نداشتن خواستگار بخاطر زیبایی

ناپسندى قيافه

پرسش 59. خواستگارى داشتم كه ظاهر مرا نپسنديد در حالى كه من فقط همين كمبود را دارم. از نظر خانوادگى و نجابت مشكلى ندارم، 25ساله ام و ترم آخر دانشگاه هستم بعد از آن نيز خواستگارانى از طبقات مختلف و عقايد دينى مختلف داشتم ولى همه تمام خصوصيت هاى مرا ناديده مى گرفتند و تنها چيزى كه براى همه مهم تر بود را مى ديدند و آن زشتى ظاهر من بود (خيلى هم زشت نيستم) البته كمى هم لاغر هستم من خيلى تنهام و همه فقط همين كمبودها را به رخم مى كشند. از لحاظ روحى ضعيف شدم. قرار است بعد از ماه صفر خواستگارى برايم بيايد كه فكر كنم آدم مقيدى است (چون گفته بعد از ماه صفر مى آيد). همسطح هستيم، سيد هم هست چه كار كنم اگر او هم ايراد گرفت. خسته ام از زندگى، من دوست دارم ازدواج كنم و راه خطا نروم.

دغدغه ازدواج در سنين جوانى، براى دختران و پسران جوان امرى طبيعى است؛ زيرا ازدواج يكى از مسائل اساسى زندگى است كه در دوره جوانى اتفاق مى افتد. جوان نيز در اين دوره علاوه بر مسئله ازدواج با مسائل مهم ديگر مانند: ادامه تحصيلات، اشتغال، مسكن و مسائل سياسى درگير است. اين مسائل تمام فكر و وقت انسان را مشغول كرده و بسان ابرى، بر همه ابعاد زندگى فرد سايه مى افكند. البته اهميت اين مسئله نبايد موجب نگرانى شديد شده و  زندگى شما را مختل سازد و يا حتى در بعضى مواقع، شما را دچار مشكلات و بيمارى نمايد.

متأسفانه ظاهربينى رويه غالب فرهنگى در جامعه شده است و فقط ويژگى هاى مادى و ظاهرى را ملاك سنجش شخصيت افراد مى داند. شما خود بهتر مى دانيد كه در فرهنگ اسلام اساس انسانيت هر فرد به اخلاق و بينش هاى اوست، نه به ظاهر او. ارزش هر يك به مقدار معرفت و ادب و ايمان اوست.

امام على (علیه السلام)  مى فرمايد: «قيمت هر انسان به اندازه ى خوبى هاى اوست»[15].

امام صادق (علیه السلام)  نيز مى فرمايد: «براى زنان نمى توان قيمتى گذاشت، زيرا خوبانشان ارزشى بالاتر از طلا و نقره دارند و بدانشان كمتر از خاكند»[16].

يعنى، در انتخاب همسر بايد در درجه اول ملاك ويژگى هاى اخلاقى فرد باشد و ويژگى هاى ظاهرى در درجه بعد قرار گيرد. اما چه بايد كرد كه اطرافيان ما معمولاً طور ديگر فكر مى كنند، حتى اگر از قشر فرهنگى و تحصيل كرده باشند، آنان در ازدواج بيشتر به سراغ دخترانى مى روند كه ظاهرى مناسب داشته باشند و از نظر مالى و تحصيلات در درجه بالا باشند. در حالى كه اسلام هميشه با اين طرز فكر مبارزه كرده است.

به طور مثال پيامبر اسلام (صلی الله علیه وآله)  مردى را كه سياه چهره و كوتاه قامت بود به ازدواج زيباترين و ثروت مندترين دختر مدينه درآورد و فرمود: «اگر مرد مؤمن باشد مى تواند با هر زن مؤمنى ازدواج كند»[17].

