دعای توبه صحیفه سجادیه

حقیقت توبه، بازگشت از گناه و روى آوردن به خداوند است.
با توجّه به این که انسان همیشه در معرض لغزش ها و معصیت قرار دارد; باید پیوسته از خدا توفیق ترک گناهان و بازگشت به او را طلب کند، و با آب توبه، زنگارهاى دل را شستشو دهد. البتّه توبه واقعى، با پشیمانى حقیقى، عزم بر ترک آن گناه، جبران آنچه را ترک کرده، و اداى حقوق خدا و خلق محقّق مى شود; ولى به یقین دست عنایت الهى و امدادهاى ویژه پروردگار، در این مسیر نقش مؤثّرى دارد، و البتّه امداد و عنایتش شامل حال آنها که صداقت در توبه دارند، مى شود.

ائمّه اطهار(علیهم السلام) با آن که پیراسته از هر گناهى بوده اند، ولى با توجّه به عظمت پروردگار و نگاه به جلال و جبروت حق تعالى، خود را در پیشگاه ذات ربوبى، مقصّر مى دیدند و معتقد بودند، نمى توانند آن گونه که شایسته خداوندى است، اطاعت و بندگى او را بجا آورند، و لذا از درگاه خداى مهربان عذرخواهى مى کردند و استغفار و توبه مى نمودند.

علاوه بر آن که، این گونه دعاها و طلب توبه و استغفار از سوى آن بزرگواران براى مردم جنبه سرمشق و آموزشى دارد; و راه بازگشت به خداوند و توبه و انابه به درگاه او را، به ما مى آموزد، و عظمت گناه و سنگینى نافرمانى حق را به درستى براى ما مجسّم مى سازد. باشد که ما – انسانهاى گناهکار – به خود آییم و هر چه بیشتر در مسیر تهذیب نفس و پاکى روح و جان بکوشیم و اگر به گناهى آلوده شده ایم، هر چه سریع تر توبه نموده و آن را جبران نماییم.
در این قسمت، یکى از دعاهاى امام سجّاد(علیه السلام) را که درباره توبه و طلب توفیق آن و بازگشت به سوى پروردگار است، ذکر مى کنیم:

اَللّهُمَّ یا مَنْ لایَصِفُهُ نَعْتُ الْواصِفینَ، وَیا مَنْ لایُجاوِزُهُ رَجآءُ الرّاجینَ، وَیا مَنْ لایَضیعُ لَدَیْهِ اَجْرُ الْمُحْسِنینَ،
خدایا اى که وصفش نکند توصیف وصف کنندگان و اى که از او نگذرد امید امیدواران و اى که تباه نشود در نزدش مزد نیکوکاران
وَیا مَنْ هُوَ مُنْتَهى خَوْفِ الْعابِدینَ، وَیا مَنْ هُوَ غایَةُ خَشْیَةِ الْمُتَّقینَ،
و اى که اوست سرحد نهایى ترس عبادت کنندگان و اى که اوست غایت بیم پرهیزکاران
هذا مَقامُ مَنْ تَداوَلَتْهُ اَیْدِى الذُّنُوبِ، وَقادَتْهُ اَزِمَّةُ الْخَطایا، وَاسْتَحْوَذَ عَلَیْهِ الشَّیْطانُ،
این است جایگاه کسى که دست بدستش داده اند دست هاى گناهان و کشانده اند او را مهارهاى خطاها و چیره شده بر او شیطان
فَقَصَّرَ عَمّا اَمَرْتَ بِهِ تَفْریطاً، وَتَعاطى ما نَهَیْتَ عَنْهُ تَغْریراً،
و بدین سبب کوتاهى کرده از دستوراتت از روى کاهلى و دست زده بدانچه نهى کردى از غرور
کَالْجاهِلِ بِقُدْرَتِکَ عَلَیْهِ، اَوْ کَالْمُنْکِرِ فَضْلَ اِحْسانِکَ اِلَیْهِ،
چون کسى که خبر ندارد از قدرتى که تو بر او دارى یا مانند کسى که منکر فزونى احسان تو بر خود است
