داشتن منزل ملکی یا اجاره ای و استطاعت در حج
فهرست این نوشتار:
لزوم داشتن ضروريات زندگى
36- در وجوب حج، علاوه بر مصارف رفت و برگشت، داشتن ضروريات زندگى[1] و آنچه كه در معيشت بدان نياز هست، شرط است، مثل خانه مسكونى[2] و اثاث خانه و وسيله سوارى و غير آن، در حد مناسب[3] با شأن،[4] يا داشتن پول يا مالى كه با آن، تهيه آنها ممكن باشد.
[1] ( 2). آية اللَّه بهجت: ضرورت شخصيّه يا شأنيّه.
[2] ( 3). آية اللَّه مكارم: خواه ملكى باشد يا اجاره اى كه با شؤون او سازگار باشد.
[3] ( 4). آية اللَّه صافى: و نداشتن آن حرجى باشد.
[4] ( 5). آيةاللَّه سيستانى: … و نداشتن آن موجب حرج باشد.
37- اگر ضروريات زندگى يا پول آنها را، در حج صرف كند، حج او حَجّةالاسلام محسوب نمىشود.[1]
[1] ( 6). آية اللَّه خويى: به پاورقى مسأله 57 مراجعه شود.
سكونت در غير منزل ملكى
2/ 37- كارمندانى كه مالك منزل مسكونى نمى باشند و در منازل سازمانى زندگى مى كنند و هم اكنون مشكلى از نظر مسكن ندارند ولى ساير شرايط استطاعت را دارا هستند، آيا بايد حجّةالاسلام بجا آورند يا نه؟[1]
[1] ( 7). آيةاللَّه بهجت: مالك بودن منزل شرط نيست بلكه تأمين بودن نياز سكناى او ميزان است.
آية اللَّه خامنه اى: كسى كه منزل ملكى از ضروريات زندگى او محسوب مىشود يا مناسب شأن عرفى او است يا سكونت در منزل اجارهاى يا عاريهاى يا وقفى باعث حرج يا خوارى او مىشود، داشتن منزل ملكى از شروط استطاعت او به حساب مىآيد در غير اين صورت اگر ساير شرايط استطاعت را دارا باشد مستطيع است.
آيات عظام: فاضل، مكارم و نورى: بلى مستطيع هستند.
45- كسى كه پول ندارد ولى ملكى به اندازه هزينه حج دارد،[1] بايد- با دارا بودن ديگر شرايط- بفروشد و به حج برود؛ اگر چه به جهت كمبود مشترى، به كمتر از قيمت معمولى[2] بفروشد؛ مگر آن كه[3] فروش به اين نحو، موجب حرج و مشقت براى او شود.
[1] ( 4). آية اللَّه صافى، آية اللَّه گلپايگانى: اگر خانه وقفى و يا غير وقفى در اختيار اوست؛ به طورى كه كسر شأناو نبوده و بدون سختى و حرج، از داشتن خانه ديگر بىنياز است و احتمال از دست رفتن آن خانه نيست، اگر خانه ملكىاى دارد كه قيمت آن وافى به مخارج حج و يا تتميم آن باشد، واجب است خانه ملكى خود را فروخته و صرف مخارج حج كند، و همچنين است نسبت بهديگر چيزهايى كه مورد نيازبوده، و از غير راه ملكيّت رفع احتياجش شده باشد.( آداب واحكام حج، مسأله 24).
[2] ( 5). آية اللَّه بهجت: اگر حرجى يا ضررى نباشد( كتاب حج، ص 8).
آية اللَّه تبريزى: اگر بخواهد حج نمايد بايد آن را به مقدار زيادى كمتر از قيمت بفروشد، فروشش واجب نيست.( مناسك، مسأله 21).
آية اللَّه خويى: اگر باعث ضرر كلّى شود فروشش واجب نيست.
آية اللَّه سيستانى: مگر اينكه اجحاف بر او باشد.( مناسك عربى، مسأله 21).
[3] ( 1). آيات عظام: صافى، گلپايگانى و مكارم: به طورى كه در عرف بگويند مستطيع نيست.
