كفاره تاخير و فديه روزه چيست
کفاره‌ی تأخیر عبارت است از یک مد طعام که بایستی به فقیر داده شود. کسی که باید برای هر روز یک مد طعام بدهد می‌تواند کفاره‌ی چند روز را به یک فقیر بدهد.
كفاره تاخير و فديه روزه چيست
فهرست این نوشتار:
اگر قضای روزه ماه رمضان بر کسی واجب شد و آن شخص تا رمضان سال بعد بدون عذر شرعی آن را قضا نکند باید کفاره تاخیر بدهد، یعنی علاوه بر قضا یک مد طعام حدود 750 گرم گندم یا جو و … هست را باید به فقیر بدهد.
لازم به ذکر است این کفاره تاخیر فقط برای سال اول هست و اگر چند سال در قضا کردن یک روز روزه ماه رمضان بدون عذر تاخیر کند، فقط یکبار باید کفاره تاخیر بدهد. ضمنا اگر کسی بتواند روزه را از رمضان سال قبل تا سال بعد قضا کند و این کار را انجام ندهد مرتکب گناه شده است.
[اگر قضای روزه رمضان را چند سال تأخیر بیندازد]
مسأله 1709 اگر قضای روزه رمضان را چند سال تأخیر بیندازد باید قضا را بگیرد (1) و برای هر روز یک مد طعام به فقیر بدهد (2).
این مسأله در رساله آیت اللّه بهجت نیست
(1) (خوئی، تبریزی، سیستانی:) و از جهت تأخیر در سال اول برای هر روز یک مد طعام به فقیر بدهد و اما از جهت تأخیر چند سال بعدی، چیزی بر او واجب نیست.
(زنجانی:) و از جهت تأخیر سالهای بعد چیزی بر او واجب نیست.
(2) (مکارم:) و با گذشت سالها کفّاره متعدد نمی شود.
- توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید/ متن اصلی از رساله امام خمینی و مُحشی حضرات آیات: سیستانی، صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی، شبیری زنجانی، بهجت،فاضل، اراکی، خویی، گلپایگانی، تبریزی.
مقدار کفاره
کفاره‌ی تأخیر عبارت است از یک مد طعام که بایستی به فقیر داده شود.
توجه:
کسی که باید برای هر روز یک مد طعام بدهد می‌تواند کفاره‌ی چند روز را به یک فقیر بدهد.
۱۱. موارد فدیه
۱. موارد فدیه
۱. مرد و زن پیر که روزه گرفتن برای آنها مشقت دارد.
۲. کسی‌که مبتلا به بیماری استسقا است یعنی زیاد تشنه می‌شود و روزه برای او مشقت دارد.
۳. زن باردار که وضع حمل او نزدیک است و روزه برای حملش ضرر دارد.
۴. زن شیرده که شیر او کم است و روزه برای بچه‌یی که شیر می‌دهد ضرر دارد.
۵. فرد بیمار که روزه برای او ضرر دارد و بیماری او تا ماه رمضان سال بعد ادامه پیدا کند.
۱. زن بارداری که خوف از ضرر روزه بر جنین خود دارد و خوف وی هم دارای منشاء عقلایی باشد، باید روزه‌اش را افطار کند و برای هر روزی فدیه بدهد و قضای روزه را هم بعداً به‌جا آورد.
۲. زن شیر‌دهی که به دلیل کم یا خشک شدن شیرش بر اثر روزه، خوف ضرر برطفل خود دارد باید روزه‌اش را افطار کند و برای هر روزی فدیه بدهد و قضای روزه را هم بعداً به جا آورد.
۳. بیماری که به واسطه‌ی بیماری، روزه‌ی ماه رمضان را نگرفته و بیماریش تا ماه رمضان سال بعد ادامه پیدا کرده است، قضای روزه‌هایی را که نگرفته واجب نیست، فقط باید برای هر روزی فدیه بپردازد.
