فسخ عقد بخاطر عیب مرد یا زن
فهرست این نوشتار:
فسخ عقد
پرسش 152 . اگر بعد از عقد ازدواج معلوم شود كه مرد عيبى دارد كه زن مى تواند عقد را فسخ كند، آيا در اين هنگام حق مطالبه مهر را دارد؟
همه مراجع: اگر بعد از نزديكى عقد را فسخ كند، مى تواند تمام مهريه خود را از شوهر بگيرد. اما اگر پيش از نزديكى باشد، حق دريافت چيزى را ندارد؛ مگر اينكه شوهرش «عنين» باشد كه در اين صورت مى تواند نصف مهريه خود را از او بگيرد.[fusion_builder_container hundred_percent=”yes” overflow=”visible”][fusion_builder_row][fusion_builder_column type=”1_1″ background_position=”left top” background_color=”” border_size=”” border_color=”” border_style=”solid” spacing=”yes” background_image=”” background_repeat=”no-repeat” padding=”” margin_top=”0px” margin_bottom=”0px” class=”” id=”” animation_type=”” animation_speed=”0.3″ animation_direction=”left” hide_on_mobile=”no” center_content=”no” min_height=”none”][1]
تبصره. «عنين» به مردى گويند كه توان آميزش جنسى را ندارد.
پرسش 153 . اگر بعد ازدواج معلوم شود كه زن عيبى دارد كه شوهر مى تواند عقد را فسخ كند، آيا زن هنگام فسخ عقد، حق مطالبه مهر را دارد؟
همه مراجع: اگر پيش از نزديكى عقد را فسخ كند، حق دريافت چيزى را ندارد؛ ولى اگر بعد از نزديكى باشد، مى تواند تمام مهريه خود را از شوهر بگيرد.[2]
- [1]. توضيح المسائل مراجع، م 2383؛ نورى، توضيح المسائل، م 2379 ؛ وحيد، توضيح المسائل، م 2447 و دفتر: خامنه اى.
- [2]. توضيح المسائل مراجع، م 2383؛ نورى، توضيح المسائل، م 2379؛ وحيد، توضيح المسائل، م 2447 و دفتر: خامنه اى.(احكام ازدواج،پرسمان).
عیبهایی که بواسطه آنها می شود عقد را بهم زد
[مسأله 2380]
مسأله 2380 اگر مرد بعد از عقد بفهمد که زن یکی از این هفت عیب را (1) دارد (2) می تواند عقد را به هم بزند (3):
اوّل : دیوانگی . دوم : مرض خوره . سوم : مرض بَرَص . چهارم : کوری . پنجم : شل بودن به طوری که معلوم باشد (4) ششم : آن که افضا شده یعنی راه بول و حیض یا راه حیض و غایط او یکی شده باشد (5) ولی اگر راه حیض و غایط او یکی شده باشد، به هم زدن عقد اشکال دارد (6) و باید احتیاط شود (7) هفتم : آن که گوشت ، یا استخوانی یا غده ای (8) در فرج او باشد که مانع نزدیکی شود.
(1) (خوئی )، (تبریزی ): که ذکر می شود ..
(2) (اراکی )، (زنجانی ): اگر مرد بعد از عقد بفهمد که زن یکی از این هفت عیب را قبل از عقد داشته است ..
(3) (گلپایگانی )، (صافی )، (فاضل ): به شرط آنکه معلوم شود که عیب پیش از عقد بوده ..
(4) (خوئی )، (گلپایگانی )، (صافی )، (تبریزی )، (فاضل ): پنجم : زمین گیر بودن ( (خوئی )، (فاضل )، (تبریزی ): و در حکم آن است شلی که شل بودن آن واضح باشد) ..
(زنجانی ): پنجم : شَل بودن ..
(5) (گلپایگانی )، (خوئی )، (تبریزی )، (صافی )، (زنجانی ): [پایان مورد ششم ]
(6) (بهجت ): به هم زدن عقد مشکل است .
(7) (اراکی ): ششم : آن که افضا شده یعنی راه بول و حیض او یکی شده باشد ..
(مکارم ) ششم : افضا شدن یعنی راه بول و حیض او، یا راه حیض و غائط او، یکی شده باشد و به طور کلّی پارگی طوری باشد که قابل استفاده برای آمیزش جنسی نباشد ..
(8) (اراکی )، (خوئی )، (گلپایگانی )، (صافی )، (تبریزی ): گوشت ، یا استخوانی ..
(زنجانی ): هفتم : آن که گوشت یا استخوان یا چیز دیگری در فرج او باشد که مانع نزدیکی کامل شود یا باعث تنفّر از نزدیکی گردد. اگر شوهر قبل از عقد بفهمد که زن یکی از این عیبها را دارا است یا در آن شک کرده و با این حال به ازدواج با زن راضی بوده ، پس از عقد نمی تواند آن را بهم بزند.
(سیستانی ): مسأله اگر مرد بعد از عقد بفهمد که زن یکی از شش عیب را که ذکر می شود در حال عقد داشته است می تواند بواسطه آن عیب عقد را به هم بزند. اوّل : دیوانگی هر چند گاه گاهی باشد. دوم : مرض خوره ، سوم : مرض برص ، چهارم : کوری ، پنجم : شل بودن هر چند به حد زمین گیری نباشد. ششم : آن که گوشت یا استخوانی در رحم او باشد خواه مانع نزدیکی یا آبستن شدن او شود یا نه . و اگر مرد بعد از عقد بفهمد که زن در حال عقد افضا شده بوده است یعنی راه بول و حیض و یا راه حیض و غایط او یا هر سه یکی شده است ، در این که بتواند عقد را به هم بزند اشکال است و احتیاط لازم آن است که چنانچه عقد را به هم بزند طلاق نیز بدهد.