راهكارهايى براى مقابله با مشكل

جامع نگرى و واقع بينى از پايه هاى انديشه صحيح است. زمانى مى توان به اين مهم دست يافت كه جنبه هاى مختلف هر پديده مورد توجه قرار گيرد و از نگرش تك بعدى دورى شود. روان شناسان مى گويند: انسان سالم، كسى است كه خود را آن گونه كه هست، بپذيرد؛ يعنى، هم نقاط قوت و هم نقاط ضعف خود را مدّ نظر قرار دهد؛ زيرا بزرگ جلوه دادن نقاط قوت، به خود بزرگ بينى منجر مى شود و با برجسته كردن نقاط ضعف، احساس كهترى و نا ارزنده سازى در فرد به وجود مى آيد. انسان پخته و سالم، كسى است كه به هر دو جنبه نگاه كند و از هر گونه افراط و تفريط بپرهيزد. با اين مقدمه كوتاه، توجه به چند نكته زير ضرورى است:

1. بايد ديد اين ذهنيت و تصويرى (زشتى قيافه) كه ديگران از شما دارند، چقدر با واقعيت مطابق است؟! چه بسا افراد با منفى نگرى و نگرش خاصى و يا مقايسه شما با ايده آل هاى تخيلى خود نمى توانند واقع را آن گونه كه هست، مشاهده كنند.

2. به فرض كه از نظر ظاهرى چنين نقطه ضعفى در شما وجود دارد؛ ولى آيا تمام هستى شما در همين مطلب خلاصه مى شود؟ آيا هيچ نقطه قوتى در شما نيست!؟

شما نيز امتيازات فراوانى از جمله تحصيلات دانشگاهى، نجابت و… داريد كه بسيارى از دختران ندارند.

اگر فقط اندكى در اين باره بينديشيد، صدها خصوصيت مثبت و ارزشمند در خودتان مى يابيد كه به سادگى، از كنار آن گذشته ايد و توجه چندانى به آنها نكرده ايد. بنابراين توصيه مى شود آنها را به ياد آورده و براى خود به زبان  آوريد و يا روى كاغذى يادداشت كنيد. به خود بباورانيد كه من از اين امتيازات و ارزش هاى مثبت بهره مند هستم.

3. زيبايى ظاهرى گرچه يك امتياز محسوب مى شود، اما علت موفقيت، سعادت و خوشبختى انسان نيست. افراد زيادى هستند كه از وضعيت ظاهرى چندانى برخوردار نيستند؛ ولى هيچ گاه احساس بى ارزشى نمى كنند، بلكه احساس خوشبختى و موفقيت دارند و با آرامش زندگى مى كنند و با تكيه بر جنبه هاى مثبت و ارزشمند خود بسيار شاد و با نشاط هستند. بنابراين، خوشبختى، مساوى با خوش چهره بودن نيست.

4. موفقيت هاى گذشته و توانمندى هاى مختلف خود را در ذهن تان مرور كنيد و دايم به خود بگوييد كه تمام اين موفقيت ها را با همين شكل ظاهرى خود كسب كرده ام پس باز مى توانم…

5. از نظر جسمانى و ظاهرى، خود را با ديگران مقايسه نكنيد.

6. هرگاه جلوى آينه قرار گرفتيد، خود را به داشتن ويژگى هاى مثبت ظاهرى تلقين كنيد.

7. درباره خوشبختى و سعادت مطالعه كرده و خوب درباره ملاك ها و معيارهاى آن بينديشيد.

8. درباره انواع زيبايى ها – اعم از ظاهرى و معنوى – و ارزش و اهميت هر كدام و نقش هر يك در موفقيت و خوشبختى انسان ها، بيشتر بينديشيد و مطالعه كنيد.

مطمئناً در خواهيد يافت زيبايى هاى معنوى بسيار متنوع تر و نقش آفرينى آن در زندگى بيشتر و عميق تر است.

9. سعى كنيد تصويرى مثبت از خود درست كنيد؛ زيرا ريشه و اساس  نگرش منفى كه شما به قيافه ظاهرى خود پيدا كرده ايد همين خود پنداره منفى است لذا سعى كنيد ارزش هاى واقعى تان مسائل معنوى باشد، نگرانى شما بيشتر براى به دست آوردن زيبايى هاى باطنى باشد. به عبارت ديگر توجهتان به حسن سيرت باشد، نه حسن صورت.

