اعجاز قرآن درباره روز روشن كننده خورشيد
اعجاز قرآن درباره روز روشن كننده خورشيد
روز، روشن كننده خورشيد
«وَ النَّهارِ إِذا جَلاّها»: سوگند به روز هنگامى كه خورشيد را روشن گرداند.
در چهار آيه نخست سوره شمس آمده است:
«وَ الشَّمْسِ وَ ضُحاها * وَ الْقَمَرِ إِذا تَلاها * وَ النَّهارِ إِذا جَلاّها * وَ اللَّيْلِ إِذا يَغْشاها»[7]؛ سوگند به خورشيد و گسترش نور آن؛ سوگند به ماه هنگامى كه از پى خورشيد درآيد؛ سوگند به روز هنگامى كه خورشيد را روشن كند؛ سوگند به شب آنگاه كه خورشيد را بپوشاند.
همانگونه كه از سياق اين سوره كريمه و قواعد زبان عربى و از شرح مفسرين روشن است، ضمير «ها» به خورشيد بر مى گردد. مفسرين تنها در مورد «وَ النَّهارِ إِذا جَلاّها» دچار اختلاف شده اند، بدين ترتيب كه ضمير «ها» را گاه به خورشيد، گاه به تاريكى و گاه به زمين نسبت داده اند. علت اين امر آن است كه مردم در طول تاريخ به اين فهم خو گرفته اند كه طلوع خورشيد، تاريكى شب را از ميان برده و روز را روشن مى نمايد. مگر مى شود روز، روشن كننده خورشيد باشد؟
در آغاز دهه شصت قرن بيستم ميلادى، فعاليت هاى فضا نوردان آغاز شد؛ فضانوردانى كه به آسمان سفر كرده بودند با حقايق شگفت آورى مواجه شدند؛ آنها متوجه گرديدند كه تاريكى شديدى اغلب اجزاى كيهان را پوشانده است و لايه روشنى بخش روز، كمربند بسيار باريكى است كه ضخامت آن از سطح دريا تنها دويست كيلومتر مى باشد. اين كمربند، نيمكره رو به خورشيد زمين را مى پوشاند و با سرعتى معادل ميانگين سرعت چرخش زمين به دور محور خود در مقابل خورشيد حركت مى كند.
به محض عبور از اين لايه باريك، خورشيد به صورت قرصى آبى و كم رنگ در صفحه اى بسيار سياه به نظر مى آيد. همچنانكه ستارگان به صورت نقاط آبى كم رنگ نمايان شده و به سختى قابل مشاهده مى باشند. قرآن هزار و چهارصد سال قبل به اين موضوع اشاره نموده است؛ خداوند مى فرمايد: «وَ لَوْ فَتَحْنا عَلَيْهِمْ باباً مِنَ السَّماءِ فَظَلُّوا فِيهِ يَعْرُجُونَ * لَقالُوا إِنَّما سُكِّرَتْ أَبْصارُنا بَلْ نَحْنُ قَوْمٌ مَسْحُورُونَ»[8]؛ اگر درى از آسمان را به روى آنها مى گشوديم تا در آسمان بالا روند حتما مى گفتند ما را چشم بندى كرده اند؛ بلكه ما قومى هستيم كه دچار سحر شده ايم.
همچنين در آيه اى ديگر مى فرمايد: «وَ آيَةٌ لَهُمُ اللَّيْلُ نَسْلَخُ مِنْهُ النَّهارَ فَإِذا هُمْ مُظْلِمُونَ»[9]؛ و نشانه ديگرى براى آنها شب است كه روز را از آن جدا مى كنيم، پس ناگهان مردم در تاريكى فرو مى روند. و نيز «أَ أَنْتُمْ أَشَدُّ خَلْقاً أَمِ السَّماءُ بَناها * رَفَعَ سَمْكَها فَسَوّاها * وَ أَغْطَشَ لَيْلَها وَ أَخْرَجَ ضُحاها»[10]؛ آيا آفرينش شما سخت تر است يا آسمان كه خداوند آن را بنا نهاد. سقف آن را برافراشت و آن را تنظيم ساخت و شب آن را تاريك و روزش را آشكار نمود.