[مسأله 2381]
مسأله 2381 اگر زن بعد از عقد بفهمد که شوهر او دیوانه است یا آلت مردی ندارد یا عِنّین است و نمی تواند وطی و نزدیکی نماید یا تخم های او را کشیده اند می تواند عقد را به هم بزند (1) و تفصیل این مسأله و مسأله سابق در کتاب «تحریر الوسیله» ضبط شده است .
(1) (بهجت ): بقیّه مسأله ذکر نشده .
(اراکی ): مسأله اگر زن بعد از عقد بفهمد که شوهر او دیوانه بوده یا بعد از عقد دیوانه شده ، می تواند عقد را به هم بزند و همچنین است اگر بفهمد قبل از عقد عِنّیِن بوده یعنی قادر به نزدیکی بازن نیست . و اگر بعد از عقد عنین شده ، در صورتی که با او نزدیکی نکرده باشد (حتّی یک مرتبه ) می تواند عقد را به هم بزند و نیز اگر معلوم شود که قبل از عقد تخمهای او را کشیده اند، می تواند عقد را به هم بزند امّا در صورتی که معلوم شود که آلت مردی نداشته یا کشیده اند می تواند عقد را به هم بزند. در تمام چهار صورتی که ذکر شد زن می تواند بدون طلاق عقد را به هم بزند. ولی در صورت سوم که ناتوانی جنسی دارد لازم است که زن به مجتهد جامع الشّرائط یا به وکیل او مراجعه نماید و مجتهد جامع الشّرائط شوهر را تا یک سال مهلت می دهد، چنانچه شوهر نتوانست به آن زن یا زنی دیگر نزدیکی کند، پس از آن زن می تواند عقد را بهم بزند و اگر آلت مردی بعد از نزدیکی بریده شود و زن عقد ازدواج را فسخ کند فسخ اثری ندارد اگر چه احتیاط مستحب ّ آن است که شوهر او را طلاق دهد.
(سیستانی ): مسأله اگر زن بعد از عقد بفهمد که شوهر او آلت مردی نداشته ، یا بعد از عقد پیش از نزدیکی یا پس از آن آلت او بریده شود یا مرضی دارد که نمی تواند نزدیکی نماید، هر چند آن مرض بعد از عقد و پیش از نزدیکی یا پس از آن عارض شده باشد؛ در تمام این موارد، بی طلاق می تواند عقد را به هم بزند، و اگر زن بعد از عقد بفهمد که شوهرش پیش از عقد دیوانه بوده است یا این که پس از عقد خواه بعد از نزدیکی یا قبل از آن دیوانه شود، یا این که بفهمد که او در هنگام عقد تخم هایش کشیده یا کوبیده شده بوده است یا این که در آن هنگام مرض خوره یا برص یا کوری داشته است ، در تمام این موارد احتیاط واجب آن است که زن عقد را بهم نزند و اگر چنین کرد احتیاط واجب آن است که اگر بخواهند به زندگی زناشوئی ادامه دهند دوباره عقد کنند و اگر بخواهند جدا شوند طلاق داده شود و در صورتی که شوهر نمی تواند نزدیکی نماید و زن بخواهد عقد را به هم بزند، لازم است که اوّل رجوع به حاکم شرع یا وکیل او نماید و حاکم ، شوهر را یک سال مهلت می دهد و چنانچه شوهر نتوانست به آن زن یا زنی دیگر نزدیکی کند پس از آن ، زن می تواند عقد را به هم بزند.
شاید این مطالب را هم بپسندید:
(زنجانی ): مسأله اگر زن بعد از عقد بفهمد که شوهر او دیوانه بوده است یا بعد از عقد دیوانه شود (خواه پیش از نزدیکی کردن با او باشد یا بعد از آن ) یا بعد از عقد بفهمد که آلت مردی ندارد یا بعد از عقد و پیش از نزدیکی کردن ، آلت مردی وی بریده شود یا بعد از عقد بفهمد که مرضی دارد که نمی تواند وطی و نزدیکی نماید یا تخمهای او را کشیده اند، می تواند عقد را بهم بزند و اگر بعد از عقد و پیش از نزدیکی کردن بفهمد که مرد عنّین است و نمی تواند نزدیکی کند، اگر به حاکم شرع مراجعه کند و با دستور او یک سال بعد از آن صبر کند و در این مدّت شوهر نتواند با زن خود یا با زن دیگری نزدیکی کند، زن می تواند عقد را بهم بزند و اگر شوهر بعد از نزدیکی کردن عنّین شود، زن نمی تواند عقد را بهم بزند و اگر شوهر را قبل از نزدیکی ، سِحر کرده باشند که نتواند نزدیکی کند، زن می تواند عقد را بهم بزند.
در تمامی عیبها اگر مرد یا زن به ازدواج راضی شوند، پس از آن نمی توانند عقد را بهم بزنند.
[مسأله 2382]
اشاره
مسأله 2382 اگر مرد یا زن ، بواسطه یکی از عیبهایی که در دو مسأله پیش گفته شد عقد را به هم بزند، باید بدون طلاق از هم جدا شوند (1)
(1) (بهجت ): از هم جدا می شوند و طلاق لازم نیست .
(خوئی )، (تبریزی )، (سیستانی ): رجوع کنید به ذیل مسأله
مسائل اختصاصی
2381 (خوئی )، (تبریزی ): مسأله 2391 اگر زن بعد از عقد بفهمد که تخمهای شوهرش را کشیده اند در صورتی که امر را بر آن زن مشتبه کرده باشند می تواند عقد را به هم بزند و در غیر فرض اشتباه کاری ، احتیاط ترک نشود.