10. در روايتى از امام صادق (علیه السلام)  رسيده كه در مسائل مادى هميشه به كمتر از خودتان بنگريد تا حالت رضايت و شكرگذارى شما بيشتر شود. ايشان به حمران بن اعين مى فرمايند: «يا حمران اُنْظُر اِلى مَنْ هُوَ دُونكَ فى المقدُرَة وَلاتَنْظُرْ اِلى مَنْ هُوَ فَوْقَكَ فى المَقْدُرَة فَاِنَّ ذلِكَ اَقْنَعْ لَكَ بِما قُسِمَ لك و اَحْرى اَنْ تَسْتَوجِبَ الزّيارَة مِنْ رَبِّكَ عزّوجَلّ»[18]؛ «اى حمران در توانگرى به پايين تر از خودت نگاه كن و به بالاتر از خودت نگاه نكن زيرا در آنچه قسمت تو شده قانع كننده تر است و سزاوار است كه مستوجب زيادتى نعمت از جانب خداى عزّوجلّ بشوى».

شما هم هميشه به افرادى فكر كنيد كه داراى نقص عضوهايى چون نابينايى، فلج و مانند آن هستند ولى بعضاً با روحيه اى بسيار بالا زندگى مى كنند. درباره لقمان گفته اند بسيار زشت و بدشكل بود، ولى بر اثر كسب علم و معرفت به درجه اى رسيد كه بخشى از قرآن از سخنان ارزشمند اوست و سوره اى نيز به نام اوست.

پس شما به جاى اين كه به كمبودها، عيب ها و ناكامى هاى خود فكر كنيد، به موفقيت ها و آن امكاناتى كه در زندگى از آن بهره مند بوده و هستيد فكر كنيد. به عبارت ديگر امكانات و شرايط ما مانند يك ليوانى است كه بخشى از آن پر  است و بخشى خالى؛ همه افراد اينچنين هستند. بنابراين سعى كنيد به آن بخش پر فكر نگاه كنيد و از آن بهره ببريد و غصه آن نيم خالى را نخوريد زيرا در اين صورت از آنچه در اختيار داريد نمى توانيد بهره مند شويد و دائما حسرت ديگران را مى خوريد.

11. در فعاليت هاى اجتماعى مثل مسجد، بسيج، كارهاى هنرى دسته جمعى و مانند آن شركت كنيد و از اين طريق با افراد شاداب، فعال، متدين و در عين حال مثبت نگر معاشرت كنيد و براى خود دوستان زيادى به دست آوريد.

12. به جنبه هاى معنوى مثل قرائت قرآن، دعا، نماز و شركت در مجالس مذهبى توجه داشته باشيد و به اين طريق رابطه عاشقانه اى با آفريدگار خود برقرار كنيد كه بهترين دوست و مونس شما در تنهايى خداست و درد و دل هاى شما را مى شنود و دوست دارد.

نكته پايانى

1. نگران اين كه چرا تا به حال موفق به ازدواج نشده ايد، نباشيد زيرا خيلى از افراد هم سن و سال شما هم هستند كه هنوز ازدواج نكرده اند. اگر با چشم واقع بين به ازدواج هايى كه در سطح جامعه صورت مى گيرد بنگريد خواهيد ديد كه مسئله شكل و قيافه به هيچ وجه مانع ازدواج نيست؛ زيرا خيلى از افراد ناقص العضو ازدواج كرده اند چه رسد به… بنابراين ازدواج همه زندگى نيست، بلكه تنها يك بعد از ابعاد زندگى است. پس تا زمانى كه شرايط ازدواج برايتان فراهم نشده،از فرصت استفاده كنيد و در ساير ابعاد مثل تحصيل و… بكوشيد.

2. در مورد اطرافيان نيز سعى كنيد با احسان و خوش رفتارى، صبر و تحمل  برخورد كنيد، به زودى در مى يابيد كه آنان به اشتباه خود پى برده و به جاى تمسخر شما و خانواده تان به ستايش شما مى پردازند. پيامبر اكرم (صلی الله علیه وآله) فرمود: «الانسانُ عبيد الاحسان»[19]؛ «انسان در مقابل احسان و نيكى كرنش مى كند».

