تاثیر بودیسم بر تفکر اناجیل و مسیحیت
ريشه هاى مسيحيت
ديدگاه دانشمندان در رابطه با اعتبار و وثاقت كتاب مسيحيان چيست؟
در قرون اخير عده اى از دانشمندان غربى مشاهده كرده اند كه بين عقايد مسيحيان و اديان هندى تشابه عجيبى وجود دارد. آنان در مطالعات خود متوجه شده اند كه عقايد تثليث، فدا، تصليب و ساير مسائل اعتقادى مسيحيان عينا در مذاهب بت پرستان وجود داشته، ولى در اعتقادات بنى اسرائيل سابقه اى نداشته است.
دانشمندان محقق، حتى در برابر جمله هايى از انجيل، عبارت هاى مشابه در كتاب هاى هندو و بودايى يافته اند كه حيرتشان را برانگيخته است. آنان ديدند كه حتى لقب هاى گوسفند خدا، فرزند خدا، بردارنده گناهان، فدا شونده و غير اينها كه به مسيح (علیه السلام) اطلاق مى شود، در آن مذاهب نيز هست و چون سابقه تاريخى آن اديان بيشتر است، دانشمندان نظر دادند كه اعتقادات و اصطلاحات مسيحيان در اين باب بايد از آن اديان گرفته شده باشد.
در سال 1974 در بيابان هاى فلسطين، در غارهايى بر كرانه بحرالميت، طومارهايى كشف شد كه يك جنبش فكرى را در باب مسيحيت پديد آورد. اين طومارها كه شامل بخش هايى از كتاب مقدس و تفاسير و ادعيه است، حدود 2000 سال قدمت دارد يعنى خط آنها در حدود عصر مسيح (علیه السلام) نوشته شده است.
دانشمندان پس از مطالعه طومارها فهميدند كه آنها به فرقه اى از يهوديان به نام اِسِنيان مربوط مى شود. اين فرقه در صحراها زندگى مى كردند و افكارى عرفانى داشتند و انتظار مسيحاى بنى اسرائيل را مى كشيدند. آنان نوشته هاى خود را در كوزه مى كردند و در غارهايى در كنار بحرالميت به وديعت نهادند و پس از آن به سرنوشتى نامعلوم گرفتار شدند و خبرى از ايشان باز نيامد.
كشف اين طومارها انعكاس عجيبى در محافل علمى جهان داشت. در ابتدا برخى آنها را جعلى مى پنداشتند، ولى پس از آزمايش هاى فنى، اعتبار آنها ثابت شد.
برخى دانشمندان گفتند: طومارهاى كشف شده ديدگاه علمى ما را نسبت به حضرت مسيح (علیه السلام) و آغاز مسيحيت تغيير خواهد داد.1
تا كنون هزاران كتاب درباره اين طومارها نوشته شده است، از جمله كتابى به نام «مفهوم طومارهاى بحرالميت» نوشته يك روحانى آزاد انديش مسيحى به نام «اى.پاول ديويس» كه بسيار جالب توجه است. در اين كتاب پس از تحقيق درباره محتويات طومارهاى مذكور چنين آمده است:
نظريه اى كه يك تن مسيحى عامى درباره پديدآمدن مسيحيت اتخاذ مى كند اين است كه مسيح بشارت خود را تبليغ كرد، به عنوان مسيح و منجى مرد، از مردگان برخاست و كليساى مسيحى را تأسيس كرد كه در سراسر جهان با فعاليت حواريان گسترش يافت… .
همچنين يك مسيحى عامى اظهار مى دارد كه عيسى يك تن يهودى بود كه سنن و فرهنگ يهودى را به ارث برده بود. علاوه بر اين اظهار مى كند كه رسولان برداشت هايى از بشارت از عيسى ديده و شنيده بودند و بر اثر تجربيات شخصى خويش دريافتند كه او منجى و خداوندگار بشر و پسر خدا بوده است.
به هر حال، يك عامى اعتقاد مسيحى را چنين بيان مى كند و ابدا به ذهنش خطور نمى كند كه مقدار زيادى از آن اعتقادات پيش از مسيحيت وجود داشته است… و نمى داند كه پايه و اساس بسيارى از آن اعتقادات در كتاب مقدس يافت نمى شود.