دانشمندان با بررسى اين پديده حيرت انگيز درصدد برآمدند تا علت تاريكى كيهان و روشنايى در نيمكره رو به خورشيد زمين با ضخامتى معادل دويست كيلومتر را دريابند. آنها متوجه شدند كه اكثر قريب به اتفاق پرتوهاى خورشيدى قابل رؤيت نيستند؛ آن بخش از پرتوها كه مرئى هستند تنها پس از چندين بار انعكاس و پراكندگى در تعدادى از اجسام مانند مولكولهاى عناصر و تركيبات تشكيل دهنده لايه پايينى اتمسفر گازى زمين با گرد و غبار، قطرات ريز آب و بخار موجود در آن ديده مى شوند.
چگالى اتمسفر گازى زمين همراه با ارتفاع، آنقدر كم مى شود كه به سختى قابل ادراك است؛ همچنانكه محتواى آن مانند گرد و غبار و رطوبت هم به همين وضعيت دچار مى شوند. بنابراين كار پراكنده كردن و منعكس نمودن نور، تنها در دويست كيلومتر پايينى اتمسفر گازى رخ مى دهد و تنها در همين قسمت قابل رؤيت است؛
اما در ساير اجزاى كيهان، تاريكى مطلق حكمفرما بوده و خورشيد به صورت قرصى آبى و ستارگان به شكل نقاط آبى كم رنگ در درياى گسترده تاريكى كيهانى ديده مى شوند. كاهش فشار اتمسفر گازى زمين از حدود يك كيلوگرم بر سانتى متر مربع در سطح دريا به كمتر از يك ميليونيم اين فشار در بخش هاى بالايى اتمسفر گازى زمين اين موضوع را تاييد مى كند.
در چنين فشار اندكى ـ كه به سختى قابل ادراك است ـ مولكول هاى مواد تشكيل دهنده اتمسفر به اتم ها و يون هاى خود تجزيه مى شوند؛ اين امر تحت تاثير پرتوهاى كيهانى ناشى از خورشيد و ساير ستارگان رخ مى دهد، ضمن آنكه افزايش گازهاى سبك مانند هليم و كاهش گازهاى نسبتا سنگين تر مانند اكسيژن و نيتروژن به كم شدن فشار كمك مى كند.
علاوه بر موارد فوق، افزايش شديد دما تا بيش از 2000 درجه در لايه ترموسفر و لايه خارجى اتمسفر نيز به رقيق شدن هوا كمك مى كند؛ بنابراين بخش مرئى پرتوهاى خورشيدى تقريبا جايى براى انعكاس يا پراكنده شدن نمى يابند و به همين علت تنها در دويست كيلومتر پايينى اتمسفر گازى زمين ديده مى شوند؛ زيرا در اين قسمت، اجسام ريز براى انعكاس و پراكندگى نور به وفور يافت مى شود.
بر اين اساس نورسفيد و زيباى روز آشكار مى شود و با تدبير دقيق الهى به آسمان، خورشيد، ابر، آب، دريا و … و همه اجسام، رنگى خاص مى بخشد؛ اين رنگ خاص ناشى از تجزيه نور سفيد به طيفهاى هفت گانه، جذب برخى از آنها و انعكاس برخى ديگر است. اين بدان معناست كه روز، خورشيد را آشكار مى كند و نه بالعكس.
اگر لايه روز «دويست كيلومتر پايينى اتمسفر گازى متصل به نيمكره رو به خورشيد زمين» و تراكم گازها، رطوبت و گرد و غبار در آن نبود هيچگاه خورشيد براى ما روشن و آشكار نمى شد. اين يك حقيقت علمى است كه در عصر فضانوردى نوين كشف شده است. قرآن كريم به همين خاطر روز را «مُبصِر: نماياننده» توصيف كرده و مى فرمايد «ألَم يَرَوا أنّا جَعَلنا اللَّيلَ لِيَسكُنوا فيهِ وَ النَّهارَ مُبصِرا إنَّ فِى ذلِكَ لاَياتٍ لِقَومٍ يُؤمِنونَ»[11]؛
آيا نديده ايد كه ما شب را براى آرامش و روز را نماياننده قرار داده ايم؛ همانا در اين امر آياتى است براى مردمى كه اهل ايمانند. قرآن كريم صبح را هم روشن كننده توصيف مى كند و مى فرمايد: «وَ اللَّيلِ إذا أدبَرَ * وَ الصُّبحِ إذا أسفَرَ»[12]؛ سوگند به شب آنگاه كه روى برمى گرداند و سوگند به صبح آنگاه كه چهره بگشايد. روز هم در قرآن كريم روشن كننده توصيف شده است «وَ اللَّيْلِ إِذا يَغْشى * وَ النَّهارِ إِذا تَجَلّى»[13]؛ سوگند به شب آنگاه كه بپوشاند و سوگند به روز آنگاه كه روشن شود.