حَتّى اِذَا انْفَتَحَ لَهُ بَصَرُ الْهُدى، وَتَقَشَّعَتْ عَنْهُ سَحائِبُ الْعَمى،
تا چون چشم بصیرتش گشوده شد و ابرهاى گمراهیش برطرف شد
اَحْصى ماظَلَمَ بِهِ نَفْسَهُ، وَفَکَّرَ فیما خالَفَ بِهِ رَبَّهُ،
ستم هاى خود را بر خویشتن برشمرد و در آنچه مخالفت پروردگارش را کرده اندیشه کرد
فَرَأى کَبیرَ عِصْیانِهِ کَبیراً، وَجَلیلَ مُخالَفَتِهِ جَلیلاً،
و نافرمانى بزرگش را بزرگ دید و مخالفت عظیم خود را عظیم
فَاَقْبَلَ نَحْوَکَ مُؤَمِّلاً لَکَ، مُسْتَحْیِیاً مِنْکَ، وَوَجَّهَ رَغْبَتَهُ اِلَیْکَ ثِقَةً بِکَ،
پس رو آورده بسویت امیدوار به تو و شرمنده و روى اشتیاقش را به تو متوجّه کرد از روى اعتماد به تو
فَاَمَّکَ بِطَمَعِهِ یَقیناً، وَقَصَدَکَ بَخَوْفِهِ اِخْلاصاً،
و از روى یقین با طمعش آهنگت کرده و از روى اخلاص با ترس قصد تو کرده
قَدْ خَلا طَمَعُهُ مِنْ کُلِّ مَطْمُوع فیهِ غَیْرِکَ، وَاَفْرَخَ رَوْعُهُ مِنْ کُلِّ مَحْذُور مِنْهُ سِواکَ،
طمعش از هر مورد طمعى جز تو بریده و از هر ترسناکى جز تو نمى ترسد
فَمَثَلَ بَیْنَ یَدَیْکَ مُتَضَرِّعاً، وَغَمَّضَ بَصَرَهُ اِلىَ الاَْرْضِ مُتَخَشِّعاً،
پس مجسّم شده در برابرت با تضرّع و دوخته است چشم خود را بر زمین با حال خشوع
وَطَاْطَاَ رَأسَهُ لِعِزَّتِکَ مُتَذَلِّلاً، وَاَبَثَّکَ مِنْ سِرِّهِ ما اَنْتَ اَعْلَمُ بِهِ مِنْهُ خُضُوعاً،
و براى عزّتت با خوارى سر بزیر افکنده و فاش کرده راز خود را برایت آن رازى که تو خود داناترى بدان با حال خضوع
وَعَدَّدَ مِنْ ذُنُوبِهِ ما اَنْتَ اَحْصى لَها خُشُوعاً، وَاسْتَغاثَ بِکَ مِنْ عَظیمِ ما وَقَعَ بِهِ فى عِلْمِکَ،
و برشمرده از گناهانش آنچه را تو بهتر شمرده اى با خشوع، و استغاثه کند به تو از گناه بزرگى که در علم تو او را تباه ساخته
وَقَبیحِ ما فَضَحَهُ فى حُکْمِکَ، مِنْ ذُنُوب اَدْبَرَتْ لَذّاتُها فَذَهَبَتْ، وَاَقامَتْ تَبِعاتُها فَلَزِمَتْ،
و زشتى آنچه در حکم تو او را رسوا کرده، گناهانى که خوشیش رفته و مسئولیّتش بجا مانده،
لایُنْکِرُ یا اِلهى عَدْلَکَ اِنْ عاقَبْتَهُ، وَلایَسْتَعْظِمُ عَفْوَکَ اِنْ عَفَوْتَ عَنْهُ وَرَحِمْتَهُ،
معبودا اگر عقابش کنى منکر عدل تو نیست و اگر از او درگذرى و رحمش کنى گذشتت را بزرگ نداند
لاَِنَّکَ الرَّبُّ الْکَریمُ الَّذى لا یَتَعاظَمُهُ غُفْرانُ الذَّنْبِ الْعَظیمِ،
زیرا تو پروردگار کریمى هستى که بزرگ نباشد در نزدش آمرزش گناه بزرگ
اَللّهُمَّ فَها اَنَا ذا قَدْ جِئْتُکَ مُطیعاً لاَِمْرِکَ فیما اَمَرْتَ بِهِ مِنَ الدُّعآءِ،
خدایا من اکنون آمده ام بدرگاهت و فرمانبردارم دستورى را که فرمودى در دعا کردن
مُتَنَجِّزاً وَعْدَکَ فیما وَعَدْتَ بِهِ مِنَ الاِْجابَةِ، اِذْ تَقُولُ: اُدْعُونى اَسْتَجِبْ لَکُمْ.
