آیا قرض خمس دارد
فهرست این نوشتار:
آیا قرض خمس دارد
در نوشتار قبل حکم خمس وام مطرح شد، می توانید از اینجا مطالعه کنید.
خمس قرض الحسنه
پرسش 96 . به پولى كه از درآمد كسب تهيه شده و به عنوان قرض الحسنه به ديگرى داده ايم، آيا خمس تعلق مى گيرد؟
همه مراجع: چنانچه سرسال خمسى دريافت آن (بدون زحمت) ممكن باشد، بايد خمس آن را بپردازد و در غير اين صورت هر زمان دريافت كرد، بايد فورا خمس آن را بدهد.
پرسش 97 . شخصى به جهت نياز زندگى، مبلغ پانصد هزار تومان قرض كرده و از طرفى، مبلغ يك ميليون تومان از درآمد سال به كسى قرض داده است؛ آيا جايز است هنگام دريافت قرض، پول بدهى را كسر كند؟
آيات عظام امام، سيستانى، مكارم و نورى: اگر براى نياز سال جارى قرض كرده، مى تواند هنگام دريافت طلب، به مقدار بدهى كسر كند و خمس بقيه را بدهد.
آيات عظام بهجت، خامنه اى، صافى و فاضل: خير، بايد هنگام دريافت قرض، خمس را بدهد.[3]
آيات عظام تبريزى و وحيد: اگر پولى كه براى نياز سال جارى قرض گرفته، بعد از پولى است كه به ديگرى قرض داده، مى تواند هنگام دريافت قرض، به مقدار بدهى كسر كند.[4]
- [1]امام، استفتائات، ج 1، س 96؛ فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 833؛ مكارم، استفتائات، ج 1، س 319؛ بهجت، توضيح المسائل، م 1379؛ سيستانى، منهاج الصالحين، ج 1، م 1251؛ نورى، استفتائات، ج 2، س 372؛ تبريزى، استفتائات، س 946؛ خامنه اى، اجوبة، س 870؛ صافى، جامع الاحكام، ج 1، س 621؛ دفتر: وحيد.
- [2]. توضيح المسائل مراجع، م 1786 و 1787.
- [3]. همان؛ بهجت، توضيح المسائل، م 1406 و 1407؛ خامنه اى، اجوبه الاستفتائات، س 976 ؛ صافى، توضيح المسائل، م 1795 و 1796.
- [4]. تبريزى، توضيح المسائل، م 1795 ؛ وحيد، توضيح المسائل، م 1794.(احكام خمس،پرسمان).
![رساله توضیح المسائل خمس]()
[قرض کردن و محاسبه از سود کار]
[قرض کردن و محاسبه از سود کار]مسأله 1786 اگر در اوّل سال برای مخارج خود قرض کند و پیش از تمام شدن سال منفعتی ببرد، می‌تواند مقدار قرض خود را از آن منفعت کسر نماید.
(خوئی)، (زنجانی)، (تبریزی)، (سیستانی): رجوع کنید به ذیل مسأله 1787 (فاضل): رجوع کنید به ذیل مسأله
مسأله اختصاصی
1783 (فاضل): مسأله 1836 بطور کلّی قرض داشتن مانع تعلق خمس نمی‌شود؛ ([(سیستانی): از منافع همان سال..] مثلًا کسی که یک میلیون تومان قرض دارد اگر سر سال خمس یک میلیون تومان درآمد مازاد داشته باشد باید خمس آن را بدهد و نمی‌تواند آن را بابت بدهی خود کسر کند. (2 اگر عین پولی که قرض کرده موجود باشد یا آن را تبدیل به چیز دیگری کرده باشد لازم نیست خمس آن را بدهد. (3 اگر عین پولی که قرض کرده موجود باشد یا آن را تبدیل به چیز دیگری کرده باشد که مؤونه او نیست چنانچه مقداری از قرض خود یا تمام آن را از درآمد خود بازپرداخت کرده باشد باید به میزان بازپرداخت خمس آن را بپردازد. (4 اگر مبلغی را که خرج کرده صرف مؤونه خود کرده باشد یا تلف شده باشد می‌تواند از درآمد سال بدون پرداخت خمس قرض خود را ادا کند.
