موانع اجابت دعا
منظور از موانع اجابت دعا چيست؟ آيا ما مى توانيم آن موانع را از سر راه برداريم و يا اينكه در اختيار ما نيست؟
دعا زمانى اثرگذار است كه موانعى بر سر راه آن نباشد، اگر موانع بود، دعا تأثير خود را نخواهد داشت؛ مهم ترين موانع اجابت دعا عبارتند از:
1. گناه؛
نافرمانى خداوند متعال مانع بزرگى بر سر راه اجابت دعاست و اين مسأله چندان اهميت دارد كه با تعابير گوناگونى خطر آن نسبت به دعا گوشزد شده است: حاجب دعا، حبس دعا، منع دعا، مانع اجابت، بسته كردن راه اجابت و…[139]
تو همى جنسى بوى آن حرام
مى زند بر آسمان سبز فام
همراه انفاس زشتت مى شود
تا به بوگيران گردون مى رود
بوى كبر و بوى حرص و بوى آز
در سخن گفتن بيايد چون پياز
گر خورى سوگند: من كى خورده ام؟
از پياز و سير تقوى كرده ام
آن دم سوگند، غمازى كند
بر دماغ همنشينان بر زند
بس دعاها رد شود از بوىِ آن
آن دلِ كر، مى نمايد در زبان
اِخسئوا آيد جواب آن دعا
چوب رد، باشد جزاى هر دَغا[140]
2. ستم يا مظالم؛
حقوق مردم در فرهنگ دينى از جايگاه ويژه اى برخوردار است و از اين رو اگر كسى ظلمى و تعدى نسبت به اين حقوق چه فردى و چه اجتماعى روا دارد، دعايش مادامى كه اين ستم را جبران نكند مستجاب نخواهد گشت و در واقع اين ستم يكى از بزرگترين موانع استجابت دعايش خواهد بود.
حضرت على (علیه السلام) مى فرمايد:
«خداوند متعال به عيسى بن مريم وحى كرد كه بنى اسرائيل چنين ابلاغ كند… من دعاى كسى را كه حتى ضايع شده از بندگانم را بر عهده دارد، اجابت نمى كنم».[141]
3. خلاف حكمت الهى؛
اگر خواسته و نيازى كه در دعا بر زبان جارى مى شود مخالف حكمت الهى باشد به اجابت نخواهد رسيد. حضرت على (علیه السلام) مى فرمايد: «خداوند كريم حكمت خويش را نقض نخواهد كرد. از اين رو هر دعايى مستجاب نمى گردد».[142]
4. ترك امر به معروف و نهى از منكر؛
اگر امر به معروف و نهى از منكر – كه يكى از مهم ترين ابزارهاى نظارتى به شمار رفته و در اسلام از جايگاه ويژه اى برخوردار است – ترك شود و تنها براى ايمن سازى و سالم سازى جامعه اكتفا شود، چنين دعايى مستجاب نخواهد شد.
چنانكه على (علیه السلام) فرمودند:
«امر به معروف و نهى از منكر را ترك نكنيد كه خداوند بدان را بر شما مسلط خواهد كرد، آن گاه است كه دعا مى كنيد، اما دعايتان مستجاب نمى شود».[143]
[139]. نگا: دعاى كميل؛ بحارالانوار، ج 91، ص 382 و ج 78، ص 72؛ عيون الحكم و المواعظ، ص 23؛ معانى الاخبار، صص 270 و 271.
[140]. مثنوى، دفتر سوم، 70-164.
[141]. بحارالانوار، ج 75، ص 311.
[142]. ميزان الحكمة، ج 3، ص 259، ش 5619.
[143]. نهج البلاغه، نامه 47.
منبع: هدانا برگرفته از پرسش ها و پاسخ ها«دعا و توسل».