و خواهانم وفاى به وعده ات را در اجابتى که وعده دادى چون که فرمودى «بخوانید مرا تا اجابت کنم»
اَللّهُمَّ فَصَلِّ عَلى مُحَمَّد وَآلِهِ، وَالْقِنى بِمَغْفِرَتِکَ کَما لَقیتُکَ بِاِقْرارى،
خدایا پس درود فرست بر محمّد و آلش و با آمرزشت به من روآور چنانچه من با اقرار (به گناه) به تو روآوردم
وَارْفَعْنى عَنْ مَصارِعِ الذُّنُوبِ کَما وَضَعْتُ لَکَ نَفْسى، وَاسْتُرْنى بِسِتْرکَ کَما تَاَنَّیْتَنى عَنِ الاِْنْتِقامِ مِنّى،
و بردار مرا از افتادن گاه هاى گناه چنانچه خود را برایت پَست کردم و به پوشش خود مرا بپوشان چنانچه مهلتم دادى از انتقام
اَللّهُمَّ وَثَبِّتْ فى طاعَتِکَ نِیَّتى، وَاَحْکِمْ فى عِبادَتِکَ بَصیرَتى،
خدایا نیّتم را در اطاعتت ثابت گردان و بیناییم را در بندگیت محکم کن
وَ وَفِّقْنى مِنَ الاَْعْمالِ لِما تَغْسِلُ بِهِ دَنَسَ الْخَطایا عَنّى،
و به کارهایى موفقم دار که بشویى بدان چرکى خطاها را از من
وَ تَوَفَّنى عَلى مِلَّتِکَ وَمِلَّةِ نَبِیِّکَ مُحَمَّد عَلَیْهِ السَّلامُ اِذا تَوَفَّیْتَنى،
و بمیرانم بر کیش خود و کیش پیامبرت محمّد علیه السّلام آنگاه که بمیرانى مرا
اَللّهُمَّ اِنّى اَتُوبُ اِلَیْکَ فى مَقامى هذا مِنْ کَبائِرِ ذُنُوبى وَصَغائِرها،
خدایا من در این جایگاهم بدرگاهت توبه کنم از گناهان کبیره و صغیره ام
وَ بَواطِنِ سَیِّئاتى وَظَواهِرِها، وَسَوالِفِ زَلاّتى وَحَوادِثِها،
و از بدى هاى پوشیده و آشکارم و از لغزش هاى گذشته و تازه ام
تَوْبَةَ مَنْ لایُحَدِّثُ نَفْسَهُ بِمَعْصِیَة، وَلایُضْمِرُ اَنْ یَعُودَ فى خَطیئَة،
توبه کسى که به خود تلقین نکند تجدید گناهى را و در دل نگیرد که دوباره به خطایى بازگردد
وَقَدْ قُلْتَ یا اِلهى فى مُحْکَمِ کِتابِکَ، اِنَّکَ تَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبادِکَ، وَتَعْفُو عَنِ السَّیِّئاتِ، وَتُحِبُّ التَّوّابینَ،
و تو اى خداى من در کتاب محکمت فرمودى که توبه را از بندگانت مى پذیرى و از بدى ها مى گذرى و دوست دارى توبه کاران را
فَاقْبَلْ تَوْبَتى کَما وَعَدْتَ، وَاعْفُ عَنْ سَیِّئاتى کَما ضَمِنْتَ، وَاَوْجِبْ لى مَحَبَّتَکَ کَما شَرَطْتَ،
پس چنانچه وعده فرمودى توبه ام بپذیر و از بدى هایم درگذر چنانچه ضمانت کردى و مقرّر دار برایم دوستیت را چنانچه شرط فرمودى
وَلَکَ یا رَبِّ شَرْطى اَلاَّ اَعُودَ فى مَکْرُوهِکَ، وَضَمانى اَلاَّ اَرْجِعَ فى مَذْمُومِکَ، وَعَهْدى اَنْ اَهْجُرَ جَمیعَ مَعاصیکَ،
و من با تو شرط مى کنم که در کار ناپسند تو بازنگردم و ضمانت کنم که بازنگردم در امر نکوهیده ات و تعهد کنم که ترک کنم تمام نافرمانیهایت را