[پرداخت قرض از منافع سالهای بعد]
مسأله 1787 اگر در تمام سال منفعتی نبرد و برای مخارج خود قرض کند می‌تواند از منافع سالهای بعد، قرض خود را ادا نماید (1)
(1) (تبریزی): و همچنین اگر در اوّل سال برای مخارج خود قرض کند و پیش از تمام شدن سال منفعتی ببرد می‌تواند مقدار قرض خود را از آن منفعت ادا نماید، بلی اگر قرض را ادا ننمود تا آنکه سال بر منفعت گذشت باید بدون کسر مقدار آن قرض خمس آن منفعت را بدهد مگر اینکه قرض بعد از منفعت کردن بوده و برای مؤونه سالش باشد که در این صورت کسر آن حتی بعد از گذشتن سال خالی از وجه نیست.
(خوئی)، (زنجانی): مسأله اگر در تمام سال منفعتی نبرد و برای مخارج خود قرض کند نمی‌تواند از منافع سالهای بعد مقدار قرض خود را کسر نماید. [1] بلکه اگر در اوّل سال برای مخارج خود قرض کند و پیش از تمام شدن سال منفعتی ببرد ظاهر این است که نمی‌تواند مقدار قرض خود را از آن منفعت کسر نماید مگر اینکه قرض بعد از منفعت کردن باشد بلی در هر دو صورت می‌تواند قرض خود را از ارباح اثناء سال ادا نماید و به آن مقدار خمس تعلق نمیگیرد.
[قرض کردن برای اموال ضروری و غیر ضروری]
مسأله 1788 اگر برای زیاد کردن مال یا خریدن ملکی که به آن احتیاج ندارد قرض کند (1) نمی‌تواند از منافع کسب، آن قرض را بدهد (2) ولی اگر مالی را که قرض کرده و چیزی را که از قرض خریده از بین برود (و ناچار شود که قرض خود را بدهد (3)، می‌تواند از منافع کسب، قرض را ادا نماید (4)
این مسأله، در رساله آیات عظام: (اراکی) و (بهجت) نیست
(1) (سیستانی): اگر از منافع سالش بدون پرداخت خمس آن قرض را ادا نماید باید پس از رسیدن سال خمس آن عین را بپردازد مگر اینکه مالی را که قرض کرده و یا چیزی را که با قرض
———————————–
[1] (من فاضل): و در این صورت می‌تواند قرض خود را از ارباح اثناء سال ادا نماید و به آن مقدار، خمس تعلق نمیگیرد.
(من سیستانی): و خمس آن را ندهد؛ ولی اگر در اثناء سال برای مخارج خود قرض کند و پیش از تمام شدن سال منفعتی ببرد می‌تواند مقدار قرض خود را از آن منفعت کسر نماید؛ و همچنین در صورت اوّل می‌تواند قرض خود را از ارباح اثناء سال ادا نماید و به آن مقدار خمس تعلق نمیگیرد خریده در عرض سال از بین برود.
(فاضل): دادن آن قرض از مخارج زندگی که خمس به آن تعلق نمیگیرد حساب نمی‌شود، ولی اگر مالی را که قرض کرده و چیزی را که از قرض خریده از بین برود ادای قرض جزو مخارج سال حساب می‌شود و خمس ندارد. (2) (خوئی): بلی، اگر مالی را که قرض کرده و یا چیزی را که از قرض خریده از بین برود در این صورت می‌تواند قرض خود را از منافع آن سال بدهد.
(تبریزی): بلی، اگر مالی را که قرض کرده و چیزی را که از قرض خریده از بین برود و ناچار شود که قرض خود را بدهد، اداء آن قرض از منافع سال بعد مانعی ندارد. و اگر خمس به واسطه تلف شدن مالی که خمس آن را نداده بود یا به واسطه دست گردان با حاکم شرع یا وکیل او دَین شود اداء آن از منافع سال بعدی از مؤونه حساب نمی‌شود و لازم است منفعتی را که با آن اداء قرض خمس می‌کند، تخمیس کند.
