار شهرى است که حق تعالى آن را اختیار فرموده است.(1)
2ـ «طور سینین» که خداوند در سوره بلد به آن قسم خورده، به این منطقه تفسیر شده است.(2)
3ـ حرم خدا و حرم رسول خدا و حرم امیر مؤمنان على(علیه السلام) به حساب آمده است.(3)
4ـ یک درهم تصدّق در آن، معادل با تصدّق صد درهم در جاى دیگر به حساب مى آید.(4)
5ـ دو رکعت نماز در آن، معادل با صد رکعت نماز در جاى دیگر است.(5)
6ـ باغى از باغهاى بهشت است که در آن قبر نوح و قبر ابراهیم… و قبر سیّد الاوصیا امیرمؤمنان، قرار دارد(6) (از این حدیث معلوم مى شود که کوفه در این گونه روایات سرزمین نجف را نیز شامل مى شود).

 

فضیلت مسجد کوفه

در فضیلت مسجد کوفه و نماز و عبادت در آن نیز روایات زیادى وارد شده است که به بعضى از آنها اشاره مى شود:
1ـ ابوحمزه ثمالى نقل مى کند که امام سجّاد(علیه السلام) روزى از مدینه، صرفاً به قصد مسجد کوفه حرکت کرد و دو رکعت نماز در آن به جاى آورد و دوباره سوار بر مرکب شد و برگشت!(7)

2ـ مطابق روایتى از امیرمؤمنان(علیه السلام): «هزار پیامبر و هزار وصى پیامبر در این مسجد نماز خوانده اند».(8)

3ـ در روایتى از امام صادق(علیه السلام) آمده است: «اگر من در نزدیکى مسجد کوفه بودم امید آن داشتم که حتّى یک نماز در آن هم از من فوت نشود»، سپس خطاب به راوى مى فرماید: «آیا از فضل آن آگاهى؟» عرض کرد: نه; فرمود: «هیچ عبد صالحى و هیچ پیامبرى نبود مگر این که در مسجد کوفه نماز خواند، حتّى زمانى که رسول الله(صلى الله علیه وآله) به معراج رفت جبرئیل به آن حضرت گفت: آیا مى دانى در این لحظه در کجا هستى یا محمّد؟ فرمود: نه; عرض کرد: تو در مقابل مسجد کوفه هستى.

 

 

رسول خدا(صلى الله علیه وآله) فرمود: بنابراین، از پروردگارت اجازه بگیر که فرود آیم و در آن نماز بخوانم. جبرئیل اجازه گرفت، خداوند نیز اجازه داد و پیامبر(صلى الله علیه وآله) هبوط کرد و دو رکعت نماز خواند». آنگاه امام صادق(علیه السلام) فرمود: «نماز واجب در آن معادل هزار نماز و نماز نافله در آن معادل پانصد نماز است. در هر جهت از چهار جهت او باغى از باغهاى بهشت قرار دارد. نشستن در آن بدون نماز و ذکر نیز، عبادت است».(9)

 

4ـ امام صادق(علیه السلام) مى فرماید: «امیر مؤمنان على(علیه السلام) به کسى که براى درک فضیلت مسجدالأقصى بار خود را بسته بود و براى خداحافظى خدمت آن حضرت در مسجد کوفه رسید، فرمود: زاد و راحله ات را بفروش و بیا در این مسجد نماز بگذار که نماز واجب در آن، معادل یک حجّ مقبول و نماز نافله در آن، معادل یک عمره مقبوله است… هیچ غمزده و دردمندى حاجتى از حوائجش را در این مسجد طلب نمى کند مگر این که خداوند به او پاسخ مى دهد و مشکلش را برطرف مى سازد».(10)

 

5ـ مطابق روایتى از امیرمؤمنان(علیه السلام) به دست مى آید که مسجد کوفه، خانه حضرت آدم و حضرت نوح و حضرت ادریس و مصلاّى ابراهیم خلیل و خضر(علیهم السلام) بوده است و یکى از چهار مسجدى است که خداوند آن را برگزیده و در روز قیامت براى کسانى که در آن نماز خواندند شفاعت مى کند; شفاعتى که رد نمى شود و مصلاّى حضرت مهدى(علیه السلام) است و مؤمنى روى زمین نیست مگر این که قلبش به آن اشتیاق دارد.(11)

6ـ مسجد کوفه یکى از چهار مکانى است که مسافر در آن مخیّر است، بین قصر و اتمام. امام صادق(علیه السلام) فرمود: «از جمله از علم مخزون خداوند، نماز اتمام در چهار مکان است: حرم خداوند، حرم رسول گرامى(صلى الله علیه وآله) و حرم امیرمؤمنان(علیه السلام) و حرم حسین بن على(علیه السلام)».(12)

 

اعمال مسجد کوفه

اعمال مسجد کوفه به نحوى که در کتاب «مصباح الزائر»(1) «سیّد بن طاووس» و غیر آن با مختصر تفاوتى وارد شده بدین شرح است:

 

 

آداب دخول در مسجد

چون داخل شهر کوفه شدى بگو:

بِسْمِ اللهِ وَبِاللهِ وَفى سَبیلِ اللهِ، وَعَلى مِلَّةِ رَسُولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ،
به نام خدا و به ذات خدا و در راه خدا و برکیش رسول خدا درود خدا بر او و آلش باد
اَللّـهُمَّ اَنْزِلْنى مُنْزَلا مُبارَکاً، وَاَنْتَ خَیْرُ الْمُنْزِلینَ
خدایا فرود آر مرا فرود آمدنى با برکت و تویى بهترین فرود آرندگان
سپس روانه شو به سوى مسجد کوفه و در حال رفتن بگو:

اَللهُ اَکْبَرُ، وَلا اِلهَ اِلاَّ اللهُ، وَالْحَمْدُللهِِ،وَسُبْحانَ اللهِ
خدا بزرگتر است و معبودى جز خدا نیست و ستایش خاصّ خدا است و منزه است خدا
تا به در مسجد برسى،(1) در آنجا بایست و بگو:

اَلسَّلامُ عَلى سَیِّدِنا رَسُولِ اللهِ، مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِاللهِ وَآلِهِ الطّاهِرینَ،
سلام بر آقاى ما رسول خدا محمّد بن عبدالله و آل پاکیزه اش
اَلسَّلامُ عَلى مَوْلانا اَمیرِ الْمُؤْمِنینَ عَلِىِّ بْنِ اَبیطالِب، وَرَحْمَةُ اللهِ وَبَرَکاتُهُ،
سلام بر مولاى ما امیر مؤمنان على بن ابى طالب و رحمت خدا و برکاتش
وَعَلى مَجالِسِهِ، وَمَشاهِدِهِ وَمَقامِ حِکْمَتِهِ، وَآثارِ آبائِهِ آدَمَ وَنُوح، وَاِبْرهیمَ وَاِسْمعیلَ، وَتِبْیانِ بَیِّناتِهِ،
و بر مجالس او و جایگاههاى حضور و مقام حکمتش و آثار پدرانش آدم و نوح و ابراهیم و اسماعیل و جایگاه بیان حجّتهایش
اَلسَّلامُ عَلَى الاِْمامِ الْحَکیمِ الْعَدْلِ الصِّدّیقِ الاَْکْبَرِ، اَلْفارُوقِ بِالْقِسْطِ
سلام بر امام فرزانه دادگر راستگوى اکبر جدا کننده به عدالت
الَّذى فَرَّقَ اللهُ بِهِ بَیْنَ الْحَقِّ وَالْباطِلِ، وَالْکُفْرِ وَالاْیمانِ، وَالشِّرْکِ وَالتَّوْحیدِ،
آن کس که خدا بوسیله اش جدا کرد میان حق و باطل و کفر و ایمان و شرک و توحید را
لِیَهْلِکَ مَنْ هَلَکَ عَنْ بَیِّنَة، وَیَحْیى مَنْ حَىَّ عَنْ بَیِّنَة،
تا هلاک شود هر که هلاک مى شود از روى دلیل و زنده بماند هر که زنده مى ماند از روى دلیل
اَشْهَدُ اَنَّکَ اَمیرُ الْمُؤْمِنینَ، وَخاصَّةُ نَفْسِ الْمُنْتَجَبینَ، وَزَیْنُ الصِّدّیقینَ،
گواهى دهم براستى که تویى امیرمؤمنان و مخصوص در میان برگزیدگان و زیور راستگویان
وَصابِرُ الْمُمْتَحَنینَ، وَاَنَّکَ حَکَمُ اللهِ فى اَرْضِهِ، وَقاضى اَمْرِهِ، وَبابُ حِکْمَتِهِ،
و بردبار امتحان شدگان و براستى تویى حاکم خدا در زمین و قضاوت کننده امرش و دروازه حکمتش
وَعاقِدُ عَهْدِهِ، وَالنّاطِقُ بِوَعْدِهِ، وَالْحَبْلُ الْمَوْصُولُ بَیْنَهُ وَبَیْنَ عِبادِهِ،
و پیوند دهنده پیمانش و گویاى به وعده اش و رشته پیوسته میان او و میان بندگانش
وَکَهْفُ النَّجاةِ، وَمِنْهاجُ التُّقى، وَالدَّرَجَةُ الْعُلْیا، وَمُهَیْمِنُ الْقاضِى الاَْعْلى،
و پناهگاه نجات و طریقه پرهیزکارى و درجه برتر و گواه خداى دادگر والا،
یا اَمیرَ الْمُؤْمِنینَ بِکَ اَتَقَرَّبُ اِلَى اللهِ زُلْفى، اَنْتَ وَلیِّى وَسَیِّدى وَوَسیلَتى فِى الدُّنْیا وَالاْخِرَةِ
اى امیر مؤمنان به تو تقرّب جویم به درگاه خدا تقرّب کامل تویى سرپرست و آقاى من و وسیله ام در دنیا و آخرت

آنگاه داخل مسجد شو و بگو:

اَللهُ اَکْبَرُ اَللهُ اَکْبَرُ اَللهُ اَکْبَرُ، هذا مَقامُ الْعائِذِ بِاللهِ،
خدا بزرگتر است، خدا بزرگتر است این است جایگاه پناه برنده به خدا
وَبِمُحَمَّد حَبیبِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ، وَبِوِلایَةِ اَمیرِ الْمُؤْمِنینَ،
و به محمّد حبیب خدا درود خدا بر او و آلش ـ و به ولایت امیر مؤمنان
وَالاَْئِمَّةِ الْمَهْدِیّینَ الصّادِقینَ النّاطِقینَ الرّاشِدینَ، اَلَّذینَ اَذْهَبَ اللهُ عَنْهُمُ الرِّجْسَ وَطَهَّرَهُمْ تَطْهیراً،
و امامان راهبر راستگوى گویاى راه یافته اى که دور کرده است خداوند از ایشان پلیدى را و بخوبى پاکشان کرده
رَضیتُ بِهِمْ اَئِمَّةً وَهُداةً وَمَوالِىَّ،
خشنودم به امامت ایشان و راهنماییشان و سروریشان
سَلَّمْتُ لاَِمْرِ اللهِ لا اُشْرِکُ بِهِ شَیْئاً، وَلا اَتَّخِذُ مَعَ اللهِ وَلِیّاً،
تسلیم امر خدایم و شریک نسازم به او چیزى را و نگیرم به همراه خدا دوستى
کَذِبَ الْعادِلُونَ بِاللهِ وَضَلُّوا ضَلالاً بَعیداً، حَسْبِىَ اللهُ وَاَوْلِیآءُ اللهِ،
دروغ گفتند شرک ورزان به خدا و گمراه شدند گمراهى دورى بس است مرا خدا و دوستان خدا
اَشْهَدُ اَنْ لا اِلـهَ اِلاَّ اللهُ، وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ،
گواهى دهم که معبودى نیست جز خداى یگانه اى که شریک ندارد
وَاَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ، صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ،
و گواهى دهم که محمّد بنده و رسول اوست – درود خدا بر او و آلش باد –
وَاَنَّ عَلِیّاً وَالاَْئِمَّةَ الْمَهْدِیّینَ مِنْ ذُرِّیَّتِهِ عَلَیْهِمُ السَّلامُ اَوْلِیآئى، وَحُجَّةُ اللهِ عَلى خَلْقِهِ.
و اینکه على علیه السلام و امامان راه یافته از نژاد او علیهم السلام سروران منند و حجّتهاى خدایند بر خلقش.
آنگاه به جانب ستون چهارم مى روى که برابر ستون پنجم یعنى ستون حضرت ابراهیم(علیه السلام) قرار گرفته، پس چهار رکعت نماز بخوان، دو رکعت آن را با حمد و (قُلْ هُوَ اللهُ اَحَدٌ) و دو رکعت دیگر را با حمد و (اِنّا اَنْزَلْناهُ فى لَیْلَةِ الْقَدْرِ). پس از اتمام نماز و بعد از گفتن تسبیح حضرت زهرا(علیها السلام) هفت مرتبه بگو:

اَلسَّلامُ عَلى عِبادِاللهِ الصّالِحینَ الرّاشِدینَ، اَلَّذینَ اَذْهَبَ اللهُ عَنْهُمُ الرِّجْسَ وَطَهَّرَهُمْ تَطْهیراً،
سلام بر بندگان شایسته راه یافته اى که دور کرده است خداوند از ایشان پلیدى را و پاکیزه شان کرده است بخوبى
وَجَعَلَهُمْ اَنْبِیآءَ مُرْسَلینَ، وَحُجَّةً عَلَى الْخَلْقِ اَجْمَعینَ، وَسَلامٌ عَلَى الْمُرْسَلینَ،
و قرارشان داده است پیمبرانى مرسل وحجّت بر همه خلق و سلام بر رسولان
وَالْحَمْدُللهِ رَبِّ الْعالَمینَ، ذلِکَ تَقْدیرُ الْعَزیزِ الْعَلیمِ، سَلامٌ عَلى نُوح فِى الْعالَمینَ
و حمد خاص خدا پروردگار جهانیان است و این است تقدیر فرزانه دانا سلام بر نوح در میان جهانیان
سپس بگو:

نَحْنُ عَلى وَصِیَّتِکَ یا وَلِىَّ الْمُؤْمِنینَ، اَلَّتى اَوْصَیْتَ بِها ذُرِّیَّتَکَ مِنَ الْمُرْسَلینَ وَالصِّدّیقینَ،
ما بر سفارش تو پاى بندیم اى سرپرست مؤمنان آن سفارشى که به فرزندانت کردى از رسولان و راستگویان
وَنَحْنُ مِنْ شیعَتِکَ وَشیعَةِ نَبِیِّنا مُحَمَّد صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ،
و ما از شیعیان تو و شیعیان پیامبرمان محمّد هستیم که درود خدا بر او و آلش
وَعَلَیْکَ وَعَلى جَمیعِ الْمُرْسَلینَ، وَالاَْنْبِیآءِ وَالصِّدِیقینَ،
و بر تو و بر همه رسولان و پیمبران و راستگویان باد
وَنَحْنُ عَلى مِلَّةِ اِبْرهیمَ، وَدینِ مُحَمَّد النَّبِىِّ الاُْمِّىِّ، وَالاَْئِمَّةِ الْمَهْدِیّینَ،
و ما نیز بر کیش ابراهیم و دین محمّد پیامبر امىّ (درس نخوانده) و امامان راه یافته
وَوِلایَةِ مَوْلانا عَلِىٍّ اَمیرِ الْمُؤْمِنینَ، اَلسَّلامُ عَلَى الْبَشیرِ النَّذیرِ،
و ولایت سرورمان على امیر مؤمنان هستیم سلام بر مژده دهنده ترساننده
صَلَواتُ اللهِ عَلَیْهِ وَرَحْمَتُهُ وَرِضْوانُهُ وَبَرَکاتُهُ،
درودهاى خدا بر او و رحمتش و خشنودیش و برکاتش
وَعَلى وَصِیِّهِ وَخَلیفَتِهِ الشّاهِدِ للهِ مِنْ بَعْدِهِ عَلى خَلْقِهِ،
و نیز بر وصىّ او و جانشینش آن گواه خدا پس از او بر خلقش
عَلِىٍّ اَمیرِ الْمُؤْمِنینَ الصِّدیقِ الأَکْبَرِ، وَالْفارُوقِ الْمُبینِ،
على امیر مؤمنان آن صدیق اکبر و جدا کننده (حق و باطل) روشن،
اَلَّذى اَخَذْتَ بَیْعَتَهُ عَلَى الْعالَمینَ، رَضیتُ بِهِمْ اَوْلِیآءَ وَمَوالِىَّ،
آن کس که بیعتش را بر جهانیان گرفتى خشنودم به سرپرستى و سرورى
وَحُکّاماً فى نَفْسى وَ وُلْدى وَاَهْلى، وَمالى وَقِسْمى، وَحِلّى وَاِحْرامى،
و حکمرانى ایشان در جانم و فرزندان و خاندان و مال و بهره ام و در حال حِلْ و احرامم
وَاِسْلامى وَدینى، وَدُنْیاىَ وَآخِرَتى، وَمَحْیاىَ وَمَماتى، اَنْتُمُ الاَْئِمَّةُ فِى الْکِتابِ،
و اسلام و دینم و دنیا و آخرتم و زندگى و مرگم، شمایید امامان در کتاب خدا (قرآن)
وَفَصْلُ الْمَقامِ وَفَصْلُ الْخِطابِ، وَاَعْیُنُ الْحَىِّ الَّذى لا یَنامُ،
و فیصله هر مقام و حکم نافذ حق و دیدگان آن بیدارى که نخوابد
وَاَنْتُمْ حُکَمآءُ اللهِ فى اَرْضِهِ، وَبِکُمْ حَکَمَ اللهُ، وَبِکُمْ عُرِفَ حَقُّ اللهِ،
و شمایید فرزانگان خدا در زمین و بوسیله شما حکم راند و بوسیله شما شناخته شود حق خدا
لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ، مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللهِ، اَنْتُمْ نُورُ اللهِ مِنْ بَیْنِ اَیْدینا وَمِنْ خَلْفِنا، اَنْتُمْ سُنَّةُ اللهِ الَّتى بِها سَبَقَ الْقَضآءُ،
معبودى نیست جز خدا، محمّد رسول خداست، شمایید نور خدا از پیش روى ما و از پشت سرمان شمایید آن آیین و طریقه خدا که قضا بدان سبقت یافته
یا اَمیرَ الْمُؤْمِنینَ، اَنَا لَکُمْ مُسَلِّمٌ تَسْلیماً لا اُشْرِکُ بِاللهِ شَیْئاً، وَلا اَتَّخِذُ مِنْ دوُنِهِ وَلِیّاً،
اى امیر مؤمنان من در برابر شما تسلیمم چنان تسلیمى که چیزى را به خدا شریک نگیرم و جز او کسى را به سرپرستى خود انتخاب نکنم،
اَلْحَمْدُللهِِ الَّذى هَدانى بِکُمْ، وَما کُنْتُ لِأَهْتَدِىَ لَوْلا اَنْ هَدانِىَ اَللهُ،
ستایش خدایى را که مرا راهنمایى کرد بوسیله شما و من چنان نبودم که بخودى خود راهنمایى شوم اگر خدا هدایتم نمى کرد
اَللهُ اَکْبَرُ، اَللهُ اَکْبَرُ، اَللهُ اَکْبَرُ، الْحَمْدُ للهِ عَلى ما هَدانـا.(2)
خدا بزرگتر است خدا بزرگتر است خدا بزرگتر است ستایش خداى را بر آنچه ما را بدان هدایت کرد.

 

 

اعمال دکَّة القضا و بیت الطَّشت

دکّة القضا سکّویى بوده در مسجد کوفه که امیرالمؤمنین(علیه السلام) بر روى آن مى نشستند و قضاوت و حکم مى نمودند و در آن جایگاه، ستون کوتاهى بوده که بر روى آن آیه کریمه (اِنَّ اللّهَ یَاْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالاِْحْسانِ)(1) نوشته شده بود(2) و بیت الطّشت که متّصل به دکّة القضا است همان محلّى است که معجزه امیرالمؤمنین(علیه السلام) براى نجات دخترى از اتّهام ظاهر شد.(3) در هر حال پس از اعمال ستون چهارم به سوى دکَّةُ القضا برو و در آن جا دو رکعت نماز بخوان با حمد و هر سوره که خواهى و بعد از نماز و گفتن تسبیح حضرت زهرا(علیها السلام) بگو:

یا مالِکى وَمُمَلِّکى، وَمُتَغَمِّدى بِالنِّعَمِ الْجِسامِ مِنْ غَیْرِ اسْتِحْقاق،
اى مالک من و اى مالک کننده منو اى که مرا غرق نعمتهاى بزرگ خود ساختى بدون این که استحقاق آن را داشته باشم
وَجْهى خاضِعٌ لِما تَعْلُوهُ الاَْقْدامُ لِجَلالِ وَجْهِکَ الْکَریمِ،
روى من خاضع است در مقابل آنچه بر آن گذارده شود گامها براى جلالت سیماى بزرگوارت
لا تَجْعَلْ هذِهِ الشِّدَّةَ وَلا هذِهِ الْمِحْنَةَ مُتَّصِلَةً بِاسْتیصالِ الشَّاْفَةِ،
قرار مده این سختى و نه این گرفتارى را پیوست به ریشه کن کردن بیخو بن
وَامْنَحْنى مِنْ فَضْلِکَ ما لَمْ تَمْنَحْ بِهِ اَحَداً مِنْ غَیْرِ مَسْئَلَة،
و ببخش به من از فضل خود چیزى را که نبخشیده اى آن را به هیچ کس بدون درخواست،
اَنْتَ الْقَدیمُ الاَْوَّلُ الَّذى لَمْ تَزَلْ وَلا تَزالُ، صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد،
تویى دیرینه نخست که همواره بوده و همواره خواهى بود درود فرست بر محمّد و آل محمّد
وَاغْفِرْ لى وَ ارْحَمْنى وَزَکِّ عَمَلى، وَبارِکْ لى فى اَجَلى،
و بیامرز مرا و به من رحم کن و کردارم را پاک کن و برکت بده در عمرم
وَاجْعَلْنى مِنْ عُتَقآئِکَ وَطُلَقآئِکَ مِنَ النّارِ، بِرَحْمَتِکَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ
و قرارم ده از آزاد شدگان و رها شدگان از آتش دوزخ به رحمتت اى مهربانترین مهربانان

آنگاه اعمال بَیْتُ الطَّشْتْ را بجا آور; یعنى دو رکعت نماز بخوان و بعد از سلام و تسبیح فاطمه زهرا(علیها السلام) بگو:

اَللّـهُمَّ اِنّى ذَخَرْتُ تَوْحیدى اِیّاکَ وَمَعْرِفَتى بِکَ، وَاِخْلاصى لَکَ وَاِقْرارى بِرُبُوبِیَّتِکَ،
خدایا من ذخیره کردم یگانه پرستى تو را و معرفتم را به تو و اخلاصم را براى تو و اقرارم را به پروردگارى تو
وَذَخَرْتُ وِلایَةَ مَنْ اَنْعَمْتَ عَلَىَّ بِمَعْرِفَتِهِمْ مِنْ بَرِیَّتِکَ، مُحَمَّد وَعِتْرَتِهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِمْ،
و ذخیره کردم ولایت آنان را که بوسیله معرفتشان از میان مخلوقات بر من نعمت دادى (یعنى) محمّد و خاندانش که درود خدا بر ایشان باد
لِیَوْمِ فَزَعى اِلَیْکَ عاجِلاً وَآجِلاً، وَقَدْ فَزِعْتُ اِلَیْکَ وَاِلَیْهِمْ یا مَوْلاىَ فى هذَا الْیَوْمِ، وَفى مَوْقِفى هذا،
براى روز هراسم بسوى تو در دنیا و آخرت و اینک پناه آورده ام بسوى تو و بسوى ایشان اى مولاى من در این روز و در این جایگاهى که هستم
وَ سَئَلْتُکَ سَعادَتى مِنْ نِعْمَتِکَ، وَاِزاحَةَ ما اَخْشاهُ مِنْ نِقْمَتِکَ، وَالْبَرَکَةَ فیـما رَزَقْتَنیهِ،
و از تو درخواست کنم خوشبختى ام را از نعمت هایت و از بین بردن آنچه را از خشم و انتقامت که از آن ترس دارم و برکت در آنچه روزیم کرده اى
وَتَحْصینَ صَدْرى مِنْ کُلِّ هَمٍّ وَجائِحَة وَمَعْصِیَة،فى دینى وَدُنْیاىَ وَآخِرَتى یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ
و محفوظ داشتن سینه ام از هر اندوه و بلا و گناهى در دین و دنیا و آخرتم اى مهربانترین مهربانان

سپس به وسط مسجد مى روى و دو رکعت نماز مى خوانى در رکعت اوّل حمد با قُلْ هُوَ اللهُ اَحَدٌ و در رکعت دوم حمد و قُلْ یا اَیُّهَا الْکافِرُونَ آنگاه پس از سلام و تسبیح زهرا(علیها السلام) بگو:

اَللّـهُمَّ اَنْتَ السَّلامُ وَمِنْکَ السَّلامُ، وَاِلَیْکَ یَعُودُ السَّلامُ، وَدارُکَ دارُ السَّلامِ، حَیِّنا رَبَّنا مِنْکَ بِالسَّلامِ،
خدایا تویى سلام (بى عیب) و از تو است سلام و به تو بازگردد سلام و درگاهت درگاه سلامتى است تحیّت ده پروردگارا از خود بر ما سلامتى را
اَللّـهُمَّ اِنّى صَلَّیْتُ هذِهِ الصَّلاةَ ابْتِغآءَ رَحْمَتِکَ وَرِضْوانِکَ وَمَغْفِرَتِکَ، وَتَعْظیماً لِمَسْجِدِکَ،
خدایا من خواندم این نماز را به جستجوى رحمت و خشنودى و آمرزشت و براى بزرگداشت مسجدت
اَللّـهُمَّ فَصَلِّ عَلى مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد، وَارْفَعْها فى عِلِّیّینَ، وَتَقَبَّلْها مِنّى یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ.(4)
خدایا پس درود فرست بر محمّد و آل محمّد و بالا ببر این نماز را در جایگاه بلند بهشت و آن را از من بپذیر اى مهربانترین مهربانان.
یادآورى: محدّث بزرگوار مرحوم حاج شیخ عبّاس قمى(رحمه الله) مى گوید: این مقام را دَکَّةُ الْمِعْراج گفته اند و ظاهراً به ملاحظه آن که در شب معراج حضرت رسول(صلى الله علیه وآله) از حق تعالى رخصت طلبید و در این جا فرود آمده و دو رکعت نماز گذاشت که در اوّل این فصل گذشت.(5)

 

اعمال ستون هفتم (مقام ابراهیم خلیل (ع))

در فضیلت این ستون احادیث بسیارى وارد شده، از آن جمله:
1ـ «شیخ کلینى» به سند معتبر روایت کرده که امیرمؤمنان(علیه السلام) رو به این ستون نماز مى خواند و نزدیک آن مى ایستاد.(1)
2ـ در روایت معتبر دیگرى وارد شده که هر شب شصت هزار فرشته از آسمان نازل مى شوند و نزد ستون هفتم نماز مى گزارند.(2)
3ـ در حدیث معتبر سوّمى از امام صادق(علیه السلام) منقول است که ستون هفتم مقام حضرت ابراهیم(علیه السلام) است.(3)
4ـ «شیخ کلینى» در «کافى» به سند صحیح از ابواسماعیل سرّاج روایت کرده که معاویة بن وَهَب دست مرا گرفت و گفت: ابوحمزه ثمالى دست مرا گرفت و گفت: اصبغ بن نباته دست مرا گرفت و ستون هفتم را به من نشان داد و گفت: که این ستون، مقام امیرمؤمنان(علیه السلام) است که نزد آن نماز مى خواند و امام حسن(علیه السلام) در نزد ستون پنجم نماز بجا مى آورد و هرزمان امیرمؤمنان(علیه السلام) حضور نداشت امام حسن(علیه السلام) در جاى آن حضرت، نماز مى خواند.(4)
در هر حال مقابل این ستون رو به قبله مى ایستى و مى گویى:

بِسْمِ اللهِ وَبِاللهِ، وَعَلى مِلَّةِ رَسُولِ اللهِ، صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ،
بنام خدا و به ذات خدا و برکیش رسول خدا درود خدا بر او و آلش
وَ لا اِلـهَ اِلاَّ اللهُ، مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللهِ، اَلسَّلامُ عَلى اَبینا آدَمَ وَاُمِّنا حَوّآءَ،
و معبودى نیست جز خدا محمّد رسول خداست سلام بر پدر ما آدم و مادرمان حوّا
اَلسَّلامُ عَلى هابیلَ الْمَقْتُولِ ظُلْماً وَعُدْواناً عَلى مَواهِبِ اللهِ وَرِضْوانِهِ،
سلام بر هابیل که از روى ستم و دشمنى کشته شد بر بخششهاى خدا و خشنودیش
اَلسَّلامُ عَلى شَیْث صَفْوَةِ اللهِ الْمُخْتارِ الاَْمینِ، وَعَلَى الصَّفْوَةِ الصّادِقینَ مِنْ ذُرِّیَّتِهِ الطَّیِّبینَ، اَوَّلِهِمْ وَآخِرِهِمْ،
سلام بر شیث برگزیده خدا و انتخاب شده امین او و به برگزیدگان راستگوى از نژاد پاکش نخستشان و پایانشان
اَلسَّلامُ عَلى اِبْرهیمَ وَاِسْمعیلَ، وَاِسْحقَ وَیَعْقُوبَ، وَعَلى ذُرِّیَّتِهِمُ الْمُخْتارینَ،
سلام بر ابراهیم و اسماعیل، و اسحاقو یعقوب و بر نسل برگزیده ایشان،
اَلسَّلامُ عَلى مُوسى کَلیمِ اللهِ، اَلسَّلامُ عَلى عیسى رُوحِ اللهِ،
سلام و درود بر موسى کلیم خدا سلام بر عیسى روح خدا
اَلسَّلامُ عَلى مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللهِ خاتَمِ النَّبِیّینَ،
سلام بر محمّد بن عبدالله خاتم پیمبران
اَلسَّلامُ عَلى عَلِىٍّ اَمیرِالْمُؤْمِنینَ، وَذُرِّیَّتِهِ الطَّیّبینَ، وَرَحْمَةُ اللهِ وَبَرَکاتُهُ،
سلام بر امیر مؤمنان و نژاد پاکیزه اش و رحمت خدا و برکاتش
اَلسَّلامُ عَلَیْکُمْ فِى الاَْوَّلینَ، اَلسَّلامُ عَلَیْکُمْ فِى الاْخِرینَ،
سلام بر شما در زمره پیشینیان سلام بر شما در زمره پسینیان
اَلسَّلامُ عَلى فاطِمَةَ الزَّهْراءِ، اَلسَّلامُ عَلَى الاَْئِمَّةِ الْهادینَ، شُهَدآءِ اللهِ عَلى خَلْقِهِ،
سلام بر فاطمه زهرا سلام بر پیشوایان راهنما که گواهان خدایند بر خلق او
اَلسَّلامُ عَلَى الرَّقیبِ الشّاهِدِ عَلَى الاُْمَمِ للهِِ رَبِّ الْعالَمینَ.
سلام بر نگهبان و گواه بر امّتها از جانب خدا پروردگار جهانیان.
بعد از آن نزد آن ستون، چهار رکعت نماز مى خوانى در رکعت اوّل حمد و اِنّا اَنْزَلْناهُ و در رکعت دوم حمد و قُلْ هُوَ اللهُ اَحَدٌ و در رکعت سوم و چهارم نیز به همین گونه عمل مى کنى و چون نماز به پایان رسید پس از تسبیح حضرت زهرا(علیها السلام) بگو:

اَللّـهُمَّ اِنْ کُنْتُ قَدْ عَصَیْتُکَ، فَاِنّى قَدْ اَطَعْتُکَ فِى الاْیمانِ مِنّى بِکَ مَنّاً مِنْکَ عَلَىَّ، لا مَنّاً مِنّى عَلَیْکَ،
خدایا اگر من نافرمانیت کردم پس (در عوض) فرمانبرداریت کردم در ایمان به تو از روى منّتى که تو بر من گذاردى نه این که منّتى باشد از من بر تو
وَاَطَعْتُکَ فى اَحَبِّ الاَْشْیآءِ لَکَ لَمْ اَتَّخِذْ لَکَ وَلَداً، وَلَمْ اَدْعُ لَکَ شَریکاً،
و فرمانبرداریت کردم در محبوبترین چیزها پیش تو که نگرفتم برایت فرزندى و نخواندم براى تو شریکى
وَقَدْ عَصَیْتُکَ فى اَشْیآءَ کَثیرَة عَلى غَیْرِ وَجْهِ الْمُکابَرَةِ لَکَ،
و نافرمانیت کردم در جاهاى بسیارى که البتّه از روى سرکشى و عنادورزى بود
وَلاَ الْخُرُوجِ عَنْ عُبُودِیَّتِکَ، وَلاَ الْجُحُودِ لِرُبُوبِیَّتِکَ، وَلکِنِ اتَّبَعْتُ هَواىَ،
و نه از باب بیرون رفتن از تحت بندگیت و نه بخاطر انکار پروردگاریت بوده بلکه پیروى هواى نفسم را کردم
وَ اَزَلَّنِى الشَّیْطانُ بَعْدَ الْحُجَّةِ عَلَىَّ وَالْبَیانِ، فَاِنْ تُعَذِّبْنى فَبِذُنُوبى غَیْرُ ظالِم لى،
و شیطان هم مرا بلغزاند پس از دلیل و بیانى که بر من داشتى اکنون اگر کیفرم کنى بواسطه گناهانم مى باشد و تو ستمى به من نکرده اى
وَاِنْ تَعْفُ عَنّى وَتَرْحَمْنى فَبِجُودِکَ وَکَرَمِکَ یا کَریمُ،
و اگر بگذرى و به من ترحّم کنى آن هم بواسطه جود و بزرگوارى توست اى خداى کریم
اَللّـهُمَّ اِنَّ ذُنُوبى لَمْ یَبْقَ لَها اِلاَّ رَجآءُ عَفْوِکَ، وَقَدْ قَدَّمْتُ آلَةَ الْحِرْمانِ،
خدایا براستى براى گناهانم چیزى نمانده جز همان امید گذشت تو و من پیش داشته ام ابزار محرومیّت را
فَاَنَا اَسْئَلُکَ اللّهُمَّ ما لا اَسْتَوْجِبُهُ، وَاَطْلُبُ مِنْکَ ما لا اَسْتَحِقُّهُ،
پس از تو خواهم خدایا آنچه را مستحقش نیستم و طلب کنم از تو چیزى را که سزاوارش نباشم
اَللّـهُمَّ اِنْ تُعَذِّبْنى فَبِذُنُوبى، وَلَمْ تَظْلِمْنى شَیْئاً، وَاِنْ تَغْفِرْ لى، فَخَیْرُ راحِم اَنْتَ یا سَیِّدى،
خدایا اگر عذابم کنى بخاطر گناهانم هست و تو هیچگونه ستمى به من روا نداشته اى و اگر بیامرزیم تو بهترین مهرورزانى اى آقاى من،
اَللّهُمَّ اَنْتَ اَنْتَ، وَاَنَا اَنَا، اَنْتَ الْعَوّادُ بِالْمَغْفِرَةِ، وَاَنَا الْعَوّادُ بِالذُّنُوبِ،
خدایا تو همانى و من همان، تویى که همیشه بازگردى به آمرزش و منم که همواره بازگردم به گناه
 وَاَنْتَ الْمُتَفَضِّلُ بِالْحِلْمِ، وَاَنَا الْعَوّادُ بِالْجَهْلِ،
تویى بخشاینده به بردبارى و منم بازگردنده به نادانى
اَللّـهُمَّ فَاِنّى اَسْئَلُکَ یا کَنْزَ الضُّعَفاءِ، یا عَظیمَ الرَّجآءِ، یا مُنْقِذَ الْغَرْقى،
خدایا از تو خواهم اى گنج ناتوانان اى بزرگ مایه امید اى نجات دهنده غریقان
یا مُنْجِىَ الْهَلْکى، یا مُمیتَ الاَْحْیآءِ، یا مُحْیِىَ الْمَوْتى،
و اى نجات بخش هالکان اى میراننده زندگان و اى زنده کننده مردگان
اَنْتَ اللهُ لا اِلـهَ اِلاَّ اَنْتَ، اَنْتَ الَّذى سَجَدَ لَکَ شُعاعُ الشَّمْسِ وَدَوِىُّ الْمآءِ،
تویى خدایى که معبودى جز تو نیست تویى که سجده کرد برایت تابش خورشید و بانگ آب
وَ حَفیفُ الشَّجَرِ، وَنُورُ الْقَمَرِ، وَظُلْمَةُ اللَّیْلِ وَضَوْءُ النَّهارِ، وَخَفَقانُ الطَّیْرِ،
و صداى مخصوص بهم خوردن درخت و نور ماه و تاریکى شب و روشنایى روز و صداى بال پرنده
فَاَسْئَلُکَ اللّهُمَّ یا عَظیمُ بِحَقِّکَ عَلى مُحَمَّد وَآلِهِ الصّادِقینَ، وَبِحَقِّ مُحَمَّد وَآلِهِ الصّادِقینَ عَلَیْکَ،
پس از تو خواهم اى خداى بزرگ به حقّى که بر محمّد و آل راستگویش دارى و به حقّى که محمّد و آل راستگویش بر تو دارند
وَ بِحَقِّکَ عَلى عَلِىٍّ، وَبِحَقِّ عَلِىٍّ عَلَیْکَ، وَبِحَقِّکَ عَلى فاطِمَةَ، وَبِحَقِّ فاطِمَةَ عَلَیْکَ،
و به حقّ تو بر على و به حقّ على بر تو و به حقّ تو بر فاطمه و به حقّ فاطمه بر تو
وَ بِحَقِّکَ عَلَى الْحَسَنِ، وَبِحَقِّ الْحَسَنِ عَلَیْکَ، وَبِحَقِّکَ عَلَى الْحُسَیْنِ، وَبِحَقِّ الْحُسَیْنِ عَلَیْکَ،
و به حقّ تو بر حسن و به حقّ حسن بر تو و به حقّ تو برحسین و به حقّ حسین بر تو
فَاِنَّ حُقُوقَهُمْ عَلَیْکَ مِنْ اَفْضَلِ اِنْعامِکَ عَلَیْهِمْ،
چون که بطور مسلّم حقوق تو بر ایشان از برترین نعمت بخشى تو بر ایشان است
وَ بِالشَّاْنِ الَّذى لَکَ عِنْدَهُمْ، وَبِالشَّاْنِ الَّذى لَهُمْ عِنْدَکَ،
و به حقّ آن شأن و منزلتى که تو در پیش ایشان دارى و بدان منزلتى که آنها در پیش تو دارند
صَلِّ عَلَیْهِمْ یا رَبِّ صَلاةً دائِمَةً مُنْتَهى رِضاکَ،
که درود فرست بر ایشان پروردگارا درودى همیشگى تا آخرین سرحدّ خشنودیت
وَاغْفِرْ لى بِهِمُ الذُّنُوبَ الَّتى بَیْنى وَبَیْنَکَ، وَأرْضِ عَنِّى خَلْقَکَ،
و بوسیله ایشان بیامرز برایم گناهانى را که میان من و توست و خلق خود را از من خشنود ساز
وَ اَتْمِمْ عَلَىَّ نِعْمَتَکَ، کَما اَتْمَمْتَها عَلى آبائى مِنْ قَبْلُ،
و نعمتت را بر من تمام کن چنانچه بر پدران پیشین من تمام کردى
وَ لا تَجْعَلْ لاَِحَد مِنَ الْمَخْلُوقینَ عَلَىَّ فیهَا امْتِناناً،
و قرار مده براى هیچ یک از آفریدگانت بر من در این باره منّتى
وَ امْنُنْ عَلَىَّ کَما مَنَنْتَ عَلى آبائى مِنْ قَبْلُ، یا کهیعص،
و منّت نِه بر من چنانچه از پیش بر پدران من منّت نهادى اى «کهیعص»
اَللّـهُمَّ کَما صَلَّیْتَ عَلى مُحَمَّد وَآلِهِ، فَاسْتَجِبْ لى دُعآئى فیـما سَئَلْتُ، یا کَریمُ یا کَریمُ یا کَریمُ
خدایا چنانچه درود فرستى بر محمّد وآلش پس دعاى مرا در آنچه از تو درخواست کردم مستجاب گردان اى کریم اى بزرگوار اى کریم
سپس به سجده برو ودر سجده بگو:

یا مَنْ یَقْدِرُ عَلى حَوآئِجِ السّآئِلینَ، وَیَعْلَمُ ما فى ضَمیرِ الصّامِتینَ،
اى که توانایى دارى بر (قضاى) حاجتهاى خواستاران و بدانى آنچه هست در نهاد خاموشان
یا مَنْ لایَحْتاجُ اِلَى التَّفْسیرِ، یا مَنْ یَعْلَمُ خائِنَةَ الاَْعْیُنِ وَما تُخْفِى الصُّدُورُ،
اى که نیازى ندارد به شرح و بیان اى که مى داند بهم خوردن چشمان و هر آنچه را سینه ها پنهان کند
یا مَنْ اَنْزَلَ الْعَذابَ عَلى قَوْمِ یُونُسَ وَهُوَ یُریدُ اَنْ یُعَذِّبَهُمْ، فَدَعَوْهُ وَتَضَرَّعُوا اِلَیْهِ فَکَشَفَ عَنْهُمُ الْعَذابَ، وَمَتَّعَهُمْ اِلى حین،
اى که فرو فرستاد بر قوم یونس عذاب را و قصد فرموده بود که عذابشان کند ولى آنان دعا کرده و بدرگاهش تضرّع و زارى کردند و او عذاب را از ایشان برطرف کرد و تازمانى از زندگى بهره مندشان کرد
قَدْ تَرى مَکانى، وَتَسْمَعُ دُعآئى، وَتَعْلَمُ سِرّى وَعَلانِیَتى وَحالى،
(خدایا) مکانم را مى بینى و دعایم بشنوى و نهان و عیانم و حال و وضعم را دانى
صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد، وَاکْفِنى ما اَهَمَّنى مِنْ اَمْرِ دینى وَدُنْیاىَ وَآخِرَتى
درود فرست بر محمّد و آل محمّد و کفایت کن آنچه مرا به اندوه واداشته از کار دین و دنیا و آخرتم
آنگاه هفتاد مرتبه بگو:

یا سَیِّدى
اى آقاى من
سپس سر از سجده بردار و بگو:

یا رَبِّ اَسْئَلُکَ بَرَکةَ هذَا الْمَوْضِعِ وَبَرَکَةَ اَهْلِهِ،
پروردگارا از تو خواهم برکت این جایگاه و برکت اهل آن را
وَاَسْئَلُکَ اَنْ تَرْزُقَنى مِنْ رِزْقِکَ رِزْقاً حَلالاً طَیِّباً،
و از تو خواهم که روزى من کنى از روزى خود روزى حلال پاکیزه اى
تَسُوقُهُ اِلَىَّ بِحَوْلِکَ وَقُوَّتِکَ، وَاَنَا خآئِضٌ فى عافِیَة یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ.(5)
که بکشانى آن را بسوى من به جنبش و نیروى خودت در حالى که فرو رفته باشم در تندرستى کامل اى مهربانترین مهربانان.
یادآورى: در حدیثى از ابوحمزه ثمالى نقل شده: روزى در مسجد کوفه نشسته بودم که شخص خوشرو، خوشبو و پاک جامه اى وارد مسجد شد و نزد ستون هفتم ایستاد و براى نماز تکبیر گفت، تکبیرى که از شنیدن آن، مو بر بدن من راست شد، آنگاه چهار رکعت نماز (هر دو رکعت به یک سلام) بجاى آورد و این دعا را خواند:

اِلهى اِنْ کُنْتُ قَدْ عَصَیْتُکَ، فَقَدْ اَطَعْتُکَ فى اَحَبِّ الاَْشْیآءِ اِلَیْکَ، لَمْ اَتَّخِذْ لَکَ وَلَداً،
خدایا اگر من تو را نافرمانى کردم ولى (در عوض) در محبوبترین چیزها بدرگاهت فرمانبردارى کردم نگرفتم برایت فرزندى
وَ لَمْ اَدْعُ لَکَ شَریکاً، وَقَدْ عَصیتُکَ فى اَشْیآءَ کَثیرَة عَلى غَیْرِ وَجْهِ الْمُکابَرَةِ لَکَ،
و نخواندم برایت شریکى و در بسیارى از چیزها نیز نافرمانیت کردم اما نه از راه سرکشى و طرفیت با تو
وَ لاَ الاِْسْتِکْبارِ عَنْ عِبادَتِکَ، وَلاَ الْجُحُودِ لِرُبُوبِیَّتِکَ،
و نه بواسطه کبرورزى از پرستشت و نه از روى انکار پروردگاریت
وَ لاَ الْخُرُوجِ عَنِ الْعُبُودِیَّةِ لَکَ، وَلکِنِ اتَّبَعْتُ هَواىَ،
و نه بخاطر بیرون رفتن از بندگیت ولى پیروى کردم هواى نفسم را
وَ اَزَلَّنِى الشَّیْطانُ بَعْدَ الْحُجَّةِ وَالْبَیانِ، فَاِنْ تُعَذِّبْنى فَبِذُنُوبى غَیْرُ ظالِم اَنْتَ لى،
و بلغزاند مرا شیطان پس از برقرارى حجّت و بیان اکنون اگر عذابم کنى بواسطه گناهان خود من است بدون آن که تو به من ستم کرده باشى
وَاِنْ تَعْفُ عَنّى وَتَرْحَمْنى فَبِجُودِکَ وَکَرَمِکَ یا کَریمُ.
و اگر از من بگذرى و به من رحم کنى آن هم بواسطه جود و بزرگوارى توست اى بزرگوار.
سپس به سجده رفت و مکرّر «یا کَریمُ» گفت. آنگاه چنین گفت: یا مَنْ یَقْدِرُ عَلى حَوائِجِ السّائِلینَ… تا آخر دعایى که در صفحه قبل آمد (و به آخرتى ختم مى شود). آنگاه هفتاد مرتبه یا سیّدى گفت. هنگامى که سر از سجده برداشت خوب نگاه کردم دیدم حضرت امام زین العابدین(علیه السلام) است، دست راستش را بوسیدم و عرض کردم براى چه این جا آمدید؟ فرمود: براى همین اعمال که دیدید.(6)

 

 

اعمال ستون پنجم (مقام جبرئیل (ع))

 

از جمله قسمت هاى پرفضیلت مسجد کوفه، ستون پنجم است که شایسته است نزد آن نماز خواند و حاجات خود را از حق تعالى طلب نمود زیرا که در روایات معتبر وارد شده است که محلّ نماز حضرت ابراهیم خلیل الرّحمان(علیه السلام) بوده است(1) و این روایت، منافات با روایات دیگر که مقام حضرت ابراهیم(علیه السلام) را ستون هفتم مى داند ندارد; زیرا ممکن است آن حضرت در همه این جایگاهها نماز بجا آورده باشد، و در حدیثى از حضرت امام صادق(علیه السلام) آمده است که ستون پنجم مقام جبرئیل(علیه السلام) است(2) چنان که در روایتى از ابواسماعیل آمده است که مقام امام حسن(علیه السلام) است.(3) به هر حال، نزد این ستون نیز دو رکعت نماز مى خوانى با حمد و هر سوره اى که خواهى و پس از سلام و تسبیح فاطمه زهرا(علیها السلام) مى گویى:

اَللّـهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ بِجَمیعِ اَسْمآئِکَ کُلِّها، ما عَلِمْنا مِنْها وَما لا نَعْلَمُ،
خدایا از تو درخواست کنم به همه نامهایت همه آنها چه آنها که مى دانیم و چه آنها که نمى دانیم
وَ اَسْئَلُکَ بِاسْمِکَ الْعَظیمِ الاَْعْظَمِ الْکَبیرِ الاَْکْبَرِ، اَلَّذى مَنْ دَعاکَ بِهِ اَجَبْتَهُ،
و درخواست کنم به نام بزرگ و بزرگترت و کبیر و اکبرت آن نامى که هر که تو را بدان بخواند پاسخش دهى
وَمَنْ سَئَلَکَ بِهِ اَعْطَیْتَهُ، وَمَنِ اسْتَنْصَرَکَ بِهِ نَصَرْتَهُ، وَمَنِ اسْتَغْفَرَکَ بِهِ غَفَرْتَ لَهُ،
و هر که بدان نام از تو چیزى درخواست کند به او بدهى و هر که بدان از تو یارى طلبد یاریش کنى و هر که بدان نام از تو آمرزش خواهد بیامرزیش
وَمَنِ اسْتَعانَکَ بِهِ اَعَنْتَهُ، وَمَنِ اسْتَرْزَقَکَ بِهِ رَزَقْتَهُ، وَمَنِ اسْتَغاثَکَ بِهِ اَغَثْتَهُ،
و هر که از تو کمک خواهد کمکش دهى و هر که بدان نام از تو روزى خواهد روزیش دهى و هر که بدان از تو فریادرسى خواهد به فریادش رسى
وَمَنِ اسْتَرْحَمَکَ بِهِ رَحِمْتَهُ، وَمَنِ اسْتَجارَکَ بِهِ اَجَرْتَهُ، وَمَنْ تَوَکَّلَ عَلَیْکَ بِهِ کَفَیْتَهُ،
و هر که بدان رحم تو را جوید رحمش کنى و هرکه بدان نام از تو پناه خواهد پناهش دهى و هرکه بدان بر تو توکل کند کفایتش کنى
وَمَنِ اسْتَعْصَمَکَ بِهِ عَصَمْتَهُ، وَمَنِ اسْتَنْقَذَکَ بِهِ مِنَ النّارِ اَنْقَذْتَهُ، وَمَنِ اسْتَعْطَفَکَ بِهِ تَعَطَّفْتَ لَهُ،
و هر که بدان نام از تو نگهدارى خواهد نگاهش دارى و هر که بدان نام از تو رهایى از آتش طلبد رهاییش دهى و هرکه عطوفت تو را بدان نام طلب کند به او مهرورزى
وَمَنْ اَمَّلَکَ بِهِ اَعْطَیْتَهُ، اَلَّذِى اتَّخَذْتَ بِهِ آدَمَ صَفِیّاً، وَنُوحاً نَجِیّاً، وَاِبْرهیمَ خَلیلاً،
و هر که بوسیله آن به تو آرزومند شود به او عطا کنى، آن نامى که بوسیله آن آدم را صفى خود قرار دادى و نوح را همراز و ابراهیم را خلیل
وَمُوسى کَلیماً، وَعیسى رُوحاً، وَمُحَمَّداً حَبیباً، وَعَلِیّاً وَصِیّاً، صَلَّى اللهُ عَلَیْهِمْ اَجْمَعینَ،
و موسى را هم سخن و عیسى را روح خود و محمّد را حبیب و على را وصىّ خود گرفتى که درود خدا بر همگى ایشان باد
اَنْ تَقْضِىَ لى حَوآئِجى، وَتَعْفُوَ عَمّا سَلَفَ مِنْ ذُنُوبى، وَتَتَفَضَّلَ عَلَىَّ بِما اَنْتَ اَهْلُهُ،
(بدان نام از تو درخواست کنم) که حاجاتم را برآورى و از گناهان گذشته ام درگذرى و تفضّل کنى بر من بدانچه تو شایسته آنى
وَلِجَمیعِ الْمُؤْمِنینَ وَالْمُؤْمِناتِ لِلدُّنْیا وَالاْخِرَةِ، یا مُفَرِّجَ هَمِّ الْمَهْمُومینَ، وَیا غِیاثَ الْمَلْهُوفینَ،
و همچنین بر همه مردان مؤمن و زنان با ایمان در دنیا و آخرت اى گشاینده اندوه اندوهناکان و اى فریادرس درماندگان
لا اِلـهَ اِلاَّ اَنْتَ، سُبْحانَکَ یا رَبَّ الْعالَمینَ.(4)
معبودى جز تو نیست منزّهى تو اى پروردگار جهانیان.

 

اعمال ستون سوم (مقام امام زین العابدین(ع))

آنگاه به سوى جایگاه امام زین العابدین(علیه السلام) مى روى که در نزد ستون سوم قرار گرفته است. در این مکان نیز دو رکعت نماز با حمد و هر سوره که خواستى مى خوانى و پس از سلام و تسبیح حضرت زهرا(علیها السلام) مى گویى:

بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ، اَللّـهُمَّ اِنَّ ذُنُوبى قَدْ کَثُرَتْ، وَلَمْ یَبْقَ لَها اِلاَّ رَجآءُ عَفْوِکَ، وَقَدْ قَدَّمْتُ آلَةَ الْحِرْمانِ اِلَیْکَ،
بنام خداى بخشاینده مهربان خدایا براستى گناهانم بسیار است و بجاى نمانده براى آنها جز امید گذشت تو و من پیش آورده ام ابزار محرومیّت خود را بدرگاهت
فَاَنَا اَسْئَلُکَ اللّهُمَّ ما لا اَسْتَوْجِبُهُ، وَاَطْلُبُ مِنْکَ ما لا اَسْتَحِقُّهُ،
و از تو درخواست دارم خدایا چیزى را که شایسته اش نیستم و مى جویم از تو آنچه را که مستحقّش نیستم
اَللّـهُمَّ اِنْ تُعَذِّبْنى فَبِذُنُوبى، وَلَمْ تَظْلِمْنى شَیْئاً، وَاِنْ تَغْفِرْ لى، فَخَیْرُ راحِم اَنْتَ یا سَیِّدى،
خدایا اگر عذابم کنى بواسطه گناهانم مى باشد و تو هیچ گونه ظلمى به من نکرده اى و اگر بیامرزیم پس تو بهترین رحم کنندگانى اى آقاى من
اَللّـهُمَّ اَنْتَ اَنْتَ، وَاَنَا اَنَا، اَنْتَ الْعَوّادُ بِالْمِغْفِرَةِ، وَاَنَا الْعَوّادُ بِالذُّنُوبِ،
خدایا تو همانى و من همانم تویى که بسیار عادت دارى به آمرزش و منم که بسیار عادت کرده ام به گناه
وَاَنْتَ الْمُتَفَضِّلُ بِالْحِلْمِ، وَاَنَا الْعَوّادُ بِالْجَهْلِ،
و تویى که تفضل کنى به بردبارى و منم که زیاد عادت کرده ام به نادانى
اَللّـهُمَّ فَاِنّى اَسْئَلُکَ یا کَنْزَ الضُّعَفآءِ، یا عَظیمَ الرَّجآءِ، یا مُنْقِذَ الْغَرْقى،
خدایا پس از تو درخواست دارم اى گنج ناتوانان اى بزرگ مایه امید اى نجات دهنده غریقان
یا مُنْجِىَ الْهَلْکى، یا مُمیتَ الاَْحْیآءِ، یا مُحْیِىَ الْمَوْتى،
و اى نجات بخش هلاک شدگان اى میراننده زندگان و اى زنده کننده مردگان
اَنْتَ اللهُ الَّذى لا اِلـهَ اِلاَّ اَنْتَ،اَنْتَ الَّذى سَجَدَ لَکَ شُعاعُ الشَّمْسِ،
تویى خدایى که معبودى جز تو نیست تویى که سجده کرد برایت تابش خورشید
وَنُورُ الْقَمَرِ، وَظُلْمَةُ اللَّیْلِ، وَضَوْءُ النَّهارِ، وَخَفَقانُ الطَّیْرِ،
و روشنى ماه و تاریکى شب و پرتو روز و بال زدن پرنده
فَاَسْئَلُکَ اللّهُمَّ یا عَظیمُ، بِحَقِّکَ یا کَریمُ عَلى مُحَمَّد وَآلِهِ الصّادِقینَ، وَبِحَقِّ مُحَمَّد وَآلِهِ الصّادِقینَ عَلَیْکَ،
از تو خواهم خدایا اى خداى بزرگ به حقّ تو اى بزرگوار بر محمّد و خاندان راستگویش و به حقّ محمّد و خاندان راستگویش بر تو
وَبِحَقِّکَ عَلى عَلِىٍّ، وَبِحَقِّ عَلِىٍّ عَلَیْکَ، وَبِحَقِّکَ عَلى فاطِمَةَ، وَبِحَقِّ فاطِمَةَ عَلَیْکَ،
و به حقّ تو بر على و به حقّ على بر تو و به حقّ تو بر فاطمه و به حقّ فاطمه بر تو
وَبِحَقِّکَ عَلَى الْحَسَنِ، وَبِحَقِّ الْحَسَنِ عَلَیْکَ، وَبِحَقِّکَ عَلَى الْحُسَیْنِ، وَبِحَقِّ الْحُسَیْنِ عَلَیْکَ،
و به حقّ تو بر حسن و به حقّ حسن بر تو و به حقّ تو بر حسین و به حقّ حسین بر تو
فَاِنَّ حُقُوقَهُمْ مِنْ اَفْضَلِ اِنْعامِکَ عَلَیْهِمْ،
زیرا که حقوق ایشان از برترین نعمت بخشیهاى تواست بر ایشان
وَبِالشَّاْنِ الَّذى لَکَ عِنْدَهُمْ، وَبِالشَّاْنِ الَّذى لَهُمْ عِنْدَکَ،
و بدان منزلتى که تو در پیش ایشان دارى و بدان منزلتى که ایشان در پیش تو دارند
صَلِّ یا رَبِّ عَلَیْهِمْ صَلاةً دآئِمَةً مُنْتَهى رِضاکَ، وَاغْفِرْ لى بِهِمُ الذُّنُوبَ الَّتى بَیْنى وَبَیْنَکَ،
درود فرست پروردگارا بر ایشان درودى همیشگى تا سرحدّ خشنودیت و بیامرز بوسیله ایشان گناهانى را که میان من و توست
وَاَتْمِمْ نِعْمَتَکَ عَلَىَّ کَما اَتْمَمْتَها عَلى آبائى مِنْ قَبْلُ، یا کهیعص،
و تمام کن نعمت خود را بر من چنانچه تمام کردى آن را بر پدرانم پیش از این اى «کهیعص»
اَللّـهُمَّ کَما صَلَّیْتَ عَلى مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد، فَاسْتَجِبْ لى دُعآئى فیـما سَئَلْتُکَ.
خدایا چنانچه درود فرستادى بر محمّد و آل محمّد پس دعایم را به اجابت رسان در آنچه از تو خواستم.
سپس به سجده برو و طرف راست صورت را بر سجده گاه بگذار و بگو:

یاسَیِّدى یا سَیِّدى یا سَیِّدى، صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد، وَاغْفِرْ لى.
اى آقاى من اى آقاى من اى آقاى من درود فرست بر محمّد و آل محمّد و بیامرز مرا…
و بسیار این کلمه را با خشوع بگو. آنگاه طرف چپ صورت را بر سجده گاه بگذار و همان دعا را بخوان. بعد از آن هر حاجتى دارى از خدا بخواه.(1)

 

اعمال باب الفرج (معروف به مقام نوح (ع))

پس از پایان اعمال ستون سوم به سراغ دکّه باب امیرالمؤمنین(علیه السلام) که امروزه به مقام نوح(علیه السلام) در آن جا معروف است برو و چهار رکعت نماز (هر دو رکعت یک سلام) با حمد و هر سوره اى که مى خواهى، بخوان و پس از تسبیح فاطمه زهرا(علیها السلام) بگو:

اَللّـهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد، وَاقْضِ حاجَتى یا اَللهُ،
خدایا درود فرست بر محمّد و آل محمّد و حاجتم را برآور اى خدا
یا مَنْ لا یَخیبُ سآئِلُهُ، وَلا یَنْفَدُ نائِلُهُ، یا قاضِىَ الْحاجاتِ، یا مُجیبَ الدَّعَواتِ،
اى که ناامید نشود درخواست کننده اش و تمام نشود عطایش اى برآورنده حاجات اى اجابت کننده دعاها
یا رَبَّ الاَْرَضینَ وَالسَّمواتِ، یا کاشِفَ الْکُرُباتِ، یا واسِعَ الْعَطِیّاتِ،
اى پروردگار زمینها و آسمانها اى برطرف کننده گرفتاریها اى که عطاهایت وسیع است
یا دافِعَ النَّقِماتِ، یا مُبَدِّلَ السَّیِّئاتِ حَسَنات، عُدْ عَلَىَّ بِطَوْلِکَ وَفَضْلِکَ وَاِحْسانِکَ،
اى دفع کننده بلاها اى تبدیل کننده بدیها به خوبیها بازگرد بر من به نعمت و فضل و احسان خودت
وَاسْتَجِبْ دُعآئى فیـما سَئَلْتُکَ وَطَلَبْتُ مِنْکَ، بِحَقِّ نَبِیِّکَ وَوَصِیِّکَ وَاَوْلِیآئِکَ الصّالِحینَ.
و مستجاب کن دعایم را در آنچه از تو درخواست کنم و از تو مى خواهم به حقّ پیامبرت و وصیّت و دوستان شایسته ات.
و نیز دو رکعت نماز دیگر بخوان و پس از سلام و تسبیح فاطمه زهرا(علیها السلام) بگو:

اَللّـهُمَّ اِنّى حَلَلْتُ بِساحَتِکَ لِعِلْمى بِوَحْدانِیَّتِکَ وَصَمَدانِیَّتِکَ،
خدایا من فرود آمدم به آستانت چون علم دارم به یگانگى و بى نیازى تو
وَ اَنَّهُ لا قادِرَ عَلى قَضاءِ حاجَتى غَیْرُکَ،
و این که کسى جز تو قادر به برآوردن حاجتم نیست
وَقَدْ عَلِمْتُ یا رَبِّ اَنَّهُ کُلَّما شاهَدْتُ نِعْمَتَکَ عَلَىَّ، اِشْتَدَّتْ فاقَتى اِلَیْکَ،
و به خوبى دانسته ام اى پروردگار من که هراندازه نعمتت را در خود دریابم نیاز و احتیاجم به تو بیشتر مى گردد
وَقَدْ طَرَقَنى یا رَبِّ مِنْ مُهِمِّ اَمْرى ما قَدْ عَرَفْتَهُ، لاَِنَّکَ عالِمٌ غَیْرُ مُعَلَّم،
و اکنون اى پروردگارا بر من فرود آمده پیش آمد مهمى که تو خود مى دانى زیرا تو دانایى هستى بدون معلم
وَاَسْئَلُکَ بِالاِْسْمِ الَّذى وَضَعْتَهُ عَلَى السَّمواتِ فَانْشَقَّتْ،
و از تو خواهم بدان اسمى که نهادى آن را بر آسمانها و آنها از هم جدا شدند
وَعَلَى الاَْرَضینَ فَانْبَسَطَتْ، وَعَلَى النُّجُومِ فَانْتَشَرَتْ، وَعَلَى الْجِبالِ فَاسْتَقَرَّتْ،
و بر زمینها و آنها پهن شدند و بر ستارگان و آنها پراکنده گشتند و بر کوهها و آنها پابرجا شدند
وَاَسْئَلُکَ بِالاِْسْمِ الَّذى جَعَلْتَهُ عِنْدَ مُحَمَّد وَعِنْدَ عَلِىٍّ، وَعِنْدَ الْحَسَنِ وَعِنْدَ الْحُسَیْنِ،
و از تو خواهم بدان نامى که به ودیعت نهادى آن را نزد محمّد و نزد على و نزد حسن و نزد حسین
وَعِنْدَ الاَْئِمَّةَ کُلِّهِمْ صَلَواتُ اللهِ عَلَیْهِمْ اَجْمَعینَ، اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد،
و نزد همگى امامان که درودهاى تو بر همگى ایشان باد ـ (از تو خواهم) که درود فرستى بر محمّد و آل محمّد
وَاَنْ تَقْضِىَ لى یا رَبِّ حاجَتى، وَتُیَسِّرَ عَسیرَها، وَتَکْفِیَنى مُهِمَّها، وَتَفْتَحَ لى قُفْلَها،
و برآورى پروردگارا حاجتم را و آسان گردانى دشواریش را و کفایت کنى مهم آن را و باز کنى قفل آن را
فَاِنْ فَعَلْتَ ذلِکَ فَلَکَ الْحَمْدُ، وَاِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَلَکَ الْحَمْدُ، غَیْرُ جائِر فى حُکْمِکَ، وَلا حآئِف فى عَدْلِکَ*
پس اگر چنین کردى ستایش تو راست و اگر هم نکردى (بازهم) ستایش تو راست که ستم نکرده اى در حکم خود و نه خلافى انجام داده اى در عدالتت
پس طرف راست صورت را بر سجده گاه بگذار و بگو:

اَللّهُمَّ اِنَّ یُونُسَ بْنَ مَتّى عَلَیْهِ السَّلامُ عَبْدَکَ وَنَبِیَّکَ،دَعاکَ فى بَطْنِ الْحُوتِ فَاسْتَجَبْتَ لَهُ،
خدایا همانا یونس بن متى بنده تو و پیامبرت بود که تو را در شکم ماهى خواند و تو اجابتش کردى
وَ اَنَا اَدْعُوکَ فَاسْتَجِبْ لى بِحَقِّ مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد.
و من نیز تو را مى خوانم پس اجابتم کن به حق محمّد و آل محمّد.
آنگاه آنچه را دوست دارى، از خدا بخواه. سپس طرف چپ را بگذار و بگو:

اَللّـهُمَّ اِنَّکَ اَمَرْتَ بِالدُّعآءِ، وَتَکَفَّلْتَ بِالاِْجابَةِ، وَاَنَا اَدْعُوکَ کَما اَمَرْتَنى،
خدایا تو دستور دادى به دعا کردن و اجابتش را به عهده گرفتى و من مى خوانمت چنانچه دستور دادى
فَصَلِّ عَلى مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد، وَاسْتَجِبْ لى کَما وَعَدْتَنى یا کَریمُ
پس درود فرست بر محمّد و آل محمّد و اجابت کن دعایم را چنانچه وعده ام کرده اى اى بزرگوار
آنگاه پیشانى را بر محل سجده بگذار و بگو:

یامُعِزَّ کُلِّ ذَلیل، وَیا مُذِلَّ کُلِّ عَزیز، تَعْلَمُ کُرْبَتى،
اى عزّت بخش هر شخص خوار و اى خوارکننده هر عزتمند تو به خوبى گرفتاریم را مى دانى
فَصَلِّ عَلى مُحَمَّد وَآلِهِ، وَفَرِّجْ عَنّى یا کَریمُ
پس درود فرست بر محمّد و آلش و بگشا از من (اندوهم را) اى بزرگوار.
آنگاه اگر خواستى چهار رکعت نماز دیگر براى برآورده شدن حاجت بجا آور و پس ازسلام و تسبیح فاطمه زهرا(علیها السلام) بگو:

اَللّـهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ یا مَنْ لا تَراهُ الْعُیُونُ، وَلاتُحیطُ بِهِ الظُّنُونُ،
خدایا از تو درخواست کنم اى که نبینندش دیدگان و فرایش نگیرند گمانها
وَلایَصِفُهُ الْواصِفُونَ، وَلا تُغَیِّرُهُ الْحَوادِثُ، وَلا تُفْنیهِ الدُّهُورُ،
و توصیفش نتوانند توصیف کنندگان و تغییرش ندهد پیش آمدها و از بینش نبرد روزگارها،
تَعْلَمُ مَثاقیلَ الْجِبالِ، وَمَکائیلَ الْبِحارِ، وَوَرَقَ الاَْشْجارِ، وَرَمْلَ الْقِفارِ،
تو مى دانى سنگینى کوهها و پیمانه دریاها و برگ درختان و ریگهاى ریگزارها
وَما اَضآئَتْ بِهِ الشَّمْسُ وَالْقَمَرُ، وَاَظْلَمَ عَلَیْهِ اللَّیْلُ، وَوَضَحَ عَلَیْهِ النَّهارُ،
و آنچه را خورشید و ماه بر آن بتابد و شب بر آن سایه افکند و روز بر آن پرتو افکند
وَ لا تُوارى مِنْکَ سَمآءٌ سَمآءً، وَلا اَرْضٌ اَرْضاً، وَلا جَبَلٌ ما فى اَصْلِهِ، وَلا بَحْرٌ ما فى قَعْرِهِ،
و نپوشاند از تو آسمانى آسمان دیگر را و نه زمینى زمین دیگر را و نه کوهى آنچه را در ریشه دارد و نه دریایى آنچه را در قعر خود دارد
اَسْئَلُکَ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد، وَاَنْ تَجْعَلَ خَیْرَ اَمْرى آخِرَهُ،
از تو خواهم که درود فرستى بر محمّد و آل محمّد و قرار دهى بهترین
وَخَیْرَ اَعْمالى خَواتیمَها، وَخَیْرَ اَیّامى یَوْمَ اَلْقاکَ، اِنَّکَ عَلى کُلِّ شَىْء قَدیرٌ،
وضع کارم را در آخرش و بهترین کردارم را پایان آن و بهترین روزهایم را آن روزى که تو را دیدار کنم که براستى تو به هر
اَللّـهُمَّ مَنْ اَرادَنى بِسُوء فَاَرِدْهُ، وَمَنْ کادَنى فَکِدْهُ،
چیز توانایى خدایا هرکس بد مرا بخواهد تو بدش را بخواه و هر که نقشه برایم کشد تو درباره اش چنان کن
وَمَنْ بَغانى بِهَلَکَة فَاَهْلِکْهُ، وَاکْفِنى ما اَهَمَّنى مِمَّنْ دَخَلَ هَمُّهُ عَلَىَّ،
و هر که آرزوى نابودى مرا دارد نابودش کن و کفایت کن آنچه به اندوهم انداخته از کسى که اندوهش بر من افتاده
اَللّهُمَّ اَدْخِلْنى فى دِرْعِکَ الْحَصینَةِ، وَاسْتُرْنى بِسِتْرِکَ الْواقى،
خدایا درآور مرا در میان زره محکمت و بپوشانم به پوشش حفظ کننده ات
یا مَنْ یَکْفى مِنْ کُلِّ شَىْء، وَلا یَکْفى مِنْهُ شَىْءٌ، اِکْفِنى ما اَهَمَّنى مِنْ اَمْرِ الدُّنْیا وَالاْخِرَةِ،
که کفایت کند از هر چیز و چیزى از او کفایت نکند کفایت کن آنچه مرا به اندوه انداخته از کار دنیا و آخرتم
وَصَدِّقْ قَوْلى وَفِعْلى، یاشَفیقُ یا رَفیقُ، فَرِّجْ عَنِّى الْمَضیقَ، وَلا تُحَمِّلْنى ما لا اُطیقُ،
راست درآور گفتار و کردارم را اى مهرورز اى یار مهربان بگشا از من این گناه را و بارم مکن چیزى که تابش را ندارم
اَللّـهُمَّ احْرُسْنى بِعَیْنِکَ الَّتى لاتَنامُ، وَارْحَمْنى بِقُدْرَتِکَ عَلَىَّ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ، یا عَلِىُّ یا عَظیمُ،
خدایا نگهبانیم کن به آن دیده ات که خواب ندارد و رحم کن به قدرتت بر من اى مهربانترین مهربانان اى والا اى بزرگ
اَنْتَ عالِمٌ بِحاجَتى، وَعَلى قَضآئِها قَدیرٌ، وَهِىَ لَدَیْکَ یَسیرٌ، وَاَنَا اِلَیْکَ فَقیرٌ،
تو دانایى به حاجتم و تو توانایى به برآوردن آن و آن در نزد تو آسان است و من هم نیازمند درگاه توام
فَمُنَّ عَلَىَّ بِها یا کَریمُ، اِنَّکَ عَلى کُلِّ شَىْء قَدیرٌ
پس بوسیله آن بر من منّت نه اى بزرگوار که براستى تو بر هر چیز توانایى
آنگاه به سجده مى روى و مى گویى:

اِلهى قَدْ عَلِمْتَ حَوائِجى، فَصَلِّ عَلى مُحَمَّد وَآلِهِ وَاقْضِها، وَقَدْ اَحْصَیْتَ ذُنُوبى،
خدایا تو مى دانى حاجتم را پس درود فرست بر محمّد و آل او و آنها را برآور و تو گناهانم را برشمرده اى
فَصَلِّ عَلى مُحَمَّد وَآلِهِ، وَاغْفِرها یا کَریمُ *
پس درود فرست بر محمّد و آلش و گناهانم را بیامرز اى بزرگوار
بعد از آن طرف راست صورت را بگذار و بگو:

اِنْ کُنْتُ بِئْسَ الْعَبْدُ فَاَنْتَ نِعْمَ الرَّبُّ، اِفْعَلْ بى ما اَنْتَ اَهْلُهُ، وَلا تَفْعَلْ بى ما اَنَا اَهْلُهُ، یا اَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ *
اگر من بد بنده اى هستم پس تو خوب پروردگارى هستى انجام ده درباره من آنچه را تو شایسته آنى و مکن با من آنچه را من سزاوار آنم اى مهربانترین مهربانان
آنگاه طرف چپ صورت رابگذار و بگو:

اَللّـهُمَّ اِنْ عَظُمَ الذَّنْبُ مِنْ عَبْدِکَ، فَلْیَحْسُنِ الْعَفْوُ مِنْ عِنْدِکَ یاکَریمُ *
خدایا اگر بزرگ است گناه از بنده ات باید نیکو باشد گذشت از نزد تو اى بزرگوار
سپس پیشانى را مى گذارى ومى گویى:

اِرْحَمْ مَنْ اَسآءَ وَاقْتَرَفَ، وَاسْتَکانَ وَاعْتَرَفَ.(1)
رحم کن به کسى که بدى کرده و دست به جنایت زده و به حال درماندگى افتاده و اعتراف دارد.

 

اعمال محراب امیرالمؤمنین (ع) و مناجات آن حضرت

آنگاه نزد محراب امیرمؤمنان(علیه السلام)، همان مکانى که آن حضرت را ضربت زدند مى روى و دو رکعت نماز مى خوانى و پس از تسبیح فاطمه زهرا(علیها السلام) مى گویى:

یا مَنْ اَظْهَرَ الْجَمیلَ، وَسَتَرَ الْقَبیحَ، یا مَنْ لَمْ یُؤاخِذْ بِالْجَریرَةِ، وَلَمْ یَهْتِکِ السِّتْرَ وَالسَّریرَةَ،
اى که آشکار سازد کار خوب را و بپوشاند عمل زشت را اى که نگیرد (کسى را) به جنایت و نَدَرد پرده و درون را
یاعَظیمَ الْعَفْوِ، یا حَسَنَ التَّجاوُزِ، یا واسِعَ الْمَغْفِرَةِ، یا باسِطَ الْیَدَیْنِ بِالرَّحْمَةِ،
اى بزرگ گذشت اى نیکو درگذر اى پهناور آمرزش اى گسترده هر دو دست خود به رحمت
یا صاحِبَ کُلِّ نَجْوى، یا مُنْتَهى کُلِّ شَکْوى، یا کَریمَ الْصَّفْحِ،یا عَظیمَ الرَّجآءِ،
اى در نزد هر راز اى سرحد نهایى هر شِکوِه اى بزرگوار چشم پوش اى بزرگ مایه امید
یا سَیِّدى صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد، وَافْعَلْ بى ما اَنْتَ اَهْلُهُ یا کَریمُ(1)
اى آقاى من درود فرست بر محمّد و آل محمّد و انجام ده درباره من آنچه را تو شایسته آنى اى بزرگوار
و مناسب است در آن مکان مناجات معروف آن حضرت را بخوانى:

اَللّـهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ الاَْمانَ یَوْمَ لا یَنْفَعُ مالٌ وَلا بَنُونَ، اِلاَّ مَنْ اَتَى اللهَ بِقَلْب سَلیم،
خدایا از تو امان خواهم در آن روزى که سود ندهد کسى را نه مال و نه فرزندان مگر آن کس که دلى پاک به نزد خدا آورد
وَاَسْئَلُکَ الاَْمانَ یَوْمَ یَعَضُّ الظّالِمُ عَلى یَدَیْهِ، یَقُولُ یا لَیْتَنِى اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبیلاً،
و از تو امان خواهم در آن روزى که بگزد شخص ستمکار هر دو دست خود را و گوید اى کاش گرفته بودم با پیامبر راهى
وَاَسْئَلُکَ الاَْمانَ یَوْمَ یُعْرَفُ الْمُجْرِمُونَ بِسیماهُمْ، فَیُؤْخَذُ بِالنَّواصى وَالاَْقْدامِ،
و از تو امان خواهم در آن روزى که شناخته شوند جنایتکاران به سیما و رخساره شان و بگیرندشان به پیشانیها و قدمها
وَاَسْئَلُکَ الاَْمانَ یَوْمَ لا یَجْزى والِدٌ عَنْ وَلَدِهِ، وَلا مَوْلُودٌ هُوَ جاز عَنْ والِدِهِ شَیْئاً، اِنَّ وَعْدَ اللهِ حَقٌّ،
و از تو امان خواهم در آن روزى که کیفر نبیند پدرى بجاى فرزندش و نه فرزندى کیفر شود بجاى پدرش براستى وعده خدا حق است
وَاَسْئَلُکَ الاَْمانَ یَوْمَ لا یَنْفَعُ الظّالِمینَ مَعْذِرَتُهُمْ، وَلَهُمُ اللَّعْنَةُ وَلَهُمْ سُوءُ الدّارِ،
و از تو امان خواهم در آن روزى که سود ندهد ستمکاران را عذرخواهیشان و بر ایشان است لعنت و ایشان راست بدى آن سراى
وَاَسْئَلُکَ الاَْمانَ یَوْمَ لا تَمْلِکُ نَفْسٌ لِنَفْس شَیْئاً، وَالاَْمْرُ یَوْمَئِذ للهِِ،
و از تو امان خواهم در آن روزى که مالک نیست کسى براى کسى دیگر چیزى را و کار در آن روز بدست خدا است
وَاَسْئَلُکَ الاَْمانَ یَوْمَ یَفِرُّ الْمَرْءُ مِنْ اَخیهِ، وَاُمِّهِ وَاَبیهِ، وَصاحِبَتِهِ وَبَنیهِ، لِکُلِّ امْرِئ مِنْهُمْ یَوْمَئِذ شَأْنٌ یُغْنیهِ،
و از تو امان خواهم در آن روزى که بگریزد انسان از برادر و مادر و پدر و همسر و فرزندانش براى هر کس از ایشان در آن روز کارى است که (فقط) بدان پردازد
وَاَسْئَلُکَ الاَْمانَ یَوْمَ یَوَدُّ الْمُجْرِمُ لَوْ یَفْتَدى مِنْ عَذابِ یَوْمَئِذ بِبَنیهِ، وَصاحِبَتِهِ وَاَخیهِ، وَفَصیلَتِهِ الَّتى تُؤْویهِ، وَمَنْ فِى الاَْرْضِ جَمیعاً ثُمَّ یُنْجیهِ، کَلاّ اِنَّها لَظى، نَزّاعَةً لِلشَّوى،
و از تو امان خواهم در آن روزى که شخص جنایتکار دوست دارد که فدا دهد از عذاب آن روز پسرانش و همسرش و برادرش و خویشاوندانش که او را در پناه گیرند و هر که در زمین هست یکسره که بلکه او را نجات دهد، هرگز که جهنم آتشى است سوزان که پوست از سر بکند
مَوْلاىَ یا مَوْلاىَ، اَنْتَ الْمَوْلى وَاَنَا الْعَبْدُ، وَهَلْ یَرْحَمُ الْعَبْدَ اِلاَّ الْمَوْلى،
مولاى من اى مولاى من تویى سرور و منم بنده و آیا رحم کند بر بنده جز سرور او
مَوْلاىَ یا مَوْلاىَ، اَنْتَ الْمالِکُ وَاَنَا الْمَمْلُوکُ، وَهَلْ یَرْحَمُ الْمَمْلُوکَ اِلاَّ الْمالِکُ،
مولاى من اى مولاى من تویى مالک و منم مملوک و آیا رحم کند بر مملوک جز مالک
مَوْلاىَ یا مَوْلاىَ، اَنْتَ الْعَزیزُ وَاَنَا الذَّلیلُ، وَهَلْ یَرْحَمُ الذَّلیلَ اِلاَّ الْعَزیزُ،
مولاى من اى مولاى من تویى عزّتمند و منم خوار و ذلیل و آیا رحم کند بر شخص خوار جز عزیز
مَوْلاىَ یا مَوْلاىَ، اَنْتَ الْخالِقُ وَاَنَا الْمَخْلُوقُ، وَهَلْ یَرْحَمُ الْمَخْلُوقَ اِلاَّ الْخالِقُ،
مولاى من اى مولاى من تویى آفریدگار و منم آفریده و آیا رحم کند بر آفریده جز آفریدگار
مَوْلاىَ یا مَوْلاىَ، اَنْتَ الْعَظیمُ وَاَنَا الْحَقیرُ، وَهَلْ یَرْحَمُ الْحَقیرَ اِلاَّ الْعَظیمُ،
مولاى من اى مولاى من تویى بزرگ و منم ناچیز و آیا رحم کند بر ناچیز جز بزرگ
مَوْلاىَ یا مَوْلاىَ، اَنْتَ الْقَوِىُّ وَاَنَا الضَّعیفُ، وَهَلْ یَرْحَمُ الضَّعیفَ اِلاَّ الْقَوِىُّ،
مولاى من اى مولاى من تویى نیرومند و منم ناتوان و آیا رحم کند بر ناتوان جز نیرومند
مَوْلاىَ یا مَوْلاىَ، اَنْتَ الْغَنِىُّ وَاَنَا الْفَقیرُ، وَهَلْ یَرْحَمُ الْفَقیرَ اِلاَّ الْغَنِىُّ،
مولاى من اى مولاى من تویى بى نیاز و منم نیازمند و آیا رحم کند بر نیازمند جز بى نیاز
مَوْلاىَ یا مَوْلاىَ، اَنْتَ الْمُعْطى وَاَنـَا السّآئِلُ، وَهَلْ یَرْحَمُ السّآئِلَ اِلاَّ الْمُعْطى،
مولاى من اى مولاى من تویى عطابخش و منم سائل و آیا رحم کند بر سائل جز عطاکننده
مَوْلاىَ یا مَوْلاىَ، اَنْتَ الْحَىُّ وَاَنَا الْمَیِّتُ، وَهَلْ یَرْحَمُ الْمَیِّتَ اِلاَّ الْحَىُّ،
مولاى من اى مولاى من تویى زنده و منم مرده و آیا رحم کند مرده را جز زنده
مَوْلاىَ یا مَوْلاىَ، اَنْتَ الْباقى وَاَنَا الْفانى، وَهَلْ یَرْحَمُ الْفانِىَ اِلاَّ الْباقى،
مولاى من اى مولاى من تویى باقى و منم فانى و آیا رحم کند بر فانى جز خداى باقى
مَوْلاىَ یا مَوْلاىَ، اَنْتَ الدّآئِمُ وَاَنَا الزّآئِلُ، وَهَلْ یَرْحَمُ الزّآئِلَ اِلاَّ الدّائِمُ،
مولاى من اى مولاى من تویى همیشگى و منم زوال پذیر و آیا رحم کند بر زوال پذیر جز خداى همیشگى
مَوْلاىَ یا مَوْلاىَ، اَنْتَ الرّازِقُ وَاَنَا الْمَرْزُوقُ، وَهَلْ یَرْحَمُ الْمَرْزُوقَ اِلاَّ الرّازِقُ،
مولاى من اى مولاى من تویى روزى ده و منم روزى خور و آیا رحم کند روزى خور را جز روزى ده
مَوْلاىَ یا مَوْلاىَ، اَنْتَ الْجَوادُ وَاَنَا الْبَخیلُ، وَهَلْ یَرْحَمُ الْبَخیلَ اِلاَّ الْجَوادُ،
مولاى من اى مولاى من تویى سخاوتمند و منم بخیل و آیا رحم کند بر بخیل جز سخاوتمند
مَوْلاىَ یا مَوْلاىَ، اَنْتَ الْمُعافى وَاَنَا الْمُبْتَلى، وَهَلْ یَرْحَمُ الْمُبْتَلى اِلاَّ الْمُعافى،
مولاى من اى مولاى من تویى عافیت بخش و منم گرفتار و آیا رحم کند بر شخص گرفتار جز عافیت بخش
مَوْلاىَ یا مَوْلاىَ، اَنْتَ الْکَبیرُ وَاَنَا الصَّغیرُ، وَهَلْ یَرْحَمُ الصَّغیرَ اِلاَّ الْکَبیرُ،
مولاى من اى مولاى من تویى بزرگ و منم کوچک و آیا رحم کند بر کوچک جز بزرگ
مَوْلاىَ یا مَوْلاىَ، اَنْتَ الْهادى وَاَنَا الضّآلُّ، وَهَلْ یَرْحَمُ الضّآلَّ اِلاَّ الْهادى،
مولاى من اى مولاى من تویى راهنما و منم گمراه و آیا رحم کند بر گمراه جز راهنما
مَوْلاىَ یا مَوْلاىَ، اَنْتَ الرَّحْمنُ وَاَنَا الْمَرْحُومُ، وَهَلْ یَرْحَمُ الْمَرْحُومَ اِلاَّ الرَّحْمنُ،
مولاى من اى مولاى من تویى بخشاینده و منم بخشش پذیر و آیا رحم کند بخشش پذیر را جز بخشاینده
مَوْلاىَ یا مَوْلاىَ، اَنْتَ السُّلْطانُ وَاَنَا الْمُمْتَحَنُ، وَهَلْ یَرْحَمُ الْمُمْتَحَنَ اِلاَّ السُّلْطانُ،
مولاى من اى مولاى من تویى سلطان و منم گرفتار آزمایش و آیا رحم کند به بنده گرفتار آزمایش جز سلطان
مَوْلاىَ یا مَوْلاىَ، اَنْتَ الدَّلیلُ وَاَنَا الْمُتَحَیِّرُ، وَهَلْ یَرْحَمُ الْمُتَحَیِّرَ اِلاَّ الدَّلیلُ،
مولاى من اى مولاى من تویى دلیل و راهنما و منم متحیّر و سرگردان و آیا رحم کند سرگردان را جز راهنما
مَوْلاىَ یا مَوْلاىَ، اَنْتَ الْغَفُورُ وَاَنَا الْمُذْنِبُ، وَهَلْ یَرْحَمُ الْمُذْنِبَ اِلاَّ الْغَفُورُ،
مولاى من اى مولاى من تویى آمرزنده و منم گنهکار و آیا رحم کند گنهکار را جز آمرزنده
مَوْلاىَ یا مَوْلاىَ، اَنْتَ الْغالِبُ وَاَنَا الْمَغْلُوبُ، وَهَلْ یَرْحَمُ الْمَغْلُوبَ اِلاَّ الْغالِبُ،
مولاى من اى مولاى من تویى غالب و منم مغلوب و آیا رحم کند بر مغلوب جز غالب
مَوْلاىَ یا مَوْلاىَ، اَنْتَ الرَّبُّ وَاَنَا الْمَرْبُوبُ، وَهَلْ یَرْحَمُ الْمَرْبُوبَ اِلاَّ الرَّبُّ،
مولاى من اى مولاى من تویى پروردگار و منم پروریده و آیا رحم کند پروریده را جز پروردگار
مَوْلاىَ یا مَوْلاىَ، اَنْتَ الْمُتَکَبِّرُ وَاَنَا الْخاشِعُ، وَهَلْ یَرْحَمُ الْخاشِعَ اِلاَّ الْمُتَکَبِّرُ،
مولاى من اى مولاى من تویى خداى با کبریا و بزرگمنش و منم بنده فروتن و آیا رحم کند بر فروتن جز خداى بزرگمنش
مَوْلاىَ یا مَوْلاىَ، اِرْحَمْنى بِرَحْمَتِکَ، وَارْضَ عَنّى بِجُودِکَ وَکَرَمِکَ وَفَضْلِکَ،
مولاى من اى مولاى من به من رحم کن به رحمت خود و خشنود شو از من به جود و کرم و فضل خود
یا ذَاالْجُودِ وَالاِْحْسانِ، وَالطَّوْلِ وَالاِْمْتِنانِ، بِرَحْمَتِکَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ.(2)
اى صاحب جود و احسان و نعمت و امتنان به رحمتت اى مهربانترین مهربانان.

 

 

اعمال مقام حضرت امام صادق (ع)

پس به سوى مقام حضرت امام صادق(علیه السلام) که در نزدیکى قبر حضرت مسلم بن عقیل(رحمه الله) واقع شده است برو و آن جا دو رکعت نماز بخوان و پس از سلام و تسبیح فاطمه زهرا(علیها السلام) بگو:

یا صانِعَ کُلِّ مَصْنُوع، وَیا جابِرَ کُلِّ کَسیر، وَیا حاضِرَ کُلِّ مَلاَ،
اى سازنده هر ساخته و اى جبران کننده هر شکسته و اى حاضر هر انجمن
وَیا شاهِدَ کُلِّ نَجْوى، وَیا عالِمَ کُلِّ خَفِیَّة، وَیا شاهِداً غَیْرَ غائِب،
و اى گواه هر راز و اى داناى هر پنهان و اى حاضرى که پنهان نشود
وَیا غالِباً غَیْرَ مَغْلُوب، وَیا قَریباً غَیْرَ بَعید، وَیا مُونِسَ کُلِّ وَحید،
و اى غالب شکست ناپذیر و اى نزدیکى که دور نشود و اى همدم هر تنها
وَیا حَىُّ حینَ لا حَىَّ غَیْرُهُ، یا مُحیِىَ الْمَوْتى، وَمُمِیتَ الاَْحْیاءِ،
و اى زنده در آن زمان که زنده اى جز او نبود اى زنده کن مردگان و میراننده زندگان
اَلْقآئِمَ عَلى کُلِّ نَفْس بِما کَسَبَتْ، لا اِلـهَ اِلاَّ اَنْتَ، صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد.
و مراقب هر کس بدانچه کرده است معبودى نیست جز تو درود فرست بر محمّد و آل محمّد.
آنگاه هر حاجتى دارى از خدا بخواه.(1)

 

 

فهرست کامل مفاتیح الجنان