احکام قیام نماز

قیام (ایستادن)

[مسأله 958 قیام در موقع گفتن تکبیره الاحرام]

مسأله 958 قیام در موقع گفتن تکبیره الاحرام (1) و قیام پیش از رکوع که آن را قیام متصل به رکوع می گویند رکن است، ولی قیام در موقع خواندن حمد و سوره و قیام بعد از رکوع رکن نیست (2) و اگر کسی آن را از روی فراموشی ترک کند، نمازش صحیح است.

(1) (بهجت:) بنا بر ظاهر..

(2) (مکارم:) واجب است امّا رکن نیست. [پایان مسأله] (زنجانی:) مسأله قیام پیش از رکوع، که آن را قیام متصل به رکوع می گویند، رکن است،

و مراد از آن، از حالت ایستاده به رکوع رفتن است و لازم نیست پس از اتمام قرائت، مقداری صبر کند و سپس به رکوع برود.

[ واجب است پیش از گفتن تکبیر و بعد از آن مقداری بایستد]

مسأله 959 واجب است پیش از گفتن تکبیر و بعد از آن مقداری بایستد تا یقین کند که در حال ایستادن تکبیر گفته است.

این مسأله، در رساله آیات عظام: مکارم و بهجت نیست

(زنجانی:) مسأله قیام در موقع تکبیره الاحرام مانند خود تکبیره الاحرام واجب است و ظاهراً رکن نیست و قیام در موقع خواندن حمد و سوره و قیام بعد از رکوع واجب است ولی بی تردید رکن نیست و اگر کسی آن را از روی فراموشی ترک کند نمازش صحیح است.

[ اگر رکوع را فراموش کند]

مسأله 960 اگر رکوع را فراموش کند و بعد از حمد و سوره بنشیند (1) و یادش بیاید که رکوع نکرده، باید بایستد و به رکوع رود و اگر بدون این که بایستد، به حال خمیدگی به رکوع برگردد (2)، چون قیام متّصل به رکوع را به جا نیاورده (3)، نماز او باطل است.

(1) (فاضل:) بعد از حمد و سوره به نیت سجده خم شود..

(2) (زنجانی:) کفایت نمی کند، بلکه باید بایستد و دوباره رکوع کند و اگر این کار را نکند نمازش باطل است. (3) (سیستانی:) کفایت نمی کند.

[موقعی که ایستاده است]

مسأله 961 موقعی که ایستاده است (1) باید بدن را حرکت ندهد (2) و به طرفی خم نشود و به جایی تکیه نکند ولی اگر از روی ناچاری باشد، یا در حال خم شدن برای رکوع پاها را حرکت دهد اشکال ندارد.

(1) (صافی:) موقعی که برای تکبیره الاحرام یا قرائت ایستاده است..

(2) (بهجت:) عمداً حرکت ندهد..

(خوئی، زنجانی:) مسأله موقعی که برای تکبیره الاحرام یا قرائت ایستاده است، باید بدن را حرکت ندهد و به طرفی خم نشود، و بنا بر احتیاط در حال اختیار به جایی تکیه نکند ولی اگر از روی ناچاری باشد اشکالی ندارد.

(سیستانی:) باید راه نرود و به طرفی خم نشود و بنا بر احتیاط لازم بدن را حرکت ندهد و در حال اختیار به جایی تکیه نکند..

(تبریزی:) بنا بر احتیاط به جایی تکیه نکند..

(مکارم:) مسأله در موقع قیام نباید بدن و پاها را حرکت دهد و به طرفی خم شود یا به جایی تکیه کند، ولی اگر از روی ناچاری باشد، مانعی ندارد.

[مسأله 962 اگر موقعی که ایستاده]

مسأله 962 اگر موقعی که ایستاده، از روی فراموشی بدن را حرکت دهد (1)، یا به طرفی خم شود، یا به جایی تکیه کند، اشکال ندارد (2) ولی در قیام ِ موقع ِ گفتن تکبیره الاحرام و قیام ِ متصل به رکوع اگر از روی فراموشی هم باشد، بنا بر احتیاط واجب (3)، باید نماز را تمام کند و دوباره بخواند (4).

(1) (سیستانی:) از روی فراموشی قدری راه برود..