3. خواهر محترم زندگى دنيا هرگز بدون مشكل نيست حتى افرادى كه گمان مى كنيد مشكل مادى ندارند اما از مشكلات عاطفى و اخلاقى و دينى سخت رنج مى برند و زندگى همراه با رنج و بلا را مى گذرانند. گمان مى كنيد كه زندگى دنيا بر وفق مراد انسان هاست. هرگز چنين نيست دنيا و زندگى دنيا به بلايا و گرفتارى ها همراه و عجين شده است منتهى اين بلايا براى هر شخصى به شكلى جلوه مى كند و آدمى را به خود مبتلا مى سازد بنابراين گمان نبريد كه تنها شما فقط مشكل داريد. ما كه در اين مركز با نمونه هايى از افراد مانند شما آشنا هستيم وقتى زندگى شما را با زندگى بعضى از دختران مقايسه مى كنيم بى ترديد مى گوييم مشكلات شما در برابر مشكلات بعضى از آنان به مراتب كم و قابل تحمّل است. اى كاش مى توانستم چند نمونه از اين نوع نامه ها را برايتان مى خوانديم تا باور كنيد كه زندگى شما در برابر زندگى ديگران به مراتب مشكلات كمترى دارد به ويژه كه نوع مشكل شما مشكل ايمانى و اخلاقى نيست مشكل اجتماعى و مادّى است اگر خداى نكرده افراد بى ايمان و منافق و مفسد شريك زندگى خانوادگى ات مى شدند چه كار مى كردى؟ اگر مشكلات اخلاقى حاد و به مشكلات اقتصادى گرفتار مى گرديد چه كار مى نموديد؟

در روايتى، پيامبر اكرم (صلی الله علیه وآله)  مى فرمايند: «سه گرفتارى ارزشمند است كه آدمى را به ياد خدا مى اندازد كه فقر و مرض و مردن از آن جمله بلايا هستند»[20].  چون آدمى را به ياد خداوند مى اندازد در حالى كه گرفتارى هاى ديگر آدمى را از خدا غافل و ياد خداوند را از دل آدمى مى زدايد. پس خود را در برابر اين بلايا و گرفتارى ها نباخته و تسليم آنها نسازيد.

4. خواهر محترم آدم خردمند آن است كه موقعيت هاى زندگى را در مسير نيل به اهداف خود به كار بگيرد نه آنكه خود را تسليم موقعيت ها نمايد. اگر شادى و يا گرفتارى هر يك به شكلى موجب طغيان آدمى از مسير حق گردد و به كنار گذاردن بندگى منتهى شود نشان ساخته نشدن آدمى است و از جانب ديگر آدمى به هدف خوشگذرانى و راحت بودن در دنيا زندگى نمى كند و هدف از به دنيا آمدن برخوردار بودن نيست هدف بندگى كردن است و عبادت خدا را سرمشق زندگى ساختن و به مردم خدمت كردن است.

بنابراين هرگز خود را تسليم موقعيت زندگى نكنيد و منتظر نباشيد كه روزگار بر وفق مرادتان باشد تا خوشبخت شويد بلكه آدم سعادتمند و خوشبخت آن است كه دنيا را بر وفق مراد خود سازد و حتى اگر دنيا به خواست او تن نداد، او از خواست خود دست نكشد و راه و رسم بندگى و بندپرورى را ترك نگويد و بدانيد كه شخص موفق چنين فردى است نه آنكه در آسايش و راحتى به سر برد هر چند ذره اى در فكر اصلاح و تكامل اخلاقى خود نباشد و بندگى نكند.

[15]. نهج البلاغه، حكمت 81.
[16]. وسائل الشيعه، ج 20، ص 47.
[17]. كافى، ج 5، ص 339 قصه ازدواج جويبر.
[18]. بحارالانوار، ج 66، ص 401.
[19]. بحارالانوار، ج 71، ص 117.
[20]. بحارالانوار، ج 3، ص 336.

• منبع: هدانا برگرفته از پرسمان، کتاب پرسش و پاسخ خواستگارى .

ویژه نامه مشاوره و زندگی دینی