(سیستانی ): مسأله 2343 اگر زن یا مرد بهتر از آنچه هست به دیگری معرفی شود تا به ازدواج با او رغبت نماید چه در ضمن عقد باشد یا پیش از آن در صورتی که عقد بر اساس آن واقع شود چنانچه پس از عقد این امر برطرف دیگر معلوم شود، او می تواند عقد را به هم بزند و تفصیل احکام این مسأله در رساله «منهاج الصالحین » بیان شده است .
[مسأله 2383]
مسأله 2383 اگر بواسطه آن که مرد عنّین است و نمی تواند (1) وطی و نزدیکی کند، زن عقد را به هم بزند شوهر باید نصف مهر را بدهد. ولی اگر بواسطه یکی از عیبهای دیگری که گفته شد، مرد یا زن عقد را به هم بزند، چنانچه مرد با زن نزدیکی نکرده باشد چیزی بر او نیست و اگر نزدیکی کرده ، باید (2) تمام مهر را بدهد. (1) (خوئی )، (گلپایگانی )، (اراکی )، (تبریزی )، (صافی )، (سیستانی )، (زنجانی ): اگر بواسطه آن که مرد نمی تواند .. (2) (مکارم ): بنا بر احتیاط واجب باید ..
- توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید / جلد 2 / احکام نِکاح یا ازدواج و زناشویی / عیبهایی که بواسطه آنها می‌شود عقد را بهم زد / [مسأله 2383]
حضرت آیت الله مکارم شیرازی
[حق فسخ از سوی زن]
مسأله ـ زن مى‌تواند در چند صورت عقد را به هم بزند :
1ـ دیوانه بودن شوهر 2ـ نداشتن آلت مردى 3ـ ناتوانى از نزدیکى جنسى
4ـ بیضه‌هاى او را کشیده باشند.
مسأله ـ هرگاه به خاطر ناتوانى مرد از نزدیکى، زن عقد را بر هم زند، شوهر باید نصف مهریّه او را بپردازد، ولى اگر به خاطر یکى دیگر از عیبهایى که گفته شد مرد یا زن عقد را بر هم زند، اگر با هم نزدیکى نکرده باشند چیزى بر مرد نیست و اگر کرده باشند، بنابر احتیاط واجب باید مرد تمام مهر را بپردازد.
سؤال ـ شوهرم پزشک محترمى بود؛ ولى متأسّفانه پس از چند سال زندگى مشترک، مبتلا به جنون شد. اختلال حواسّ او را به دادگاه اعلام کردم و پزشک قانونى نیز آن را تأیید کرده است. در صورتى که محجور شود نکاح خود به خود فسخ مى‌شود، یا جهت فسخ نکاح باید به حاکم شرع مراجعه کنم؟
جواب : زن مى‌تواند صیغه فسخ را جارى کند، و احتیاط آن است که آن را به اطّلاع حاکم شرع برساند.
سؤال ـ اگر زن و شوهرى قبل از ازدواج و نزدیکى، یا بعد از ازدواج و دخول، به مرض جنون ادوارى مبتلا شوند، آیا حقّ فسخ نکاح را دارند؟
جواب : آرى، حق فسخ دارند.
سؤال ـ دختر خانمى ازدواج نموده، و پس از آن طبق نظر متخصّصان و اقرار خانواده و خود دختر، معلوم شده که قبل از ازدواج داراى مرتبه‌اى از جنون بوده، و اکنون ادامه زندگى با ایشان غیر ممکن است. آیا شوهر حقّ فسخ دارد؟ و در صورت فسخ، آیا زوجه مستحقّ مهرالمثل است یا مهر المسمّى؟
جواب : شوهر حقّ فسخ دارد؛ ولى اگر دخول واقع شده باید مهر المسمّى را بپردازد.
سؤال ـ زنى به صورت مزمن مبتلا به جنون دائم یا ادوارى بوده، و سوابق جنون و بسترى شدن در بیمارستان روانى را از شوهر مخفى نگاه داشته، و حتى پس از طرح دعوا از طرف مرد، نیز موضوع را انکار نموده است. مرد پس از ازدواج و دخول و گذشت چند سال، از نوع بیمارى و سوابق بسترى شدن قبلى زوجه در بیمارستان آگاهى نسبى یافته، و بلافاصله پس از اطّلاع، ضمن مشورت با حقوقدانها، اقدام به فسخ نکاح مى‌نماید. حال اگر بیمارى فوق توسّط کمیسیون پزشکى قانونى به صورت زیر تأیید گردد : «زوجه داراى سابقه اختلال روانى و واجد علائم جنون حدّاقلّ از سال 1367 (شش سال قبل از ازدواج) بوده، و در حال حاضر نیز دچار عوارض مزمن بیمارى است». در فرض مسأله آیا مرد حقّ فسخ دارد، و به زن مهریّه‌اى تعلّق مى‌گیرد؟
جواب : سابقه بیمارى روانى به تنهایى براى فسخ کافى نیست. و با توجّه به این که چند سال با او زندگى کرده، و آثار محسوسى در این مدّت نبوده، نشان مى‌دهد که بهبودى نسبى یافته است. و وجود عوارض غیر محسوس، یا ضعیف گذشته، به تنهایى براى فسخ نکاح کافى نیست.
