چرا برخی پس از ازدواج در زندگی آرامش ندارند و لذت نمی برند؟

 

اگر ازدواج باعث آرامش رواني است، چرا برخي متأهل ها در زندگي روي آرامش را نمي بينند؟

يکي از آثار روانشناختي ازدواج، دست يابي به آرامش دروني و امنيت اجتماعي زن و شوهر است که در سايه برقراري روابط عاطفي بسيار نزديک آنها به دست مي آيد.
نقش روابط زن و شوهر در آرامش يکديگر وقتي بيشتر آشکار مي شود که آسيب تأخير ازدواج و آسيب هاي روابط ناهنجار را مشاهده کنيم، البته براي ايجاد فضاي آرامش و اعتماد، بايد زن و شوهر و اطرافيان بيشترين همکاري و گذشت را داشته باشند و همگي بدانند در ميان حوادث استرس زا، شديدترين استرس ها در اثر از هم گسيختگي روابط خانوادگي پديد مي آيد، به طوري که از دست دادن همسر و زندگي جدا از يکديگر 35تا بيش از 80 درجه تنيدگي1 به دنبال دارد.2 قرآن کريم نيز در آيات متعددي مي فرمايد:
«از نشانه هاي خداوند اين است که از نوع خودتان، همسراني براي شما آفريد تا در کنار آنان آرامش يابيد و ميانتان دوستي و رحمت نهاد»3.
«اوست خدايي که شما را از نفس واحدي آفريد و همسرتان را از آن پديد آورد تا در کنار او بياساييد».4
البتّه واقعيت اين است که مشکلات و عواملي وجود دارند که اين آرامش را به خطر انداخته و گاهي پايه هاي مهر و محبّت همسران را فرو خواهند ريخت؛ بنابراين در ادامه به برخي مشکلات و آسيب هايي که سبب اخلال در آرامش خانواده مي شود، اشاره مي گردد:

برخي مشکلات و آسيب ها

الف. مسائل پيش از ازدواج
1. عدم انتخاب مناسب
يکي از عوامل ايجاد اختلاف و ناسازگاري و به دنبال آن نبود آرامش در زندگي اين است که متأسفانه گاه افراد از مسايلي که بايد قبل از ازدواج نسبت بدان حساس باشند غفلت نموده و با ورود به زندگي مشترک ناهمگوني ها برايشان نمود پيدا مي کند! به همين دليل دختر و پسر مي بايست در بررسي ملاک هاي گزينش همسر، ملاک هاي جسماني، روانشناختي، اقتصادي، اجتماعي و خانوادگي طرفين را مدّنظر قرار دهند تا همتاي مناسب خود را براي يک عمر زندگي برگزينند.
امام علي (عليه السلام) مي فرمايند: «زني که مورد موافقت شوهرش باشد (يعني هر دو مورد توافق باشند) يکي از دو راحتي و آسايش است».5

 

2. مهريه سنگين
قرآن کريم با لطافت و ظرافت بي نظيري فلسفه گذاشتن مهريه براي زن را، هديه و پيشکشي اعلام نموده و با تعبير «نحله» بدان اشاره مي نمايد6.
همچنين از مهريه به «صداق» تعبير مي کند که نشانه صداقت و راستين بودن علاقه مرد به همسر خويش است. اين امر تأثير روانشناختي ويژه اي در زن برجاي مي گذارد؛ زيرا وي احساس مي کند مرد به او علاقه مند است و حاضر است هزينه کند.
در تعيين مهريه نبايد هيچ کدام از پسر و دخترها و خانواده هايشان احساس برد يا باخت کنند؛ زيرا اگر چنين احساسي به آنان دست دهد، شيريني زندگي و ازدواج به تلخي تبديل خواهد شد.
مهريه هاي سنگين يکي از عوامل به هم زدن آرامش در خانواده هاست و نشان دهنده بي اعتمادي خانواده دختر به داماد است و مي تواند به عنوان يک ابزار در دست دختران قرار گرفته و پسران را از اين نظر هميشه تحت استرس و فشار قرار دهد.
رسول گرامي اسلام (صلي الله عليه و آله) نيز در باب نکوهش سنگيني مهريه مي فرمايند: «در مهريه آسان بگيريد؛ زيرا مرد کابين (سنگين) زن را مي دهد اما در دلش نسبت به او کينه و دشمني به وجود مي آيد».7
همچنين مي فرمايند: «از ميمنت زن اين است که راحت خواستگاري شود و کابين (مهريه اش) سبک باشد».8

