احکام اعتکاف آیت الله شبیری زنجانی
آيت الله شبيري زنجاني
اعتکاف
نيّت اعتکاف
زمان نيّت اعتكاف
س1. چه زمانی باید برای اعتکاف نیّت کرد؟ آيا مى توان در اوّل شب نيّت كرد؟
ج: از اوّل شب هم شخص می تواند نیّت کند.
نحوه نیّت اعتکاف
س2. برای اعتکاف چگونه باید نیت کرد؟
ج: همین که برای خدا نیت کند در مسجد بماند کافی است؛ البته اگر قصد کند کمتر از سه روز در مسجد بماند، اعتکافش صحیح نیست.
اعتبار نیّت انجام عبادت در هنگام نیّت اعتکاف
س3. آيا در هنگام نيّت اعتكاف، نيّت انجام عبادت هم لازم است؟
ج: لازم نیست.
تغيير نيّت اعتكاف
س4. آيا در ميان اعتكاف می توانیم نيتمان را براي شخص ديگري تغيير دهيم يا بالعكس؟
ج: خیر، جایز نیست.
اشتباه در نيّت
س5. اگر براى اعتكاف وجوبى، از روى اشتباه نيّت استحبابى كند يا بالعكس، تكليف چيست؟
ج. اگر به نیّت اعتکاف، انجام وظیفه فعلیه را انشاء کرده باشد و اشتباهاً بر اعتکاف استحبابی یا وجوبی تطبیق کرده باشد، صحیح است .
خواب ماندن از نيّت اعتكاف
س6. اوّلِ شب براي اعتكاف به مسجد رفتيم اما شب خوابم برد و تا صبح بيدار نشدم، آيا نيّت اعتکافم صحيح است؟
ج: اگر از شما سوال می کردند برای چه در مسجد مانده اید؟ می دانستید برای چه مانده اید، کافی است. بلکه اگر برای اعتکاف تصميم گرفته باشید و بعداً هیچ متوجه نباشید، بعید نیست این هم کفایت کند.
نيّت روز سوم
س7. آيا در اعتكاف مستحبي بايد روز سوم را قصد وجوب كرد؟
ج: لازم نیست.
نیّت استحباب با وجود قضای اعتکاف
س8. كسى كه قضاى اعتكاف به عهده دارد، اگر نيّت اعتكاف مستحبى كرده باشد، آيا اعتكافش صحيح است؟
ج: بله، صحیح است.
نیّت قضای اعتکاف نذری
س9. آیا کسی در روز سوم اعتکاف واجب (که براساس نذر بوده) عمداً اعتکاف را فاسد کند، باید اعتکاف قضا را با چه نیتی انجام دهد؟ (نیت نذر یا نیت افساد؟) اصلاً در این صورت یک اعتکاف باید قضا کند یا دو اعتکاف؟
ج: به طور کلی، در جایی که اعتکاف واجب شده است (به جهت عهد، قسم یا نذر معین یا روز سوم)، اگر بدون عذر، اعتکاف را فاسد کند باید آن را قضا کند.
در نذر معیّن، اگر بدون عذر اعتکاف را باطل کند، باید کفّاره ابطال نذر را هم – علاوه بر قضای اعتکاف به جهت افساد- بدهد، ولی قضای اعتکاف به جهت نذر، لازم نیست.
در نذر غیر معین، اگر اعتکاف را باطل کند، باید دوباره معتکف شود و به نذرش عمل کند، ولی کفاره ابطال نذر بر وی ثابت نیست، و اگر در روز سوم، اعتکاف را باطل کند، به جهت وجوب اعتکاف، باید اعتکاف را قضا کند.
شرط ضمن نيّت اعتكاف
س10. منظور از شرط ضمن نيّت اعتكاف چیست؟آیا لازم است معتکف این شرط را به زبان آورد؟
ج: معتکف از اوّل مى تواند شرط كند كه در صورت پیش آمدن چیزی که مجوّز خروج از مسجد است، از اعتکاف خارج شود. و باید این شرط را به زبان بیاورد و صرف التزام قلبی کفایت نمی کند.
شرط خروج از مسجد بدون عذر
س11. آیا می توان در آغاز اعتکاف با خود شرط کنیم که هر موقع دلمان خواست از اعتکاف خارج شویم، حتّی بدون عذر و حتّی در روز سوم؟
ج: صحیح نیست.
شرط کردن در اعتکاف نذری
س12. اگر کسی نذر کند که امسال معتکف گردد، آیا قبل از شروع اعتکاف می تواند نیّتش را برگرداند که اگر عارضی پیش آمد از اعتکاف خارج شود؟
ج: اگر نذرش معین بوده نمی تواند چنین شرطی کند، ولی اگر زمان عمل به نذرش موسّع بوده، در هنگام معتکف شدن می تواند چنین شرطی کند، منتها اگر از اعتکاف خارج شود باید قبل از گذشتن زمان امکان عمل به نذر، بار دیگر معتکف شود.
نیّت اعتکاف برای کسی که می داند مضطر به خروج خواهد بود
س13. کسی که قبل از اعتکاف می داند که در ایّام اعتکاف در حدّ یک الی دو ساعت برای امتحان باید از اعتکاف خارج شود، آیا از اوّل می تواند نیّت اعتکاف کند یا خیر؟ آیا چنین اعتکافی صحیح است یا خیر؟
ج: بله، ظاهراً اعتکاف او صحیح است.
اعتکاف در مسجد الحرام با انجام اعمال عمره
س14. شخصي قصد اعتكاف در مسجد الحرام را دارد. آيا مي تواند قبل از اذان صبح، مُحْرِم شود و بقيه ي اعمال را در حال اعتكاف، انجام دهد در حالی که می داند برای انجام سعی باید به مسعی که مسجد نیست برود؟
ج: اگر تأخیر انداختن سعی به بعد از اعتکاف و ماندن در احرام برایش مشقت داشته باشد- به طوری که در نزد عرف خروج از مسجد لازم باشد- اشکال ندارد.
گرفتن روزه قضا در اعتکاف
س15. کسی که روزه ی قضا دارد، اگر به اعتکاف برود باید نیّت روزه قضا کند یا روزه ماه رجب؟
ج: باید نیّت روزه قضا کند.
قضاي اعتكاف ماه مبارك رمضان
س16. آيا قضاي اعتكاف ماه مبارك مشروع است؟ ساير ايام چطور؟
ج: در خصوص ماه رمضان دلیل داریم. ولی دلیل عام برای قضای سایر ایّام سال وجود ندارد.
اعتكاف غير بالغ
س17. آیا اعتکاف غیر بالغ صحیح است؟
ج: اعتکاف ممیّز صحیح است.
