اهميت نذر و سابقه تاريخى آن

 

اهميت نذر

پرسش 270 . درباره اهميت نذر و سابقه تاريخى آن توضيح دهيد؟

«يُوفُونَ بِالنَّذْرِ وَ يَخافُونَ يَوْماً كانَ شَرُّهُ مُسْتَطِيراً » ؛ «آنان به نذر خويش وفا مى كنند و از روزى كه شر و عذابش گسترده است (قيامت ) مى ترسند».181

«نذر» در لغت به معناى وعده دادن و پيمان به چيزى است و در اصطلاح پيمان خاصى با خداوند است كه انسان آن را بر خود واجب مى كند. نذر به دو صورت مى تواند انجام گيرد: نذر مشروط و نذر مطلق.

«نذر مشروط» آن است كه شخص به خاطر انجام دادن عمل نيك و يا اجتناب از كار ناشايست، آن را بر خود واجب مى كند تا در نتيجه آن، خداوند متعال حاجت او را برآورد. به عنوان مثال مى گويد: «اگر فرزندم خوب شد و سلامتى خود را بازيافت، هزار تومان به فقير كمك مى كنم».

«نذر مطلق» نذرى است كه هيچ قيد و شرطى در آن مطرح نيست ؛ به عنوان مثال مى گويد: «من براى خدا نذر مى كنم كه نماز شب بخوانم».

نذر داراى پيشينه زيادى است و انسان در طول تاريخ از آن سود جسته و با نذر سعى كرده تا رضايت معبود خويش را در جهت تأمين نيازهايش جلب كند. اين امر همواره مورد توجّه پيامبران و امت هاى گذشته بوده182 و در اسلام نيز مشروعيت يافته است. قرآن كريم در آياتى، داستان نذر حضرت مريم (علیهاالسلام)  و مادرش را بيان مى كند.183 همچنين ويژگى هاى بندگان خدا را وفاى به نذر برمى شمارد: «آنان به نذر خويش وفا مى كنند و از روزى كه شرّ و عذابش گسترده است (قيامت ) مى ترسند».184

امام صادق (علیه السلام)  در شأن نزول اين آيه مى فرمايد: «هنگامى كه حسن و حسين (علیهم السلام)  مريض بودند، روزى پيامبر خدا (صلی الله علیه و آله)  به ملاقات آنان آمد و به على (علیه السلام) فرمود: خوب است جهت سلامتى فرزندانت نذر كنى. على (علیه السلام)  فرمود: من نذر مى كنم: «چنانچه اين دو بهبود يابند، سه روز را به جهت تشكر از خداوند روزه بگيرم». سپس فاطمه (علیهاالسلام)  و فضه (خدمتگزار آنان )، همين نذر را تكرار كردند. خداى متعال نيز لباس عافيت به اندام آن دو امام پوشاند و ايشان نيز روزه گرفتند»185.

نذر ممكن است حكمت هاى گوناگونى داشته باشد كه مهم ترين آنها، رسيدن به مطلوب و برآورده شدن حاجت و تقويت انگيزش در جهت سير و سلوك معنوى است.

نذر يكى از احكام عملى و جارى اسلام و داراى احكام و شرايطى است. اين عمل نياز به صيغه خاص دارد كه اگر به هر زبانى خوانده شود، كفايت مى كند. البته بايد نام «اللّه» يا ترجمه آن ذكر شود. بدون رعايت اين شرايط، نذر تحقق نمى يابد. پس اگر بگويد: «چنانچه مريض من خوب شود، براى خدا بر من است كه ده تومان به فقير بدهم»، نذر او صحيح است.

پرسمان