توجه:
زنی که به علت بیماری از روزه گرفتن معذور است و به جهت ادامه‌ی بیماری قادر بر قضا کردن آنها تا ماه رمضان سال آینده هم نیست فدیه بر خود او واجب است و چیزی بر عهده‌ی شوهرش نیست.
زنی که در دو سال متوالی به دلیل عذر شرعی، روزه‌ی ماه رمضان را نگرفته، اگر عذر او در خوردن روزه، خوف از ضرر روزه بر جنین یا کودکش بوده باید علاوه بر قضا، برای هر روزی فدیه هم بپردازد و چنانچه قضا را بعد از رمضان، تا ماه رمضان سال بعد بدون عذر شرعی به تأخیر انداخته علاوه بر قضا و فدیه، کفاره‌ی تأخیر هم بر او واجب است و اگر روزه برای خودش ضرر داشته و به جهت ضرر داشتن قادر بر قضای روزه تا ماه رمضان سال بعد نبوده، فقط باید برای هر روزی فدیه بپردازد.
۲. مقدار فدیه
مقدار فدیه همان مقدار کفاره‌ی تأخیر است یعنی یک مد طعام که بایستی به فقیر داده شود.
یک نکته در ارتباط با کفاره
اگر نذر کند که روز معینی را روزه بگیرد، چنانچه در آن روز عمداً روزه نگیرد یا روزه‌اش را باطل کند باید کفاره بدهد.
توجه:
کفاره‌ی نذر همان کفاره‌ی قسم است که در جای خود گفته خواهد شد. رساله آموزشی.
فديه و كفاره‌ى تأخير
ملاک در اطعام مسکين در فديه
357. علما نسبت به چهار گروه مى‌‌فرمايند بايد فديه پرداخت كرد: پيرمرد، پيرزن، ذوالعطاش، حامل و مرضعه. حال بعض علماء مى‌‌فرمايند: «لا يجزى الاشباع عن المدَ في الفدية» سيركردن فقير كافى نيست و بايد يك مدّ طعام به فقير تمليك كرد همچنان كه در آيه 184 بقره فرموده: «فدية طعام مسكين» و نفرموده اطعام مسكين. نظر حضرت عالى چيست؟
ج) كسانى كه در ماه رمضان مجاز به افطار روزه هستند ولکن بايد براى هر روز فديه بدهند، در دادن فديه در اين موارد سير کردن فقير کافى نيست بلکه بايد يک مدّ طعام براى هر روز به فقير بدهند. استفتائات رهبري.
کسی که بر اثر عذر مسافرت، روزه ماه رمضان از او فوت شده]
س 736: شخصی مشغول انجام خدمت سربازی است و به علت مسافرت و حضور در محل خدمت، نمی تواند روزه ماه رمضان سال گذشته را بگیرد، و هنگام حلول ماه رمضان امسال نیز در محل خدمت است و احتمال دارد که باز هم نتواند روزه بگیرد، اگر پس از پایان دوره خدمت سربازی بخواهد روزه این دو ماه را قضا نماید، آیا کفاره هم بر او واجب است یا خیر؟
ج: کسی که بر اثر عذر مسافرت، روزه ماه رمضان از او فوت شده و آن عذر تا ماه رمضان سال آینده استمرار داشته، فقط قضای آن بر او واجب است و کفاره تأخیر واجب نیست.
اجوبه الاستفتائات .
کفارۀ تأخیر
💠 اگر شخصی در ماه رمضان به سبب عذری روزه نگيرد و بعد از رمضان عذر او برطرف شود و با اين حال قضای روزۀ خود را به‌جا نياورد تا ماه رمضان آينده فرا برسد، بايد علاوه بر قضای روزه برای هر روز يک مدّ طعام به فقیر بدهد.
کفارۀ تاخیر یک مد طعام است؛ یعنی ٧٥٠ گرم گندم، آرد، نان، برنج يا ساير مواد غذايی که باید به فقیر داده شود.