اعتکاف فرزند نابالغ با نهی پدر
س18. اگر پدری فرزند نابالغ خود را از رفتن به اعتکاف نهی کند، آیا اعتکاف فرزند با عدم رضایت پدر صحیح است؟
ج: صحیح است مگر پدر به جهت تربیت فرزند او را نهی کرده باشد که در این صورت بنابر احتیاط، اعتکافش صحیح نیست.
وظیفه پدر در مورد محرمات اعتکاف صبیّ
س19. پدری که فرزند نابالغ خود را به اعتکاف می برد و او را نیز معتکف می کند، باید او را از انجام محرمات اعتکاف باز دارد؟
ج: خیر؛ لازم نیست.
نیابت اعتکاف و اهدای ثواب آن
اهداء ثواب اعتكاف
س20. آيا می توانیم ثواب اعتكاف خود را به چند نفر اهداء كنيم؟ آیا مرده و زنده فرقي مي كند يا خير؟
ج: جایز است و فرقی نمی کند.
اعتکاف به نیابت از اموات و احیاء
س21. اعتکاف به نیابت از عدّه ای از اموات و یا تعدادی از زنده ها چه حکمی دارد؟
ج: به نیابت از اموات جایز است- هرچند متعدد باشند- امّا از طرف زنده ها مشروعیتش ثابت نیست.
گرفتن روزه های استیجاری در اعتکاف
س22. آیا روزه های اعتکاف را می توان از طرف شخص زنده یا کسی که از دنیا رفته به نحو استیجاری انجام داد ؟
ج: روزه استیجاری به نیابت از احیاء صحیح نیست، امّا به نیابت از اموات مانعی ندارد.
اجیر شدن برای اعتکاف
س23. آيا می توان اعتکاف استیجاری انجام داد؟ و اگر صحيح است روزه اعتكاف را به نيت چه كسى بگيرد؟
ج: اجير شدن براى انجام اعتکاف به نیابت از اموات اشكالى ندارد و می تواند برای بجا آوردن روزه به نیابت ازدیگران نیز اجیر شود، ولی اگر روزه قضای ماه رمضان- و به احتیاط واجب روزه واجب دیگر- به عهده دارد نمی تواند تبرعاً از طرف میّت روزه بجا آورد.
زمان اعتکاف
بهترين زمان اعتكاف
س24. بهترين زمان براي اعتكاف چه زماني است؟
ج: انجام دادن اعتکاف در هر زمانی که روزه در آن صحیح است، صحیح می باشد و دليلي بر افضليت ماه رمضان بر دیگر ماه ها نداريم و افضليت دهه آخر ماه رمضان برای کسی است که دهه اول و دوم را معتکف بوده است،(يعني اگر كسي بخواهد به رسول الله «صَلَّي اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ» اقتدا نماید، چنین کند)
اعتكاف بيش از سه روز
س25. اگرچهار روز اعتكاف نذر كنيم، آيا روز سوم می توانیم تمام كنيم و بعدا يك روز يا در ضمن سه روز يك روز را اضافه كنيم؟
ج: اگر در نیّتتان این بوده که یک روز را بتوانید به صورت منفصل بیاورید، صحیح است، ولی باید دو روز دیگر هم به این یک روز اضافه کنید. چون اعتکاف کمتر از سه روز صحیح نیست. بله، اگر در نیّتتان این بوده که این یک روز در فرض انفصال دو روز دیگر به آن اضافه نشود باطل است.
اضافه یا کم نمودن مدت اعتکاف
س26. اعتكاف بيشتر از سه روز، به صورتى كه آن زياده، بخشى از يك روز يا شب باشد، چه حكمى دارد؟ کمتر از سه روز چطور؟
ج: مشروعیت آن ثابت نیست.
منظور از روز در اعتکاف
س27. منظور از روز در اعتكاف چيست؟
ج: از طلوع فجر تا مغرب است.
نرسیدن به مسجد تا اذان صبح
س28. شخصي به نيّت اعتکاف از منزل خارج شده، ولي قبل از ورود به مسجد، اذان صبح گفته مي شود، آيا اعتکاف او صحيح است و مي تواند معتکف شود؟
ج: خیر نمی تواند؛ مگر اینکه از قبل نیت اعتکاف داشته ولی به جهت امر ضروری تأخیر کند.
اعتكاف قبل از عيد قربان و فطر
س29. آيا می توان دو يا يك روز مانده به عيد فطر اعتكاف نمود؟
ج: خیر، صحیح نیست.
ملاك واجب شدن اعتكاف در روز هاي اضافي
س30. آيا اينكه مي گويند: «در هر دو روز اعتكاف، روز بعدش واجب است» درست است؟
ج: خیر، در مورد غیر روز اول و دوم و روز چهارم و پنجم دلیل معتبری نداریم.
اجازه شوهر يا ولي
اجازه شوهر برای اعتکاف زن
س31. آيا زن برای اعتکاف بايد از شوهر خود اجازه بگيرد؟
ج: لازم است.
اجازه پدر برای اعتکاف فرزند
س32. آيا فرزند براى اعتكاف باید از پدر اجازه بگيرد؟
ج: لازم نیست.
اعتكاف با نارضايتي والدين
س33. اگر پدر به اعتكاف فرزندش راضي نباشد، آيا اعتكاف رفتن فرزند جايز است؟
ج: ظاهرا ًمانعی ندارد. اگرچه احتیاط مستحب در ترک اعتکاف است، خصوصاً در فرضی که پدر ایذاء شود.
مکان اعتکاف
مراد از مسجد جامع
س34. مراد از مسجد جامع چه مسجدي است؟
ج: مسجد جامع يعنى مسجد عمومى كه محل اجتماع عامه مردم است و اختصاص به اهل يك محله و گروه خاصى ندارد. البته بر اساس روایات باید درمسجد جامع، يك نماز جماعت صحيح خوانده شده باشد.
اعتکاف در تنها مسجد روستا
س35. روستای کوچکی فقط یک مسجد دارد و محله های مختلف نیز ندارد. آیا این مسجد، مسجد جامع محسوب می شود؟
ج: ظاهراً مسجد جامع در مقابل مسجد محله یا طائفه است و در فرض سؤال که روستا شأنیت داشتن مسجد محله یا طائفه را ندارد، بر مسجد مذکور مسجد جامع صادق نیست.
مسجد جامعی که فقط نماز جمعه در آن خوانده می شود
س36. مسجدی که فقط نماز جمعه در آن اقامه میگردد، جزء مساجد جامع محسوب می گردد؟
ج: حکم مسجد جامع را ندارد مسجد جامع مسجدی است که در متعارف ازمنه، مسجد جامع باشد نه فقط یک روز در هفته.
