آیا زیارت شرک است
زیارت
میزان در توحید عبادی و زیارت صحیح چیست؟
برخی به شیعیان اتهام می زنند که نماز شما در زیارتگاه های امامان(علیهم السلام) و یا حاجت خواستن از آنها به معنای عبادت آنها و شرک است در حالی که شیعیان در زیارتگاه ها به دو صورت نیت می کنند:
1. نماز را برای خداوند و به نیت تقرب به خدا می خوانند و ثواب آن را به روح امامان هدیه می کنند.
2. به نیابت از امامان، نماز می خوانند و باز هم برای خداوند رکوع و سجود به جا می آورند.
در این باره باید دانست؛ «عبادت» در اصطلاح قرآن و حدیث ارکان خاصی دارد که با بودن آن ها، عبادت اصطلاحی تحقّق یافته و بدون آن تنها مطلق خضوع محقق می شود:
1. انجام فعلی که گویای خضوع و تذلّل و کرنش باشد.
2. عقیده و انگیزه خاصی که انسان را به عبادت و خضوع نسبت به شخص وا داشته است؛ از قبیل:
الف. اعتقاد به الوهیت کسی که برای او خضوع کرده است:
خداوند متعال درباره مشرکان می فرماید:
«الَّذِینَ یَجعَلُونَ مَعَ اللهِ إِلها آخَرَ فَسَوفَ یَعلَمُونَ»[326]؛
«آنان که با خدای یکتا خدایی دیگر گرفتند، به زودی خواهند دانست که در چه جهل و اشتباهی بوده اند و با چه شقاوت و عذابی محشور می شوند.»
در جای دیگر می فرماید:
«وَاتَّخَذُوا مِن دُونِ اللهِ آلِهَةً لِیَکُونُوا لَهُم عِزًّ»[327]؛«و مشرکان خدای یگانه را ترک گفته و برای احترام و عزّت دنیوی، خدایان باطل را برگرفتند.»
از این دو آیه و آیات دیگر استفاده می شود که رکن عبادت غیرخدا و شرک، اعتقاد به الوهیت غیرخداوند است. در حالی که شیعیان، امامان(علیهم السلام) را بنده خدا می دانند و هیچ شیعه ای به الوهیت و خدایی پیامبر و خاندان مطهرشان معتقد نیست.
ب. اعتقاد به ربوبیت کسی که بر او خضوع کرده است:
شاید این مطالب را هم بپسندید:
خداوند متعال می فرماید:
«یا بَنِی إِسرائیلَ اعبُدُوا اللهَ رَبِّی وَ رَبَّکُم»[328]؛
«ای بنی اسرائیل! خدایی را که آفریننده من و شماست بپرستید.»
در جایی دیگر می فرماید:
«إِنَّ اللهَ رَبّی وَرَبُّکُم فَاعبُدُوهُ هذا صِراطٌ مُستَقیمٌ»[329]؛
«همانا پروردگار من و شما خداست، بپرستید او را که همین است راه راست.»
نکته:
از این دسته آیات نیز استفاده می شود که یکی از ارکان عبادت غیر خدا و شرک، اعتقاد به ربوبیّت استقلالی غیرخداوند است، در حالی که شیعیان، احترام و خضوعی که در برابر امامان دارند به عنوان بندگان خوب خدا و اولیای الهی می باشد و برای آنها جدا از ربوبیت و اراده الهی هیچ نقش و جایگاهی را قبول ندارند. بنابراین معیار و شاخصه عبادت غیرخدا دو چیز است؛ یکی اعتقاد به الوهیّت و خدایی معبود و دیگر کرنش و خضوع و خاکساری در برابر او. ازاین‌رو صرف خضوع و فروتنی در برابر غیرخدا شرک نیست؛ زیرا در داستان حضرت یوسف قرآن کریم می فرماید:
«وَ رَفَعَ أَبَوَیهِ عَلَی العَرشِ وَ خَرُّوا لَهُ سُجَّد»[330]؛
«(یوسف) پدر و مادرش را بر تخت بالا برد و همه در برابر او خضوع کنان به زمین افتادند»
نکته:
اگر مطلق خضوع و کرنش در برابر غیرخدا شرک باشد، آیا می توان حضرت یعقوب پیامبر که نماد توحید و یکتاپرستی است و در برابر یوسف خاضعانه به خاک افتاد را بگوییم عبادت غیرخدا کرده؟! آیا هنگامی که ملائکه بر حضرت آدم(علیه السلام) سجده کردند «فَسَجَدَ المَلائِکَةُ کُلُّهُم أَجمَعُونَ»[331] و در برابر او تواضع کردند را می توان گفت عبادت غیرخدا انجام داده و مرتکب شرک شده اند. یا آنجا که خداوند دستور می دهد در برابر پدر و مادر تواضع کنیم و بال فروتنی و خاکساری برای احترام آنها بگسترانیم، یعنی دستور به شرک و عبادت غیرخدا داده است؟! هرگز چنین نیست. عبادت غیرخدا دو شرط دارد:
یکی خضوع و کرنش در برابر غیرخدا و دیگر اعتقاد به الوهیّت و ربوبیّت معبود.
[326]. حجر، آیه 96.
[327]. مریم، آیه 81.
[328]. مائده، آیه 72.
[329]. آل عمران، آیه 51.
[330]. یوسف، آیه 100.
[331]. حجر، آیه 30.
منبع: هدانا برگرفته از پرسمان، پرسش ها و پاسخ ها « شیعه و اهل سنت »
ویژه نامه امامت پژوهی و فرقه های مذهبی
ویژه نامه اعتقادات و پاسخ به شبهات
