آيا جهاد در اسلام صرفا دفاع است

آيا جهاد در اسلام صرفا دفاع است؟ غنيمت جنگ چيست و به كه تعلق دارد؟

 

جهاد درچند مورد است. يك مورد، جهاد ابتدايى است، يعنى جهاد برمبناى اينكه اگر ديگران غيرمسلمان باشند و مخصوصاً اگر مشرك باشند، اسلام اجازه مى دهد كه مسلمين ولو اينكه سابقه عداوت ودشمنى هم با آنها نداشته باشند به آنها حمله كنند براى ازبين بردن شرك. شرط اين نوع جهاد اين است كه افراد مجاهد بايد بالغ وعاقل وآزاد باشند وانحصاراً برمردها واجب است نه برزنها.
ودراين نوع جهاد است كه اذن امام يا منصوب خاص امام شرط است. از نظر فقه شيعه اين نوع جهاد جز درزمان حضور امام يا كسى كه شخصاً از ناحيه امام منصوب شده باشد جايز نيست.
مورد دوم جهاد، آن جايى است كه حوزه اسلام مورد حمله دشمن قرار گرفته يعنى جنبه دفاع دارد، به اين معنا ك دشمن يا قصد دارد بر بلاد اسلامى استيلا پيدا كند وهمه ياقسمتى از سرزمينهاى اسلامى را اشغال كند، يا قصد استيلاى بر زمينها را ندارد، قصد استيلاى برافراد را دارد ومى خواهد بيايد يك عده افراد را اسير كند وببرد، يا حمله كرده و مى خواهد اموال مسلمين را به شكلى بربايد.

و يا مى خواهد به حريم وحرم مسلمين، به نواميس مسلمين، به اولاد و ذرّيه مسلمين تجاوز كند. در اينجا برعموم مسلمين اعمّ اززن ومرد وآزاد وغير آزاد واجب است كه در اين جهاد شركت كنند و در اين جهاد اذن امام يا منصوب از ناحيه امام شرط نيست. نوع سوم هم نظير جهاد است ولى جهاد عمومى نيست جهاد خصوصى است و احكامش با جهادهاى عمومى فرق مى كند. جهاد عمومى احكام خاصى دارد، از جمله اينكه هر كس كه در اين جهاد كشته شود شهيد است و غسل ندارد. كسى كه در جهاد رسمى كشته مى شود او را با همان لباسش و بدون غسل با همان خونها دفن مى كنند. قسم سوم را هم اصطلاحاً «جهاد» مى گويند.

اما جهادى كه همه احكامش مثل جهاد نيست، اجرش مثل اجر جهاد است، فردش شهيد است و آن اين است كه اگر فردى درقلمرو اسلام نباشد، در قلمرو كفار باشد و آن محيطى كه او در قلمرو آن است مورد هجوم يك دسته ديگر از كفار قرار بگيرد به طورى كه خطر تلف شدن او نيز كه در ميان آنهاست وجود داشته باشد يك آدمى كه اساساً جزء آنها نيست در اينجا چه وظيفه اى دارد؟ وظيفه دارد كه جان خودش را به هر شكل هست حفظ كند، واگر بداند كه حفظ جانش موقوف به اين است كه عملاً بايد وارد جنگ شود واگر نشود جانش درخطر است، نه براى همدردى با آن محيطى كه درآنجا هست بلكه براى حفظ جان خودش، بايد بجنگد واگر كشته شد اجرش مانند اجر شهيد است.

دو مورد ديگر هم داريم. يك مورد رااصطلاحاَ مى گويند: «قتال اهل بغى». مقصود اين است: اگر درميان مسلمين جنگ داخلى دربگيرد ويك طايفه بخواهد نسبت به طايفه ديگر زور بگويد، اينجا وظيفه ساير مسلمين در درجه اول اين است كه ميان اينها صلح برقرار كننند. يكى ديگر ازموارد كه درآن تا اندازه اى ميان فقها اختلاف است مسئله قيام خونين براى امر به معروف ونهى از منكر است. آن هم يك مرحله و يك مرتبه است. مجموعه آثار شهيد مطهرى ج 14 صلح امام حسن (ع) صفحه 624، شهيد مطهرى به نقل از سايت تبيان

غنايم جنگى اموالى است كه از كفار حربى در جنگ با آنان به دست ميآيد غنايم در صورتى كه جهاد به اذن امام ويا نايب خاص ايشان رخ داده باشد پس از كنار گذاشتن خمس آن كه مربوط به امام است ما بقى ميان رزمندگان تقسيم ميشود.پرسمان