راه احراز مسجد جامع
س37. از چه راه هايى مى توان مسجد جامع بودن جايى را احراز نمود؟
ج: مسجدیّت یا جامع بودن آن به علم وجدانى يا شياعى كه مفيد يقين باشد يا به شهادت عدلين ثابت می شود و در كفايت خبر عدل واحد اشكال است.
اعتکاف در مسجد جامع روستا
س38. آیا اعتکاف در مسجد جامع روستا صحیح است؟
ج: بله، صحیح است.
اعتکاف در مسجد شهرک و دانشگاه
س39. اعتكاف در چه مساجدي صحيح است؟ آيا در مساجد شهرك ها و يا مساجد دانشگاه ها مي توان اعتكاف برگزار كرد؟
ج: اعتکاف در مسجد جامع شهرها و روستاها و شهرک ها صحیح است و مسجد دانشگاه اگر جامع نباشد، اعتکاف در آن صحیح نیست.
تبدیل مسجد بازار به مسجد جامع
س40. مسجدي در شهر معروف و مشهور به مسجد جامع مي باشد، بدين معنا كه از هر كسي سؤال شود، اين مسجد را مسجد جامع مي دانند. آيا مي شود مسجدي كه معروف به مسجد بازار مي باشد به بهانه اينكه شخصي خاص در آن نماز مي خواند يا اينكه به ادعاي بعضي از نمازگزاران مسجد بازار تعداد نمازخوان هايش در وقت نماز بيشتر است تبديل به مسجد جامع نمود؟
ج: مراد از مسجد جامع، مسجد عامه مردم است، در مقابل مسجد محله و .. که اختصاص به گروه های خاصی دارد و عنوان مسجد جامع یا بازار مهم نیست.
اعتکاف در غیر مسجد جامع
س41. در حالي كه مسجد جامع شهر گنجايش معتكفين را داشته و امكانات لازم جهت اعتكاف را دارا باشد، مي توان از مسجد ديگري براي اعتكاف استفاده نمود؟
ج: اعتکاف فقط در مسجد جامع صحیح است.
متروکه شدن مسجد جامع و استدامه جامعیت آن
س42. در شهرستان ما مسجدی قديمى وجود دارد که سابقاً مسجد جامع بوده ولى اکنون با برگزاری جماعت و مراسم مذهبی در مسجد جدید شهر، متروکه شده و تنها گاهی اهل محل در آن نماز می خوانند آيا اعتکاف در آن صحیح است؟
ج: خیر؛ لذا از آنجا که مسجد جامع قم در زمان کنونی، مسجد محله محسوب می شود به نظر ما اعتکاف درآن، صحیح نیست.
اعتکاف در مساجد جامع هر محله ی تهران
س43. آيا اعتکاف در مسجد جامع هر محله در تهران بزرگ صحیح است؟
ج: با فرض صدق مسجد جامع، صحیح است.
حیاط و پشت بام مسجد برای اعتکاف
س44. آیا اعتکاف در حیاط و پشت بام و راهروهای مسجد صحیح است ؟ رفتن به این مکان ها در حال اعتکاف چه حکمی دارد ؟
ج: تابع آن است که جزء مسجد باشد یا نباشد.
اعتکاف در دو مسجد
س45. آیا اعتکاف در دو مسجد جایز است؟ اگر در یکی متعذر شد، چطور؟
ج: اعتکاف در دو مسجد جایز نیست و در صورت تعذّر در یک مسجد، اعتکاف باطل می شود.
وجود دو مسجد جامع در یک شهر
س46. اگر دو مسجد جامع در شهر بود اولویّت با کدام است؟
ج: اولویتّی در بین نیست.
رفتن معتکف به مکانی که مسجد بودن آن مشکوک است
س47. اعتكاف در مكان هائي كه شكّ داريم جزء مسجد است (مثل بام، سرداب، حياط و مقداري كه به مسجد افزوده شده) چه حكمي دارد؟
ج: جایز نیست . باید حجّت داشته باشد که جزء مسجد است.
اعتكاف در غير مسجد جامع
س48. اگر شهری مسجد جامع نداشته باشد، برای اعتکاف کجا برویم؟ اگر مساجد جامع پر شوند آیا می شود در مساجد دیگر معتکف شد؟
ج: در فرض سؤال اعتکاف در آن شهر صحیح نیست.
اعتكافي كه مانع نماز جماعت است
س49. اگر اعتکاف، مانع از برگزاری نماز ـ چه فرادی و چه جماعت ـ شود، آیا اعتکاف صحیح است؟
ج: اعتکاف صحیح است، اگرچه مزاحمت در برگزاری نماز جایز نیست؛ مثل آن که معتکف بیش از مقدار متعارف با خودش وسایل بیاورد به گونه ای که برخی نتوانند در آن محلّ، نماز جماعت بخوانند.
مانع شدن متولّی از برگزاری اعتکاف
س50. آیا متولّی مسجد و یا نمازگزاران یک مسجد می توانند مانع از برگزاری اعتکاف در مسجد گردند؟
ج: متولی شرعی مسجد، اگر مصلحت مسجد را در عدم برگزاری اعتکاف ببیند، می تواند مانع شود.
اعتكاف در مناطقی که مسجد ندارند
س51. در بعضى شهرهای كشور هاي غربی اصلاً مسجد وجود ندارد در اين صورت آيا راهی برای معتکف شدن وجود دارد؟
ج: در این فرض اعتکاف صحیح نیست.
اعتکاف در مکان غصبی
س52. اگر شخصى در مسجد، جاى فرد ديگرى را غصب كند و معتكف شود، آيا اعتكافش باطل است؟در صورت فراموشی یا ندانستن مسأله چطور؟
ج: در عالم بنابر احتیاط باطل است، همچنین است در ناسی که خودش غصب کرده و در جاهل غیر معذور.
سبقت گرفتن معتکف نسبت به مکان خاصّی در مسجد
س53. آيا گذاشتن وسائل يا نوشتن نام و امثال آن، موجب سبقت گرفتن معتکف نسبت به مکان خاصّی در مسجد مي شود، که تصرّف در آن، غصب باشد؟
ج: ملاک این است که عرف، دیگری را دارای حق بشمارد و این به اختلاف موارد فرق می کند.
اعتکاف مسافر
اعتكاف مسافر
س54. آیا اعتکاف مسافر صحیح است؟
ج: اگر نذر کند که در سفر روزه بگیرد، می تواند معتکف شود.