 

3. دوستي هاي قبل از ازدواج
اين دوستي ها علاوه بر مشکلاتي که به دليل احساس گناه به سبب ناخشنودي خداوند از اين ارتباط، ترس و اضطراب ناشي از آبروريزي، احساس سرخوردگي، شکست روحي، افسردگي و… براي دختر و پسر ايجاد مي کند، با توجّه به ويژگي غيرت در مرد باعث مي گردد حتّي اگر روابطشان به ازدواج نيز بينجامد، اعتمادش از همسر خود سلب گشته سؤالاتي در ذهن او شکل گيرد که چرا همسرم پيش از محرميت با من رابطه برقرار کرد؟! نکند مشابه اين رابطه را با ديگران نيز داشته است و اگر دوستي ها به ازدواج نيانجامد آشفتگي در احساسات و عواطف به ويژه از سوي دختران پيش مي آيد و باعث مي گردد که اين افراد نتوانند عاطفه، عشق، صفا و صميميتي را که لازمه زندگي مشترک و ستون خيمه زندگي زناشويي است در زندگي با همسر خود ابراز نمايند. به همين دليل است که قرآن کريم يکي از شرايط ازدواج را پاکدامني مي داند که هيچ کدام از پسر9 و دختر دوست پنهاني و نامشروع نگرفته باشند.10

 

4. وارونه جلوه دادن حقايق
امروزه آسيب هاي مختلفي سلامت ازدواج و به دنبال آن زندگي مشترک همسران را تهديد مي کند که رواج فريب يا تدليس در ازدواج يکي از مهم ترين آنهاست.
اين مسئله علاوه بر آنکه آثار و پيامدهاي حقوقي ويژه اي دارد که با عنوان قانون «تخلف از شرط صفت» در قانون مدني مطرح و قابل پيگيري است، باعث ايجاد فضاي بي اعتمادي و بدبيني در فضاي ارتباطي زن و شوهر گشته و زمينه اختلافات جدّي و به دنبال آن عدم آرامش را در زندگي آنان به وجود مي آورد. به همين دليل است که برگزاري جلسات گفتگوي مستقيم (تحت نظارت خانواده هاي دو طرف) دختر و پسر و اطلاع يافتن آنان از آنچه در آينده مي تواند در زندگي مشترکشان تأثيرگذار باشد، يکي از مهم ترين گام هاي فرايند انتخاب همسر است.
ب. مسائل بعد از ازدواج

 

1. عدم رعايت حقوق اعضاي خانواده
خانواده از افراد و شخصيت هاي متفاوت تشکيل شده است که با پذيرش اصول اساسي زندگي مشترک و پايبندي به آن در يک «ما»ي فراتر گرد آمده اند. ناديده گرفتن شخصيت فردي و تحميل سليقه هاي شخصي بر همگان، هزينه هاي عاطفي – رفتاري سنگيني را به دنبال دارد که دل سردي و از خودبيگانگي اعضاي خانواده، کمترين پيامد منفي و فروپاشي خانواده، بزرگترين زيان چنين نگرشي است.11
راهکار اسلام جهت دوري از حسّ برتربيني اين است که هر يک از اعضاي خانواده به حقوق ديگري احترام گزارده و وظايفي را که بر عهده دارند رعايت کنند، در اين صورت انتظار خير و سعادت، محبّت و لذّت، آرامش و اعتماد به زندگي مشترک را داشته باشند.

 

2. رقابت منفي
متأسفانه برخي از خانواده ها بدون توجّه به شرايط ويژه و نيازهاي واقعي زندگي خود دچار اشتباهي به نام نابهنجاري چشم و هم چشمي مي شوند. مؤلفه هاي اساسي اين پديده در خودنمايي، رقابت و فزون طلبي کور قابل مشاهده است که موجب تنش، بي قراري، نارضايتي، اضطراب و افسردگي همسران گشته و آرامش را از زندگي مشترک سلب مي کند.
3. عدم توجه به حريم خصوصي
گرچه روابط خويشاوندي و فاميلي به نوبه خود مورد تأکيد و اهميت است؛ اما عدم رعايت بعضي از نکات مسائلي را در روابط زن و شوهر ايجاد مي کند که آرامش را از زندگي آنان سلب مي کند. به عنوان مثال دخالت هاي غيرضروري و نابجاي اطرافيان يکي از مواردي است که مايه سلب آرامش زوجين مي گردد.
در عين حال که لازم است زن و شوهر پس از ازدواج، روابط خود را با خانواده ها حفظ نموده و به برقراري روابط مطلوب با خويشاوندان همسر نيز بپردازند، بايد نوعي استقلال به دست آورده و خانواده جديدي را با حريم خصوصي تشکيل دهند به طوري که حتي پدر و مادرها نيز از اين محدوده خارج باشند.