(زنجانی): نمی‌تواند از منافع کسب، آن قرض را محاسبه کند، ولی می‌تواند قرض خود را بپردازد که در این صورت اگر مالی را که با قرض تهیّه کرده شرایط وجوب خمس را داشته باشد، باید خمس آن را بدهد و اگر مالی را که قرض کرده یا چیزی را که با قرض تهیّه کرده، از بین برود می‌تواند قرض خود را از منافع آن سال بپردازد. (3) [قسمت داخل پرانتز در رساله آیات عظام: (گلپایگانی) و (صافی) نیست] (4) (مکارم): می‌تواند از منافع و درآمدهای آن سال قرض خود را ادا کند.
- توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید/ متن اصلی از رساله امام خمینی و مُحشی حضرات آیات: سیستانی، صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی، شبیری زنجانی، بهجت،فاضل، اراکی، خویی، گلپایگانی، تبریزی.
مطابق نظر آيت الله خامنه اي
پرداخت خمس مال قرضی توسط قرض دهنده
سوال: اگر شخصی مبلغی را قرض بگیرد و نتواند آن را قبل از آن سال ادا کند، آیا پرداخت خمس آن بر عهده قرض‌دهنده است یا قرض‌گیرنده؟
جواب: بر قرض‌گیرنده خمس مال قرضی واجب نیست، ولی قرض‌دهنده اگر مال قرضی را از درآمد سالیانه کارش و قبل از پرداخت خمس آن قرض داده است، در صورتی که بتواند تا آخر سال قرضش را از بدهکار بگیرد، واجب است که هنگام رسیدن سال خمسی اش خمس آن را بپردازد، و اگر نتواند قرض خود را تا پایان سال بگیرد، فعلاً پرداخت خمس آن واجب نیست، لیکن هر وقت آن را وصول کرد باید خمس آن را بدهد.
اجوبة الاستفتائات، سوال ۸۷۱
س 989: اگر کسی قبل از سال خمسی اش، مقداری از درآمد خود را به کسی قرض دهد و بعد از گذشت چند ماه از سر سال خمسی خود آن را دریافت کند، این مبلغ چه حکمی دارد؟
ج: پرداخت خمس قرض پس از گرفتن آن از بدهکار، واجب است.
س 871: اگر شخصی مبلغی را قرض بگیرد و نتواند آن را قبل از آن سال ادا کند، آیا پرداخت خمس آن بر عهده قرض دهنده است یا قرض گیرنده؟
ج: بر قرض گيرنده خمس مال قرضى واجب نيست، ولى قرض دهنده اگر مال قرضى را از درآمد ساليانه کارش و قبل از پرداخت خمس آن قرض داده است، در صورتى که بتواند تا آخر سال قرضش را از بدهکار بگيرد، واجب است که هنگام رسيدن سال خمسىاش خمس آن را بپردازد، و اگر نتواند قرض خود را تا پايان سال بگيرد، فعلاً پرداخت خمس آن واجب نيست، ليکن هر وقت آن را وصول کرد بايد خمس آن را بدهد.
س67: آیا به پولی که به مدت دو سال به صورت قرضالحسنه در بانک بوده، خمس تعلّق می‌گیرد؟
ج) هر مقداری که از منفعت کسب پسانداز می‌شود، يکبار به آن خمس تعلّق میگيرد و پسانداز آن در بانک به صورت قرضالحسنه موجب سقوط خمس آن نمی‌شود. بله، قرضی که نمی‌تواند آن را تا سر سال خمسی از قرض گيرنده پس بگيرد، تا آن را پس نگرفته، پرداخت خمس آن واجب نيست.
س186: كسانی كه قرض دارند آیا پرداخت خمس بر آنها واجب است؟
ج) با وجود شرايط، داشتن قرض فی نفسه مانع از تعلّق خمس نيست.