اعتکاف مسافر در شهر مدینه بدون نذر روزه
س55. آیا مسافر در شهر مدینه می تواند در روزهای چهار شنبه و پنج شنبه و جمعه بدون نذر معتکف شود؟
ج: درصورتی که در روز اول، نزد استوانه سریر، روز دوم نزد استوانه توبه و روز سوم نزد استوانه مخلقه نماز بخواند و در آنجا دعا کند می تواند در مسجد النبی، بدون نذر روزه در سفر، معتکف شود.
نذر روزه یا اعتکاف در سفر
س56. مسافرى كه در شهرش نذر اعتكاف يا نذر روزه در ايّام البيض را نكرده است، آيا مى تواند در حال مسافرت نذر كند؟ چنين شخصى چگونه در شهرديگر مى تواند معتكف شود؟
ج: بله، می تواند با نذر روزه در سفر و یا قصد اقامت ده روز، معتکف شود. چنانکه می تواند در سفر- با توجه به اینکه در اعتکاف روزه شرط است- نذر اعتکاف بکند.
نذر اعتکاف
تخلف از نذر اعتکاف
س57. اگر كسى نذر كند روزهاى معيّنى را معتكف باشد و از آن ايام معيّن تخلّف نمايد- يك روز يا بيشتر- آيا قضا بر او واجب است يا خير؟ کفاره چطور؟
ج: قضاى آن واجب است. کفاره تخلّف نذر نیز ثابت است.
خروج از اعتكاف نذری
س58. اگر به صورت مطلق – نه ایّام معیّنی- نذر اعتکاف كند. آيا در روز اول و دوم می تواند از اعتكاف خارج شود؟
ج: اشکال ندارد.
کفاره باطل کردن اعتکاف نذری
س59. شخصی که عمداً و بدون عذر، اعتکاف نذری خود را باطل کند، علاوه بر کفاره نذر کفاره دیگری نیز بر عهده وی لازم می آید؟
ج: اگر به غیر جماع، اعتکاف خود را باطل کند، تنها کفاره تخلّف نذر، واجب است.
عدم امكان اعتكاف در مسجدي كه مورد نذر است
س60. اگر متولّی مسجد، مانع برگزاری اعتکاف در مسجد گردد، تکلیف کسی که نذر کرده معتکف شود، چیست؟
ج: اگر اعتکاف در خصوص آن مسجد را نذر کرده وظیفه ای ندارد، در غیر این صورت با اعتکاف در مسجد جامع دیگری به نذرش عمل کند.
خارج شدن از مسجد و اعتکاف در اعتكاف نذري
س61. اگر اعتكافي را نذر كرده باشيم، می توانیم در صورت پشیمان شدن، روز اول از مسجد خارج شويم؟
ج: اگر نذر غیر معین باشد، مانعی ندارد.
نذر اعتكاف قبل از عيد فطر و قربان
س62. نذر اعتكاف اگر به عيد فطر بخورد، آيا باطل می شود يا نه؟
ج: اگر نذر معین بوده، نذرش منعقد نشده و اعتکافش از اوّل باطل بوده است.
محرّمات اعتكاف
چیزهایی که بر معتکف حرام است
س63. چه چیزهایی بر معتکف حرام است؟
ج: 1-باطل كردن روزه در روز سوم اعتكاف 2- خروج از مسجد بدون مجوّزات خروج 3-جماع، 4-بوسیدن و لمس از روی شهوت 5- استمناء 6- استشمام آنچه بوی خوش آن چشم گیر است؛ مانند مشک و عنبر و همچنین گیاهان خوشبو 7- خریدوفروش بلکه مطلق تجارت نمودن 8- بحث وجدل نمودن به قصد اظهار فضيلت و غلبه، نه به انگيزۀ اظهار حق.
تفاوت وظيفه معتكف و محرم
س64. آيا آنچه بر محرم حرام است، بر معتكف هم حرام است؟
ج. محرّمات احرام بر معتكف حرام نيست، مگر جماع، لمس و بوسیدن از روی شهوت، استشمام عطر و گیاهان خوشبو که بوی خوش آن ها چشم گیر باشد و بنابر احتیاط واجب، استمناء..
انجام محرّمات اعتکاف از روی جهل
س65. اگر شخصی یکی از محرّمات اعتکاف را به خاطر جهل قصوری به مسأله انجام داده باشد، حکم اعتکاف او چیست؟
ج: اگر باعث فساد صوم شود، اعتکاف هم باطل است و بنابراحتیاط، جماع در شب هم، مبطل است.
بطلان اعتکاف به واسطه ارتکاب محرمات اعتکاف
س66. آيا محرّمات اعتكاف باعث بطلان اعتكاف مى شود؟
ج: غیر از جماع، محرمات دیگر اعتکاف را باطل نمی کند.
شانه زدن و ناخن گرفتن در حال اعتکاف
س67. آيا شانه زدن و ناخن گرفتن در حال اعتكاف كراهت دارد؟
ج: کراهت آن ثابت نیست.
مباحثه علمى در حال اعتكاف
س68. اگر مباحثه علمى در حال اعتكاف به جرّ و بحث منجر گردد، موجب بطلان اعتكاف می شود؟
ج: اگر به قصد غلبه و اظهار فضيلت- نه اظهار حق و رفع اشتباه طرف مقابل- باشد، جایز نیست، ولی موجب بطلان اعتکاف نمی شود.
استفاده از مواد شوینده معطّر
س69. آیا معتکف می تواند از مواد شوینده معطّر و خوشبو ازجمله صابون مایع یا جامد، شامپو، خمیردندان استفاده نماید؟
ج: بلی، ولی اگر بوی خوش آن چشم گیر باشد، نباید استشمام کند.
استفاده از کرم یا صابون معطّر با فقدان حس بویایی
س70. آيا استفاده از كِرِم، پماد يا صابون بودار براى معتكفى كه حسّ بويايى ندارد، اشكال دارد؟
ج: اشكالى ندارد.
شاید این مطالب را هم بپسندید:
استشمام بوی عطر
س71. در مساجد معمولاً غیر معتکفین عطر می زنند و گریزی از آن نیست. وظیفه معتکف چیست؟
ج: استشمام عطر جایز نیست، ولی احساس بوی عطر ظاهرا ًمانعی ندارد.
استعمال عطر جهت نماز
س72. اگر معتكف جهت استحباب استفاده از عطر، در نماز خود را معطّر كند (نه براى لذت بردن از بوى آن) آيا مرتكب عمل حرامى شده است؟
ج: اگر موجب شود بوی آن را استشمام کند، جایز نیست.
فروش کتاب به معتکفین
س73. آیا فروش کتاب به معتکفین جهت ارتقاء سطح فرهنگی، اخلاقی و عقیدتی آن ها اشکال دارد؟
ج: حرام است.
