فشار قبر ناشی از چیست
فشار قبر
چه عواملى موجب تشديد يا تضعيف فشار قبر مى شود؟
از آنجا که نظام برزخى و احکام و آثار آن، براى ما ناشناخته است؛ طبعا ما با درک قاصر خود، نمى توانيم دريابيم که کدام انحراف و عمل، در تشديد عذاب و گرفتارى نقش دارد.
تنها، کلام الهى و سخنان معصومان عليهم السلام است که با برخوردارى از دانش و احاطه خاص بر حقايق، راهگشاى آشنايى ما به اين عوامل است. البته به يک نظر، همه انحرافات و آلودگى هاى فکرى، عقيدتى، اخلاقى و عملى ـ که شرعا از آنها نهى شده ـ مى تواند در فشارهاى برزخى مؤثر باشد.
از مجموع روايات استفاده مى شود که فشار قبر تابع گناهان است و ميزان و مدت آن نيز تابع ميزان گناهان است، به همين جهت اختصاص به کفّار و مشرکين و جنايتکاران ندارد بلکه مؤمنان و نيکان نيز به اندازه گناهان که از آنها سر زده ممکن است گرفتار فشار قبر شوند. فشار قبر براى چنين مؤمنينى سبب مى شود که کفاره گناهان خود را در برزخ تحمل کنند تا در قيامت پاک باشند ولى براى جنايتکاران و کفّار در قيامت عذابى سخت تر در انتظارشان است. با توجّه به مطالب فوق، در روايات نسبت به برخى امورى که باعث عذاب قبر مى شوند، تأکيد شده است:
1. حقّ النّاس؛ حقوق مالى و غيرمالى مردم را ضايع کردن از عواملى است که موجب فشار و عذاب قبر مى شود. سخن چينى غيبت، عيب جويى و بدگويى از مردم، عقوق والدين، رعايت نکردن حق همسر، خوردن مال حرام، رباخوارى. [117]
2. بد اخلاقى؛ بد اخلاقى با مردم يا خانواده و دوست و رفيق، از جمله چيزهايى است که موجب عذاب و فشار قبر مى شود حتى اگر انسان از اولياى خدا باشد. همچنان که در داستان سعد معاذ مشهور است. [118]
3. اجتناب نکردن از بول و نجاست؛ مانند اين که انسان ايستاده بول کند و آن به بدن و لباس ترشح کند. [119]
همچنان که گناهان موجب فشار قبر مى شود کارهاى نيک نيز نقش به سزايى در آرامش روح در عالم برزخ و رهايى از فشار قبر دارد.
البته مطابق روايات، بعضى از اعمال در اين راستا نقش بيشترى دارند:
به جا آوردن نماز شب، [120] خواندن سوره «تکاثر» هنگام خواب، [121] روزه گرفتن چهار روز از ماه رجب و دوازده روز از شعبان [122] و… نمونه هايى است که در روايات باعث کم شدن فشار يا نجات يافتن از فشار قبر شمرده شده است [123].
علاوه بر موارد اشاره شده، برخى کارهاى نيک، در نورانيّت قبر و امان از فشار برزخى نقش بيشترى دارند؛ مانند:
1. صدقه؛ صدقه اى که انسان براى اموات مى دهد مَلِکى از جانب خدا آن را مى گيرد و در طبقى از نور مى گذارد و کنار قبرستان مى آيد و فرياد مى زند، سلام بر شما، بازماندگانتان هديه اى برايتان فرستاده اند. [124]
شاید این مطالب را هم بپسندید:
2. محبت اهل بيت عليهم السلام؛ از جمله چيزهاى ديگرى که انسان را از سختى هاى قيامت نجات مى دهد و از همه اعمال کارسازتر است، محبت داشتن به اهل بيت عصمت و طهارت عليهم السلام است.
حضرت امام رضا عليه السلام فرمود: «آن کس که به زيارت من بيايد روز قيامت در سه جا از ترس و سختى ها او را نجات خواهم داد: هنگامى که نامه هاى اعمال مردم از راست و چپ داده مى شود، در نزد صراط و در نزد ميزان». [125]
حضرت رسول صلى الله عليه و آله فرمود: «محبت و علاقه به من و اهل بيتم در هفت مورد بسيار هولناک کارساز و نجات بخش است از جمله در شب اول قبر…». [126]
3. صلوات بر پيامبر صلى الله عليه و آله؛ حضرت رسول اکرم صلى الله عليه و آله فرمود: بر من زياد صلوات بفرستيد، زيرا صلوات فرستادن بر من سبب نور در قبر و صراط و نور در بهشت مى شود.[127]
4. نيکى به پدر و مادر.
5. وضو (دائم الوضو بودن).
6. ذکر خدا.
7. نماز شب؛ حضرت امام رضا عليه السلام فرمود: «بر شما باد به نماز شب، بنده اى نيست که اگر در آخر شب 8 رکعت نافله شب و 2 رکعت نافله شفع و يک رکعت نافله وتر به جا آورد و در قنوتش 70 مرتبه «استغفراللّه » بگويد مگر اينکه از عذاب قبر و از عذاب آتش نجات پيدا کند و در عمرش و زندگيش توسعه پيدا کند و…». [128]
8. امر به معروف و نهى از منکر.
9. حسن خلق.
10. صله رحم.
[117]. بحارالانوار، ج 5، ص 265 ؛ ج 6، ص 222 و 240 و 245 ؛ ج 18، ص 324؛ لئالى، ج 5، ص 88؛ محجه البيضاء، ج 5، ص 235.
[118]. قابوس الرجال، ج 4، ص 343.
[119]. بحارالانوار، ج 6، ص 245 ؛ محجة البيضاء، ج 5، ص 235.
[120]. همان، ص 397.
[121]. ميرزا حسين نورى طبرسى، مستدرک الوسائل، ج 1، ص 340، باب 11.
[122]. اقبال الاعمال، ص 651، به نقل از شيخ عباس قمى، منازل الآخرة، ص 30.
[123]. ر.ک: معاد يا بازگشت به سوى خدا، ج 1، صص 277ـ282.
[124]. بحارالانوار، ج 7، ص 291.
[125]. خصال، ج 1، ص 168.
[126]. الحکم الزاهره، ص 147؛ خصال، ج 2، ص 213.
[127]. بحارالانوار، ج 91، ص 71.
[128]. روضة الواعظين، ترجمه: مهدى دامغانى، ص 514.
منبع: هدانا برگرفته از پرسمان، فرجام شناسی/ مؤلف محمدرضا كاشفى