شاید این مطالب را هم بپسندید:
س 877: در سال گذشته مبلغی را قرض گرفته و با آن زمینی خریدم به این امید که افزایش قیمت پیدا کند و بعد از فروش آن و خانه مسکونی فعلی‌ام، مشکل مسکن خود را در آینده حل کنم، اکنون سال خمسی من فرا رسیده، سؤال من این است که آیا میتوانم آن بدهی را از منفعت کسب سال گذشته ام که خمس به آن تعلّق گرفته، استثنا کنم یا خیر؟
ج: با فرض اين که قرض مزبور جهت خريد زمين براى فروش آن در آينده بوده است، از منفعت کسب سالى که در آن قرض گرفتهايد، استثناء نمىشود، و پرداخت خمس درآمد سالانه کسب که از مخارج آن سال زياد آمده، واجب است.
س65: چنانچه انسان مالی را به کسی قرض دهد و وصول آن پس از گذشت موعد سال خمسی باشد, پس از وصول، این مال جزء درآمد همان سال است یا اینکه جزء درآمد سالی که قرض داده است محسوب می‌گردد؟
ج) جزء درآمد سالی است كه قرض داده است بنابراين اگر بتواند تا آخر سال، قرضش را از بدهكار بگيرد، واجب است كه هنگام رسيدن سال خمسی‌اش خمس آن را بپردازد و اگر نتواند قرض خود را تا پايان سال بگيرد هر وقت آن را وصول كرد بايد فورا خمس آن را بدهد.
س66: اگر شخصی مبلغی را قرض بگیرد و نتواند آن را قبل از آن سال ادا کند، آیا پرداخت خمس آن بر عهده قرض دهنده است یا قرض گیرنده؟
ج) بر قرض گيرنده خمس مال قرضی واجب نيست مگر آن مقدار كه اقساط آن از درآمد سال پرداخت شده وآن مبلغ باقی است و يا سرمايه شده است، ولی قرض دهنده اگر مال قرضی را از درآمد ساليانه کارش و قبل از پرداخت خمس آن قرض داده است، در صورتی که بتواند تا آخر سال قرضش را از بدهکار بگيرد، واجب است که هنگام رسيدن سال خمسی‌اش خمس آن را بپردازد، و اگر نتواند قرض خود را تا پايان سال بگيرد، فعلاً پرداخت خمس آن واجب نيست، ليکن هر وقت آن را وصول کرد بايد خمس آن را بدهد.
س67: آیا به پولی که به مدت دو سال به صورت قرضالحسنه در بانک بوده، خمس تعلّق می‌گیرد؟
ج) هر مقداری که از منفعت کسب پسانداز می‌شود، يکبار به آن خمس تعلّق میگيرد و پسانداز آن در بانک به صورت قرضالحسنه موجب سقوط خمس آن نمی‌شود. بله، قرضی که نمی‌تواند آن را تا سر سال خمسی از قرض گيرنده پس بگيرد، تا آن را پس نگرفته، پرداخت خمس آن واجب نيست.
س68: قبل از رسیدن سر سال خمسی‌ام، مبلغی پول به شخصی قرض دادم، آن فرد قصد داشت آن پول را به کار بیندازد و سود آن بین ما بالمناصفه تقسیم شود، با توجه به اینکه آن مال در حال حاضر در دست من نیست و خمس آن را هم نپرداختهام، نظر حضرتعالی در این باره چیست؟
ج) اگر آن مال را قرض دادهايد و سر سال خمسی قابل وصول نيست، فعلاً خمس آن بر شما واجب نيست، بلکه هنگامی واجب می‌شود که آن را دريافت کنيد، ولی در اين صورت شما حقی در سود حاصل از کار قرض گيرنده نداريد، و اگر چيزی از او مطالبه نماييد، ربا و حرام است، و اگر آن مال را به عنوان سرمايه مضاربه به او دادهايد، بر اساس قرارداد، در سود آن شريک هستيد و واجب است که خمس سرمايه را بپردازيد.
س69: اگر کسی قبل از سال خمسی‌اش، مقداری از درآمدِ خود را به کسی قرض دهد و بعد از گذشت چند ماه از سر سال خمسی خود آن را دریافت کند، این مبلغ چه حکمی دارد؟
ج) پرداخت خمس قرض پس از گرفتن آن از بدهکار، واجب است.
