مردم به دین حاکمان خود هستند

آيا تغييرات بايد از بالا شروع شود يا پايين؟ « الناس بدين ملوكهم» پس « تغير نفسهم» پس تغييرات بايد از بالا شروع شود؟ مردم مقصرند يا دولت؟ زمان شاه؟

درپاسخ به سوال شما بايد بگوييم بر اساس تعاليم دين مبين اسلام سرنوشت افراد و جوامع به دست خودشان است و هر گونه تغيير و دگرگونى مثبت يا منفى در درجه اول به خود آنان باز مى گردد و از خود آنها آغاز مى شود، در اين خصوص آيه شريفه ان الله لا يغير ما بقو م حتى يغيروا ما بانفسهم، خداوند سرنوشت هيچ قوم وملتى را تغيير نمى دهد مگر آنكه آنها خود را تغيير دهند (سوره رعد آيه 11) و آيه شريفه ذلك بان الله لم يك مغيرا نعمه انعمها على قوم حتى يغيروا بانفسهم اين بخاطر آن است كه خداوند هيچ نعمتى را كه به گروهى داده تغيير نمى دهد جز آنكه آنها خودشان را تغيير دهند. (سوره انفال، آيه 53) بيانگريك قانون كلى و عمومى اسلام است كه هر گونه تغيير و دگرگونى در خوشبختى و بدبختى اقوام وملتها در درجه اول به خود آنها بازگشت مى كند، شانس و طالع و اقبال و تصادف و تاثير اوضاع فلكى و مانند اينها هيچكدام پايه ندارد، آنچه اساس و پايه است اين است كه ملتى خود بخواهد سربلند و سرفراز و پيروز و پيشرو باشد و يا به عكس خودش تن به ذلت و زبونى وشكست در دهد حتى لطف خداوند يا مجازات او بى مقدمه دامان هيچ ملتى را نخواهد گرفت بلكه اين اراده و خواست ملتها و تغييرات درونى آنهاست كه آنها را مستحق لطف يا مستوجب عذاب خدا مى سازد به تعبير ديگر اين دو آيه يكى از اصول اجتماعى اسلام را اين چنين بيان مى كند كه مهم ترين اصل در پيروزى و شكست و خوشبختى و بدبختى يك جامعه مرد م خود آن جامعه هستند و هر گونه تغييرات برونى متكى به تغييرات درونى ملتها و اقوام است و هر گونه پيروزى و شكستى كه به قومى مى رسد از همين جا سرچشمه مى گيرد.

(مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، تهران: دار الكتب الاسلاميه، 1375، ج 10، ص 145) بنابر اين اين دو آيه شريفه به اين اصل مهم اشاره مى كنند كه منشا تغييراها و دگرگونى ها در جوامع و ملتها به درون آن جامعه و افراد آن باز مى گرددو هر گونه تغيير و تحول در ميان جامعه و يك ملت از تغيير و تحول در درون افراد آن جامعه سرچشمه مى گيردو تا تغيير و تحول مثبت يا منفى در درون جامعه شكل نگيرد آن جامعه دچار تغيير و دگرگونى چه مثبت و چه منفى نخواهد شد البته اين دو آيه نقش عوامل ديگر را نفى نمى كند ولى هرگونه تغييرات و عوامل بيرونى رامبتنى و متكى بر تغييرات درونى ملتها و جوامع مى داند از اين رو اين دو آيه شريفه با جمله معروف «الناس على دين ملوكهم» هيچ تعارضى ندارد زيرا همانگونه كه اشاره شد اين دو آيه شريفه منشا تغيير و دگرگونى در جوامع را در درجه اول و در مرحله نخست، افراد آن جامعه و تغييرات درونى آنها معرفى مى نمايد و اين جمله معروف به تاثير ديدگاهها و نگرش حاكمان بر ديدگاههاى مردم و نوع نگرش آنان اشاره دارد و اينكه حاكمان بر نوع نگاه مرد و افراد جامعه تاثير گذار هستند و اين اصلى غير قابل انكار است اما در اين ميان، اين مردم هستند كه زمينه حاكميت حاكمان را فراهم مى نمايند و تا مردم نخواهند كسى نمى تواند برآنها مسلط شود بنابر اين باز نقش اساسى به خود افراد باز مى گردد هر چند عوامل بيرونى و نوع نگاه حاكمان بر نگرش افراد تاثير گذار است اما بهر حال تا تغيير و دگرگونى در خود افراد ايجاد نشود زمينه تغيير و تحول در جامعه فراهم نخواهد شد پيش از انقلاب اسلامى و در رژيم گذشته شاهد بوديم كه تا مردم دچار تغيير وتحول درونى نشدند رژيم شاه به حيات خود ادامه داده وهمچنان بر تمامى امور كشور تسلط داشت اما با تحول و دگرگونى در ميان اقشار مختلف مردم، كه در اثر آگاهى و شناختى بوجود آمد كه نتيجه تلاش و مجاهدت ورهبرى مرحوم امام بود، خود مردم خواهان بر كنارى رژيم منحوس پهلوى شدند و زمينه تشكيل حكومت اسلامى را فراهم نمودند بنابر اين سرچشمه و سر آغاز هر گونه تغيير و دگرگونى به خود افراد باز مى گردد هر چند نبايد نقش ساير عوامل از جمله نوع نگرش حاكمان در اين جهت را ناديده گرفت. پرسمان.