اشعه خورشيد :
هسته هاى هر چهار اتم هيدروژن با هم تركيب شده و يك هسته هليوم را توليد مى كنند و به اين ترتيب توليد انرژى در خورشيد انجام مى گيرد. جرم اتم هيدروژن برابر با 0078/1 واحد اتمى است؛ بنابراين جرم مجموع هر چهار اتم هيدروژن برابر است با 0312/4 واحد اتمى «0312/4 = 0078/1 × 4» اما جرم يك اتم هليم برابر است با 003/4 واحد اتمى. با اين توصيف تفاوت ميان جرم چهار اتم هيدروژن با جرم اتم ناشى از اين نوع تركيب «يعنى اتم هليم» 00282/0 واحد اتمى مى باشد. اين درصد باقيمانده از ماده به صورت انرژى آزاد مى شود؛ ضمن آنكه اين موضوع بيانگر قانون تساوى ماده و انرژى نيز هست.
اين انرژى در مقادير متوالى كه فوتون ناميده مى شود به صورت امواج الكترومغناطيسى فرستاده مى شود. تفاوت اين امواج تنها در طول موج و ميانگين فركانس آن است كه طيف هاى امواج الكترومغناطيسى ناميده مى شود. طيف الكترومغناطيسى به مجموعه اى به هم پيوسته از امواج تشكيل يافته از فوتون ها اطلاق مى شود كه تنها در سرعت فركانس و طول موج با هم متفاوت هستند. امواج طيف الكترومغناطيسى از لحاظ طول با هم متفاوتند؛ كوتاهترين اين امواج اشعه گاماست كه يك ميليون ميليونيم متر طول دارد و طولانى ترين اين امواج كه امواج بى سيم راديو است چند كيلومتر طول دارد. بين اين دو مقدار، چند موج وجود دارد كه از كوتاه به بلند عبارتند از: اشعه ايكس، اشعه ماوراء بنفش، اشعه مرئى و اشعه مادون قرمز.
طول موج اشعه مرئى بين 4/0 و 7/0 ميكرون[14] است. چشم انسان از ميان طيف هاى نور مرئى اين طيف ها را تشخيص مى دهد: قرمز، نارنجى، زرد، آبى، نيلى و بنفش. طيف نور در حقيقت عبارت از تعدادى بى نهايت از رنگ هايى است كه به آرامى تغيير مى كند، هر چند چشم انسان تنها همين هفت رنگ را تشخيص مى دهد.
طيف قرمز، بلندترين و كم فركانس ترين موج نور مرئى و طيف بنفش كوتاه ترين و پر فركانس ترين موج نور مرئى به شمار مى رود. فاصله بين دو نقطه اوج كنار هم در يك موج، طول موج خوانده مى شود و تعداد بالا رفتن و پايين آمدن موج در يك ثانيه، فركانس موج خوانده مى شود. حاصل ضرب اين دو رقم ثابت بوده و برابر با سرعت نور است «حدود 300/000 كيلومتر در ثانيه». همه امواج طيف الكترومغناطيسى ويژگى هاى نور مرئى را دارا هستند اما ديده نمى شوند. به عنوان مثال اين امواج قابل انعكاس بوده، مى شكنند و در خلأ حركت مى كنند؛ به عكس امواج صوتى كه در خلأ حركت نمى كنند.
پرتوهاى خورشيدى، همه امواج طيف الكترومغناطيسى چه پرتوهاى كوتاه گاما و چه پرتوهاى طولانى راديويى را در بر دارد. اكثر اين پرتوها براى چشم انسان قابل رويت نبوده و به شدت در هم تنيده شده اند. به همين دليل نور سفيد تنها زمانى قابل رؤيت است كه اشعه خورشيد چندين بار به تعداد زياد برروى ميليون ها جسم ريز جامد و گاز موجود در لايه پايينى اتمسفر گازى زمين مانند گرد و غبار، بخار آب، قطرات آب و مولكولهاى گازى مختلفى مانند نيتروژن، اكسيژن و دى اكسيد كربن منعكس و پراكنده گردد؛ بنابراين براى آنكه چشم انسان نور را ببيند چاره اى جز انعكاس و پراكندگى آن نيست.
