نحوه جبران گناهان گذشته پس از توبه چگونه است
نحوه جبران گناهان گذشته پس از توبه
سوال: كسی که توبه كرده آیا بايد جبران بكند يا نه؟
گاهي بعضي از گناهها جبران‌پذير نيست. مثلاً اگر مرد، انگشتر طلا در دست داشت يا لباس حرير مي‌پوشيد، اين خلاف شرع بود حالا كه توبه كرد ديگر قضا ندارد اين، كفّاره ندارد كه جبران بكند، از اين قبيل است. يك وقت است كه نه، حقوق‌الله يا حقوق‌الناس را به دنبال دارد؛ قضاي نماز و روزه است يا حقّ مردم را تضييع كرده بايد آن حقوق را تأديه كند. اگر حقّ‌الله را و امثال ذلك را داشت كه بايد تأديه كند. حالا يك بحثي است كه اگر مال مردم را نداد، آن شخص كه مُرد بعد به ورثه مي‌رسد، از مال اين بالأخره بايد به ورثه داد؟ به ورثة الورثه داد، «حتي ينتهي إلي الإمام» كه «وارثُ من لا وارثَ له»[- الكافي، ج 7، ص 169.] است. به هر تقدير، اين شخص بدهكار است بايد بپردازد مسائل مالي را.
شاید این مطالب را هم بپسندید:
و امّا درباره غيبت اگر از كسي غيبت كرده است، اين را مرحوم محقّق طوسي در متن تجريد ذكر كرده، علامه هم بدون اشكال پذيرفته يعني نقدي نكرده[ كشف المراد، ص 571 و 572.] و ايشان هم همان را نقل مي‌كنند يعني مرحوم شيخ بهايي در اربعين همان فرمايش مرحوم خواجه را نقل مي‌كنند. اين سيزده بحثي كه مرحوم خواجه در تجريد دارد، حتماً ملاحظه بفرماييد، بحثهاي نافعي است.
آنجا دارد كه اگر كسي غيبت كسي را مرتكب شد، اگر به آن شخص مُغتاب رسيد كه زيد از او غيبت كرده است، اين زيد بايد برود حلّيت طلب بكند، چون آزار كرده است بايد حق را به او بپردازد و رضاي او را جلب بكند. ولي اگر از كسي غيبت كرده است و اين خبر به گوش آن صاحب‌حق نرسيد، اينجا استغفار كافي است [و] لازم نيست از آن طرف غيبت شده حلّيت طلب بكند، براي اينكه به او نرسيد و الآن هم كه دارد مي‌رود به او مي‌گويد، خاطرهٴ او را مي‌رنجاند. خب، چه كاري است! او كه نشنيد، الآن شما چه ايذايي است كه بر او تحميل مي‌كنيد؛ اول مي‌رنجانيد بعد از او رضايت مي‌گيريد. اين است كه استحلال كردن از كسي كه به او نرسيده است و او هم متأثر نشد، به نظر محقّق طوسي و مرحوم علامه حلّي واجب نيست[كشف المراد، ص 571و 572.]، اين درباره حقوق مردم.
وضعيت توبه در صورت عدم جبران حقوق گذشته
به هر تقدير، حالا اگر كسي توبه كرد و قضاي گذشته را كه حقّ‌الله است بايد انجام بدهد انجام نداد يا حقوق مردم را كه بايد تأديه بكند، تأديه نكرد آنها يك سلسله واجبهاي مستقلّي‌اند كه بر عهده او هستند، نه اينكه توبه حاصل نشده. توبه يك واجب است، فروعات متفرّع بر آن هم واجبات ديگر؛ اين‌‌چنين نيست كه اين شخصي كه خلاف شرع كرده، گناه كرده، حق‌الله را از بين برده، به دستور خدا عمل نكرده، غصب كرده، حالا كه توبه كرد _آن معصيت را توبه كرد_ اگر نرسيد مال مردم را به مردم ادا بكند، در صدد غصب نيست بايد بپردازد. در صدد ايصال است، باز تجرّي بر غصب ندارد و مانند آن ولي نكرد اين كار را يا قضايي كه بنا بود به جا بياورد به جا نياورد، عزم داشت كه جبران كند ولي نشد، نكرد، اين‌‌چنين نيست كه توبه حاصل نشده باشد. پس جبران گذشته، مقوّم توبه نيست، آنها يك واجب مستقلّ ديگري‌اند[ الاربعون حديثا (شيخ بهايي، جامعه مدرسين)، ص 460-471.].حالا بعضي از فروعات و مسائل توبه اگر خدا توفيق داد چون اين هفته تعطيل است، در هفته بعد بازگو مي‌شود _ان‌شاءالله_.
منبع: تقریرات و یادداشتهای حجت الاسلام مهدی طاها از جلسه تفسیر سوره نساء حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی؛ سایت هدانا.
سلام وقت بخیر، من حق الناس های معنوی زیادی به گردن دارم که مربوط به اشخاص مختلف اند، (با توجه به اینکه خیلی از آن حق الناس ها را هم به یاد ندارم) اگر کار نیکی انجام دادم، می توانم بگویم به نیابت از تمام آنها؟ یا نه، باید مشخصا هر کاری به نیابت از یک فرد باشد؟ باتشکر
سلام علیکم
به نیابت از تمام آنها می توانید انجام بدهید.
وفقکم الله لکل الخیر