 

بر کسي پوشيده نيست که پدر و يا مادر حق دارند در مواقعي نوعروس و تازه داماد را راهنمايي کنند، اما بايد به اين نکته نيز توجّه داشته باشند که نيازي به دخالت در همه جزئيات زندگي نيست. در واقع حمايت اجتماعي و مالي والدين از همسران جوان، نبايد موجب دخالت در زندگي آنان و تحميل نظريات به آنها شود؛ زيرا متأسفانه دخالت هاي بي مورد اطرافيان باعث اختلاف و ناسازگاري همسران شده، آرامش زندگي آنان را سلب مي نمايد.

 

4. ناآشنايي با مهارت هاي همسرداري
آشنايي با مهارت هاي همسرداري، از قواعد اوليه زندگي مشترک است. بسياري از مشکلات خانواده ها، ناشي از عدم شناخت وظايف، عدم آشنايي با راه هاي برقراري رابطه و عدم آشنايي با ويژگي هاي زن و مرد، است. ممکن است آقا يا خانمي، تحصيلات عالي داشته باشد ولي در اصول و مهارت هاي همسرداري، بسيار ضعيف باشد.12
در اين راستا در آموزه هاي ديني و تربيتي اسلام سفارش هايي به هر يک از همسران گرديده که اگر التزام عملي به آنها داشته باشند، روابطشان مستحکم و پايدار و با محبت خواهد بود.در اينجا به مضمون و مفهوم برخي از اين توصيه ها اشاره مي گردد:

برخي از توصيه های مهم

1. با همدلي، هم فکري، همکاري و مشورت با يکديگر درباره مسائل مختلف، ميان اعضاي خانواده روابط سالم پديد آوريد.
2. هر يک از زوجين، ديگري را نزديک ترين و محرم ترين فرد نسبت به خود بداند و او را حامي و پشتيبان خود تلقي کند.
3. با يادگيري مهارت هاي ارتباطي نظير گوش کردن فعال به حرف هاي يکديگر، احترام به نظرها و عقايد همديگر و تشريک مساعي و مشورت کردن، روابط خود را بهبود بخشيد.
4. هنگام اختلاف نظر يا سوء تفاهم، به جاي سرزنش يکديگر يا تفسير نادرست، به شناسايي مسئله و يافتن راه حل آن بپردازيد و در صورت لزوم، کمک و مشاوره افراد با تجربه و متخصص را جلب کنيد.
5. به هر طريق ممکن، رفتارهاي مطلوب همسرتان را مورد توجه و تأييد قرار دهيد؛ به گونه اي که همسرتان بفهمد براي او ارزش قائل هستيد.
6. تشويق و تأييد و بيان نکات مثبت، به طور آشکار يا در جمع باشد؛ اما انتقاد و تذکّر نکات منفي، به طور محرمانه و در تنهايي صورت گيرد.
7. براي خصوصيات و نيازمندي هاي يکديگر، ارزش قائل شويد و در روابط کلامي و عاطفي، به افکار و خواسته هاي همسرتان توجه کنيد.
8. اگر رفتار خاصي براي شما مبهم است، ساده ترين راه اين است که از همسرتان هدف و علت آن رفتار را بپرسيد و با روش مسالمت آميز، صميمانه و خوش بينانه موضوع را روشن کنيد.
9. خشونت را با سکوت پاسخ گوييد و در موقعيتي مناسب، درباره مسئله مورد نظر، بحث و گفت وگو کنيد.
10. بکوشيد در سراسر زندگي – به خصوص در روابط بين خود و همسرتان – به جاي هر گونه پيش داوري يا مشاهده اشکالات و ضعف ها، نقاط مثبت و قوت را ببينيد. به عبارت ديگر، به جاي توجه به نيمه خالي ليوان، به نيمه پر آن توجه کنيد.
11. در برنامه ريزي براي فعاليت هاي اجتماعي، اوقات فراغت، ديد و بازديدهاي خانوادگي و نظاير آن، با يکديگر مشورت کنيد و از يک جانبه نگري بپرهيزيد.
12. در هر فرصت ممکن، با همسر و اعضاي خانواده تان، ارتباط کلامي و عاطفي برقرار کنيد. زنان از صحبت کردن با همسرشان بيشتر لذت مي برند؛ بنابراين مردان بايد فعّالانه به سخنان آنان گوش کنند و واکنش مناسب نشان دهند.
13. گاهي در فضايي محرمانه، محبت آميز و صميمانه به ارزيابي رفتار و روابط يکديگر بپردازيد و از يکديگر بپرسيد، چه بايد کرد تا روابط تان بهتر و بانشاط تر شود.
14. هميشه، در رويارويي با مسائل و مشکلات خانوادگي، خود را در وضعيت طرف مقابل قرار دهيد و با قبول مسئوليت خود و شناخت انتظارات متقابل، به حل و فصل اختلافات روي آوريد.
15. در هر روز يا در هر هفته، زمان مشخصي را براي گفت و گو درباره مسائل و مشکلات و به اصطلاح درد دل کردن با همسرتان، اختصاص دهيد.
16. از داشتن نگرش هاي آرمان گرايانه و شاعرانه، انتظارات غيرواقع بينانه در ازدواج و روابط زناشويي اجتناب کنيد.
17. زن و شوهر از مسخره کردن يکديگر و گفتن سخنان طعنه آميز و دو پهلو جداً پرهيز کنند.
18. از رفتارهايي نظير متلک، تحقير، سرزنش و به رخ کشيدن يکديگر – که موجب افزايش مقاومت هاي رواني در طرف مقابل است – بايد بپرهيزند.
19. در سراسر زندگي – از جمله در زندگي خانوادگي – بکوشيد به نقاط مثبت و نعمت هايي که در اختيار داريد بينديشيد، نه به اموري که در اختيار نداريد.
20. با يادآوري برخي ايام – مانند روز تولد، سالگرد ازدواج و نظاير آن – و دادن هديه هايي هرچند کوچک (مثل يک شاخه گل)، به طور نمادين عشق و علاقه خود را به همسرتان ابراز داريد.
21. خود را در برابر همسرتان آراسته و پاکيزه و جالب توجّه نگه داريد و از پريشاني و وضع نامرتب بپرهيزيد.
22. خطاي يکديگر را در حضور ديگران، فرزاندن، آشنايان، والدين و … بازگو نکنيد.
23. هرگز همسرتان را با زن يا مرد ديگري مقايسه نکنيد.
24. از رفتارهاي مطلوب همسرتان تشکر کرده، او را تشويق کنيد و انگيزه تکرار آن رفتار را بيشتر سازيد.
25. به قول هايي که به همسرتان داده ايد، عمل کنيد تا به سلب اعتماد و احساس فريب خوردگي نينجامد.
26. از نسبت دادن القاب و زدن برچسب هاي ناگوار و نامطلوب – مانند بدقول، شلخته، کله شق، يک دنده، لجباز و خودخواه – به يکديگر بپرهيزيد.
27. همسرتان را تکريم کنيد؛
28. از سلام کردن به يکديگر دريغ ننماييد؛
29. در معاشرت ها ادب فراموش نشود؛
30. استقبال و بدرقه شوهر مستمر باشد؛
31. از همسر خود قدرداني و سپاس گزاري کنيد؛
32. خوش خلقي هرگز فراموش نشود؛
33. مهرباني و محبت هميشگي باشد؛
34. هرگز به فکر آزار همسر نباشيد؛
35. جلب رضايت شوهر در اولويت برنامه باشد؛
36. قهر کردن را زشت بدانيد؛
37. صيانت از آبروي همسر را جدي بگيريد؛
38. در اداره منزل با همسر همراهي نماييد؛
39. صرفه جويي يک ارزش اساسي تلقي شود؛
40. مدارا با همسر شعار هميشگي باشد؛
41. رازدار اميني باشيد؛
42. همسرتان را همان گونه که هست بپذيريد؛
43. همسرتان را تحقير و سرزنش نکنيد؛
44. مچ گيري نکنيد؛
45. گذشته را فراموش کنيد؛
46. فداکاري داشته باشيد؛
47. زود قضاوت نکنيد؛
48. به اقوام يکديگر احترام بگذاريد؛
49. از تعصب بي جا پرهيز کنيد؛
50. به روحيات همسر دقت کنيد؛
51. به همسرتان شخصيت و ارزش بدهيد؛
52. در مقابل ديگران همسر خود را سرزنش نکنيد؛
53. هنگام صدا زدن همسر از باجاذبه ترين نام استفاده کنيد؛
54. مواظب خشم و خروش خود باشيد؛
55. به سليقه و ديدگاه همسر احترام بگذاريد؛
56. با همسرمان (خانم ها) جدي و رسمي نباشيم بلکه خودماني باشيم؛
57. به وظايف اخلاقي التزام جدي داشته باشيد؛
58. پاکدامني سرلوحه کارتان باشد؛
59. تلاش هاي همسر را مهم تلقي کنيد؛
60. به درد دل يکديگر گوش دهيد؛
61. با افکار ديگران تصميم نگيريد؛
62. در پيش بچه ها از پدر با بزرگي ياد کنيد؛
63. خانواده خود را به رخ همديگر نکشيد؛
64. اشتباه خود را بپذيريد؛
65. حفظ صداقت و متانت با شوهر داشته باشيد؛
66. در خريد لوازم منزل با خانم مشورت کنيد؛
67. شنونده خوبي براي همسر باشيد؛
68. از امر و نهي دائمي پرهيز کنيد؛
69. افراد غريبه را با خانم خود آشنا نکنيد؛
70. به تفاوت هاي زن و مرد توجه داشته باشيد و آنها را بياموزيد.
5-ضعف التزام به وظايف اخلاقي