در اينجا يكى از جنبه هاى علمى سوگند قرآنى «وَ النَّهارِ إِذا جَلاّها» روشن مى شود؛ زيرا آنچه خورشيد را براى چشم انسان آشكار مى كند، كثرت نور صادره از آن به سمت زمين و پراكنده شدن اين نور بر اجسام ريز جامد، مايع و گاز موجود در پايين ترين قسمت اتمسفر گازى زمين مى باشد (تقريبا تا ارتفاع دويست كيلومترى از سطح دريا). بقيه فاصله ميان ما و خورشيد (كه بطور ميانگين صدو پنجاه ميليون كيلومتر برآورد مى شود) و حتى ما بقى اجزاى قابل درك كيهان توسط چشم، در تاريكى مطلق فرو رفته است؛ به گونه اى كه چشم ما خورشيد را در خارج از لايه روشنى روز به صورت قرصى آبى در صفحه اى سياه مى بيند.
اين لايه نازك از روشنى روز همراه با چرخش زمين به دور محور خود در مقابل خورشيد حركت مى كند؛ هنگام داخل شدن نور خورشيد به لايه پايينى اتمسفر گازى زمين، اين نور تحت انعكاس و پراكنده شدن قرار گرفته و به ابر، خورشيد، آسمان و دريا رنگ خاص خود را مى بخشد؛ بدين معنا كه اين روز است كه باعث آشكار شدن خورشيد براى بينندگان آن در زمين مى شود، نه آنكه خورشيد باعث روشن شدن روز شود؛ باورى كه تا نيمه دهه شصت قرن بيستم يعنى پيش از آغاز سفرهاى فضايى بر ذهن بشريت سايه افكنده بود.
بنابراين همين يك آيه كافى است تا حجتى براى مردم عصر ما ـ عصر علوم و فنون ـ باشد كه قرآن كريم نمى تواند ساخته و پرداخته بشر باشد؛ بلكه كلام آفريننده اى است كه آن را با علم خود بر خاتم پيامبران نازل و با قدرت خود آن را چهارده قرن با همان زبان وحى «زبان عربى» حفظ كرده است.
اين كتاب تا روز قيامت، زيبايى اسلوب و آيات، مشخص بودن حروف و كلمات، عظمت دعوت و وضوح درخشش پروردگار در ميان كلماتش را حفظ خواهد كرد؛ همچنانكه ويژگى هايى چون: درستى كلام آفريدگار درباره خلق، كمال دين اسلام و دقت آن در ذكر زندگى گذشتگان، تحقق دقيق پيش بينى هاى موجود در آن، تاثير عظيم آن بر جان و دل شنوندگان و زيبايى سخن گفتن آن با خردمندان، همه و همه تا روز قيامت در اين كتاب عظيم خواهد ماند.
تمامى اين ويژگى ها در زمانى نمود يافت كه انسان از دانش هاى كيهانى هيچ نمى دانست و قرآن در محيطى نازل شد كه تهى از علم و دانش بود. جهان تا قرن ها نمى دانست كه روز، خورشيد را براى ما آشكار مى كند تا اينكه سفرهاى فضايى آغاز شد و تعداد محدودى از دانشمندان، حقيقت ماده، تساوى آن با انرژى، ساختار تركيب ها از مولكولهاى ماده، ساختار مولكول ها از اتم ها و ساختار اتم ها از هسته مركزى را متوجه شدند و به اين درك رسيدند كه هسته مركزى اتم، بيشترين جرم اتم را در بر دارد و پروتونهاى داراى بار مثبت و نوترونهاى داراى بار خنثى در آن قرار دارند و پيرامون تعداد برابرى از الكترونهاى داراى بار منفى وجود دارند.