رساله نماز و روزه مساله ٩٣٠ و ٩٢٨
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات حضرت آیت الله العظمی خامنه ای
مطابق نظر آيت الله سيستاني
کفّاره تأخیر
مسأله ۲۰۷۹. اگر انسان در ماه رمضان بدون عذر روزه نگیرد و تا ماه رمضان آینده عمداً قضای روزه را هم به جا نیاورد، باید روزه را قضاء كند و بنابر احتیاط واجب، برای هر روز یک مُدّ طعام هم به فقیر بدهد. شایان ذکر است چون عمداً فرد روزه ماه رمضان را نگرفته است باید در مواردی که در مسأله (2044) ذکر شد کفاره افطار عمدی را نیز بپردازد.
مسأله ۲۰۸۰. اگر انسان در ماه رمضان به علّت عذری روزه نگیرد و بعد از ماه رمضان، عذر او بر طرف شود و تا ماه رمضان آینده عمداً قضای روزه را نگیرد، باید روزه را قضاء كند و برای هر روز یک مُد طعام هم به فقیر بدهد.
مسأله ۲۰۸۱. اگر انسان در ماه رمضان به علّت عذری روزه نگیرد و بعد از ماه رمضان، عذر او برطرف شود و از روی عمد یا سهل انگاری، قضای روزه را نگیرد تا وقت تنگ شود و در تنگی وقت عذر پیدا كند، باید قضاء را بعد از بر طرف شدن عذر بگیرد و برای هر روز یک مُد طعام به فقیر بدهد.
مسأله ۲۰۸۲. اگر انسان در ماه رمضان به علّت عذری روزه نگیرد و بعد از ماه رمضان، عذر او بر طرف شود و بعد از بر طرف شدن آن عذر تصمیم داشته باشد كه روزههای خود را قضاء كند، ولی قبل از آنكه قضاء نماید، در تنگی وقت عذر دیگری پیدا كند، باید قضاء را بعد از بر طرف شدن عذر بگیرد و نیز لازم است – حتّی بنابر احتیاط واجب اگر عذر عرفی برای تأخیر در انجام قضای روزه تا زمان پدید آمدن عذر جدید داشته باشد – برای هر روز یک مد طعام به فقیر بدهد. رساله توضيح المسائل جامع آيت الله سيستاني .
……………………………….
فدیه روزانه
مسأله ۲۰۸۳. بر چهار گروه، با توضیحی که در این فصل ذکر می‌شود، روزه گرفتن واجب نیست و در بعضی از موارد آن، باید کفّاره (فدیه روزانه) پرداخت نمایند[۲۲]و احکام آن در مسائل بعد ذکر می‌شود.
شاید این مطالب را هم بپسندید:
گروه اوّل از موارد فدیه روزانه
مسأله ۲۰۸۴. پیر مرد و پیر زنی که روزه گرفتن به سبب پیری، برای آنان ممکن نیست یا سختی فوق العاده دارد. که در صورت دوّم (سختی فوق العاده) باید برای هر روز یک مُدّ طعام (تقریباً 750 گرم) گندم یا جو یا نان و مانند اینها به فقیر بدهد كه آن را فدیه می‌نامند و در این مورد و مواردی كه در مسائل بعد ذکر می‌شود، سیر كردن فقیر كافی نیست و لازم است یک مدّ طعام را به عنوان این‌که مال و ملک فقیر باشد به او بدهد.
مسأله ۲۰۸۵. كسی كه به سبب پیری روزه نگرفته، چنانچه بعد از ماه رمضان بتواند روزه بگیرد، احتیاط مستحب آن است كه قضای روزه‌هایی را كه نگرفته، به جا آورد.