(2) (خوئی، تبریزی، سیستانی، زنجانی:) بقیه مسأله ذکر نشده.

(3) [عبارت «بنا بر احتیاط واجب» در رساله آیت اللّه اراکی نیست]

(4) (صافی:) بنا بر احتیاط مستحب نماز را تمام کند و دوباره بخواند.

(فاضل:) بنا بر احتیاط واجب باید نماز را دوباره بخواند.

(مکارم:) مسأله هر گاه در حال قیام برای حمد و سوره از روی فراموشی بدن و پاها را حرکت دهد یا به طرفی خم شود نماز باطل نیست امّا اگر در موقع تکبیره الاحرام و قیام متّصل به رکوع باشد، بنا بر احتیاط واجب باید نماز را تمام کند و اعاده نماید.

[ باید در موقع ایستادن، هر دو پا روی زمین باشد]

مسأله 963 باید (1) در موقع ایستادن، هر دو پا روی زمین باشد، ولی لازم نیست سنگینی بدن روی هر دو پا باشد و اگر روی یک پا هم باشد اشکال ندارد. (2)

(1) (گلپایگانی، سیستانی، بهجت، صافی، نوری:) احتیاط واجب آن است که..

(خوئی، تبریزی، زنجانی:) احتیاط مستحب آن است که..

(2) (بهجت:) و اگر ایستادن صدق کرد و از روی فراموشی روی یک پا قرار گرفت نمازش باطل نیست، گر چه محل ّ احتیاط است.

(مکارم:) مسأله هر گاه در موقع قیام روی یک پا بایستد نمازش اشکال دارد، ولی لازم نیست سنگینی بدن را به طور مساوی روی هر دو پا قرار دهد.

[ کسی که می تواند درست بایستد]

مسأله 964 کسی که می تواند درست بایستد، اگر پاها را خیلی گشاد بگذارد که به حال ایستادن معمولی نباشد (1) نمازش باطل است. (2)

(1) (خوئی، تبریزی، سیستانی، زنجانی:) که ایستادن بر او صدق نکند..

(گلپایگانی، صافی:) اگر پاها را خیلی باز بگذارد به حدّی که به او ایستاده نگویند..

(فاضل:) که عرفاً قیام بر آن صدق نکند..

(2) (سیستانی:) بلکه بنا بر احتیاط لازم نباید پاها را خیلی گشاد بگذارد هر چند ایستادن صدق کند.

(بهجت:) مسأله کسی که می تواند درست بایستد، لازم است پاها را طوری گشاد نگذارد که به حال ایستادن معمولی نباشد ولی اگر بگویند ایستاده است و یا از روی فراموشی پاها را بیش از متعارف باز کرد، نمازش باطل نمی شود گر چه محل ّ احتیاط است.

(مکارم:) مسأله اگر پاها را بیش از اندازه گشاد بگذارد به طوری که از شکل ایستادن بیرون رود نمازش باطل است مگر این که ناچار باشد.

• توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید/ متن اصلی از رساله امام خمینی و مُحشی حضرات آیات: سیستانی، صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی، شبیری زنجانی، بهجت،فاضل،  اراکی، خویی، گلپایگانی، تبریزی.

---

 

