علّت آغاز کارها، با دو صفت رحمانیّت و رحیمیّت
پرسش : چرا آغاز هر کارى با استمداد از دو صفت رحمانیت و رحیمیت خدااست؟
پاسخ اجمالی
در آغاز هر کار لازم است از صفتى کمک بگیریم که آثارش بر سراسر جهان پرتوافکن است و آن طبق آیات رحمت گسترده الهی است. پیامبران براى نجات خود از چنگال حوادث سخت و دشمنان خطرناک، دست به دامن رحمت خدا مى شدند؛ بنابراین در مورد آغاز کارها وقتی با نام خداوند شروع می کنیم باید دست به دامن رحمت واسعه او بزنیم، هم رحمت عام و هم رحمت خاصش. مؤمنان راستین با گفتن «بسم اللّه الرحمن الرحیم» در آغاز کارها، دل از همه جا کنده و تنها به او دل مى بندند.
پاسخ تفصیلی
شاید این مطالب را هم بپسندید:
با توجه به یک نکته، پاسخ این سوال روشن مى شود و آن این که در آغاز هر کار لازم است از صفتى استمداد کنیم که آثارش بر سراسر جهان پرتوافکن است، همه موجودات را فرا گرفته و گرفتاران را در لحظات بحرانى نجات بخشیده است.
بهتر است این حقیقت را از زبان قرآنبشنوید آنجا که مى گوید: «وَ رَحْمَتی وَسِعَتْ کُلَّ شَیْ»؛ (رحمت من همه چیز را فراگرفته است). (1)
و در جاى دیگر از زبان حاملان عرش خدامى خوانیم: «رَبَّنا وَسِعْتَ کُلَّ شَیْء رَحْمَهً»؛ (خدایا رحمت خود را بر همه چیز گسترده اى). (2)
از سوى دیگر مى بینیم پیامبران براى نجات خود از چنگال حوادث سخت و طاقت فرسا و دشمنان خطرناک، دست به دامن رحمت خدامى زدند: قوم «موسى» براى نجات از چنگال فرعونیان مى گویند: «وَ نَجِّنا بِرَحْمَتِک»؛ (خدایا ما را به رحمت خود رهائى بخش). (3)
در مورد «هود» و پیروانش چنین مى خوانم: «فَاَنْجَیْناهُ وَ الَّذینَ مَعَهُ بِرَحْمَه مِنّا»؛ (هود و پیروانش را به وسیله رحمت خویش [از چنگال دشمنان] رهائى بخشیدیم). (4)
اصولاً هنگامى که حاجتى از خدامى طلبیم مناسب است او را با صفاتى که پیوند با آن حاجت دارد توصیف کنیم، مثلاً عیسى مسیح(علیه السلام) به هنگام درخواست مائده آسمانى (غذاى مخصوص) چنین مى گوید: «اللّهُمَّ رَبَّنا اَنْزِلْ عَلَیْنا مائِدَهً مِنَ السَّماءِ… وَ ارْزُقْنا وَ اَنْتَ خَیْرُ الرّازِقین»؛ (بار الها مائده اى از آسمان بر ما نازل گردان… و ما را روزى ده و تو بهترین روزى دهندگانى). (5)
«نوح» پیامبر بزرگ خدانیز این درس را به ما مى آموزد، آنجا که براى پیاده شدن از کشتى در یک جایگاه مناسب، چنین دعاکند: «رَبِّ اَنْزِلْنى مُنْزَلاً مُبارَکاً وَ اَنْتَ خَیْرُ الْمُنْزِلینَ»؛ (پروردگارا! مرا به طرز مبارکى فرود آر که تو بهترین فرود آورندگانى). (6)
و نیز «زکریا» به هنگام درخواست فرزندى از خداکه جانشین و وارث او باشد خدارا با صفت «خَیْرُ الْوارِثین» توصیف مى کند و مى گوید: «رَبِّ لاتَذَرْنى فَرْداً وَ اَنْتَ خَیْرُ الْوارِثین»؛ (خداوندا! مرا تنها مگذار که تو بهترین وارثانى). (7)
بنابراین در مورد آغاز کارها به هنگامى که مى خواهیم با نام خداوند شروع کنیم باید دست به دامن رحمت واسعه او بزنیم، هم رحمت عام و هم رحمت خاصش آیا براى پیشرفت در کارها و پیروزى بر مشکلات، صفتى مناسب تر از این صفات مى باشد؟!
جالب این که نیروئى که همچون نیروى جاذبه، جنبه عمومى دارد و دل ها را به هم پیوند مى دهد همین صفت رحمت است، براى پیوند خلق با خالق نیز از این صفت رحمت باید استفاده کرد.
مومنان راستین با گفتن «بسم اللّه الرحمن الرحیم» در آغاز کارها، دل از همه جا بر مى کنند و تنها به خدادل مى بندند، از او استمداد و یارى مى طلبند، خداوندى که رحمتش فراگیر است، و هیچ موجودى از آن، بى نصیب نیست. (8)
پی نوشت:
(1). سوره اعراف، آیه 156.
(3). سوره یونس، آیه 86.
(4). سوره اعراف، آیه 72.
(5). سوره مائده، آیه 114.
(6). سوره مؤمنون، آیه 29.
(2). سوره مؤمن، آیه 7.
(7). سوره انبیاء، آیه 89.
(8). گرد آوري از کتاب: تفسیر نمونه، آيت الله العظمي مکارم شيرازي، دار الکتب الإسلامیه، چاپ پنجاه و پنجم، ج 1، ص 48.