گروه دوّم از موارد فدیه روزانه
مسأله ۲۰۸۶. اگر انسان مبتلا به بیماری است كه زیاد تشنه می‌شود و نمی‌تواند تشنگی را تحمّل كند یا برای او سختی فوق العاده دارد (مثل مرض استسقاء)، روزه بر او واجب نیست ولی در صورت دوم (سختی فوق العاده)، باید برای هر روز یک مُدّ طعام به فقیر بدهد و چنانچه بعد بتواند روزه بگیرد، واجب نیست قضاء نماید. شایان ذکر است این حکم اختصاص به مرض استسقاء ندارد و شامل هر مرضی که مانند آن باشد و موجب احساس تشنگی شدید در فرد گردد نیز، می‌‌باشد.
گروه سوم از موارد فدیه روزانه
مسأله ۲۰۸۷. زنی كه وقت زایمان او نزدیک است و روزه برای خودش یا بچّه‌‌اش ضرر دارد، روزه بر او واجب نیست؛ بلکه در موارد ضرر حرام، نباید روزه بگیرد[۲۳] و باید برای هر روز یک مُد طعام به فقیر بدهد و در هر دو صورت، روزه‌هایی را كه نگرفته باید بعداً قضاء نماید و قضاء روزه، به دلیل حاملگی از او ساقط نمیشود.
شایان ذکر است، این حكم (پرداخت مدّ) اختصاص به زن حامله‌‌ای دارد كه وقت زایمان او نزدیک است مثل اینكه وارد ماه نهم حاملگی شده است و شامل زن حامله‌‌ای كه زمان زایمان او نزدیک نیست، نمیشود.
گروه چهارم از موارد فدیه روزانه
مسأله ۲۰۸۸. زنی كه بچّه شیر می‌دهد و شیر او كم است، چه مادر بچّه یا دایه او باشد، یا بدون اجرت شیر دهد، چنانچه روزه برای خودش یا بچّهای كه شیر می‌دهد ضرر دارد، روزه بر او واجب نیست، بلکه در موارد ضرر حرام، نباید روزه بگیرد و باید برای هر روز یک مُد طعام به فقیر بدهد و در هر دو صورت، روزه‌هایی را كه نگرفته باید بعداً قضاء نماید و قضاء روزه به سبب شیر دادن از او ساقط نمیشود.
شایان ذکر است، بنابر احتیاط واجب، این حكم اختصاص به موردی دارد كه شیر دادن بچّه، تنها همین راه را داشته باشد، امّا اگر راه دیگری برای شیر دادن بچه باشد، مثلاً چند زن در شیر دادن او شركت كنند، یا بتواند از شیرهای جایگزین مثل شیر خشک، كمک بگیرد بنابر احتیاط واجب، روزه نگرفتن برای چنین زنی جایز نیست.
مسأله ۲۰۸۹. كسی كه باید برای هر روز یک مُدّ طعام به فقیر به عنوان کفّاره تأخیر یا فدیه بدهد، می‌تواند كفّاره یا فدیه چند روز را به یک فقیر بدهد.
مسأله ۲۰۹۰. اگر فرد قضای روزه ماه رمضان را چند سال به تأخیر بیندازد، باید قضاء را بگیرد و به علّت تأخیر در سال اوّل، برای هر روز یک مدّ طعام به فقیر بدهد و امّا برای تأخیر چند سال بعدی، چیزی بر او واجب نیست.[۲۴]
۲۴. به عنوان مثال، فردی که یک روز روزه قضاء داشته و انجام آن را پنج سال به تأخیر انداخته است، پرداخت یک کفّاره تأخیر (یک مدّ طعام) بر او واجب است و لازم نیست به علّت تأخیر پنج ساله، پنج کفّاره تأخیر بپردازد.
مسأله ۲۰۹۱. انسان نباید در به جا آوردن کفّاره‌های روزه كوتاهی كند، ولی لازم نیست فوراً آن را انجام دهد.
مسأله ۲۰۹۲. اگر كفّاره یا فدیه بر انسان واجب شود و چند سال آن را به جا نیاورد، چیزی بر آن اضافه نمیشود.