دانشمندان متوجه شدند كه هر كدام از اين ذرات ريز از واحدهاى ساختارى كوچك ترى به نام واحدهاى اوليه ماده تشكيل شده اند؛ اين واحدها پى در پى كشف شد تا اينكه ذرات ريزترى با بار كسرى كشف گرديد. يكى از اين ذرات ريز كوارك خوانده مى شود؛ كوارك ها در نيمه دهه شصت قرن بيستم كشف شدند، سپس در سال 1984 نظريه «the superstrings theory» مطرح شد. بر اساس اين نظريه واحدهاى اوليه ماده از تارهاى فوق العاده كوچك و دقيقى تشكيل شده كه به سرعت به جنبش در مى آيد. اين نظريه به منظور يكى كردن نيروهاى سه گانه اتم، يعنى نيروى الكترومغناطيسى و نيروى قوى و ضعيف هسته مطرح شد. دانشمندان اميدوارند كه نيروى جاذبه را هم به اين نيرو اضافه كرده و آنها را به يك نيرو تبديل كنند؛ امرى كه بيانگر وحدت آفريدگاربزرگ است .
نظريه تارهاى فوق العاده كوچك كه واحدهاى اوليه ماده را تشكيل شده از تارهاى فوق العاده كم حجم و بسيار دقيق در حركت و جنبش مى داند، اين اجسام ريز را به شكل حلقه هايى از تارهاى بسيار ريز به تصوير مى كشد. بر اساس اين نظريه لرزشهاى مختلف و صدادار اين تارهاست كه ويژگى ها و مشخصات واحد اوليه ماده را از حيث جرم و بار مشخص مى كند.
اين نظريه بر آن است كه ماده و انرژى با هم برابرند و اين امر وحدانيت و يكتايى آفريدگار بزرگ را تاييد مى نمايد؛ همچنين اين نظريه بر تغيير ماده به انرژى در درون خورشيد و آزاد شدن اين انرژى به شكل طيفهاى امواج الكترومغناطيسى تو در تو، مهر تاييد مى زند. اين امواج الكترومغناطيسى در لايه پايينى اتمسفرگازى زمين تجزيه شده و نور سفيد مرئى را توليد، روز را روشن و خورشيد را براى ما نمايان مى كنند.
پس پاك است خدايى كه آيه قرآنى «وَ النَّهارِ إِذا جَلاّها» را نازل نمود تا تاكيدى باشد بر اين نكته كه روز، نيمكره رو به خورشيد زمين را با ضخامت حداكثر 200 كيلومتراز سطح دريا مى پوشاند. در اين ضخامت كه سرشار از گرد و غبار، رطوبت و تراكم گازهاست، روز امواج مرئى پرتوهاى خورشيدى را منعكس و پراكنده مى كند تا نور سفيد و سرورانگيز خورشيد را براى ما نمايان سازد.
كشف اين حقيقت، هزاران دانشمند در طول ده ها قرن را به خود مشغول كرد تا آنكه معدود دانشمندانى توانستند به اين مهم نائل آيند. ذكر اين موضوع در كتابى كه 1400 سال قبل ـ آن هم با اين همه وضوح ـ نازل شده است بر اين موضوع دلالت مى كند كه قرآن كريم كلام آفريدگارى است كه خاتم پيامبران را به تعليم و تربيت انسان ها فرستاد.
[7]. سوره شمس: آيات 4ـ1.
[8]. سوره حجر: آيات 15ـ14.
[9]. سوره يس: آيه 37.
[10]. سوره نازعات: آيات 29ـ27.
[11]. سوره نمل: آيه 86.
[12]. سوره مدثر: آيات 34ـ33.
[13]. سوره ليل: آيات 2ـ1.
[14]. ميكرون، يك ميليونيم متر است.
منبع: سایت هدانا برگرفته از اعجاز علمى قرآن كريم ـ مقالاتى از: دكتر زغلول نجار ـ دكتر نظمى خليل ابوعطا – دكتر منصور العبادى و هارون يحيى
ترجمه: على عباسى و آيت اله خزائى، کارشناس زمین شناسی : عزت الله محمدپور، کارشناس زیست شناسی : محسن رسولی.
اعجاز قرآن درباره روز روشن كننده خورشيد اعجاز قرآن درباره روز روشن كننده خورشيد اعجاز قرآن درباره روز روشن كننده خورشيد اعجاز قرآن درباره روز روشن كننده خورشيد اعجاز قرآن درباره روز روشن كننده خورشيد اعجاز قرآن درباره روز روشن كننده خورشيد اعجاز قرآن درباره روز روشن كننده خورشيد اعجاز قرآن درباره روز روشن كننده خورشيد اعجاز قرآن درباره روز روشن كننده خورشيد اعجاز قرآن درباره روز روشن كننده خورشيد