سؤال ـ اگر در ضمن عقد لازمى (همچون نکاح) به زوجه وکالت دهیم که هرگاه عارضه‌اى پیش آمد، خود را مطلّقه سازد. سپس زوج مجنون شود، آیا زن مى‌تواند با استفاده از این وکالت، خود را مطلّقه سازد، در حالى که علما مى‌فرمایند : «وکالت، عقدى جایز است، و با جنون باطل مى‌شود»؟
جواب : درست است که وکالت با جنون باطل مى‌شود؛ ولى یکى از مجوّزات فسخ نکاح جنون است، هر چند بعد از ازدواج عارض شده باشد.
سؤال ـ اگر مردى قبل از ازدواج از نزدیکى عاجز باشد، و زن بعد از مراسم عروسى بفهمد و فورآ عقد را بر هم نزند و از شوهر جدا نشود؛ ولى راضى به عقد نباشد، آیا در این صورت زن مى‌تواند بدون طلاق شوهر کند؟
جواب : در این موارد، زن باید به حاکم شرع مراجعه کند و حاکم یک سال به مرد مهلت مى‌دهد، اگر درمان شد ازدواج باقى است، در غیر این صورت زن مى‌تواند نکاح را فسخ کند و احتیاج به طلاق نیست، و به فرض که مرد بعد از آن هم خوب شود قابل بازگشت نیست؛ مگر به ازدواج جدید.
سؤال ـ اینجانبه مدّت دو سال و نیم است که به عقد دائم فردى درآمده‌ام که به علّت ناتوانى جسمى قادر به تصاحب بنده نبوده، و هنوز هم باکره مى‌باشم. لطفآ در این خصوص به سؤالات زیر پاسخ دهید :
الف) آیا این مورد، از موارد فسخ است؟
ب) آیا شرعآ مستحقّ نفقه مى‌باشم؟
ج) سایر حقوقى که به بنده تعلّق مى‌گیرد چیست؟
جواب : در صورتى که به عیب او رضایت نداده باشید، حقّ فسخ دارید. و چنانچه حکم را نمى‌دانسته‌اید و فسخ نکرده‌اید و آماده تمکین بوده‌اید، حقّ نفقه دارید. و در صورت جدا شدن با فسخ، هرگاه عروسى نشده باشد، حقّ نصف مهر را دارید.
سؤال ـ اگر در مدّت یک سال مهلت به فرد عنین، زوجه از تمکین خوددارى کند، آیا بعد از اتمام مدّت، زوجه حقّ فسخ دارد؟
جواب : چنانچه درمان او نیاز به همبستر شدن با زوجه دارد، در صورت عدم تمکین زوجه، باید مدّت تمکین تجدید شود.
سؤال ـ زوجه مدّعى ناتوانى جنسى زوج است، ولى زوج براى نفى ادّعاى زوجه حاضر نیست اعمالى از قبیل معاینه دکترهاى عدول، و مجامعت با زوجه را انجام دهد ،و نفقه زوجه را نیز نمى‌پردازد، حکم شرعى این زوجین را بیان فرمائید.
جواب : اگر زوج نسبت به ترک انفاق، اصرار داشته باشد و حاضر به انجام وظیفه شرعى نشود، حاکم شرع مى‌تواند زوجه را مطلّقه سازد و یا حقّ او را از زوج بگیرد. و نسبت به اتّهام عنین بودن، اگر این امر از ابتداى زوجیّت بوده و زوج حاضر به آزمایش نشود و بر آن اصرار ورزد، باز حاکم شرع مى‌تواند زوجه را مطلّقه سازد. ضمنآ توجّه داشته باشید هر گاه ثابت شود زوج عنین است، باید یک سال مهلت داد، اگر بیمارى او خوب نشد زوجه حقّ فسخ دارد، و مى‌تواند نصف مهر خود را بگیرد.
سؤال ـ اگر فردى در بعضى مواقع، به علّت وضعیّت خاصّ جسمانى‌اش، قادر بر نزدیکى نباشد، ولى در بعضى مواقع، که کلیّه شرایط فردى و محیطى مهیّا باشد، و طرف مقابل نیز همکارى لازم را بنماید، موفّق بر این عمل شود، آیا این مشکل عنن محسوب شده، و موجب فسخ نکاح مى‌شود؟
جواب : در صورتى که فراهم شدن این شرایط میسّر باشد، عنن محسوب نمى‌شود.
سؤال ـ اگر فردى از لحاظ جنسى در حالت عادى موفّق به عمل نزدیکى نباشد، ولى با استفاده از داروهاى موجود، که توسّط پزشکان مورد تأیید و تجویز است، قادر به این کار باشد. آیا بیمارى مذکور عنن محسوب، و موجب فسخ نکاح مى‌شود؟
جواب : بیمارى مزبور عنن محسوب نمى‌شود.
سؤال ـ با توجّه به پیشرفت علوم پزشکى، در صورتى که با آزمایشات متعدّد اطمینان حاصل شود که زوج عنین است، آیا باز هم یک سال مهلت دادن لازم است؟
جواب : آرى لازم است و باید به او فرصت معالجه داد.
سؤال ـ زنى پس از سالها ازدواج بچّه دار نشده است، دکتر تشخیص داده که عیب از مرد مى‌باشد، اکنون زن مى‌گوید: «شوهرم فاقد بیضه است». و بدین جهت بچّه دار نشده است، آیا زن مى‌تواند عقد را فسخ کند؟
جواب : در صورتى که آگاهى بر این امر نداشته، مى‌تواند فسخ کند؛ مگر این که بعد از آگاه شدن راضى شده و با او زندگى کرده باشد.