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات حضرت آیت الله العظمی سيستاني .
مسأله 1434ـ هرگاه روزه ماه رمضان را به واسطه عذرى نگیرد و تا رمضان آینده عمداً قضاى آن را به جانیاورد در حالى که عذرش برطرف شده، باید بعداً روزه را قضا کند و براى هر روز یک مد طعام کفّاره بدهد، همچنین اگر در قضاى روزه کوتاهى کند تا وقت تنگ شود و در تنگى وقت عذرى پیدا کند، باید بعداً هم قضا به جا آورد و هم کفّاره دهد، امّا اگر کوتاهى نکرده و اتّفاقاً در تنگى وقت عذرى پیدا شده فقط قضا لازم است.
مسأله 1435ـ هرگاه بیمارى انسان چند سال طول کشد و بعداً خوب شود اگر تا رمضان آینده به مقدار قضا وقت باقى است باید فقط قضاى رمضان آخر را بگیرد و براى هر روز از سالهاى پیش یک مد طعام بدهد.
مسأله 1436ـ هرگاه قضاى روزه ماه رمضان را چند سال به تأخیر اندازد باید قضا را به جا آورد و براى هر روز یک مد طعام به فقیر دهد و با گذشت سالها کفّاره متعدّد نمى شود.
مسأله 1450ـ مرد و زن پیر که روزه گرفتن براى آنها مشکل است مى توانند روزه را ترک کنند، ولى باید براى هر روز یک مد (تقریباً 750 گرم) گندم یا جو و مانند اینها به فقیر دهند و بهتر آن است به جاى گندم و جو نان را انتخاب کنند و در این صورت احتیاط واجب این است به اندازه اى باشد که گندم خالص آن مقدار یک مد شود.
مسأله 1451ـ کسانى که به خاطر پیرى روزه نگرفته اند اگر در فصل مناسبى که هوا ملایم و روزها کوتاه است بتوانند قضاى آن را به جا آورند احتیاط آن است که آن را قضا کنند.
مسأله 1452ـ روزه بر کسانى که مبتلا به بیمارى استسقاء هستند، یعنى زیاد تشنه مى شوند و توانایى روزه گرفتن را ندارند و یا براى آنها بسیار مشکل است واجب نیست، ولى باید براى هر روز یک مدّ طعام که در مسأله قبل به آن اشاره شد کفّاره بدهند و بهتر است که بیش از مقدار ضرورت آب نیاشامند و اگر بعداً بتوانند قضا کنند احتیاط واجب قضا کردن است.
مسأله 1453ـ زنان باردارى که وضع حمل آنها نزدیک است و روزه براى حمل آنها ضرر دارد روزه گرفتن بر آنها واجب نیست، ولى کفّاره اى را که در مسأله قبل گفته شد باید بدهند، امّا اگر روزه براى خودش ضرر دارد روزه بر او واجب نیست کفّاره هم ندارد، ولى بعداً قضا مى کند.
مسأله 1454ـ زنانى که بچّه شیر مى دهند خواه مادر بچّه باشند یا دایه، اگر روزه گرفتن باعث کمى شیر آنها و ناراحتى بچّه شود روزه بر آنها واجب نیست، ولى براى هر روز همان کفّاره (یک مدّ طعام) واجب است، بعداً نیز باید روزه را قضا کنند، امّا اگر روزه براى خودشان ضرر داشته باشد، نه روزه واجب است و نه کفّاره، ولى باید بعداً روزه هایى را که نگرفته اند قضا نمایند.
مسأله 1455ـ اگر کسى پیدا شود که بدون اجرت، بچّه را شیر دهد یا شخصى پیدا شود که اجرت دایه را بى منّت بپردازد، در این صورت روزه گرفتن واجب است.
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات حضرت آیت الله العظمی مكارم شيرازي .