 

نهاد خانواده به مثابه جامعه کوچکي است که هر يک از اعضاي آن به گونه‌اي بر ديگري تأثيرگذار است. التزام همسران به حقوق اخلاقي متقابل علاوه بر تأثيرات تربيتي که بر فرزندان دارد، در رشد معنوي و تربيتي يکديگر نيز تأثيرگذار و باعث استحکام روابط مي شود. وقتي همسران در محيطي عاطفي، دوستانه و مملو از ارزش‌هاي اخلاقي، گذران عمر مي‌کنند، آرام‌آرام و به صورت ناهوشيار بر کمالات و زيبايي‌هاي اخلاقي آنان افزوده خواهد شد. زيرا محيط سالم و پاکيزه (از نظر اخلاقي) در شخصيت و نوع کارکردهاي افراد تأثير مي‌گذارد و همين‌طور افراد سالم و بهنجار, متقابلاً در محيط و بهتر شدن آن اثر مي‌گذارند و همين‌طور اين سير ترقي ادامه دارد.

 

آلبرت بندورا يکي از روان شناسان بزرگ غربي اعتقاد دارد وقتي فردي در محيطي زندگي مي کند و رفتار خاصي انجام مي دهد (خوب يا بد) آن رفتار در محيط تأثير گذاشته و محيط را تغيير مي دهد و محيط تغيير يافته، دوباره بر فرد اثر گذاشته و رفتار او را به نوعي ديگر رقم مي زند؛ حال اگر رفتار فرد، مطلوب و صحيح باشد، محيط به طرف اصلاح و پاکيزه تر شدن متمايل شده و محيط پاکيزه دوباره بر فرد اثر گذاشته و رفتار او بهتر از گذشته خواهد شد. اين فرايند در رفتارهاي ناهنجار نيز وجود دارد. به عنوان مثال وقتي افراد سالم و مؤمن و بهنجاري در محله اي زندگي بکنند، آن محله تحت تأثير اين افراد قرار گرفته و فضاي معنوي و خوبي پيدا خواهد کرد و اين فضاي معنوي در خود افراد نيز اثر گذاشته و رفتارشان از مرحله قبل بهتر خواهد شد.13

 

آبرهام مزلو14 يکي از انديشمندان و روان شناسان بزرگ، در طبقه بندي نيازهاي اساسي انسان، معتقد است؛ نيازهاي فيزيولوژيکي، نياز به امنيت، تعلق و محبت، حرمت خود، نيازهاي شناختي و ذوقي و سرانجام نياز به خودشکوفايي، به ترتيب اولويت قرار دارند.