اَللّهُمَّ اِنَّکَ اَعْلَمُ بِما عَمِلْتُ، فَاغْفِرْلى ما عَلِمْتَ، وَاصْرِفْنى بِقُدْرَتِکَ اِلى ما اَحْبَبْتَ،
خدایا تو داناترى بدانچه کرده ام بیامرز گناهانى را که از من دانى و بگردانم به نیرویت بدانچه دوست دارى
اَللّهُمَّ وَعَلَىَّ تَبِعاتٌ قَدْ حَفِظْتُهُنَّ، وَتَبِعاتٌ قَدْ نَسیتُهُنَّ، وَکُلُّهُنَّ بِعَیْنِکَ الَّتى لا تَنامُ، وَعِلْمِکَ الَّذى لا یَنْسى،
خدایا بر من بازخواست هایى است که به یاد دارم و بازخواست هایى است که فراموش کرده ام و همه در برابر دیده توست که خواب نرود و علمت که فراموشى ندارد
فَعَوِّضْ مِنْها اَهْلَها، وَاحْطُطْ عَنّى وِزْرَها، وَخَفِّفْ عَنّى ثِقْلَها، وَاعْصِمْنى مِنْ اَنْ اُقارِفَ مِثْلَها،
عوض آنها را به صاحبانش بده و سنگینیش را از دوش من بردار و سبک کن گرانیش را و نگاهم دار از ارتکاب امثال آن
اَللّهُمَّ وَاِنَّهُ لا وَفآءَ لى بِالتَّوْبَةِ اِلاَّ بِعِصْمَتِکَ، وَلاَ اسْتِمْساکَ بى عَنِ الْخَطایا اِلاَّ عَنْ قُوَّتِکَ،
خدایا جز به نگهدارى تو نتوانم به توبه ام وفا کنم و جز به نیروى تو نتوانم خود را از خطا نگهدارم
فَقَوِّنى بِقُوَّة کافِیَة، وَتَوَلَّنى بِعِصْمَة مانِعَة،
پس تقویتم کن به نیرویى کافى و سرپرستیم کن به نگهدارى بازدارنده
اَللّهُمَّ اَیُّما عَبْد تابَ اِلَیْکَ وَهُوَ فى عِلْمِ الْغَیْبِ عِنْدَکَ فاسِخٌ لِتَوْبَتِهِ، وَعائِدٌ فى ذَنْبِهِ وَخَطیئَتِهِ،
خدایا هر بنده اى که توبه کند بدرگاهت ولى در علم غیب نزد تو توبه شکن باشد و بازگردنده به گناه و خطایش باشد
فَاِنّى اَعُوذُ بِکَ اَنْ اَکُونَ کَذلِکَ، فَاجْعَلْ تَوْبَتى هذِهِ تَوْبَةً لا اَحْتاجُ بَعْدَها اِلى تَوْبَة، تَوْبَةً مُوجِبَةً لِمَحْوِما سَلَفَ، وَالسَّلامَةِ فیما بَقِىَ،
من به تو پناه برم که چنین باشم و این توبه ام را چنان کن که محتاج نباشم دوباره توبه کنم، توبه اى که سبب شود گناهان گذشته ام محو گردد و در آینده نیز آلوده نگردم
اَللّهُمَّ اِنّى اَعْتَذِرُ اِلَیْکَ مِنْ جَهْلى، وَاَسْتَوْهِبُکَ سُوءَ فِعْلى،
خدایا من از تو پوزش خواهم از نادانیم و از تو بخشش خواهم از کار بدم
فَاضْمُمْنى اِلى کَنَفِ رَحْمَتِکَ تَطَوُّلاً، وَاسْتُرْنى بِسِتْرِ عافِیَتِکَ تَفَضُّلاً،
پس به احسان خود مرا در پناه رحمتت درآور و به فضلت در پرده عافیت بپوشانم
اَللّهُمَّ وَاِنّى اَتُوبُ اِلَیْکَ مِنْ کُلِّ ما خالَفَ اِرادَتَکَ،
خدایا من بدرگاهت توبه کنم از هر چه مخالف اراده ات کردم
اَوْ زالَ عَنْ مَحَبَّتِکَ مِنْ خَطَراتِ قَلْبى، وَلَحَظاتِ عَیْنى، وَحِکایاتِ لِسانى،
یا بیرون از دوستیت از خاطرات دلم و نگاه هاى چشمم و سرگذشت هاى زبانم
