توسل پیامبر به خودش و انبیاء قبل از خود
توسل و توحيد
با توجه به اينكه انسان خليفه اللّه بر روى زمين است، پس چرا براى خواسته هاى خود به پيامبر و امام متوسل شود؟
يكم. همه انسان ها خليفه بالفعل خداوند بر روى زمين نيستند. خليفه خدا بودن؛ يعنى، مظهر و نشانگر صفات و اسماى الهى بودن. همه انسان ها خليفه بالقوه هستند. هر اندازه كه در صراط مستقيم حركت كنند و كمالات انسانى را در خود ظاهر سازند و مظهر صفات و اسماى الهى شوند، به همان ميزان آن قوه را به فعليت رسانده و خليفه الهى و مظهر صفات و اسماى او خواهند بود.
بر اين اساس، خلافت الهى داراى مراتب و درجات است. انسان هاى كامل در اوج قله خليفه اللهى، مظهر تام صفات و اسماى الهى اند. از اين رو توسّل به امامان معصوم، در واقع استمداد خليفه بالقوه و يا خليفه فروتر، از خليفه بالفعل و فراتر است.
دوّم. انسان در عالمى كه بر نظام اسباب و مسببات استوار است ـ حتى در عين بهره مندى از اوج مقام خليفه اللهى ـ براى رسيدن به مقاصد خويش، نيازمند تمسّك به اسباب مادى و معنوى است. و چون خداوند دعا و توسّل را در همين نظام، از اسباب معنوى در جهت برآمدن حاجت ها قرار داده است، بهره مندى از مقام خليفه اللهى، هيچ منافاتى با توسّل ندارد.
به همين جهت پيامبر اكرم (صلی الله علیه وآله) ، علاوه بر توصيه ديگران به توسّل[286]، خود نيز براى استجابت دعا به پيامبران قبل از خويش، متوسّل مى شد:
شاید این مطالب را هم بپسندید:
«انس بن مالك مى گويد:
روزى كه فاطمه بنت اسد فوت كرد، پيامبر اكرم (صلی الله علیه وآله) دستور دادند قبر او را حفر كنند، آن گاه خود وارد قبر شد و در آن خوابيد و چنين دعا كرد:
«اللهم اغفر لامّى فاطمة بنت اسد، و وسّع عليها مدخلها، بحق نبيّك و الانبياء الذين من قبلى»[287]؛
«خدايا! به حق پيامبرت و پيامبران قبل از من، مادرم فاطمه بنت اسد را بيامرز و جايگاه او را وسعت بخش».
[286]. سنن ابن ماجه، ج 1، ص 261؛ مسند احمد بن حنبل، ج 4، ص 138 و مستدرك صحيحين، ج 1، ص 313.
[287]. وفاء الوفاء، ج 3، ص 898.
منبع: هدانا برگرفته از پرسش ها و پاسخ ها«دعا و توسل».
