با بستن دهان، باید به شادی روح برسیم، نه کسالت

خداوند تبارک و تعالی روزه را بر ما واجب کرد تا با بسته شدن دهان حیوانیت، دهان انسانی مان باز شود.

این دهان بستی دهانی باز شد                         تا خورنده لقمه های راز شد
خداوند فرمود: «دُعیتُم فیهِ اِلی ضیافَتِ الله= شما به میهمانی خدا دعوت شده اید». یعنی قرار است که ما در این ضیافت، پذیرایی شویم و در این جشن شاد باشیم. اما متاسفانه اکثر ما وقتی که روزه می گیریم، یعنی دهان حیوانیت را می بندیم؛ به جای اینکه بخش انسانیمان  فعال­تر شود، به بی­رمقی و کسالت می­افتیم.

ضیافت برای بخش انسانی ماست که فوق عقل است

این ضیافت به افتخار بخش انسانی ما برپا شده است و نوع پذیرایی هم متناسب با بخش انسانی ما است، نه بخش حیوانی ما. چون بخش انسانی ما “فوق عقل” است، نوع غذایی هم که خداوند تبارک و تعالی به ما می دهد، عبارت است از بینهایت. یعنی خود خداوند نصیب انسان می شود.

بنابراین، کسانی در این ضیافت شرکت می کنند که بخش فوق عقلانی شان فعال شده باشد. یعنی مفهوم ضیافت را درک کرده باشند. چون وقتی خدا می فرماید نخورید، به بخش حیوانیت ما گفته است نخورید، نه به بخش انسانیت ما. اتفاقا این ماه مبارک را برای خوردن و آشامیدن شما گذاشته اند. ولی ما بیشتر عزادار بخش حیوانی مان هستیم. یعنی به جای این که این ضیافت را یک جشن بدانیم، عزای بخش حیوانی را می گیریم. برای همین است که از آمدن ماه مبارک، خیلی ها ناراحت هستند و از رفتنش هم خوشحال می شوند. ولی انسان این طور نیست. خطاب معصوم علیه السلام این است : «اَلسَّلامُ عَلَیکَ یا شَهرَ الله الاکبر= سلام بر تو ای ماه بزرگ.»

بنابراین، خوردن بخش انسانی ما در این ماه، باعث شادی می شود و انسان حس می کند علاوه بر اینکه به دانایی رسیده، به دارایی نیز رسیده است. این علامت خیلی مهمی است که آیا ما واقعا وارد ماه مبارک شده ایم یا نه. آیا شب قدر برای ما قدر دارد یا ندارد. شب قدر به اندازه ی 80 سال برای انسان کار می کند. چون استفاده از شب قدر، 80 سال خوردن می آورد و انسان باید آماده باشد. چرا که قرار است به اندازه ی 80 سال جلو بیفتد. شما به میزانی که با بی نهایت آشنا می شوید، با معشوق خودتان انس پیدا می کنید. اگر توجه داشته باشیم که ما جماد نیستیم، گیاه نیستیم، حیوان نیستیم، و حتی فرشته هم نیستیم، و به این توجه کنیم که من کیستم و قرار است کجا بروم، متوجه می شوم که در این ضیافت باید چگونه عمل کنم.

جنبه ی انسانی هر انسانی، فوق عقل او است

خداوند خواسته که شما از اکل و شرب طبیعی و مادی جدا شوید و به اکل و شرب فطری و معنوی برسید. یعنی جنبه ی انسانی شما خوراک بخورد. جنبه ی انسانی هر انسانی فوق عقل بودن او است.

انسان به واسطه داشتن حس و خیال و وهم، حیوان است و به واسطه ی داشتن عقل، فرشته است و آن چه که بین او و سایر موجودات فاصله می اندازد، فوق عقل او است که بخش انسانی اوست. فوق عقل، همان نفخه ی خداست که در ما دمیده شده است. خداوند می فرماید: «وَ نَفَخْتُ فِیهِ مِنْ رُوحِی= از روح خودم در انسان دمیدم». پس خداوند در وجود ما، پذیرای بخش انسانی ما است.

خوراک ما در این ماه مبارک این است که بدانیم از کجا آمده ایم

روزی ما در ماه مبارک این است که بدانیم کجایی هستیم. علی(علیه السلام) فرمود: «رَحِمَ اللهُ اُمرَاً عَلِمَ مِن عَین وَ فی عَین وَ اِلی عَین= خدا رحمت کند کسی را که بفهمد از کجا آمده، در کجا هست، و به کجا میرود». اگر کسی رحمت را می خواهد، باید این سه فهم را داشته باشد: من کیستم، کجا هستم و به کجا میروم.

