چیستی حدیث
تعریف حدیث:
حدیث یعنی نو، و با حادثه، به معنای پیشامد، هم خانواده است. به سخن هم حدیث می گویند، چون نو به نو، پدید می آید. مسلمانان امّا،این واژه را برای سخنان همۀ آدمیان به کار نبردند. آنان، به گفته های پیامبر بزرگ خدا، محمّد صلی الله علیه و آله حدیث می گفتند و اگر هم کسی سخنان پیامبر خدا صلی الله علیه و آله را برایشان نقل می کرد، به آن نقل قول ها هم حدیث می گفتند.
گفتار زیبای پیامبر صلی الله علیه و آله برای همگان، تازگی داشت و همه را به خود، جذب می کرد. آنان که در محیط جاهلی و روزگار تیرۀ خویش، بیشتر ناسزا شنیده وآزار می دیدند، در آغاز، آیه های زیبای قرآن را با شگفتی تمام شنیدند و سپس، دل به سخنان نغز پیامبری سپردند که آن ها را از جنس کلام خود، امّا در سطحی فراتر و بالاتر می دیدند. قرآن نیز برایشان تازگی داشت، امّا آن را از جنس سخن انسان و حتّی فرستادۀ خدا نمی دیدند و با همۀ توانایی ها و شیوایی و فصاحت و بلاغتشان، آن را فراتر از دایرۀ کلام خود و دیگر انسان هامی نهادند.
مسلمانان، مجذوب رفتار پیامبر صلی الله علیه و آله هم بودند و بدین سان، کارها و رفتارها و حتّی سکوت ها و لبخندهای حاکی از رضایت پیامبر صلی الله علیه و آله هم برایشان تازگی داشت و آن را برای یکدیگر، گزارش میکردندو این حکایت را نیز حدیث می گفتند.پیامبر خدا صلی الله علیه و آله بیست و سه سال در جامۀ پیامبری بامردم، زندگی کرد و اندک اندک، با گفتار و رفتار و سکوت و امضای خود، مجموعۀ بزرگِ نانوشته، امّا پیدا و پدیداری را پدید آورد و در هر نقطه از دو راهی های زندگی، نشانی از هدایت نهاد و در هر دلی، نهالی کاشت تا باروری آن را در دنیای آیندۀ مسلمانان،به تماشا بنشیند.
شاید این مطالب را هم بپسندید:
پیامبر صلی الله علیه و آله در این سال ها، مانند هر انسان عادی دیگری می زیست، با همسران و فرزندان و دوستان و همسایگان و درخواست کنندگان و حتّی مخالفان و دشمنان خود، به سادگی سخن می گفت و مانند دیگر آدمیان می خورد و می نشست و راه می رفت و می خوابید.
اصل این گفتارها و رفتارها، برای کسی تازگی نداشت و از این رو، آنها را حدیث نمی خواندند، هر چند شکل زیبا، مؤدّبانه و جذّاب همین رفتار و گفتار عادی، نقلِ مجالس همگان بود و هر گاه مراقبت، مواظبت و مداومت پیامبر صلی الله علیه و آله را بر کاری می دیدند، آن را نیز به نام سنّت و سیره، گزارش می کردند. پس از پیامبر نیز، افرادی از خاندانش، بنا به تعیین خداوند، عهده دار ادامۀ همین مسیر شدند.
آنان، علم به قرآن و آگاهی از گفتار و رفتار پیامبر را، پشتوانۀ سخنان و کارها و همراهی ها و موافقت و مخالفت های خود قرار دادند. اینان نیز راهبر جامعه بودند و پیشوای مؤمنان و در کنار زندگی عادی و حرف های معمولی خود، هر جا که نیاز پیش می آمد، پیام های قرآن را برای معاصران خود، ترجمه می کردند و یا از دلِ احادیث پیامبر، سخنی به جا و مناسب را بیرون می کشیدند و آن را همچون ستاره های درخشان، بر دلِ آسمان می نشاندند. آنان،چنان با قرآن و سنّت پیامبر، خو گرفته بودند که خود نیز قرآنی ناطق و گفتارشان، حدیثی قابل عمل بود و بدین سان، حدیث، استمرار یافت و تمدّن اسلامی را برای قرن ها، تازه و با طراوات نگاه داشت و اکنون نیز در پی این است تا دوباره جانی تازه به کالبد امّت اسلامی بدمد.
گفتنی است که مسلمانان، از آغاز تا کنون، پیوسته و همه جا، احادیث را برای یکدیگر، حکایت کرده و این حکایت ها را «روایت» و «خبر» نامیده و به شخص گویندۀ حدیث، «محدّث» و «راوی» گفته اند.
منبع: سایت هدانا برگرفته از آشنایی با حدیث.