سؤال ـ شخصى، از دخترى، که در افغانستان بسر مى‌برد، براى پسرش، که در ایران است، خواستگارى مى‌کند، دختر راضى مى‌شود مشروط بر این که تعریف و توصیف‌هایى که پدر داماد از پسرش کرده مطابق با واقع باشد، پس از آن که دختر به ایران مى‌آید متوجّه مى‌شود آن توصیفها کاملا دروغ بوده و پدر و مادر پسر، عکس شخص دیگرى را به عنوان عکس فرزندشان به دختر نشان داده‌اند! آیا عقدى که خوانده شده صحیح است؟
جواب : در فرض مسأله دختر حقّ فسخ دارد.
سؤال ـ زوجه‌اى در دوران عقد متوجّه بیمارى روحى و عصبى صعب العلاجى در شوهرش مى‌شود، بگونه‌اى که عوارض بیمارى (شوک‌هاى عصبى، ضعف شدید جسمى، بى ثباتى شخصیّتى، نا بینایى موقّت، غش و مانند آن) زندگى را براى وى مخاطره‌آمیز ساخته است. نظر به ترس و نگرانى زوجه از زندگى مشترک، و ضرورت درمان چند ساله، و نبودن عزم جدّى بر معالجه از سوى زوج و خانواده‌اش، آیا زوجه حقّ فسخ دارد؟ حکم مهریّه و نفقه چیست؟
جواب : در صورتى که قبلا زوج و کسان او اظهار داشته‌اند که از سلامت کامل برخوردار است، زوجه مى‌تواند به عنوان تدلیس، نکاح را فسخ کند، در غیر این صورت هر گاه ثابت شود زندگى با آن مرد مستلزم عسر و حرج شدید است حقّ دارد از حاکم شرع تقاضاى طلاق کند، و طلاق در این صورت جنبه خلع خواهد داشت که معمولا با بذل مهریّه انجام مى‌شود؛ مگر این که با زوجه توافق دیگرى شود.
سؤال ـ هر گاه شخصى به خواستگارى دخترى برود و بگوید: «همسر و فرزندى ندارم». و دختر با این شرط آماده ازدواج با او شود، و بعد از عقد معلوم شود که مرد دروغ گفته است، آیا زن حقّ فسخ دارد؟
جواب : در تمام مواردى که مرد یا زن اظهار صفاتى کنند که موجب کمال باشد و یا حتّى موجب کمال نباشد، ولى رضایت طرف مقابل به خاطر وجود آن صفات باشد، و بعدآ کشف خلاف گردد، در تمام این موارد طرفى که اغفال شده خیار فسخ دارد، و مى‌تواند بدون طلاق عقد نکاح را بر هم بزند.
سؤال ـ زوج در موقع ازدواج، با اشتغال زوجه در خارج از منزل موافقت کرده و متعهّد شده که ممانعت نکند، حال پس از گذشت چند سال از ازدواج و اشتغال زوجه، مانع ادامه کار او شده است، آیا زن در اینجا حقّ فسخ دارد؟
جواب : آرى، اگر شوهر از شرط تخلّف کند، زوجه مى‌تواند نکاح را فسخ کند.
سؤال ـ والدینم مرا بالاجبار به عقد شخصى در آوردند، شوهرم پس از مدّتى مانع انجام فرائض دینى‌ام شد، و معلوم گشت که او شیعه نیست، و حتّى مرا در صورت باقى ماندن بر مذهبم تهدید به مرگ کرد، تکلیف من چیست؟
جواب : در فرض مسأله شما مى‌توانید به دادگاه شکایت کنید، اگر او از کارش دست بر نداشت و حاضر به طلاق نشد، حاکم شرع مى‌تواند شما را طلاق دهد. و اگر ازدواج شما بالاجبار بوده از اوّل باطل بوده است، و احتیاج به طلاق ندارد. و اگر شما راضى به ازدواج شده‌اید، در حالى که او خود را به عنوان شیعه معرّفى کرده و از مذهب او آگاه نبوده‌اید، حقّ فسخ دارید و نیازى به طلاق نیست.
سؤال ـ اگر زن بعد از عقد بفهمد که شوهرش معتاد است، آیا مى‌تواند عقد را فسخ کند؟ تکلیف مهریّه چه خواهد شد؟
جواب : اگر زن در موقع عقد شرط کند که هر گاه شوهرش مثلا مسافرت نماید، یا معتاد به موادّ مخدّر گردد، یا خرجى او را ندهد، اختیار طلاق با او باشد، این شرط باطل است؛ ولى هر گاه شرط کند که او از طرف شوهرش وکیل باشد که هر گاه این کارها را انجام دهد خود را مطلّقه کند، این وکالت صحیح است، و در چنین صورتى حق دارد خود را طلاق دهد.
سؤال ـ اگر زن بعد از ازدواج بفهمد شوهرش مسلمان نیست، حکمش چیست؟
جواب : نمى‌تواند با او زندگى کند، و ازدواجش باطل است.
[فسخ عقد از سوی مرد]
مسأله ـ هر گاه مرد بعد از عقد بفهمد که همسر او یکى از هفت عیب زیر را دارد مى‌تواند عقد را فسخ کند: 1ـ دیوانگى 2ـ بیمارى خوره 3ـ برص (پیسى) 4ـ کور بودن 5ـ شل بودن، بطورى که آشکار باشد. 6ـ إفضا شدن (یعنى راه بول و حیض او، یا راه حیض و غائط او، یکى شده باشد، و بطور کلى پارگى طورى باشد که قابل استفاده براى آمیزش جنسى نباشد) 7ـ گوشت، یا استخوان، یا غدهّاى در او باشد که مانع نزدیکى شود.