مهم ترین مسئله در این مهمانی، شناختن میزبان است

مهمترین مسئله در این ضیافت، شناختن صاحبخانه است. بدترین شکل میهمانی، این است که انسان به یک میهمانی برود که نداند صاحبخانه کیست. اینکه امام صادق (علیه السلام) می فرماید: 60 سال شخص نماز میخواند، اما یک رکعتش قبول نمیشود. برای چیست؟ برای این است که اصلا نمی داند با چه کسی حرف می زند و چه کسی را عبادت می کند. امام رضا (علیه السلام) فرمود: «اَوَّلُ عِبادَتِ الله مَعرِفَتُه=آغاز بندگی خدا، شناخت خدا است». یعنی بدانم که خداوند در این ضیافت، از من چه انتظاری دارد. در اینجاست که حضرت امیر (علیه السلام) می فرماید: چه بسیار روزه ­داری که جز گرسنگی بهره ­ای ندارد. یعنی خدا میهمانی به این بزرگی را بر پا کرده است، اما انسان از آن استفاده ای نمی کند. چون نه می داند صاحبخانه کیست، نه می داند غذا کجاست، نه می داند سفره کجاست و نه می داند باید چه چیزی بخورد.

یکی از رمزهای بزرگ برای اینکه عبادت هایتان موثر واقع شود، این است که جهت آینه دل شما با معشوق، یکی باشد. یعنی؛ معشوق در دل شما بیفتد.

رزق بخش انسانی ما، میل به سرای جاودانه و بازگشت به ابدیت است

در شب قدر حضرت دعایش این است: «اَللّهُمَّ اُرزُقنِی التَجافِی عَن دارِ الغُرور=خدایا کنده شدن از این خانه ی فریب دنیا را روزی من کن». هر کسی این را روزی نمی داند. یعنی اگر به کسی بگویی روزیت چه بود؟ روزی های بخش حیوانی را برای شما نام می برد. اما روزی شما چیزی است که با بلندای ابدیت همراه شماست. چیزی است که شما همراه با خودتان به حیات مرحله ی بعد می برید.

قرآن در مورد کسانی که به ابدیت توجه ندارند، می فرماید: ملائکه ­ای که می خواهند جان آنها را بگیرند، از پس گردن نفسشان را از بدنشان جدا می کنند. یعنی در برزخ، ملائکه با سیلی آنها را تحویل می گیرند. «یَضْرِبُونَ وُجُوهَهُمْ وَ أَدْبارَهُمْ = بر صورتها و پشتشان می زنند».

بعد حضرت می فرماید:«وَ الاِنابَةَ اِلی دارِ الخُلُود=خدایا! بازگشت به سرای جاودانگی را روزیم کن». یعنی طوری بشویم که وقتی فرشته ی مرگ به چهره ی ما نگاه می کند، ما را متوجه ابدیت ببیند.

روزی موجودات براساس ظرفیت و لیاقتشان تعیین می شود. بعضی از آنها دنیا را می خواهند و بعضی هم آخرت را .خدا می فرماید: «كُلاًّ نُمِدُّ هؤُلاءِ وَ هَؤُلا= ما همه را کمک می کنیم».

«وَ مِنْهُمْ مَنْ یَقُولُ رَبَّنا آتِنا فِی الدُّنْیا فَما لَهُ فِی الآخِرَۀِ مِن نَصیب= بعضی ها می گویند خدایا دنیا را می خواهیم؛ ولی در آخرت نصیبی ندارند». اما بعضی می گویند: «رَبَّنا آتِنا فِی الدُّنْیا حَسَنَةً وَ فِی الْ‏آخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنا عَذابَ النَّارِ= خدایا در دنیا و آخرت حسنه می خواهیم و نگهداری از آتش را».

پس با «منِ» حیوانی مان از خدا چیزی نخواهیم. رسول خدا می فرماید: «رُبَّ مَرکوبٍ خَیرٌ مِن راکِبِه لِاَنَّهُ اَکثَرُ ذِکراً مِنه=چه بسیار مرکب هایی هستند که از صاحبشان بهتر ذکر می گویند”. کسی که در مسیر خداست، بخش انسانی، خودش را به بلندای ابدیت می بیند و نوع خواسته ­اش با نوع خواسته ی بخش حیوانی فرق می کند.

منتظران منجی