آیا در قسامه صرف قسم کافی است یا علم و مدرک لازم است

نکته: قاضی نمی تواند بدون علم (مدارک قضایی محکمه پسند) و شواهد کافی حکم به قسامه کند، حتما باید شواهد کافی وجود داشته باشد که با قسامه بتوان حکم را اجرا کرد.

 

حضرت آیت الله مکارم شیرازی

سؤال 1539 ـ موارد لوث و قسامه را در زمان کنونى بیان فرمایید.

جواب: لوث در مواردى است که اماره ظنّیّه نزد حاکم شرع بر صدق مدّعى قائم شود; مانند شهادت شاهد واحد، یا در جایى که شخصى را غرق خون ببینند و شخص مسلّحى را که بر سلاح او آثار خون است در آن جا بیابند، یا کشته اى را در خانه، یا محلّه اى که غیر از افراد خاصّى وارد نمى شوند، مشاهده کنند، در حالى که عداوتى بین صاحبان خانه یا محلّه و مقتول وجود داشته است و امثال آن. در چنین مواردى قاضى احکام قسامه را جارى مى کند.

سؤال 1269 ـ دو پسر بچه 12 ساله که هم کلاس بوده اند قبل از رسیدن وقت مدرسه به طرف رودخانه مى روند و یکى از آنها در رودخانه غرق مى شود. اولیاى طفل غرق شده ادّعا دارند که همراه وى او را به رودخانه هُل داده و او افتاده و غرق شده است. ولى متّهم منکر قضیّه است و بیّنه نیز اقامه نشده و حتّى از اطفال هم سن و سال نیز کسى به عنوان مطّلع وجود ندارد. حال با توجّه به مراتب فوق چنانچه قضیّه به قسم منجر شود، قسم متوجّه چه کسى مى باشد و آیا مسأله راه حلّ دیگرى دارد؟

جواب:

 باتوجّه به این که درفرض مسأله کسى در آن جا حاضر نبوده و در قسم هاى قسامه، علم لازم است و قسم خوردن مدّعى یا مدّعیان موضوعیّت ندارد چون دلیلى بر اثبات جرم نیست، متّهم تبرئه مى شود و احتیاط این است که کودک قسم یاد کند.

سؤال 1268 ـ چنانچه شخصى با اجراى مراسم قسامه به قصاص محکوم شود، در مرحله اجرا (پس از قطعیّت حکم) پسر محکومٌ علیه، اقرار به قتل عمدى همان مقتول نماید، تکلیف چیست؟

جواب: مسأله چند صورت دارد:

الف) این مدعى خودش جزء قسامه بوده، در این صورت نمى توان به اقرار بعدى ترتیب اثر داد مگر این که مدّعى تکذیب خویش کند.

ب) این که خودش جزء قسامه نبوده و قبول قسم شخص او لازم نیست. باز اگر مدّعى قطعى بوده باشد نمى توان به اقرار او ترتیب اثر داد مگر این که تکذیب خویش کند.

ج) این که ادّعاهاى او مبنى بر ظن بوده باشد، در این صورت مخیّر است بین عمل به مقتضاى قسامه یا به مقتضاى اقرار، ولى قبول ادّعاى مبنى بر ظن در مسائل قضایى مشکل است، نتیجه این که در صورتى که خود را تکذیب نکند عمل به اقرار نمى تواند بنماید.

سؤال 1270 ـ آیا قصاص در اطراف با قسامه قابل اثبات است؟

جواب: قسامه در جنایت اعضا نیز ثابت است ولى به وسیله آن تنها دیه ثابت مى شود نه قصاص.

منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی مکارم شیرازی