نبود حائل و دیدن صف جلو و امام جماعت
در صحّت جماعت شرط است که بین امام و مأموم و هم چنین بین مأموم و مأموم دیگر که واسطه بین مأموم و امام است، حائلی نباشد و مراد از حائل چیزی است که مانع از دیدن شود مانند پرده یا دیوار و امثال اینها … .
نبود حائل و دیدن صف جلو و امام جماعت
فهرست این نوشتار:
[ اگر امام در محراب باشد]
مسأله 1411 اگر امام در محراب باشد (1) و کسی پشت سر او اقتدا نکرده باشد کسانی که دو طرف محراب ایستاده اند و به واسطه دیوار محراب، امام را نمی بینند نمی توانند اقتدا کنند (2)، بلکه اگر (3) کسی هم پشت سر امام اقتدا کرده باشد (4)، اقتدا کردن کسانی که دو طرف او ایستاده اند (5) و به واسطه دیوار محراب امام را نمی بینند اشکال دارد (6)، بلکه باطل است.
(1) (مکارم:) در جماعت چند چیز باید رعایت شود: اوّل نبودن حائل؛ میان امام و مأموم و هم چنین میان مأمومین نسبت به یکدیگر باید چیزی که مانع دیدن است نباشد، بلکه حائل شیشه ای نیز اشکال دارد امّا اگر مأموم زن باشد، حائل میان او و مردان مانعی ندارد. اگر امام در محراب باشد..
(2) (بهجت:) بقیه مسأله ذکر نشده.
(زنجانی:) هم چنین است اگر به جهت حائل دیگری مثل پرده امام را نبینند..
(3) (اراکی:) ولی اگر.. (گلپایگانی، نوری:) بلی اگر..
(4) (زنجانی:) و مأموم به جهتی؛ مثل پرده یا دیوارِ محراب، امام را نمی بیند، بنا بر احتیاط اقتدا کردن صحیح نیست.
(5) (گلپایگانی، صافی، نوری:) و اتصال دارند..
(6) (مکارم:) ولی صفهایی که پشت سر آنها قرار دارد نمازشان صحیح است هم چنین اگر صفها به در مسجد برسد و از آن خارج گردد.
(اراکی:) اگر اتصال برقرار باشد اشکال ندارد هر چند به واسطه دیوار محراب امام را نمی بینند. (گلپایگانی، نوری:) اشکال ندارد.
(صافی:) محل تأمل است. (فاضل:) بنا بر احتیاط واجب صحیح نیست.
(خوئی، تبریزی:) مسأله در صحّت جماعت شرط است که بین امام و مأموم و هم چنین بین مأموم و مأموم دیگر که واسطه بین مأموم و امام است، حائلی نباشد و مراد از حائل چیزی است که مانع از دیدن شود مانند پرده یا دیوار و امثال اینها، پس اگر در تمام احوال نماز یا بعض آن بین امام و مأموم یا بین مأموم و مأموم دیگر که واسطه اتّصال است چنین حائلی باشد، جماعت باطل خواهد شد. و زن از این حکم مُستثنی است چنان که خواهد آمد.
(سیستانی:) مراد از حائل چیزی است که آنها را از هم جدا کند، خواه مانع از دیدن شود مانند پرده یا دیوار و امثال اینها و خواه مانع نشود مانند شیشه..
[ اگر به واسطه درازی صف اول، کسانی که دو طرف صف ایستاده اند]
مسأله 1412 اگر به واسطه درازی صف اول، کسانی که دو طرف صف ایستاده اند، امام را نبینند می توانند اقتدا کنند. و نیز اگر به واسطه درازی یکی از صف های دیگر، کسانی که دو طرف آن ایستاده اند صف جلوی خود را نبینند (1) می توانند اقتدا نمایند.
(1) (زنجانی:) هیچ یک از افراد صف جلوی خود را نبینند..
[ اگر صف های جماعت تا درب مسجد برسد]
مسأله 1413 اگر صفهای جماعت تا درب مسجد برسد، کسی که مقابل درب، پشت صف ایستاده نمازش صحیح است (1) و نیز نماز کسانی که پشت سر او اقتدا می کنند صحیح می باشد (2)، ولی نماز کسانی که دو طرف او ایستاده اند و صف جلو را نمی بینند اشکال دارد، بلکه باطل است.
شاید این مطالب را هم بپسندید:
(1) (بهجت:) و نیز نماز کسانی که با دیدن او، اقتدا می کنند، صحیح می باشد. [پایان مسأله]
(2) (گلپایگانی، نوری:) و هم چنین نماز کسانی که دو طرف او ایستاده اند و به او اتّصال دارند صحیح است، اگر چه صف جلو را نبینند.