سؤال ـ چنانچه مردى، پس از گذشت دو سال از زندگى مشترک زناشوئى متوجّه شود که همسرش در طول دو سال گذشته با خدعه، بیمارى‌هاى خویش را، که فلج مثانه و اگزیما بوده و از کودکى به آن مبتلا مى‌باشد، از شوهر پنهان نموده، در حالى که به هنگام عقد خود را سالم معرّفى کرده است، در فرض سؤال، آیا مرد حقّ فسخ نکاح را دارد؟
جواب : در فرض مسأله اگر مرد بعد از اطّلاع رضایت به این ازدواج نداده حقّ فسخ دارد، و ضرر و زیانهائى را که بر او وارد شده مى‌تواند از کسانى که تدلیس کرده‌اند بگیرد.
سؤال ـ پس از ازدواج معلوم شد که در قسمتهاى بالاى پاى زوجه آثار سوختگى قدیمى بطور ضعیف بجا مانده است، و از طرفى پرده بکارت از نوع گوشتى و بسیار ضخیم است که عمل دخول بدون اقدام به عمل جرّاحى ممکن نیست؛ در حالى که قبل از ازدواج در خصوص سلامتى زوجه، هیچ مذاکره‌اى انجام نشده است، آیا در این مورد، مرد حقّ فسخ دارد؟
جواب : در صورتى که با جرّاحى معمولى مشکل حل شود و عوارض خاصّى نداشته باشد، این مقدار عیب باعث فسخ نمى‌شود.
سؤال ـ اگر تدلیس کننده خود زن باشد و شوهر پس از آگاهى از وجود عیب، نکاح را فسخ کند، موردى که داراى بیمارى روانى، سر گیجه، استفراغ، تشنّج، پرخاشگرى و حالتهاى غیر عادى، که ناشى از بیمارى روانى غیر قابل علاج باشد، و پزشکان متخصّص و شاهدان عینى تصدیق نموده باشند، آیا چنین فسخى صحیح است؟
جواب : هرگاه زن و کسان او طورى وانمود کنند که زن سالم است، و در واقع سلامت زن به صورت شرط در ضمن عقد درآید، و بعدآ کشف خلاف شود، شوهر مى‌تواند عقد را فسخ کند. و اگر دخول نکرده، مهرى براى زن نیست، و اگر قبل از آگاهى بر عیب دخول کرده، تمام مهر بر او لازم است، و مى‌تواند آن را از تدلیس کننده بگیرد، و اگر تدلیس کننده زن باشد مهر او ساقط است.
سؤال ـ با توجه به این که یکى از راه‌هاى سرایت بیمارى ایدز تماسّ جنسى است، لطفآ به سؤالات زیر پاسخ دهید :
1ـ همبستر شدن با همسر مبتلا به ایدز چه حکمى دارد؟
2ـ آیا ازدواج با کسى که ایدز دارد جایز است؟
3ـ آیا بیمارى ایدز مبطل عقد است، یا مجوّزى براى طلاق مى‌باشد؟
جواب 1 تا 3 : ازدواج با مبتلایان به ایدز باطل نیست؛ ولى چنانچه اطّلاع نداشته، قابل فسخ است. امّا احتیاط آن است که زن با اجازه حاکم شرع خود را مطلّقه کند. و در هر صورت، اگر نزدیکى کردن خطر ابتلا به ایدز داشته باشد، جایز نیست.
سؤال ـ دخترى را به ازدواج پسرم در آورده‌ام و عروسى هم کرده‌اند، حال معلوم شده که دختر مدّتهاست به بیمارى صرع (غش) مبتلا است، خود دختر و دکترش هم تصدیق نموده‌اند، ولى پدر و مادرش این مطلب را پنهان کرده‌اند، حتّى دختر مى‌گوید : «مى‌خواستم بگویم، امّا والدینم مانع شدند». تکلیف عقد و مهریّه چیست؟
جواب : بیمارى صرع موجب خیار فسخ در عقد نکاح نیست، و اگر بخواهد دختر را طلاق دهد، چنانچه عروسى نموده باید تمام مهر را بپردازد؛ ولى اگر در مذاکرات قبل از عقد یا به هنگام اجراى صیغه عقد، شرط سلامت کرده باشند، شوهر خیار فسخ دارد.
سؤال ـ آیا نبودن بکارت در دختر، باعث جواز فسخ عقد مى‌شود؟ معنى فسخ چیست؟
جواب : در صورتى که شرط بکارت کرده باشد حقّ فسخ دارد. و معمولا در محیطهاى ما، شرط بکارت به عنوان یک شرط ضمنى و از پیش توافق شده مى‌باشد. و معنى فسخ این است که بگوید: «من عقد را فسخ کردم، یا به هم زدم». و به هر زبانى کافى است.
سؤال ـ در صورتى که داماد بخاطر عدم بکارت، نکاح را فسخ کند، چه مقدار از مهریّه را باید بپردازد؟ در صورت تدلیس از چه کسى مى‌تواند بگیرد؟
جواب : در صورت شرط بکارت، یا هر شرط کمال و عدم نقص ـ خواه به صورت ذکر در عقد باشد، یا قبل از آن ـ چنانچه خلاف آن ثابت شود حقّ فسخ دارد. و هر گاه دخول حاصل نشده باشد، مهریّه بکلّى ساقط است، و اگر حاصل شده باشد، مهر المسمّى پرداخته مى‌شود، سپس از کسى که تدلیس کرده مى‌گیرد.
