فرق بین انزال وتنزیل چیست
پرسش : منظور از «انزال و تنزیل» چیست؟؟
پاسخ اجمالی
اين دو واژه هر دو از مادّه «نزول» گرفته شده كه در اصل به معناى آمدن از بالا به پايين (فرود آمدن) است. در اين كه آيا واژه «اِنْزال» و «تَنزِيل» به يك معنا است يا نه ميان ارباب لغت گفتگو است. بعضى معتقدند كه تفاوتى ميان اين دو وجود ندارد جز اين كه تنزيل معناى كثرت و فزونى را در بر دارد؛ در حالى كه بعضى ديگر معتقدند ميان اين دو تفاوت اساسى است. «تنزيل» به معناى فرو فرستادن تدريجى است ولی «انزال» هم نزول تدريجى را شامل مى شود و هم نزول دفعى را.
پاسخ تفصیلی
این دو واژه هر دو از مادّه «نزول» گرفته شده که در اصل به معناى آمدن از بالا به پایین (فرود آمدن) است؛ و چون این دو واژه معناى متعدّدى دارد به معناى پایین آوردن و فرو فرستادن است.
گاه نزول یا فرو فرستادن از بالا به پایین جنبه حسّى دارد؛ مانند: «وَاَنزَلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً طَهُوراً» (1)؛ (ما از آسمان آب پاکیزه، پاک کننده فرستادیم).
گاه به معناى موهبتى است که از مقام بالا به مقام پایین ترى اعطا مى شود، مانند: «وَاَنْزَلَ لَکُمْ مِّنَ الاَْنْعَامِ ثَمَانِیَهَ اَزْوَاج» (2)؛ (او براى شما هشت جفت از چهارپایان نازل کرد).
و گاه به معناى القاى مطالب و معارف الهیّه از سوى خداوند است که در قرآن مجید کراراً در این معنا به کار رفته است.
در این که آیا واژه «اِنْزال» و «تَنزِیل» به یک معنا است یا نه؟ میان ارباب لغت گفتگو است.
بعضى معتقدند که تفاوتى میان این دو وجود ندارد جز این که تنزیل معناى کثرت و فزونى را در بر دارد.(3)
در حالى که بعضى دیگر معتقدند میان این دو تفاوت اساسى است. «تنزیل» به معناى فرو فرستادن تدریجى است، در حالى که «انزال» هم تدریجى را شامل مى شود و هم دفعى را.
راغب در مفردات از آیه زیر براى این تفاوت استفاده کرده است:
«وَیَقُولُ الَّذِینَ آمَنُوا لَوْلاَ نُزِّلَتْ سُورَهٌ فَاِذَا اُنزِلَتْ سُورَهٌ مُّحْکَمَهٌ وَذُکِرَ فِیهَا الْقِتَالُ رَاَیْتَ الَّذِینَ فِى قُلُوبِهِمْ مَّرَضٌ یَنظُرُونَ اِلَیْکَ نَظَرَ الْمَغْشِىِّ عَلَیْهِ مِنْ الْمَوْتِ» (4)؛
(مومنان پیوسته مى گویند: چرا سورهاى نازل نمى شود [سوره اى که در آن فرمان جهادباشد] امّا هنگامى که سوره محکمى نازل مى گردد که در آن نامى از جنگ برده شده، منافقان بیمار دل را مى بینى همچون کسى که در آستانه مرگ قرار گرفته است به تو نگاه مى کنند).
در این آیه نخست سخن از تقاضاى نزول تدریجى آیات جهاداست؛ ولى بعداً اشاره به نزول این فرمان به صورت یک حکم قاطع و جامع مى کند، و در اینجا است که منافقان به وحشت مى افتند که در برابر این فرمان جهادغافلگیر شده اند.(5)
پی نوشت:(1). سوره فرقان، آيه 48.
(2). سوره زمر، آيه 6.
(3). اين عقيده را لسان العرب از ابوالحسن نقل كرده است.
(4). سوره محمد، آيه 20.
(5). گرد آوری از کتاب: پیام قرآن، مکارم شیرازی، ناصر، دارالکتب الاسلامیه، تهران، 1386شمسی، چاپ: نهم، ج1، ص 212 .