س70: بنده مبلغی پول به کسی قرض داده بودم که بازپرداخت آن بعد از سال خمسی‌ام بود و طبق نظر حضرتعالی بنا بود موقع گرفتن پول، خمس آن را بدهم. ولی کسی که پول را قرض گرفته بود، به طور توافقی به جای آن به بنده وسیله‌ای داد (یک دستگاه خودرو). مستدعی است بفرمایید حکم خمس آن چگونه است. آیا باید بلادرنگ آن را بپردازم یا در زمان دیگر؟
ج) واجب است فوراً خمس آن مقداری را كه متعلّق خمس بوده، بپردازيد.
س71: دو هفته دیگر سال خمسی من فرا می‌رسد و الان مقداری پول دارم که می‌بایست خمس آن را در زمان مذکور بپردازم. از طرفی باید با این پول برای یکی از آشنایان کالایی ضروری بخرم که بعد از سال خمسی، مبلغ آن را به من پرداخت می‌کند. آیا به این پولی که بعد از سال خمسی به دستم می‌رسد خمس تعلّق می‌گیرد؟
ج) در فرض سؤال هر وقت آن را وصول كرديد، بايد خمس آن را بدهيد.
س192: آیا خمس بر کسی که مالی در حساب سالانهاش باقی مانده، و در حالی سال خمسی‌اش رسیده که بدهکار است، با توجه به اینکه چند سال برای پرداخت قرضش فرصت دارد، واجب است؟
ج) بدهی پرداخت نشده چه بدون مدت باشد و چه مدت‌دار، از درآمد سالانه استثنا نمی‌شود، مگر اين‌که برای تأمين هزينه‌‌های سال درآمد باشد که از درآمد آن سال مقداری را که میخواهد صرف بدهی خود کند، استثنا می‌شود و به معادل آن از درآمد سالانه، خمس تعلّق نمیگيرد.
خمس مال قرض داده شده
سوال۷: پولی قرض دادم تا قبل از سال خمسی به من برگرداند ولی عمدا پس از سال خمسی برگرداند و مجبور شدم که خمس آن را بدهم، آیا قرض گیرنده ضامن خمس است؟
جواب: قرض گیرنده، ضامن مبلغ خمس نیست.
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی خامنه ای.
حضرت آیت الله مکارم شیرازی
خمس پول قرض داده شده [نحوه محاسبه خمس ]
پرسش :پولی که انسان قرض داده است آیا باید خمس آن را بپردازد؟
پاسخ :چنانچه بازپس گیری آن پول برای شما براحتی ممکن باشد و سال خمسی بر آن بگذرد هر زمانی که پول را به شما برگرداند باید خمس آن را بپردازید اما اگر بازپس گیری به راحتی امکان ندارد چنانچه از زمانی که پول را برگرداند تا سال خمسی بعدی چیزی از آن باقی مانده باشد خمس دارد.
عدم کسر بدهی خمس از منافع سال بعد
پرسش : اگر شخصی از سال گذشته خمس بدهکار باشد آیا می تواند آن را از منافع سال کسر کند؟
پاسخ : اگر خمس را با حاکم شرع یا وکیل او دستگردان کند و بخواهد در سال بعد بپردازد نمىتواند از منافع آن سال کسر کند، مثلًا اگر دو هزار تومان خمس بدهکار است و از منافع سال بعد بیست هزار تومان بیشتر از مخارجش دارد باید خمس بیست هزار تومان را بدهد و دو هزار تومانى که از باب خمس بدهکار است از بقیّه بپردازد.
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی مکارم شیرازی.
مطابق نظر آيت الله سيستاني
مسأله ۱۸۰۲ ـ اگر غیر از سرمایه چیز دیگری از اموال او از بین برود، اگر در همان سال به آن چیز احتیاج داشته باشد، می‌تواند در بین سال از منافعش آن را تهیه نماید و خمس ندارد.