 

مزلو در خصوص نياز به احترام و تعلق که حرمت خود بخشي از آن است مي گويد: همه افراد جامعه ما (به جز برخي بيماران) به يک ارزشيابي ثابت و استوار و معمولاً عالي از خودشان و به احترام به خود و احترام به ديگران، تمايل و نياز دارند.15

 

در قرآن کريم به وضوح و صراحت بيان شده که يکي از آثار مهم ازدواج، آرامش و امنيت خاطر است16. آرامش گري همسران براي يکديگر زماني حاصل مي شود که آموزه هاي مربوط به يکديگر و تعهدات اخلاقي نسبت به همديگر را رعايت کنند. در سايه التزام به مباحث اخلاقي است که همسران مي توانند به عنوان ستون اصلي خيمه خانواده، آرامشگري را در محيط خانه ايجاد کنند؛ آرامشگري که ارزشمندترين نعمت و کارآمدترين ابزار در خانواده است. وقتي همسران التزام جدي به مسائل اخلاقي اي همچون: بدرقه شوهر، استقبال از شوهر، اظهار محبت، همکاري و همدلي، زينت براي يکديگر، احترام به بستگان يکديگر، دلسوزي و فداکاري براي همديگر، خوش زباني و از همه مهم تر آراستگي به عفت و پاکدامني و حجاب و رعايت حريم نامحرم، داشته باشند فضاي خانه باطراوت و جذاب شده و روابط از استحکام خوبي برخوردار خواهد شد.

پی نوشت ها
1. تنيدگي؛ يعني، اضطراب، گرفتاري، تنش هاي رواني و روحي و ناراحتي شديد.
2. ر.ک: ديماتئو، ام، روانشناسي سلامت، ج2، ص 534-525.
3. «وَ مِنْ آياتِهِ أنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أنفُسِکُمْ أزْوَاجًا لِتَسْکُنُوا إِلَيهَا وَجَعَلَ بَينَکُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً»؛ روم 30، آيه21.
4. «هُوَ الَّذِي خَلَقَکُمْ مِنْ نَفْسٍ واحِدَةٍ وَ جَعَلَ مِنْها زَوْجَها لِيسْکُنَ إِلَيها»؛ اعراف 7، آيه 189.
5. «الزوجة الموافقة إحدي الراحتين»؛ غررالحکم، 9282.
6. «وَ آتُوا النِّساءَ صَدُقاتِهِنَّ نِحْلَةً»؛ «و مهر زنان را به طور کامل به عنوان يک عطا و پيشکش (يا يک عطيه) به آنها بپردازيد». نساء (4)، آيه 4.
7. «تياسَرُوا في الصَّداقِ فإنَّ الرَجُلَ لَيعطِي المَرأة حَتَّي يبقي ذلک في نفسه عَليها حَسبکةُ»؛ کنزالعمّال، 44731.
8. «إنّ مِن يمنِ المرأة تيسيرُ خِطبَتِها و تَيسير صِداقِها و تَيسير رَحِمِها»؛ ميزان، 7845؛ کنزالعمّال، 44721
9. مائده 5، آيه 5.
10. نساء 4، آيه 25.
11. ر.ک: زيمون، مفاهيم و تئوري کليدي در خانواده درماني، ص 37 و 289.
12. براي مطالعه بيشتر در اين زمينه ر.ک: حسين زاده، علي، همسران سازگار، قم: مؤسسه آموزشي پژوهشي امام خميني، 1388.
13. هرگنهان، بي. آر، مقدمه اي بر نظريه هاي يادگيري، ترجمه: علي اکبر سيف، ص 385.
14. Abraham Moslow.
15. شجاعي، محمدصادق، راهي به سوي حرمت خود و سلامت روان، ص 111.
16. «وَ مِنْ آياتِهِ أنْ خَلَقَ لَکُم مِّنْ أنفُسِکُمْ أزْوَاجًا لِّتَسْکُنُوا إِلَيهَا وَجَعَلَ بَينَکُم مَّوَدَّةً وَ رَحْمَةً»؛ «از نشانه هاي خداوند اين است که همسراني از جنس خودتان براي شما آفريد تا در کنار آنان آرامش يابيد و ميان شما مودت و رحمت قرار داد»، روم (30، آيه 21).

 پرسمان/.