استفاده از مواد چرب
س74. پماد یا کرم چرب يا مرطوب كننده پوست، آيا اعتكاف را باطل مى كند؟ آيا استعمال آن ها جایز است؟
ج: استعمال آن ها حرام نیست ولی اگر بوی خوش قابل توجهی دارد نباید استشمام شود. در هر حال اعتکاف صحیح است.
نگاه و تماس شهوت آلود در اعتكاف
س75. آيا نگاه شهوت آلود یا لمس همراه با ريبه و شهوت – نسبت به جنس موافق يا مخالف – حرام است و موجب باطل شدن اعتكاف مى گردد؟
ج: موجب بطلان اعتکاف نمی شود، امّا چنین اموری حتی در غیر اعتکاف نسبت به غیر همسر حرام است و لمس با شهوت – حتّی نسبت به همسر- از محرّمات اعتکاف است.
معامله اجناس ضروری و غیرضروری در حال اعتکاف
س76. آيا خریدوفروش جنس ضرورى و غیرضروری در اعتكاف، باعث بطلان اعتكاف مى شود؟ آيا كار حرام انجام داده است؟
ج: خریدوفروش بدون ضرورت بر معتکف حرام است، ولی موجب بطلان اعتکاف نمی شود.
پول دادن معتکف برای تهیه لوازم ضروری
س77. آیا بنده می توانم در این سه روز اعتکافی که در مسجد هستم، پول به افراد بدهم تا برای من وسایل ضروری و غیرضروری (مثل کارت تلفن،کلوچه، شامپو، لباس، شلوار و غیره…) بخرند و آیا این ها صدق تجارت وسیع نمی کند که حرام باشد؟
ج: وکیل قرار دادن غیر معتکف برای بیع و شراء جایز است ولی خودش – در غیر فرض ضرورت- جایز نیست خریدوفروش کند.
انجام سایر معاملات برای معتکف
س78. آیا سایر معاملات غیر از خریدوفروش برای معتکف جایز است؟
ج: بنابر احتیاط واجب سایر معاملات تجاری نیز برای معتکف جایز نیست.
معامله به صورت نسیه یا سلف
س79. آیا معتکف می تواند به صورت سلف، جنسی را بفروشد یا به صورت نسیه چیزی را معامله کند؟
ج: خیر، جایز نیست.
قرض معتکف
س80. قرض گرفتن و قرض دادن در ایام اعتکاف چه حکمی دارد؟
ج: جایز است.
باطل شدن اعتکاف به جماع در ماه رمضان یا قضای روزه آن
س81. اگر اعتكاف در ماه رمضان باشد يا هم زمان با قضاى روزه ماه رمضان باشد و با جماع، اعتكاف و روزه باطل شود، چه تکلیفی دارد؟
ج: باید علاوه بر کفاره ابطال روزه ماه رمضان یا روزه قضا، کفاره ابطال اعتکاف را نیز بدهد، هرچند جماع در شب یا روز اول و دوم رخ داده باشد. البته کفاره ابطال روزه قضا در صورتی است که آن عمل را بعدازظهر انجام دهد.
خروج منی به واسطه استمنا یا افکار باطل
س82. فردی این گونه است که با راه دادن بعضی از فکرها به خود عادتاً از او منی خارج میشود. حال اگر در حال اعتکاف عمداً این افکار را به خود راه دهد و منی از او خارج شود، اعتکاف او چه حکمی دارد و اگر عادت نداشته باشد و منی بیرون بیاید چطور؟ و اگر عادت داشته باشد ولی منی بیرون نیاید چهحکمی پیدا میکند؟
ج: در صورت خروج منی در روز، روزه و بالتّبع اعتکاف او باطل است. ولی اگر در شب، منی خارج شود ظاهراً اعتکافش صحیح است، اگرچه در فرض اختیاری بودن خروج منی، مرتکب حرام شده است.
اعتکاف شخص بیمار
س83. آيا بيمار و كسى كه روزه برايش ضرر دارد، مى تواند معتكف شود؟ و اگر در حال اعتكاف باشد و روزه نگيرد، ثوابى مى برد؟
ج: اعتكاف، بدون روزه صحيح نيست و کسی که روزه برایش ضرر دارد، جایز نیست روزه بگیرد.
خروج از مسجد
قاعده ی كلّي در جواز خروج از مسجد
س84. با توجه به اينكه در روایات، بسياري از موارد راجحه از منع خروج مسجد استثنا شده اند مانند نماز جمعه و جماعت، اقامه ی شهادت، تشييع جنازه و … آيا می توان گفت امور راجحه و مستحبّي همگي در اين استثنا داخل می شوند؟
ج: ظاهراً ذکر این موارد منصوصه نیز از باب بیان مصادیق لزوم عرفی یا شرعی بوده است، لذا در فرض عدم لزوم عرفی یا شرعی همین موارد جایز نخواهد بود و تمام موارد راجحه تا به حد لزوم نرسد، جایز نخواهد بود.
خروج از مسجد براي نظافت و غسل مستحبي
س85. آیا در هنگام اعتکاف برای غسل های مستحبی یا وضوی مستحبی یا برای نظافت بدن و استحمام می تواند از مسجد خارج شد؟
ج: در غیر فرض ضرورت شرعی یا عرفی جایز نیست.
خروج از مسجد برای انجام وضو قبل از دخول وقت یا برای نماز قضا
س86. آیا معتکف می تواند قبل از دخول وقت برای وضو گرفتن از مسجد خارج شود؟ برای بجا آوردن نماز قضا چطور؟
ج: خروج از مسجد برای وضوی نماز واجب ادایی اشکال ندارد.
خروج از مسجد برای رفتن به کلاس درس
س87. آیا معتکف برای شرکت در دروس دبیرستان یا دانشگاه یا حوزه می تواند از اعتکاف خارج گردد؟
ج: معیار در جواز خروج وجود ضرورت شرعی و یا عرفی است.
خروج از مسجد برای شرکت در نماز جماعت
س88. آیا شخص معتکف می تواند برای شرکت در نماز جماعتی که خارج از مسجد برگزار می گردد محل اعتکاف را ترک نماید؟
ج: در غیر ضرورت جایز نیست.
خروج از مسجد برای آوردن وسایل موردنیاز
س89. خروج معتکف از مسجد برای آوردن وسایل مورد احتیاجش چه حکمی دارد در فرضی که می تواند فرد غیر معتکفی را برای آوردن آن وسایل مأمور نماید؟
ج: اگر محذور عرفی یا شرعی برای امر به دیگری نباشد، خروج از مسجد جایز نیست.
