آيا از راه خداشناسى به امام شناسى مى رسيم يا برعكس

آيااز راه خداشناسى به امام شناسى مى رسيم يا برعكس از امام شناسى به خدا مى رسيم ؟ زيارت جامعه مد نظر باشد.

نكاتى راجع به مسئله امام شناسى و خداشناسى عرض مى كنيم در رابطه با بحث خداشناسى و امام شناسى و نحوه تقدمه و تأخر اينها نسبت به هم از دو ديدگاه مى شود مورد بررسى واقع گردد

نگاه اول: نگاهى اثباتى و برون دينى است يعنى وقتى ما مى خواهيم دين را براى كسى تشريع كنيم و محتوى دين خود را براى او بگوييم ابتدا از اساسى ترين سوال هر انسان و اصلى ترين ركن دين يعنى خداشناسى بحث مى كنيم در واقع تا اصل وجود خداوند براى كسى ثابت نشود و بعد اينكه انسان مكلف به تكليف است و انسان نيازمند راهنمايى است و لازم است كه از طرف خداوند راهنمايى براى هدايت بشر بيايد با اثبات اين مقدمه ضرورت وجود پيامبر ثابت مى شود و با استفاده از اين اصل كه تمام انسانها همواره در طول زندگيشان نيازمند هدايت هستند ضرورت استمرار هدايت از طرف خداوند بواسطه امامان ثابت مى شود و نتيجه مى شود كه از وجود خداوند اثبات او به ضرورت وجود امام مى رسيم كما اينكه در دعا بعد از نماز از خداوند مى خواهيم كه (اللهم عرفنى نفسك، فانك ان لم تعرفنى نفسك لم اعرف رسولك اللهم عرفنى رسولك فانك ان لم تعرفنى رسولك لم اعرف حجتك، اللهم عرفنى حجتك فانك ان لم تعرفنى حجتك ضللت عن دينى. خدايا اول خودت را به من بشناسان كه اگر تو رانشانسم رسولت راهم نمى شناسم خدايا رسولت به من بشناسان كه اگر رسول تو را نشناسم حجت تو را هم نخواهم شناخت خدايا حجت خود را به من بشناسان كه اگر حجت تو رانشاسم دردينم گمراه خواهم شد. (1) كه اين دعا قوس نزول يعنى شناخت از طريق خدا به امام را و بالعكس آن نشان مى دهد.

اما نگاه دوم: از اين پنجره است كه بعد از قبول و اعتقاد به وجود خدا وايمان به پيامبر و امام شناخت كافى از خدا و پيامبر و امام معصوم محدوده قدرت و توانايى و صفات آنها را نداريم و نيازمنديم از طريق كسانى كه شناخت و معرف آنها نسبت به خودشان و پيامبر و خداوند متعال كامل است استفاده كنيم و آنها كسانى جزء ائمه معصومين نيستند لذا در زيارت جامعه كه جامع صفات ائمه معصومين است به آنها خطاب مى كنيم. السلام على محال معرفت الله (2) سلام بر محلهاى شناخت خدا هستند و يا (حفظه لسره وخزنه لعلمه و مستودعا لحكمه و تراجمه لوحيه و اركانا لتوحيد). (3) شما و امامان حافظان خدائيد و خزانه داران علم الهى هستيد و حكمت خداپيش شما به وعده گذاشته و مترجم كلام وحى هستيد و بدون شما توحيد پذيرفته نيست همه اين عبارات حاكى اين نكته است كه شناخت خداوند و علم به صفات او از طريق اهل بيت صورت مى گيرد.

منابع:

1- اصول كافى، ج 1، ص 342.

2- مفاتيح الجنان، زيارت جامعه.

3- همان.

كتب زير جهت مطالعه مفيد است.

1- انوار الساطعه، شيخ جواد كربلائى، چاپ دار الحديث.

2- امام شناسى، علامه تهرانى، نشر علامه.

3- بررسى مسائل كلى امامت، ابراهيم امينى، انتشارات دفترتبليغات. به نقل از اداره پاسخگويى آستان قدس رضوى .پرسمان.