تَوْبَةً تَسْلَمُ بِها کُلُّ جارِحَة عَلى حِیالِها مِنْ تَبِعاتِکَ، وَتَأْمَنُ مِمّا یَخافُ الْمُعْتَدُونَ مِنْ اَلیمِ سَطَواتِکَ،
توبه اى که سالم ماند بدان هر عضوى جداگانه از کیفرهاى تو و ایمن گردد از آنچه تجاوزکاران مى ترسند از سطوت هاى دردناکت
اَللّهُمَّ فَارْحَمْ وَحْدَتى بَیْنَ یَدَیْکَ، وَوَجیبَ قَلْبى مِنْ خَشْیَتِکَ، وَاضْطِرابَ اَرْکانى مِنْ هَیْبَتِکَ،
خدایا رحم کن به تنهاییم در برابرت و طپیدن دلم از ترست و لرزش اندامم از هیبتت
فَقَدْ اَقامَتْنى یا رَبِّ ذُنُوبى مَقامَ الْخِزْىِ بِفِنائِکَ،
که برپا داشته پروردگارا گناهانم مرا بدرگاه تو در جاى رسوایى
فَاِنْ سَکَتُّ لَمْ یَنْطِقْ عَنّى اَحَدٌ، وَاِنْ شَفَعْتُ فَلَسْتُ بِاَهْلِ الشَّفاعَةِ،
پس اگر سکوت کنم کسى از جانب من سخن نکند و اگر شفاعت خواهم شایسته شفاعت نیستم
اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَآلِهِ، وَشَفِّعْ فى خَطایاىَ کَرَمَکَ، وَعُدْ عَلى سَیِّئاتى بِعَفْوِکَ،
خدایا درود فرست بر محمّد و آلش و شفیع گردان در خطاهایم بزرگواریت را و ببخش گناهانم را به گذشتت
وَلاتَجْزِنى جَزآئى مِنْ عُقُوبَتِکَ، وَابْسُطْ عَلَىَّ طَوْلَکَ، وَجَلِّلْنى بِسِتْرِکَ،
و بپاداشم که عذاب تو است پاداشم مده و احسانت را بر من بگستران و به پرده پوشیت بپوشانم
وَافْعَلْ بى فِعْلَ عَزیز تَضَرَّعَ اِلَیْهِ عَبْدٌ ذَلیلٌ فَرَحِمَهُ، اَوْ غَنِىٍّ تَعَرَّضَ لَهُ عَبْدٌ فَقیرٌ فَنَعَشَهُ،
و رفتار کن با من به رفتار نیرومندى که زارى کند بدرگاهش بنده خوار و رحمش کند، یا بى نیازى که بنده نیازمندى به نزدش رفته و بى نیازش کرده
اَللّهُمَّ لاخَفیرَ لى مِنْکَ فَلْیَخْفُرْنى عِزُّکَ، وَلا شَفیعَ لى اِلَیْکَ فَلْیَشْفَعْ لى فَضْلُکَ، وَقَدْ اَوْجَلَتْنى خَطایاىَ، فَلْیُؤْمِنّى عَفْوُکَ،
خدایا پناه دهى از تو ندارم و باید نیروى تو پناهم دهد و شفیعى ندارم و فضل تو باید شفیعم گردد و خطاهایم به سختى مرا ترسانده و گذشتت باید ایمنم گرداند
فَما کُلُّ ما نَطَقْتُ بِهِ عَنْ جَهْل مِنّى بِسُوءِ اَثَرى، وَلانِسْیان لِما سَبَقَ مِنْ ذَمیمِ فِعْلى،
و هر چه گفتم چنان نیست که همه از روى نادانى به بدکاریم باشد و نه از روى فراموشى کردار نکوهیده ام در گذشته
لکِنْ لِتَسْمَعَ سَماؤُکَ وَمَنْ فیها، وَاَرْضُکَ وَمَنْ عَلَیْها، ما اَظْهَرْتُ لَکَ مِنَ النَّدَمِ، وَلَجَاْتُ اِلَیْکَ فیهِ مِنَ التَّوْبَةِ،
بلکه براى آن که آسمانت و هرکه در آن است و زمینت و هر که بر آن است اظهار پشیمانى مرا بدرگاهت بشنوند و پناهندگیم را در توبه بسویت ببینند