مسأله ۱۸۰۳ ـ اگر در تمام سال منفعتی نبرد و برای مخارج خود قرض کند، نمی‌تواند از منافع سالهای بعد مقدار قرض خود را کسر نماید و خمس آن را ندهد، ولی اگر در اثناء سال برای مخارج خود قرض کند و پیش از تمام شدن سال منفعتی ببرد، می‌تواند مقدار قرض خود را از آن منفعت کسر نماید. و همچنین در صورت اوّل می‌تواند قرض خود را از ارباح اثناء سال اداء نماید، و به آن مقدار خمس تعلق نمیگیرد.
مسأله ۱۸۰۴ ـ اگر برای زیاد کردن مال، یا خریدن ملکی که به آن احتیاج ندارد، قرض کند، اگر از منافع سالش بدون پرداخت خمس آن قرض را ادا نماید، باید پس از رسیدن سال خمس آن عین را بپردازد مگر اینکه مالی را که قرض کرده، و یا چیزی را که با قرض خریده در عرض سال از بین برود.
مسأله ۱۸۰۵ ـ انسان می‌تواند خمس چیزهایی که خمس بر آنها واجب شده است از همان چیزها بدهد، یا به مقدار قیمت خمسی که واجب شده است، پول خمس داده شده بدهد، و اما اگر جنس دیگری که خمس در آن واجب نشده بخواهد بدهد، محل اشکال است، مگر آنکه با اجازه حاکم شرع باشد. رساله توضیح المسائل.
پرسش: سر سال خمسی ام رسیده یک میلیون تومان نسبت به پارسال اضافه دارم و از جهتی حدود شش ماه پیش از کسی ششصد هزار تومان قرض گرفتم ایا کل یک میلیون خمس دارد ؟
اگر سالهای پیش قرض گرفتم چی؟
پاسخ: قرضی که هزینه زندگی سال شود می توانید مقدار آن را از درامد همان سال کسر کنید و خمس ما زاد را پرداخت کنید ولی امسال نمی توانید قرض سالهای قبل را از درامد امسال کسر کنید.
بنا بر این امسال باید فقط خمس چهارصد هزار تومان را بدهید.
بنا بر این امسال باید فقط خمس چهارصد هزار تومان را بدهید.
۹۵پرسش:
۱- پولی را که انسان بابت خرید خانه جمع آوری می کند خمس دارد؟
۲- پولی را که فرد در قرارداد به رهن واجاره بعنوان قرض الحسنه به موجر می پرداخت خمس دارد؟
۳- پولی را که فرد به فرد دیگر قرض می دهد خمس دارد؟
پاسخ: هر سه مورد خمس دارد.
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی سیستانی.
- آیا وام بانکی خمس دارد
- خمس پیش خرید خودرو
- خمس فروش ماشین
- خمس ماشین و موتور سیکلت
- خمس وسايل داماد
- خمس پس انداز ازدواج
کلید: آیا قرض خمس دارد آیا قرض خمس دارد آیا قرض خمس دارد آیا قرض خمس دارد آیا قرض خمس دارد آیا قرض خمس دارد آیا قرض خمس دارد آیا قرض خمس دارد آیا قرض خمس دارد آیا قرض خمس دارد آیا قرض خمس دارد آیا قرض خمس دارد آیا قرض خمس دارد آیا قرض خمس دارد آیا قرض خمس دارد آیا قرض خمس دارد آیا قرض خمس دارد آیا قرض خمس دارد آیا قرض خمس دارد آیا قرض خمس دارد خمس قرض آیا پولی را که قرض داده ایم باید خمس آن را بپردازیم قرض، وام و طلب خمس پول قرض داده شده [/fusion_builder_column][/fusion_builder_row][/fusion_builder_container]
باسلام
آیا میتوانم سوالی در مورد خمس را به صورت ایمیل بپرسم؟ به چه آدرسی میتوانم ایمیل بفرستم؟ در همین جا میتوانم؟
سلام علیکم
ابتدا در سایت سرچ کنید، در ذیل نوشتار مرتبط سوال خود را مطرح نمایید.
وفقکم الله لکل الخیر