خروج از مسجد برای شرکت در جلسه امتحان
س90. آیا معتکف می تواند برای شرکت در جلسه امتحان (به مدت طولانی یا کوتاه) از مسجد خارج شود؟ در صورت جواز، تا چه مقدار می تواند در جلسه امتحان بماند؟
ج: اگر شرکت در جلسه امتحان برایش لازم و ضروری است، می تواند از مسجد خارج شود و به مقدار لازم در جلسه امتحان بماند ولی درصورتی که توقّفش بیرون مسجد زیاد طول بکشد، به حدّی که صورت اعتکاف به هم بخورد، اعتکاف خودبه خود باطل می شود.
خروج از مسجد برای ادای دین
س91. آیا معتکف می تواند برای اداء دین از مسجد خارج گردد یا باید وکیل بگیرد؟
ج: با نبودن محذور، باید وکیل بگیرد.
خروج از اعتکاف در روز سوم به سبب بیماری
س92. كسى كه در حين اعتكاف بیمار شود و در نیّت اعتکاف نیز شرط خروج نکرده باشد، مى تواند روز سوم اعتكاف خود را به هم بزند؟
ج: اگر ماندن در مسجد برای او حرجی باشد، می تواند خارج شود.
خروج از مسجد برای تطهیر بدن و لباس
س93. قسمتی از بدن در حال اعتکاف خونی شده است، آیا ازاله ی آن در بیرون مسجد ضرورت فوری دارد؟ یا تأخیر نیز جایز است؟
ج: برای نماز باید بدن و لباس پاک باشد، و تطهیر آن فوریت ندارد.
خروج از اعتکاف به امر شوهر در روز سوم
س94. آیا زن میتواند با امر شوهرش در روز سوم اعتکاف خود را باطل کند؟ و اگر شوهر، او را مجبور به این کار کند، آیا بر عهده شوهر کفّاره میآید یا خیر؟
ج: درصورتی که اعتکاف او شرایط صحّت را داشته باشد، نمی تواند روز سوم، اعتکاف را رها کند. ولی در فرض خروج، کفّاره ای بر عهده زوج نمی آید.
خروج از مسجد برای تشییع جنازه و استقبال مؤمن
س95. حکم خروج معتکف از مسجد برای تشییع جنازه مؤمن و تودیع و استقبال برادر مؤمن خود چیست؟
ج: اگر لزوم عرفی یا شرعی داشته باشد جایز است.
خروج از مسجد برای امضای سند، مداوای مریض و اجابت دعوت مؤمن
س96. آیا خروج در موارد ذیل جایز است: الف: خروج برای امضاء سند محضری برای انجام و انتقال معاملات یا اعطاء وکالت و مانند آّن؛ ب: خروج برای اجابت دعوت مؤمنین به جهت افطار؛ ج: خروج برای مداوای مریض و تزریق سرم و واکسن ؟
ج: خروج درغیر فرض لزوم شرعی، عقلی یا عرفی جایز نیست و در این جهت تفاوتی بین موارد منصوصه و غیر منصوصه وجود ندارد.شایان ذکر است شأن فقیه تشخیص موضوعات نیست و تشخیص وی در اکثر موضوعات برای مقلّد مادامی که موجب اطمینان وی نشود، حجت نیست.
خروج از مسجد به علت فراموشى
س97. اگر كسى از روى فراموشى محلّ اعتکاف را ترك كند، اعتكافش چه حكمى دارد؟
ج. : ظاهراً اعتكافش باطل می شود.
خروج از مسجد به خاطر شغل و کار
س98. آيا كارمندان و معلّمين مى توانند معتكف شوند و سر كلاس و محلّ كار رفته و سپس به مسجد برگردند؟
ج: درصورتی که خروج برای این امور، ضروری به حساب نیاید یا موجب شود صدق معتکف بر شخص نکند، نمی تواند به این صورت معتکف شود.
عبور از جوی آبی که از مسجد می گذرد
س99. اگر جوی آبی از داخل مسجد جامع عبور کند، آیا فرد معتکف می تواند از روی آن رد شود و از آن عبور کند؟
ج: اگر خود جوی جزء مسجد باشد با عبور از روی آن، از مسجد خارج نشده است.
خروج اضطراری معتکف قبل از اذان مغرب روز سوم
س100. معتكفى كه يك ساعت قبل از اذان مغرب برايش كار ضرورى پيش مى آيد و بايد از مسجد خارج شود، اگر در هنگام اذان مغرب روز سوّمدر مسجد نباشد، آيا اعتكاف او صحيح است؟
ج: در فرض داشتن مجوّز خروج، مانعى ندارد. و اعتکافش به هنگام خروج خاتمه یافته است.
خروج از مسجد و بیرون ماندن عمدی در روز سوم
س101. كسى كه در روز سوّم به دلیل امر ضروری از مسجد خارج شود ولی بدون دلیل موجّه عمداً مدتى خارج از مسجد بماند، آيا قضا يا كفّارهبر عهده اوست؟ حكم اعتكافش چيست؟
ج: اعتکافش باطل است و باید قضای اعتکاف را بجا آورد، ولی کفّاره ندارد.
خروج از مسجد برای انجام واجب کفایی
س102. آیا (در حالت اعتکاف) برای انجام واجبات کفایی هم می توان از مسجد خارج شد؟
ج: اگر احتمال بدهد در صورت عدم خروج، کسی دیگر به واجب عمل نکند، خروج مانعی ندارد.
خارج از مسجد بودن معتکف هنگام اذان صبح
س103. اگر معتکف هنگام اذان صبح روز اوّل به دلیل ضرورتی بیرون از مسجد باشد، اعتکافش صحیح است؟
ج: اگر قبل از آن نیّت اعتکاف داشته باشد، اعتکافش صحیح است.
سوار ماشين شدن در بازگشت به مسجد
س104. آيا اگر براي كاري بيرون از مسجد رفتيم، در بازگشت بايد ماشين سوار شويم يا می توانیم پياده برگردیم؟
ج: اگر به طور متعارف این مسیر، پیاده پیموده می شود، لازم نیست با ماشین برگردد.
شکّ معتکف در دخول به مسجد در اوّل وقت
س105. اگر معتکف شک کند که اوّل اذان صبح روز اوّل درون مسجد بوده یا خیر حکمش چیست؟
ج: اگر مسأله را آن موقع نمی دانسته یا احتمال توجّه به وقت را ندهد، اعتکافش باطل است. در غیر اینصورت، اگر بعد از اعتکاف شک کند، اعتکافش صحیح است، ولی اگر در بین اعتکاف شک کند، بنابر احتیاط واجب اعتکافش باطل است. بنابراین در اعتکاف واجب، بنابر احتیاط واجب اعتکاف را تمام کند و اگر اصل اعتکاف به نحو واجب غیر معین بوده به آن اکتفا نکند.
