از امربه معروف و نهى از منكر كردن واهمه دارم چه كنم؟

مسأله امر به معروف و نهى از منكر، از وظايف مهم دينى هر مسلمان است.

البته برخى از مراتب امربه معروف از وظايف نظام اسلامى است و از همين رو رهبر معظم انقلاب مراتب دوم و سوم را كه نوعا منجر به برخورد عملى مى شود به عهده نيروهاى انتظامى و قضايى نهاده اند، ليكن مرتبه اول آن- كه جنبه ارشادى و راهنمايى دارد- به دوش همگان است. درعين حال در اين رابطه بايد چند نكته را درنظر داشت:

1- جوانان عزيز بايد به دقت احكام شرعى مربوط به امربه معروف و نهى از منكر، موارد معروف و منكر يا شرايط وجوب مراتب آن و كيفيت اجراى نيكوى آن را دقيقا فراگيرند.

2- آمر به معروف و ناهى از منكر، خود را به زيور اخلاق والتزام عملى بيارايد و حتى الامكان از شيوه هاى رفتارى آموزنده و خلاق استفاده كند.

3- بهتراست امربه معروف و نهى از منكر، به طور متشكل و گروهى همراه با آموزش هاى لازم انجام گيرد.

4- عدم تأثير آنى و فورى، نبايد ما را از انجام وظايف خود بازدارد.

5- حتى الامكان بايد كوشيد تا فرهنگ و پذيرش عمومى نسبت به امر به معروف و نهى از منكر را بالا برد. انسان ها در برخورد با حق، چند گونه اند:

گونه اول- انسان هاى حق گرا. چنين افرادى در صورتى كه اشتباه خود را دريابند، نه تنها ناراحت نمى شوند، بلكه بسيار خرسند و شادمان مى شوند.

گونه دوم- انسان هاى بى تفاوت در مقابل حقيقت. چنين افرادى از اينكه كسى روى اشتباهاتشان انگشت بگذارد، استقبال نمى كنند.

گونه سوم- انسان هاى حق ستيز. اين گونه افراد مسلما در برابر حرف حق، واكنش منفى نشان مى دهند. البته اين گروه اندكند و غالب افراد جزو گروه اول و دوم هستند.

در اينجا يك نكته اساسى وجود دارد و آن نحوه امر به معروف و نهى از منكر است. مسلما اگر آمر به معروف، با درك درستى از طرف مقابل و ويژگى هاى روحى، اخلاقى و تربيتى او، شيوه اى كارساز و جذاب در امر به معروف برگزيند، عكس العمل مثبت طرف مقابل، بسيار بالا خواهد بود. در امر و نهى شرايط ويژه اى حاكم است كه بايد رعايت گردد و چقدر به جا است كه در اين زمينه به تحريرالوسيله يا ترجمه آن از حضرت امام (ره) مراجعه فرماييد ولى در عين حال به برخى از شرايط اشاره مى كنيم:

1- نسبت به حرمت موضوعى كه در نظر داريد يقين داشته باشيد.

2- تذكر و يادآورى شما بايد به تدريج و با مقدمات باشد.

3- حتى الامكان از صراحت اجتناب نموده و با كنايه واشاره گوشزد كنيد.

4- گاهى مطلب را به صورت سؤال درآورده و در لباس شاگردى به تنبه ايشان بپردازيد.

5- خودتان در پيرامون موضوع مايه مطالعاتى داشته باشيد كه به مناسبت بتوانيد از بازده شوم آن گناه سخن بگوييد.

6- از تندى و خشونت به شدت پرهيز كنيد و با حفظ احترام ملايمت را شعار خود سازيد.

7- اگر زمينه ى مساعدى مى بينيد پيشنهاد كنيد موضوع را به صورت سؤال درآورده و در همين نامه ها از فتواى مرجع و عواقب سوء چنين حرامى بپرسيد و پاسخ را به ايشان ارائه دهيد.

8- اگر اهل مطالعه هستند كتابى مربوط به حرمت آن موضوع و آثار شوم گناه را در دسترس ايشان قرار دهيد.

9- مطمئن باشيد كه يادآورى و تذكر بى تأثير نخواهد بود. «فذكر فان الذكرى تنفع المؤمنين»، (ذاريات، آيه 55). ازاين رو تا آنجا كه احتمال تأثير مى دهيد از وظيفه خود دست نكشيد و مأيوس نباشيد.

10- و در نهايت اگر به فرض نتيجه نگرفتيد، شما وظيفه خويش را به انجام رسانده ايد كه «و ما على الرسول الا البلاغ المبين پيامبر وظيفه اى جز ابلاغ آشكار ندارد»، (نور، آيه 54).

شرايط شرعى امر به معروف و نهى از منكر به طور خلاصه اين است:

الف. كسى كه امر يا نهى مى كند خودش عالم به معروف و منكر باشد يعنى بداند چيزى كه طرف مقابل ترك كرده شرعا واجب است انجام دهد مانند نماز و همين طور چيزى كه فرضا انجام مى دهد شرعا حرام است مانند قمار.

ب. شخص گناهكار اصرار بر گناه خود داشته باشد يا احتمال بدهد كه قصد دارد كار خود را تكرار كند.

ج. احتمال تأثير بدهد.

د. ضرر مهم جانى يا مالى براى امر كننده يا نهى كننده در كار نباشد.

براى آگاهى بيشتر مطالعه كنيد:

– حكايت هاى امر به معروف و نهى از منكر «مؤسسه فرهنگى قدر ولايت»

– امر به معروف و نهى از منكر، آيت الله نورى همدانى، ترجمه محمدى اشتهاردى

پرسمان