سؤال ـ اگر زوجه، یا بستگان زوجه، در ازدواج تدلیس کنند و پس از روشن شدن مسأله، نکاح (بعد از نزدیکى) فسخ شود، آیا زوج باید مهر زن را بدهد؟ اگر قبلا پرداخت کرده باشد، مى‌تواند باز پس بگیرد؟
جواب : زوج باید تمام مهر را بدهد و مى‌تواند به مُدلّس رجوع کند.
سؤال ـ پسرم از دخترى با تأکید بر باکره بودن وى خواستگارى کرده، و صیغه عقد شرعى و دائمى زوجیّت با شرط باکره بودن زوجه جارى گردیده است. پس از گذشت ده ماه از اجراى صیغه دائمى عقد، و قبل از برگزارى مراسم ازدواج، زوجه اعلام مى‌دارد که پرده بکارت وى توسّط زوج ازاله گردیده، امّا زوج با اتیان سوگند شرعى منکر ادّعاى زوجه مى‌باشد. لطفآ در این مورد به سؤالات زیر پاسخ فرمایید :
1ـ آیا پسرم، حقّ فسخ نکاح را دارد؟
جواب : در صورتى که زوج و زوجه قبل از عروسى با هم رفت و آمد داشته و خلوت مى‌کرده‌اند، ادّعاى پسر پذیرفته نیست.
2ـ آیا زوج باید اثبات کند که اقدامى نکرده است؟
جواب : آرى تا ثابت نکند، در فرضى که در بالا گفتیم، ادّعاى او پذیرفته نیست.
3ـ در صورت فسخ نکاح، آیا زوجه حقّ دریافت مهرالمسمّى دارد یا مهر المثل؟
جواب : در فرض بالا زوج حقّ فسخ ندارد.
سؤال ـ یک سال پیش با دخترى آشنا شدم، که توسّط فرد دیگرى به طور نامشروع بکارت خود را از دست داده بود. با پرسش از دفتر بعضى مراجع، و رؤیت استفتائات ایشان، مبنى بر این که این جانب مى‌توانم بدون اذن پدر، دختر را به صیغه موقّت خود درآورم، با ایشان ازدواج موقّت کردم. حال پس از گذشت یک سال، خواستگارى براى او آمده است. آیا این خانم، که مى‌خواهد به عنوان دختر باکره با آن مرد ازدواج کند، لازم است بگوید باکره نیست؟
جواب : بر دختر لازم نیست وضع خود را به شوهر بگوید؛ امّا اگر بعدآ بر شوهر ثابت شد که دختر باکره نیست، حقّ فسخ نکاح را دارد.
سؤال ـ خواهشمند است نظر خود را راجع به تدلیس در ازدواج به طور مشروح بیان فرمایید. آیا پنهان نمودن نقص، مانند کچلى کلّى، یا موضعى، کم پشت، یا خالى بودن قسمتى از موهاى سر، در زن موجب حقّ فسخ براى مرد مى‌شود؟
جواب : هر گاه در موقع خواستگارى معایب خود را عمدآ بپوشاند، و خود را غیر از آنچه هست نشان دهد، مصداق تدلیس است، و شوهر پس از اطّلاع حقّ فسخ دارد.
سؤال ـ جوانى دختر باکره‌اى را، مشروط بر صحّت کامل طرفین، به عقد ازدوج دائمى خود درآورده است. در اوّلین فرصت بعد از ازدواج، که زوجین با هم تنها شده‌اند، زوجه متوجّه مى‌شود که ناحیه فوقانى بدن شوهر دچار ناراحتى مادرزادى، قیفى شکل، ناموزون و غیر طبیعى است. بدین جهت مواقعه‌اى صورت نگرفت. در این صورت :
1ـ آیا زوجه اختیار فسخ نکاح را دارد؟
2ـ در فرض جواز فسخ نکاح، و با توجّه به این که زوجه مدخول بها نیست، آیا مى‌تواند نصف مهریّه و دیگر خسارات، از قبیل هزینه میهمانى و مانند آن، را از زوج مطالبه کند؟
جواب : این عیب از عیوب فسخ نکاح نیست؛ مگر این که قبلا شرط صحّت کامل کرده باشند. در این صورت زن حقّ فسخ از باب خیار تدلیس دارد، ولى در فرض مسأله که مُواقعه صورت نگرفته مهر به او تعلّق نمى‌گیرد. امّا اگر خساراتى متحمّل شده، مى‌تواند آن را از زوج بگیرد.
سؤال ـ چنانچه پزشکى قانونى بر اساس وضعیّت کروموزومى شخص، خنثى را خنثاى مذکّر یا مؤنث معرّفى کند، آیا براى طرفى که با او ازدواج نموده، جزء عیوب محسوب شده و حقّ فسخ دارد؟
جواب : اگر در ظاهر علامت خلافى نمایان نیست، موجب فسخ نمى‌شود.
سؤال ـ چنانچه پس از عقد و نزدیکى مشخّص گردد که یکى از طرفین خنثاى مشکل است، عقد چه حکمى دارد؟ آیا بهتر است طلاق داده شود، یا این که از اوّل باطل
بوده، یا طرف، حقّ فسخ دارد؟
جواب : اگر یکى از آن دو، یا هر دو خنثاى مشکل باشند، نکاح باطل است.
سؤال ـ آیا عیوبى که موجب فسخ عقد ازدواج دائم است، شامل عقد موقّت نیز مى‌شود؟
جواب : ظاهرآ شامل عقد موقّت هم مى‌شود.
سؤال ـ با توجه به این که کشور ما، در حال حاضر، در مرحله حذف بیمارى جذام است، آیا مى‌توان جایگزین‌هاى دیگرى، مثل بیمارى ایدز، یا سایر بیمارى‌هاى پوستى که مُخلّ روابط زناشویى است، براى آن در نظر گرفت؟
جواب : در صورتى که واقعآ مُخلّ رابطه زناشویى باشد، حقّ فسخ ثابت است.