چيزى كه عامى نمى داند، اما دانشمند مى داند اين است كه در عصر مسيح و پس از آن، بت پرستان براى خدايان خود باورهايى داشتند و نام هايى مى گفتند كه عين آنها در عقيده مسيحى اظهار شده است.
ميترا2 منجى بشريت بود، و همين طور تموز3، ادونيس4 و اوزيريس5. اعتقاد به فادى6 بودن مسيح كه سرانجام، در مسيحيت وارد شد يك اعتقاد يهودى نبود و مسيحيان نخستين در فلسطين نيز آن را باور نداشتند.
مسيحاى مورد انتظار يهوديان و مسيحيانِ يهودى الاصل پسر خدا نبود، بلكه پيامبرى از طرف خدا بود. او بنا نبود با خون خويش كفاره گناهان ديگران شود، بلكه قرار بود كه از راه ايجاد حكومت مسيحايى بر روى زمين، مردم را نجات دهد.
مسيحيان يهودى الاصل به نجاتى كه به ايشان اجازه دخول در آسمان دهد، چشم ندوخته بودند؛ بلكه به نجاتى كه نظام جديدى روى زمين تأسيس كند، اعتقاد داشتند و اين مطلوب آنان بود، گرچه به فناپذيرى روح و جاودانگى جان معتقد بودند.
عقيده مسيحى هنگامى ميان بت پرستان رواج يافت كه عقيده به عيسى به عنوان خداى نجات بخش پديد آمد. اين عقيده كاملاً بر آنچه پيش از آن بود، به ويژه ميترا، منطبق مى شد.
همچنين روز 25 دسامبر(انقلاب شتوى) سالروز تولد ميترا بود كه توسط مسيحيان، سالروز تولد عيسى شد و حتى روز سبت(شنبه) يعنى هفتمين روز يهوديان كه توسط خداوند در شريعت موسى(تورات) مشخص شده و خداوند آن را تقديس كرده بود… تحت تأثير انديشه هاى ميترايى به روز اول يعنى يكشنبه (Sunday)، روز خورشيد فاتح، تبديل شد.
در زمان گسترده شدن مسيحيت، در حوزه مديترانه منطقه اى نبود كه فكر مادر باكره و فرزند او كه بايد (در راه گناهان) بميرد، وجود نداشته باشد. اصولاً زمين الهه اى بود كه در هر بهار باكره مى شد. فرزند وى ميوه زمين بود كه براى مردن به دنيا مى آمد، و همين كه مى مرد در زمين دفن مى شد تا تخم ميوه بعدى باشد و دوره تازه اى را به وجود آورد. اين افسانه رستنى بود كه داستان غم انگيز خداوند رهاننده و مادر غمديده را به گونه اى ماهرانه پديد آورد.
گردش فصول روى زمين به گردشى مانند آن در آسمان ها مربوط شد. اين عقيده نيز وجود داشت كه الهه باكره همان برج سنبله است كه درست هنگامى كه ستاره شعراى يمانى در مشرق، تولد تازه خورشيد را اعلام مى كند، اين برج در قسمت شرقى آسمان طالع مى شود.
شاید این مطالب را هم بپسندید:
قرار گرفتن خط افق در ميان سنبله رمز پذيرفته شدن مادر باكره بود كه توسط خورشيد عطا مى شد. افسانه زمين به اين گونه با افسانه آسمان درآميخت و اين دو با افكار قهرمانان واقعى و غير واقعى عهد باستان مخلوط شدند و داستان قهرمان فداشونده پديد آمد.
غارى كه زادگاه عيسى محسوب شد، از پيش زادگاه هوروس بود كه پس از بزرگ شدن، اوزيريس گرديد و مقرر بود براى رهايى قوم خود بميرد. ايزيس مادر غمديده بود. تعداد زيادى از اين مسلك هاى معتقد به فدا وجود داشت كه توسط نويسندگانى چون «فريزر» در كتاب شاخه زرين(The Goldern Bough) و دانشمند بزرگ و متخصص ادبيات يونان و روم استاد «ژيلبر مورى» شرح داده شده است.
در اين مسلك ها آيين هايى وجود داشت كه پس از اين، آيين هاى مسيحى ناميده شد. شام آخر(عشاى ربانى) به ميترا پرستى تعلق داشت كه از آن عاريت گرفته شد و با شام مسيحيت فلسطينى تركيب شد. نه تنها آيين ها، بلكه يك مجموعه اعتقادات از قبيل خون بره (يا ثور، گاو نر) نيز از ميتراپرستى گرفته شد.
