معراج و علم پيامبر
پرسش 20 .اگر پيامبر اكرم (صلی الله علیه وآله) علم لدنّى داشت، پس چرا در شب معراج، از جبرئيل در مورد پديده هاى آن جا سؤال كرد؟
با توجه به حقيقتِ علم غيب موهبتى و لدنّى پيامبران و امامان – از جمله حضرت رسول اكرم (صلی الله علیه وآله) – روشن مى شود كه هيچ منافاتى ميان آن علم و پرسش گرى وجود نخواهد داشت. علم رسول خدا، محصول درجه برترى وجود او است؛ از اين رو چون اين كمال وجودى را به موهبت الهى به دست مى آورد – نه در سايه پرورش و آموزش ديگران – علم و معرفت او هم از درون خودش جوشيده، از مقام ولايت و قرب او سرچشمه دارد. به اين جهت علم او داراى خواص و لوازم زير است:
1. علم پيامبر هميشگى و مستمر است؛ اين دانش پيوسته با سرچشمه غيبى خود، در ارتباط بوده، مدام قوّت مى پذيرد و افزايش مى يابد و اين افزايش دانش و معرفت رسول گرامى، لازمه اتصال وجودى وى به جهان غيب و ربوبيت است و از همين رو رسول گرامى (صلی الله علیه وآله) مدام مى فرمود: «رَبِّ زِدْنِي عِلْماً»[124]؛ «پروردگارا علم مرا افزون فرما».
2. رسول خدا (صلی الله علیه وآله) هر گاه بخواهد چيزى را بداند، خداوند به او مى آموزد؛ در واقع حضرت حق با اين كار، رسول خودش را مورد حمايت و عنايت مستمر قرار مى دهد.
3. علم پيامبر به دور از خطا و خلاف است؛ زيرا علم او چون علم حصولى نيست؛ بلكه يك علم لدنّى و شهودى است و معرفت شهودى نيز مصون از خطا و نسيان است.
شاید این مطالب را هم بپسندید:
در شب معراج، حضرت رسول (صلی الله علیه وآله) خواست بداند و خداوند با نشان دادن حقايقى، به او آموخت. حضرت با معرفت شهودى خود، آن وقايع را مشاهده كرد و با مواجهه با آنها و پرسش گرى از جبرئيل، علم خود را افزون ساخت و اينها هيچ يك با علم لدنّى رسول خدا – بر اساس آنكه علم پيامبر مستمر و پويا بوده نه مطلق و ايستا و دائما در حال افزايش و قوّت است – منافات ندارد؛ زيرا افزايش كمى و كيفى، لازمه ذات علم لَدنّى است و نبايد پنداشت كه علم لدّنى، يعنى علمى كه قابليّت افزايش و قوت در او نيست.
علاوه بر آنكه با حصول چنين رخدادى (شهود بواطن عالم هستى و وقوف به حقايق و آثار و ويژگى هاى آن) حضرت از علمى برخوردار شدند كه براى ديگران امكان دسترسى به آن، در اين حد و گستردگى و عمق وجود ندارد.
[124]. طه 20، آيه 114.
- منبع: هدانا برگرفته از پرسمان، راهنماشناسى، مؤلف محمدرضا كاشفى.
