از كجا بفهميم كه مصيبت وارده به اشخاص ناشى از اعمالشان است يا اينكه امتحان الهى است؟

از كجا بفهميم كه مصيبت وارده به اشخاص ناشى از اعمالشان است يا اينكه امتحان الهى است؟

در پاسخ به سوال شما كمى درباره فلسفه سختى ها در زندگى با شما صحبت مى كنيم. اميد است پاسخ سوال خود را از مجموعه مطالبى كه براى شما درج شده است، دريافت نماييد.

1- سختيها (شرور) لازمه جهان مادى وطبيعى است

لازمه عالم ماده علاوه بر محدوديت وجودى، تزاحم وتضاد است. ممكن نيست كه عالم ماده بى تزاحم وتضاد آفريده شود. وجود آتش در مجموع خير است ومى تواندبراى زندگى آدميان مفيد باشد اما گاه زيان نيز مى رساند ودرد ورنج نيز مى آفريندونمى شود كه آتش باشد ونسوزاند.

اگر خواهان زندگى دنيوى هستيم ومى خواهيم از نعمتها ولذايذ دنيوى بهرمند باشيم، بلكه آنراسكوى پرش خود به بهشت برين وكوى نيكبختى قرار دهيم، مى بايست در اين دنيا متحمل وپذيرنده لوازم آن نيز باشيم.

2- شر ناشى از جزئى نگرى است.

عامل اصلى شبهات و ابهامات اين است كه از ديدگاه محدود و زمينى به نظام هستى بنگريمبراى كودكى كه در باغى مشغول بازى است گل زيبا و لطيف است ولى خار و تنه درخت ناپسند و لكن از ديدگاه يك انسان حكيم خار و گل و تنه و ساقه و ريشه مكمل يكديگرند و اگر ساقه و سختى آن نباشد لطافت غنچه‏ها و طراوت شكوفه‏هاى درخت ميسر نيست.

3- شر ناشى از آزادى انسان است

خداوند به انسان، نعمت آزادى واختيار ارزانى داشته تا مراحل كمال وسعادت رابا اختيار طى كند. برخى آدميان، با اختيار خود، اعمال شرورانه اى انجام مى دهندكه لازمه اين اعمال، رنج وعذاب ديگران است. بنابر اين شر در جهان از شرارت انسان حاصل مى شود وشرارت انسان نيز ناشى از آزادى واختيار او است.

4- مشكلا ت وسختيها سازنده هستند

نكته ديگر اينكه فكرمى كنيم كه: «آدمى در اين جهان بايستى آسوده و راحت باشد»، وقتى اين چنين نيست پس زندگى مفهومى ندارد.

ولى اگر قدرى عميق‏تر به حيات انسان بنگريم، خواهيم ديد كه گاه رشد و سازندگى و تكامل مادى و معنوى انسان در زمينه سختى‏ها و رنج‏ها شكل گرفته و مى‏گيرد.

برداشتن رنج و مشكلات از زندگى بشر، مساوى با ركود و سكون او است و وجود مشكل، زمينه‏ساز رشد و پيشرفت بشر است

5- سختيها جنبه تنبه وبيدارى دارند

سختى و گرفتارى هم تربيت كننده فرد و هم بيدار كننده ملت‏ها است. سختى، بيدار سازنده و هوشيار كننده انسان‏هاى خفته و تحريك كننده عزم‏ها و اراده‏ها است. شدائد همچون صيقلى كه به آهن و فولاد مى‏دهند. هر چه بيش‏تر با روان آدمى تماس گيرد او را مصمم‏تر و فعال‏تر و برنده‏تر مى‏كند زيرا خاصيت حيات اين است كه در برابر سختى مقاومت كند و به طور خودآگاه و يا ناخودآگاه آماده مقابله با آن گردد. سختى جان و روان آدمى را عوض مى‏كند. اكسير حيات دو چيز است: عشق و بلا. اين دو نبوغ مى‏آفرينند و از مواد افسرده و بى‏فروغ گوهرهايى تابناك و درخشان به وجود مى‏آورند»