نه تنها اعتقادات مذهبى، بلكه شمارى از تعاليم اخلاقى نيز از مسلك كسانى كه به مسيحيت مى گرويدند، جذب شد. به علاوه تعاليمى اخلاقى نيز وجود دارد كه از غير آن مسلك ها گرفته شده است، مانند تعاليم رواقيان.
ارتباط مسيحيت با بت پرستى به اندازه اى زياداست كه اگر اصولاً يك هسته مسيحيت يهودى الاصل نيز در كار باشد، مسيحيت كنونى از آن بهره اندكى دارد. بايد به خاطر داشت كه پس از عيسى به ندرت به او معلم گفته شد. وى مسيح و نجات دهنده و خداوندگار مسيحيان شده بود.
نويسنده كتاب مى افزايد: يك عامل اصيل براى فاتح ساختن مسيحاى يهود در رقابت مسلك هاى معتقد به فدا، پولس طرسوسى است كه يك يونانى مآب و قديس ملهم يهودى با درك ژرف از مسلك بت پرستى بود. او در تركيب و پيوند، استادى ماهر بود و هم او نخستين كسى است كه انديشه پيوند دادن اسرائيل را به آتن و معبد اورشليم را به قربانگاه ميترايى و يَهْوَه فرقه اِسِنى را به خداى ناشناخته تپه آروپاگوس7 در سر پروراند.8
دانشمندان مغرب زمين كتاب هاى مستند و بى شمارى در اين باب نوشته اند. خلاصه اى از مباحث ايشان در كتاب «افسانه هاى بت پرستى در آيين كليسا»9 آمده است. در اين كتاب تصاويرى از قبيل تصوير تريمورتى هندوان كه به نشانه تثليث سه سر دارد، به چاپ رسيده است.
يكى از القاب حضرت عيسى (علیه السلام) كلمه(Logos) است كه گفته مى شود از فلسفه هاى قديم يونان گرفته شده است. مسيحيان، به خصوص با استناد به انجيل يوحنا، ايمان دارند كه عيسى انسانى است كه كلمه خدا در او زيست مى كند؛ يعنى پيام ازلى كه خداى حكيم هر چيز را به وسيله آن آفريد، با تجسم يافتن در عيساى انسان، در ميان بشر خيمه خويش را برافراشت.
پيام ازلى با قرارگرفتن در عيسى، به شكل انسانى زيست مى كرد كه مانند همه مردم براى تحصيل لقمه اى مى كوشيد، مى خورد و مى نوشيد، دوستان و خويشاوندانى داشت، رنج كشيد و مرد10.
1. براى مطالعه بيشتر در اين موضوع، رك : دانيلو، ژان، ريشه هاى مسيحيت در اسناد بحر الميت، ترجمه على مهدى زاده، قم نشر اديان، 1383.
2. Mitra مهر، مظهر روشنايى و فروغ؛ خدايى كه در رداهاى هندى به همراه وارونا ذكر شده؛ ظاهرا ميتراز ايزد روز و وارونا ايزد شب بوده است؛ ايزد خورشيد زرتشتيان، واژه نامه اديان، عبدالرحيم گواهى.
3. Tmmuz خداى گياهان نزد قوم آكاد كه سومرى ها آن را دوموزى مى خواندند.
4. Adonis خداى يونانى رشد گياهان.
5. Osiris خداى كشاورزى در مصر باستان كه با خواهرش ايزيس الهه مادر ازدواج كرد و فرزندى به نام هوروس (خداى آفتاب) به دنيا آورد. اوزيريس به دست برادر خود به نام سِت (خداى خشكسالى) كشته شد.
6. فدا شونده.
7. «كوه مريخ» اعمال رسولان، 17 :16-23.
8. Davies, A.Powell, The Meaning of the Dead Sea Scrolls, New York: New American Library, 1956,pp.89-91.
9. نوشته محمدطاهر تنير.
10. برگرفته از : حسين توفيقى، آشنايى با اديان بزرگ، تهران، قم : طه، سمت، مركز جهانى علوم اسلامى، چاپ هفتم 1384.
منبع : هدانا برگرفته از ادیان و مذاهب
ویژه نامه دین پژوهی (ادیان و مذاهب)