فَلَعَلَّ بَعْضَهُمْ بِرَحْمَتِکَ یَرْحَمُنى لِسُوءِ مَوْقِفى، اَوْ تُدْرِکُهُ الرِّقَّةُ عَلَىَّ لِسُوءِ حالى،
شاید برخى از آنها به رحمتت بر توقّفگاه بَدَم رحم کند یا براى حال بَدَم دلش بسوزد
فَیَنالَنى مِنْهُ بِدَعْوَة هِىَ اَسْمَعُ لَدَیْکَ مِنْ دُعآئى، اَوْ شَفاعَة اَوْکَدُ عِنْدَکَ مِنْ شَفاعَتى،
و دعایى کند که نزد تو پذیرفته تر از دعاى من باشد یا شفاعتى کند که مؤثرتر از شفاعت من باشد
تَکُونُ بِها نَجاتى مِنْ غَضَبِکَ، وَفَوْزَتى بِرِضاکَ،
و همان وسیله نجات من از خشمت و رسیدنم به خشنودیت گردد
اَللّهُمَّ اِنْ یَکُنِ النَّدَمُ تَوْبَةً اِلَیْکَ فَاَنَا اَنْدَمُ النّادِمینَ،
خدایا اگر پشیمانى توبه محسوب گردد من پشیمانترین پشیمانانم
وَ اِنْ یَکُنِ التَّرْکُ لِمَعْصِیَتِکَ اِنابَةً فَاَنَاَ اَوَّلُ الْمُنیبینَ،
و اگر ترک معصیت بازگشت حساب شود من نخستین بازگشت کننده ام
وَ اِنْ یَکُنِ الاِْسْتِغْفارُ حِطَّةً لِلذُّنُوبِ فَاِنّى لَکَ مِنَ الْمُسْتَغْفِرینَ،
و اگر آمرزش خواهى گناهان را بریزد من از آمرزش خواهانم
اَللّهُمَّ فَکَما اَمَرْتَ بِالتَّوْبَةِ، وَضَمِنْتَ الْقَبُولَ، وَحَثَثْتَ عَلَى الدُّعآءِ وَوَعَدْتَ الاِْجابَةَ،
خدایا چنانچه دستور به توبه دادى و پذیرفتنش را ضمانت کردى و به دعا تشویق کردى و اجابتش را وعده دادى
فَصَلِّ عَلى مُحَمَّد وَآلِهِ، وَاقْبَلْ تَوْبَتى، وَلاتَرْجِعْنى مَرْجِعَ الْخَیْبَةِ مِنْ رَحْمَتِکَ،
درود فرست بر محمّد و آل محمّد و بپذیر توبه ام را و بازم مگردان نومیدانه از رحمتت
اِنَّکَ اَنْتَ التَّوّابُ عَلَى الْمُذْنِبینَ، وَالرَّحیمُ لِلْخاطِئینَ الْمُنیبینَ،
که تو براستى توبه پذیرى بر گنهکاران و مهرورزى به خطاکاران بازگشته
اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَآلِهِ، کَما هَدَیْتَنا بِهِ، وَصَلِّ عَلى مُحَمَّد وَآلِهِ، کَمَا اسْتَنْقَذْتَنا بِهِ،
خدایا درود فرست بر محمّد و آلش چنانچه بدو راهنماییمان کردى و درود فرست بر محمّد و آلش چنانچه به وى نجاتمان دادى
وَصَلِّ عَلى مُحَمَّد وَآلِهِ، صَلاةً تَشْفَعُ لَنا یَوْمَ الْقِیامَةِ، وَیَوْمَ الْفاقَةِ اِلَیْکَ،
و درود فرست بر محمّد و آلش درودى که شفیع ما گردد در روز قیامت و در روز نیازمندى به درگاهت
اِنَّکَ عَلى کُلِّ شَىْء قَدیرٌ، وَهُوَ عَلَیْکَ یَسیـرٌ.(1)
که تو بر هر چیز توانایى و این کار بر تو آسان است.
همچنین، «مناجات تائبان» از امام سجّاد(علیه السلام) بسیار سازنده و ارزشمند است، که خواندن آن به سالکان راه حق و پویندگان مسیر خودسازى، توصیه مى شود (این مناجات، در بخش مناجات ها و دعاهاى معروف آمده است).

 

فهرست کامل مفاتیح الجنان