اقامه نماز عصر برای معتکفی که به نماز جمعه می رود
س106. اگر شخص معتکف در نماز جمعه حاضر شد آیا باید بلافاصله بعد از اتمام نمازجمعه به محلّ اعتکاف برگردد یا می تواند نماز عصر را هم با امام جمعه بخواند و بعد برگردد؟
ج: در مسائل نماز جمعه با رعایت شرایط تقلید از مجتهد دیگر تقلید کنید. در فرض وجوب تعیینی نماز جمعه و تحقّق شرایط، برای مردان جایز است برای نماز جمعه از مسجد خارج شوند و اگر مجتهد دیگر نماز جمعه را کافی نداند، خروج جایز نیست و اگر قائل به وجوب تخییری باشد با تحقّق بقیه شرایط نماز جمعه، در فرض لزوم عرفی، خروج جایز خواهد بود و بدون لزوم عرفی جایز نیست.
خروج از مسجد برای اقامه نماز و قرائت قرآن
س107. آیا معتکف می تواند برای انجام وضو برای نماز مستحبی یا قرائت قرآن از مسجد خارج شود؟ در صورت مجاز نبودن اگر نذر کند، چطور؟
ج: جایز نیست و نذرش هم منعقد نمی شود.
مکث در خارج مسجد
س108. شخص در حال اعتکاف احتیاج به طهارت (وضو یا غسل چه واجب چه مستحبّ) پیدا می کند اگر طهارت در نزدیک ترین محلّ خارج مسجد مستلزم توقف و مکث زیاد در خارج مسجد است، آیا می تواند به مکان دورتر که زمان کمتری معطّل می شود برود؟
ج: برای مقدار خروج از مسجد، ضرورت باید رعایت شود. نزدیکی و دوری باعث فرق نیست و اگر مقدار زمان در نزدیک و دور مساوی باشد، شخص در انتخاب، مخیّر است و الّا هر کدام که مستلزم مکث کمتر در خارج مسجد گردد، لازم است انتخاب شود.
کیفیّت راه رفتن خارج از مسجد
س109. آیا در مواردی که فرد معتکف جواز خروج از مسجد را دارد، نوع راه رفتن و عکس العمل فرد باید با اظهار شتاب و تلاش برای بازگشت به مسجد باشد یا باید رفتارش عادی باشد؟ آیا اگر رفتاری همراه با تعلّل داشته باشد، اعتکافش باطل می شود؟
ج: اگر به طور متعارف مسیر را بپیماید کفایت می کند ولازم نیست با شتاب باشد، ولی اگر عرفاً رفتارش غیر عادی و همراه با تعلّل باشد اعتکافش باطل می شود.
زيارت بين اعتكاف
س110. اگر كسى در مسجد اعظم قم و يا مسجدهاى اطراف مضجع مطهر امام رضا-عليه السّلام – معتكف شود، آيا مى تواند كنار قبر حضرترضا – عليه السّلام- و يا حضرت معصومه- سلام اللّه عليها – به عبادت و زيارت بپردازد؟
ج: جایز نیست.
چند قدم خارج شدن از مسجد
س111. آيا براى معتكف خروج از مسجد اگر كم باشد مثل چند قدم یا زمان اندکی مثل چند ثانیه اشكال دارد؟
ج: خروج از مسجد حتّی به این مقدار هم، براى معتكف جايز نيست .
توقّف و زیر سایه رفتن معتکف در خارج از مسجد
س112. هر گاه معتکف برای کار ضروری از مسجد خارج گردد، حکم ایستادن و توقّف او و راه رفتن در سایه چیست؟
ج: توقف جایز نیست، ولی راه رفتن در سایه اشکالی ندارد.
نشستن در زير سايه
س113. آیا معتکف می تواند در موارد جواز خروج از مسجد هنگام رفتن یا برگشتن بر روی صندلی اتوبوس بنشیند؟
ج: به تناسب حكم و موضوع به نظر مي رسد كه جلوسي كه نهي شده، براي اين است كه انسان زود برگردد و لذا نشستن مذکور، مانعی ندارد.
ملاقات با خانواده در خارج از مسجد
س114. ملاقات و گفتگوی اعتکاف کننده با اعضای خانواده اش در خارج از مسجد در طول مدّت اعتکاف چه حکمی دارد؟
ج: جواز ملاقات و گفتگوی معتکف منوط به ضرورت شرعی یا عرفی است.
حیض در روز سوم اعتکاف
س115. خانمي در روز سوم اعتكاف مستحبّي حايض مي شود و از مسجد خارج می گردد. آيا قضاي اين اعتكاف بر او واجب است؟
ج: قضاي اعتكاف بر وي واجب نيست.
اعمال امّ داود
اعمال امّ داود
س116. آیا اعمال ام داود جزء اعمال اعتکاف است و باید آن را انجام داد؟
ج: خیر، ولی به امید ثواب، خوب است انجام شود.
انجام غسل برای اعمال امّ داود
س117. آیا بجا آوردن غسل برای انجام اعمال امّ داود لازم است و برای انجام آن می توان از مسجد خارج شد؟
ج: بله، ظاهرا ًجزء اعمال امّ داود است، ولی خروج از مسجد جایز نیست.
نماز با غسل مستحبّی اعمال امّ داود
س118. آیا با غسل مستحبّی که برای اعمال امّ داود انجام می دهیم، می توانیم نماز بخوانیم یا باید حتماً وضو هم بگیریم؟ آیا این غسل را می توان بعد از اذان ظهر انجام داد؟
ج: خیر، استحباب این غسل ثابت نیست و باید برای نماز وضو گرفته شود. در روایت وارده، زمان غسل هنگام ظهر است.
انجام اعمال امّ داود قبل از ظهر
س119. در بعضي مساجد به جهت داشتن برنامه سخنراني و نوحه خواني اعمال را دو ساعت قبل از اذان ظهر شروع مي كنند، به اين عنوان كه كلّ اعمال مستحب است و فرقي نمي كند كه قبل از اذان يا بعد آن باشد. آيا اين كار صحيح است؟
ج: براساس تمامی نقل ها اعمال بعد از زوال و بدون تأخیر باید انجام شود.
متفرّقات
معتکف شدن جنب معذور از غسل با انجام تیمّم
س120. كسى كه غسل جنابت بر گردن دارد و به جهت عدم دسترسی به آب یا کمبود وقت نتواند غسل کند، آيا مى تواند قبل از اذان صبحتيمّم كند و معتكف شود و در زمانى كه دسترسى به آب پيدا كرد، از مسجد خارج شود و غسل كند؟
ج: صحّت تیمّم به جهت انجام امر استحبابی اعتکاف بعید نیست. شایان ذکر است که اگر روزه اعتکاف، روزه قضا باشد، آن روزه، صحیح نیست و بالتّبع اعتکافش هم باطل است.