5 قرآن مى فرمايد: «هيچ پيامبرى را به نقطه اى نفرستاديم مگر اين كه مردم آنجا را با سختى مواجه ساختيم تا تضرع كنند» (8) و فرمود: «و براستى قوم فرعون را به خشكسالى و كمى ميوه دچار آورد» نموديم تا متذكر شوند»

6- گرفتاريها نوعى آزمايش وامتحان الهى است

مصيبت‏ها و گرفتارى‏ها در زندگى انسان نوعى امتحان و آزمايش الهى است طبق آيات قرآن و روايات اهل‏بيت (ع) هيچ انسانى در دنيا خالى از آزمايش الهى نيست». آرى تا آزمايش نباشد و انسان در مقابل سختى‏ها قرار نگيرد ارزش مقاومت و تلاش او معلوم نمى‏گردد و مؤمن از غير مؤمن تمييز داده نمى‏شود. اولياء الهى از همه انسان‏هاى ديگر بيشتر با بلاها و گرفتارى‏ها دست و پنجه نرم كرده‏اند و هيچ يك از ما به اندازه آنها سختى نكشيده‏ايم در حالى كه آنها محبوب‏ترين خلق خداوند هستند پس اين‏گونه سختى‏ها و امتحان‏ها لطف خداوند كريم است.

7- بسيارى از مصائب وبلاها كفاره گناهان هستند.

قرآن كريم فرمود: «اگر اهل آبادى ها ايمان بياورند و تقوا پيشه كنند درهاى رحمت را از آسمان و زمين به روى آنها مى گشاييم، ولى آنها [آيات ما را] تكذيب كردند و ما هم آنها را به مجازات اعمال خودشان گرفتار ساختيم» (10).

و فرمود: «فساد در خشكى و دريا به خاطر اعمال مردم آشكار شد تا خداوند نتيجه برخى از اعمال آنها را به خود آنها بچشاند، شايد برگردند» (11) 8 ج‏آفات 8- بلاو بالا رفتن درجه معنوى

گاهى بلاها و حوادث تلخ زندگى براى دست يافتن به مقامات و درجات برتر و عالى است. گرفتارى ها و رنج و بلاى انبياء، ائمه (ع)، اولياء و پاكان از اين طريق قابل توجيه است و جمله معروف «البلاء للولاء بلا براى دوستى و [دوستان‏] است»، در اين وادى قابل فهم و درك است. رنج هاى فراوان و بى شمار حضرت ابراهيم (ع) (14) و حضرت موسى (ع) (15)، يوسف صديق و حضرت خاتم (ص) كه فرمود: «هيچ پيامبرى همچون من آزار نديد». با اين ديد قابل تفسير و تبيين است و امام صادق (ع) فرمود: «براستى براى بنده [مؤمن‏] در پيشگاه الهى مقام و منزلتى است كه بدان دست نمى يابد مگر با يكى از دو خصلت: يا از بين رفتن مال او و يا گرفتارى در جسم او (بر اثر سيل و زلزله و…)» (16)، به همين جهت مؤمنان بيشتر گرفتارند.

و همين طور فرمود: «براستى شديدترين مردم از جهت بلا [و گرفتارى‏] پيامبران اند سپس كسانى كه از [نظر رتبه‏] بعد از آنها قرار دارند، پس هر اندازه به انبياء شبيه تر باشند بلاهاى آنها نيز شبيه تر است» (18).

9- بعضى ازگرفتاريها لطف وعنايت الهى هستند

شخص گرفتار بايد توجه داشته باشد كه بلاها غالباً از الطاف خاص الهى است و خداوند براى اين كه عنايت و توجه خاصى به او داشته كه او را مبتلا فرموده است. رسول خدا (ص) فرمود: بلاى بزرگ به اجر بزرگ پاداش داده مى‏شود، و هر گاه خدا بنده‏اى را دوست بدارد، او را به بلاى بزرگ گرفتار مى‏سازد، پس هركه به بلا راضى شود خدا از او راضى است. و هر كه به بلا راضى نشود خدا از او راضى نمى‏شود.

نكته ديگر اين كه امتحانو نتبجه عمل دو چيز مقابل و بديل هم نيستند. يك چيز مى تواند از جهتى امتحان باشد و از جهتى دبگر نتيجه كردار.

پرسمان