مطابق نظر آيت الله خامنه اي

۳. قیام (ایستاده بودن)
۱. اقسام قیام واجب:
 رکن
الف) قیام هنگام تکبیرة الاحرام.
ب) قیام هنگام رفتن به رکوع (متصل به رکوع).
غیر رکن
الف) قیام هنگام قرائت.
ب) قیام بعد از رکوع.
۱. کسی که قادر است نماز را ایستاده بخواند و عذری ندارد باید از شروع نماز تا رفتن به رکوع، در حال ایستاده باشد، و نیز واجب است پس از رکوع و پیش از رفتن به سجده بایستد. ترک قیام عمداً در این حالات، موجب باطل شدن نماز است.
۲. ایستاده بودن در حال تکبیرة‌الاحرام و نیز پس از اتمام قرائت و پیش از رفتن به رکوع، رکن است یعنی اگر سهواً و از روی فراموشی هم آن را ترک کند نماز باطل می‌شود.
توجه:
 اگر رکوع را فراموش کند و بعد از حمد و سوره بنشیند و در این هنگام یادش بیاید که رکوع نکرده، باید برخیزد و بایستد و از حال ایستاده به رکوع برود، پس اگر بدون برخاستن و ایستادن از همان حال نشسته خود را به حالت خمیدگی رکوع برساند نمازش باطل است.
۲. واجبات قیام: نمازگزار در حال قیام باید بدن را حرکت ندهد و به طرفی به طور آشکار خم نشود و به جایی تکیه نکند، مگر این که از روی ناچاری یا سهو و فراموشی باشد.
توجه:
 موقعی که انسان در نماز بخواهد کمی جلو یا عقب برود یا بدن را کمی به طرف راست و چپ حرکت دهد، باید ذکری را که به خواندن آن مشغول است در حال این حرکت، قطع کند.
۳. بعضی ازمستحبات قیام:
۱. بدن را راست نگهدارد.
۲. شانه‌ها را پایین بیندازد.
۳. دستها را روی رانها بگذارد.
۴. انگشتها را به هم بچسباند.
۵. جای سجده را نگاه کند.
۶. سنگینی بدن را به طور مساوی روی دو پا بیندازد.
۷. با خضوع و خشوع باشد.
۸. پاها را پس و پیش نگذارد.
۴. احکام قیام:
۱. کسی که در حال نماز قادر بر ایستادن نیست، باید نشسته نماز بخواند ولی اگر می‌تواند به چیزی تکیه دهد و بایستد وظیفه‌ی او نماز ایستاده است.
۲. کسی که قادر بر نماز نشسته نیست، باید خوابیده نماز بخواند، و بنابر احتیاط واجب باید اگر می‌تواند به پهلوی راست بخوابد و صورت و بدن او رو به قبله باشد، وگرنه به پهلوی چپ بخوابد، واگر این گونه هم نمی‌تواند، به پشت بخوابد به طوری که کف پاهای او رو به قبله باشد.
۳. کسی که نشسته نماز می‌خواند، اگر بعد از خواندن حمد و سوره بتواند بایستد و رکوع را به جا آورد باید بایستد و از حال ایستاده به رکوع برود.
۴. کسی که که خوابیده نماز می‌خواند اگر بدون حرج و زحمت بتواند دربین نماز بنشیند یا بایستد، باید هر مقداری را که می‌تواند نشسته یا ایستاده بخواند. همچنین کسی که نشسته نماز می‌خواند باید هر مقدار که بدون حرج و زحمت برای او ممکن است ایستاده نماز بخواند.
۵. کسی که می‌تواند ایستاده نماز بخواند اگر بترسد که به واسطه‌ی ایستادن، بیماری یا ضرر دیگری به او برسد، می‌تواند نشسته نماز بخواند، و اگر در نماز نشسته نیز همین ترس باشد می‌تواند خوابیده نماز بخواند
۶. کسی که احتمال می‌دهد در آخر وقت بتواند نماز خود را ایستاده بخواند، بنابر احتیاط (واجب) باید تا آن هنگام صبر کند، ولی اگر در اول وقت به خاطر عذری نماز خود را نشسته خواند و سپس تا آخر وقت عذر او بر طرف نشد نمازی که خوانده صحیح است و اعاده لازم نیست.
۷. اگر در اول وقت، قادر بر نماز ایستاده نبود و یقین داشت که ناتوانی او از نماز ایستاده، تا آخر وقت ادامه خواهد یافت، ولی قبل از آخر وقت توانست ایستاده نماز بخواند باید نماز را به طور ایستاده اعاده کند. رساله آموزشی مقام معظم رهبری.

لینک کوتاه مطلب: http://goo.gl/3rNzFq

*- ضمنا شما می توانید از اینجا مشترک  خبرنامه سایت شوید و جدید ترین مطالب را دریافت کنید.

ويژه نامه احكام نماز

• دعای مستحب قبل از تکبیره الاحرام نماز
• احکام تکبیره الاحرام و نحوه گفتن
• نیت نماز چگونه باید باشد
• واجبات و ارکان نماز چیست
• پخش قرآن و دعا قبل اذان از بلندگو مسجد
• احکام متفرقه اذان و اقامه