(اراکی:) و نماز کسانی که دو طرف او ایستاده اند و صف جلو را نمی بینند اگر اتصال برقرار باشد اشکال ندارد.
(خوئی، تبریزی، سیستانی:) بلکه نماز کسانی که در دو طرف ایستاده اند و از جهت مأموم دیگر اتّصال به جماعت دارند نیز صحیح است.
(زنجانی:) ولی نماز کسانی که دو طرف او ایستاده اند و هیچ یک از افراد صف جلو را نمی بینند، بنا بر احتیاط صحیح نیست، و به طور کلی بنا بر احتیاط در صحّت ِ جماعت شرط است که حائلی مانع رؤیت تمام صف قبل نشده، بلکه لازم است لا اقل یک نفر از صف جلویی دیده شود.
(صافی:) و احتیاط واجب آن است که کسانی که دو طرف او ایستاده اند اگر صف جلو را نبینند، اقتدا ننمایند.
(فاضل:) ولی کسانی که دو طرف او ایستاده اند و صف جلو را نمی بینند، بنا بر احتیاط واجب اقتداء آنها صحیح نیست. (مکارم:) رجوع کنید به ذیل مسأله 1411.
[ کسی که پشت ستون ایستاده]
مسأله 1414 کسی که پشت ستون ایستاده، اگر از طرف راست یا چپ به واسطه مأموم دیگر به امام متصل نباشد، نمی تواند اقتدا کند (1) بلکه اگر از دو طرف هم متصل باشد ولی از صف جلو حتی یک نفر را هم نبیند جماعت او صحیح نیست.
(1) (خوئی، گلپایگانی، سیستانی، تبریزی، صافی، نوری:) بقیه مسأله ذکر نشده.
(اراکی، فاضل:) ولی اگر از طرف راست یا چپ متّصل باشد، می تواند اقتدا کند.
(بهجت:) ولی اگر از دو طرف یا یک طرف متّصل باشد و مأموم کسی را که امام را می بیند، مشاهده کند جماعتش صحیح است. و منظور از دیدن امام، این است که اگر مأمومین نباشند، بتواند امام را ببیند ولی غیر از مأمومین، هر چه حائل شود، موجب فرادی شدن نماز است.
(زنجانی:) بلکه بنا بر احتیاط اگر به واسطه مأموم دیگر هم متصل باشد ولی از صف قبل هیچ کس را نبیند، نماز جماعتش صحیح نیست. (مکارم:) [اگر] متّصل باشد، کافی است.
- توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید/ متن اصلی از رساله امام خمینی و مُحشی حضرات آیات: سیستانی، صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی، شبیری زنجانی، بهجت،فاضل، اراکی، خویی، گلپایگانی، تبریزی.
حضرت آیت الله العظمی خامنه ای
وجود مانع در صفوف نماز جماعت
س۱. در نماز جماعت اگر بعضی از افراد صفهای دوم یا سوم یا…، به واسطۀ دیوار یا مانع دیگری، نتوانند هیچ یک از افراد صف جلو را ببینند ـ هر چند به واسطۀ افراد کنارشان به جماعت متصل هستند ـ آیا اتصالشان به نماز جماعت صحیح است؟
جواب: اتصال به جماعت، صحیح نیست.
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی خامنه ای
- امامت شخص ناقص العضو
- شک امام و ماموم در نماز جماعت
- جهر و اخفات در نماز جماعت
- نماز اول وقت بهتر است یا نماز جماعت
- گفتن اذان و اقامه فرادی در نماز جماعت
- شرکت زنان در نماز جماعت
- خواندن نماز ظهر اول وقت در روز جمعه
- خواندن نماز قضا به جماعت
- نماز عيد فطر و عيد قربان
- رفتن به نماز جمعه در اعتکاف چه حکمی دارد
با توجه به این که رعایت نشدن این مساله در مساجد شایع است ما موفق به قانع کردن کسی از مسئولین مساجد در رعایت این شرط نشده ایم و خواهشمندیم مستند استفتائات مطرح شده را برایمان ارسال بفرمایید یا در سایت قرار دهید تا به پشتوانه آن تلاش مجددی در رفع این مشکل از معماری مساجد و ایراد اتصال صفوف اول نماییم.
سلام علیکم
مطالب در ساایت را می توانید نشان بدهید، یا اگر ابهامی هست با دفتر مرجعتان نیز در جمع دوستان و مومنین مسجد تلفنی تماس حاصل فرمایید.
وفقکم الله لکل الخیر