كساني كه روزه بر آنان واجب نيست
مسأله ۱۷۳۴. كسي كه به واسطه پيري نميتواند روزه بگيرد يا براي او مشقت دارد، روزه بر او واجب نيست، ولي در صورت دوم بايد براي هر روز يك مد گندم يا جو و مانند اين‌ها به فقير بدهد، بلكه در صورت اول نيز بنابر احتياط لازم، يك مد طعام بدهد.
مسأله ۱۷۳۵. كسي كه به واسطه پيري روزه نگرفته، اگر بعد از ماه رمضان بتواند روزه بگيرد، قضاي روزههايي را كه نگرفته، بنابر احتياط مستحب به جا آورد.
مسأله ۱۷۳۶. اگر انسان مرضي دارد كه زياد تشنه ميشود و نميتواند تشنگي را تحمل كند، يا براي او مشقت دارد، روزه بر او واجب نيست؛ ولي در صورت دوم و بلكه در صورت اول هم بنابر احتياط لازم بايد براي هر روز يك مد گندم يا جو و مانند اين‌ها به فقير بدهد، و احتياط مستحب آن است كه بيشتر از مقداري كه ناچار است آب نياشامد، و چنانچه بعد بتواند روزه بگيرد روزههايي را كه نگرفته قضا نمايد.
مسأله ۱۷۳۷. زني كه زاييدن او نزديك است و روزه براي حملش يا براي خودش ضرر دارد، روزه بر او واجب نيست، و در صورت اول، بايد براي هر روز بنابر احتياط لازم يك مد طعام به فقير بدهد؛ ولي اگر روزه براي خودش ضرر دارد، رعايت اين احتياط لازم نيست اگر چه بهتر است، و روزههايي را كه نگرفته، بايد قضا نمايد.
مسأله ۱۷۳۸. زني كه بچه شير ميدهد و شير او كم است؛ چه مادر بچه، يا دايه او باشد، يا بياجرت شير دهد، اگر روزه براي بچه يا براي خودش ضرر دارد روزه بر او واجب نيست، و در صورت اول بايد براي هر روز يك مد طعام به فقير بدهد، و در هر دو صورت روزههايي را كه نگرفته بايد قضا نمايد، ولي اگر كسي پيدا شود كه بياجرت بچه را شير دهد، يا براي شيردادن بچه از پدر يا مادر بچه يا از كس ديگري كه اجرت او را بدهد اجرت بگيرد، احتياط واجب آن است كه بچه را به او بدهد و روزه بگيرد.
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات حضرت آیت الله العظمی صافي گلپايگاني .
كليد: كفاره تاخير و فديه روزه چيست كفاره تاخير و فديه روزه چيست كفاره تاخير و فديه روزه چيست كفاره تاخير و فديه روزه چيست كفاره تاخير و فديه روزه چيست كفاره تاخير و فديه روزه چيست كفاره تاخير و فديه روزه چيست كفاره تاخير و فديه روزه چيست كفاره تاخير و فديه روزه چيست كفاره تاخير و فديه روزه چيست كفاره تاخير و فديه روزه چيست كفاره تاخير و فديه روزه چيست كفاره تاخير و فديه روزه چيست كفاره تاخير و فديه روزه چيست كفاره تاخير و فديه روزه چيست كفاره تاخير و فديه روزه چيست كفاره تاخير و فديه روزه چيست كفاره تاخير و فديه روزه چيست كفاره تاخير و فديه روزه چيست كفاره تاخير و فديه روزه چيست كفاره تاخير و فديه روزه چيست كفاره تاخير و فديه روزه چيست كفاره تاخير و فديه روزه چيست كفاره تاخير و فديه روزه چيست كفاره تاخير و فديه روزه چيست كفاره تاخير و فديه روزه چيست كفاره تاخير و فديه روزه چيست كفاره تاخير و فديه روزه چيست كفاره تاخير و فديه روزه چيست كفاره تاخير و فديه روزه چيس