احتياج به ملك در آينده
46- اگر شخصى ملكى دارد كه از نظر قيمت، براى سفر حج كافى است، ولى صاحب آن اطمينان عرفى دارد كه از كار افتاده خواهد شد و بايد از درآمد آن ملك، امرار معاش نمايد، و در آن زمان، راه ديگرى براى امرار معاش ندارد، مستطيع نشده و فروش آن واجب نيست.[1]
[1] ( 2). آية اللَّه مكارم: اگر در حال حاضر و پس از بازگشت، زندگى او از طريق ديگر تأمين مىشود، حج بر او واجب است.
شاید این مطالب را هم بپسندید:
عدم حصول استطاعت با پول مورد نياز براى منزل
47- اگر كسى براى تهيه منزل مسكونىِ مورد نياز، مالى را بفروشد،[1] با پول آن مستطيع نمىشود هرچند[2] پولى كه به دست آورده، براى مخارج حج كافى باشد.
[1] ( 3). آية اللَّه مكارم: و قصد تهيه آن را داشته باشد.
[2] ( 4). آيات عظام بهجت، خويى، سيستانى: در صورتى كه صرف آن پول در راه حج سبب ناراحتى و مشقت در زندگى وى شود، حج بر او واجب نمىشود، و چنانچه سبب ناراحتى نشود واجب مىشود.
آية اللَّه خامنه اى: اگر مكلّف زمين يا جنس ديگرى را بفروشد تا با پول آن خانه بخرد، در صورتى كه منزل شخصى جزء نيازهاى ضرورى او باشد و يا مالكيت آن با موقعيت عرفى او مناسب است، با گرفتن پول زمين مستطيع نمىشود هر چند به مقدار مخارج حج و يا مكمّل آن باشد.
تبديل منزل گران به ارزان، براى حج
48- اگر كسى داراى منزل گران قيمتى است كه از شأن او زايد است، و مىتواند با فروش آن و خريد منزل ارزانترِ مطابق شأنش، به حج برود، با تحقق شرايط ديگر، مستطيع است[1].
[1] ( 5). آيةاللَّه بهجت: گذشت در مسأله 34. واگر استبدال ضررى يا حرجى باشد لازم نيست( كتاب حج، ص 8).
آية اللَّه خويى، آية اللَّه سيستانى: اگر فروش خانه سبب حرج و مشقت او نيست حج بر او واجب است.
تهيه منزل و لوازم زندگى با وام
2/ 55- كسانى كه با دريافت وام، منزل مسكونى ساخته اند و يا ساير لوازم زندگى را تهيه كرده اند و طى اقساط بايد وام را بپردازند، اگر ساير شرايط استطاعت را دارا باشند آيا بايد حجةالاسلام بجا آورند؟[1]
[1] ( 2). آيةاللَّه بهجت: بلى اگر اطمينان به تمكّن در وقت اداء دارند.
آيةاللَّه فاضل: اگر براى بازپرداخت وام مشكلى نداشته باشند، مستطيع هستند و بايد حج بجا آورند.
آيت اللَّه خامنه اى: اگر مطمئن است كه در زمان پرداخت اقساط وام مىتواند آنها را ادا كند و ساير شرايط استطاعت را نيز دارد حج بر او واجب است.
آية اللَّه مكارم: آرى مستطيع است.
زندگى در منزل استيجارى و حكم استطاعت زوجين
67- اگر زن و شوهرى در منزل استيجارى زندگى كنند، در صورتى كه زن هزينه حج را دارا باشد، حج بر او واجب است؛ ولى زمانى بر شوهر حجْ واجب مى شود كه لوازم زندگى و مايحتاج خود و عائله اش را در حد شأن، دارا بوده[1] و شرط رجوع به كفايت براى او محقق باشد.[2]
[1] ( 5). آيات عظام بهجت، تبريزى، خويى: اگر از جهت صرف هزينه حج، در ناراحتى و مشقت نشوند واجب است حج بروند.
[2] ( 6). آية اللَّه سيستانى، آية اللَّه مكارم: در فرض مذكور، حج بر هر دو واجب است.( مالكيت منزل مسكونى شرط استطاعت حج نيست).
منبع: سایت هدانا برگرفته از مناسك حج با حواشى و مطابق با فتاوای دوازده نفر از مراجع معظم تقلید/ متن اصلی از رساله امام خمینی و مُحشی حضرات آیات: خامنه ای، سیستانی، صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی، وحید خراسانی، بهجت،فاضل ، خویی، گلپایگانی، تبریزی.
ویژه نامه احکام جامع سایت هدانا