غسل در مسجد
س121. انجام غسل در مسجد براى معتكف چه حكمى دارد؟ و آيا بين غسل جنابت و غسل مستحبى فرقى وجود دارد يا خير؟
ج: مانعی ندارد، اما در غسل واجبی که ماندن شخص در مسجد حرام است، دو صورت دارد: 1- اگر امکان غسل بیرون مسجد وجود دارد؛ در این فرض اگر غسل در مسجد در زمانی کمتر از زمان خروج امکان داشته باشد باید در مسجد غسل کند و گرنه فوراً خارج شود و اگر معصیت کرده و در مسجد غسل کند، بنابر احتیاط غسلش باطل است. 2- اگر امکان غسل خارج مسجد وجود ندارد، در همان مسجد مشغول غسل شود و نیازی به تیمّم نیست و در صورت عدم امکان غسل، تیمّم کند.
در مسجد الحرام، اگر زمان تیمّم، کمتر از زمان خروج باشد، باید ابتدا تیمم کند و بعد خارج شود.
تطهير نجاسات در مسجد
س122. اگر کسی بدنش نجس شود، آيا باید نجاست را بیرون مسجد تطهیر کند؟ در فرض لزوم خروج، آیا باید تا وقت نماز صبر کند یا می تواند زودتر هم بیرون برود؟
ج: اگر موجب تنجیس مسجد شود، باید خارج مسجد تطهیر کند و در صورت لزوم خروج، اگر مدت زمان خروج در این زمان با خروج در زمان متأخّر یکسان یا کمتر باشد خروج در این زمان، جایز یا لازم است..
نجس كردن فرش مسجد
س123. اگر فرش مسجد، نجس شده باشد و معتکف هم محتلم شده باشد، شستن فرش مقدّم است یا غسل جنابت؟
ج: اگر به طریق دیگر می تواند مسجد را تطهیر کند؛ مانند اینکه دیگری تطهیر مسجد را انجام دهد، باید غسل کند، در غیر این صورت باید تیمّم کند و مسجد را تطهیر کند ولی اگر امکان تیمّم هم ندارد، بین غسل و ازاله نجاست از مسجد مخیّر است.
انجام اعتکاف بدون ثبت نام و هماهنگی قبلی
س124. مسؤولین برگزاری اعتکاف به اندازه ظرفیت مسجد از معتکفین ثبت نام به عمل می آورند و هر ساله عدّه ای بدون هماهنگی و خارج از برنامه اعتکاف به مسجد می آیند. آیا اعتکاف آنان صحیح است؟
ج: رعایت نظم اگرچه لازم است، ولی صحّت و فساد اعتکاف منوط به داشتن قصد قربت و نداشتن آن است.
اعتکاف زن مستحاضه
س125. آيا خانمی که مستحاضه كثيره يا متوسطه است، مى تواند معتكف شود؟
ج: مانعى ندارد.
قرص خوردن زن جهت شركت در اعتكاف
س126. آيا زن مى تواند جهت شركت در اعتكاف، براى جلوگيرى از عادت ماهيانه قرص مصرف نمايد؟
ج. جایز است، مگر برايش ضرر اساسی داشته باشد.
اعتكاف كسى كه مى داند حيض مى شود
س127. خانمى مى خواهد معتكف شود، ولى مى داند قبل از 3 روز حيض مى شود، اعتكافش چه حكمى دارد؟
ج. مشروع نیست..
اجازه اجیر از صاحب کار برای اعتکاف
س128. شخصى اجير است و مى خواهد اعتكاف كند، آيا بايد از صاحب كارش اجازه بگيرد و با اذن ایشان معتکف شود ؟
ج: اگر اعتکاف با عمل به اجاره منافات داشته باشد، باید از صاحب کار اجازه بگیرد.
قضاي اعتكاف
س129. آيا قضاي اعتكاف، واجب فوري است يا خير؟
ج: وجوب قضاء اعتكاف فورى نيست، هرچند احتیاط مستحب عدم تأخیر است.
اعتكاف اهل سنت
س130. آيا اعتكاف اهل سنت مقبول است؟
ج: در صحت عبادات ازجمله اعتکاف، اسلام شرط است، اما ایمان شرط نیست، ولی مراد از صحّت این است که عقاب تارک عمل برای وی نوشته نمی شود؛ بلکه فقط عقاب تارک ولایت برای وی مکتوب می گردد، نه اینکه ثواب ببرد و موجب بهشتی شدن وی شود.
مرگ معتكف
س131. اگر معتكف در بين اعتكاف واجب بميرد، آيا قضاى آن بر ولىّ او واجب است؟
ج: لازم نیست.
جواز تعطیل کردن دروس حوزه برای اعتکاف
س132. آیا جایز است که یک طلبه ای سه روز درس هایش را تعطیل کند و برای انجام اعتکاف مستحبی به مسجد جامع برود؟ احوط با کدام است؟ کدام یک افضل است؟
ج: در فرضی که خلاف قانون مدرسه علمیه نباشد، اگر اعتکاف منافات با درس خواندن داشته باشد درس ترجیح دارد.
ممانعت مسؤولین اعتکاف از ورود نمازگزاران به مسجد
س133. آیا مسؤولین برگزاری اعتکاف می توانند به جهت حفظ نظم و یا دلائل دیگر، در مدت اعتکاف مانع حضور افراد دیگر برای اقامه نماز در مسجد شوند؟
ج: درصورتی که متولّی شرعی مسجد این کار را مصلحت مسجد بداند، اشکالی ندارد.
توصیه به معتکفین
س134. توصیه حضرتعالی برای استفاده بهتر از فرصتها در ایام اعتکاف چیست؟ و انجام چه عملی را سفارش می کنید؟
ج: مناسب است کتابهایی مثل کتب مرحوم شیخ عباس قمی و مرحوم حاجی نوری رضوان الله علیهما و کتابهایی را که درباره حالات علماء و مسائل اخلاقی برگرفته از قرآن و سنّت حضرات معصومین علیهم السلام نوشته شده، مطالعه کنند. مطالعه این کتابها در تهذیب نفس و در رشد علمی و معنوی افراد موثر است. مؤمنین از پرداختن به امور غیر مرتبط با این مسائل پرهیز نموده و در این فرصت به خود سازی بپردازند. بدون وجود ضرورت دینی برای پرداختن به مباحث اجتماعی، از طرح این امور پرهیز شود و مراسم اعتکاف با قرآن و عبادت و بیان احادیث اهل بیت علیهم السلام همراه باشد.
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی شبیری زنجانی.