سؤال ـ مواردى که مرد حقّ فسخ دارد، مانند بیمارى برص (ویتیلیگو)، نقص مادر زادى، افضاء، موانع مقاربت (مانع استخوانى، یا پرده پوستى و مانند آن) همگى امروزه با درمان قابل رفع مى‌باشد. حال چنانچه مردى پس از ازدواج متوجّه موارد مذکور گردد، آیا باز هم اختیار بر هم زدن عقد را دارد؟ چنانچه نیاز به درمان باشد، آیا درمان و هزینه آن، بر عهده زن و خانواده اوست، یا بر عهده شوهر مى‌باشد؟
جواب : هر گاه به سهولت قابل معالجه باشد، و زن با هزینه خود اقدام به درمان نماید، خیار فسخ جارى نیست.
مسأله ـ هر گاه مرد، یا زن، به واسطه یکى از عیوبى که گفته شد، عقد را به هم زنند، احتیاجى به طلاق نیست، همان فسخ کافى است. > احکام بانوان (جدید) > عیوبى که به خاطر آن مى‌توان عقد را فسخ کرد/آیت الله مکارم شیرازی.
لينك كوتاه مطلب:
*- ضمنا شما می توانید از اینجا مشترک خبرنامه سایت شوید و جدید ترین مطالب را دریافت کنید.
نحوه خواندن صیغه ازدواج دائم (متن+ترجمه)
نحوه خواندن صیغه ازدواج موقت(متن+ترجمه)
- تدلیس در ازدواج چیست
- حکم شاباش عروسی
- حکم شعبده بازی و تردستی چیست
- حکم دیدن فیلم رقص
- حکم رقص محلی و سنتی
- رقص زن و مرد در برابر محارم
کلید: فسخ عقد بخاطر عیب مرد یا زن فسخ عقد بخاطر عیب مرد یا زن فسخ عقد بخاطر عیب مرد یا زن فسخ عقد بخاطر عیب مرد یا زن فسخ عقد بخاطر عیب مرد یا زن فسخ عقد بخاطر عیب مرد یا زن فسخ عقد بخاطر عیب مرد یا زن فسخ عقد بخاطر عیب مرد یا زن فسخ عقد بخاطر عیب مرد یا زن فسخ عقد بخاطر عیب مرد یا زن فسخ عقد بخاطر عیب مرد یا زن فسخ عقد بخاطر عیب مرد یا زن فسخ نکاح چیست؟ موارد فسخ نکاح از جانب زن موارد فسخ نکاح برای مرد فسخ نکاح مهریه فسخ عقد موقت عیوب فسخ نکاح موارد فسخ نکاح از جانب مرد تدلیس در نکاح فسخ عقد بخاطر عیب مرد یا زن فسخ عقد بخاطر عیب مرد یا زن فسخ عقد بخاطر عیب مرد یا زن فسخ عقد بخاطر عیب مرد یا زن فسخ عقد بخاطر عیب مرد یا زنفسخ عقد بخاطر عیب مرد یا زنفسخ عقد بخاطر عیب مرد یا زنفسخ عقد بخاطر عیب مرد یا زنفسخ عقد بخاطر عیب مرد یا زن کلید: فسخ عقد بخاطر عیب مرد یا زن فسخ عقد بخاطر عیب مرد یا زن فسخ عقد بخاطر عیب مرد یا زن فسخ عقد بخاطر عیب مرد یا زن فسخ عقد بخاطر عیب مرد یا زن فسخ عقد بخاطر عیب مرد یا زن فسخ عقد بخاطر عیب مرد یا زن فسخ عقد بخاطر عیب مرد یا زن فسخ عقد بخاطر عیب مرد یا زن فسخ عقد بخاطر عیب مرد یا زن فسخ عقد بخاطر عیب مرد یا زن فسخ عقد بخاطر عیب مرد یا زن فسخ نکاح چیست؟ موارد فسخ نکاح از جانب زن موارد فسخ نکاح برای مرد فسخ نکاح مهریه فسخ عقد موقت عیوب فسخ نکاح موارد فسخ نکاح از جانب مرد تدلیس در نکاح فسخ عقد بخاطر عیب مرد یا زن فسخ عقد بخاطر عیب مرد یا زن فسخ عقد بخاطر عیب مرد یا زن فسخ عقد بخاطر عیب مرد یا زن فسخ عقد بخاطر عیب مرد یا زنفسخ عقد بخاطر عیب مرد یا زنفسخ عقد بخاطر عیب مرد یا زنفسخ عقد بخاطر عیب مرد یا زنفسخ عقد بخاطر عیب مرد یا زن[/fusion_builder_column][/fusion_builder_row][/fusion_builder_container]
سلام،من خانمی هستم که ۶سال پیش به رماتیسم پوستی مورفه آ مبتلا شدم و ۲سال پیش این بیماری کاملاً متوقف شد،قبل از عقد به همسرم نگفتم و ۶ماه بعد از عقد برای همسرم عنوان کردم.
آیا شوهرم حق فسخ نکاح را به علت تغییرات ظاهری اندام’م و امکان برگشت این بیماری، دارند؟
سلام علیکم
در صورتى که واقعاً مخلّ روابط زناشویی نباشد و با توضیحات نوشته شده که راه درمان داشته باشد، موجب حق فسخ نیست!. مگر اینکه شرط خاصی در عقد شده باشد، یا یکی از عیوب نوشته شده در نوشتار بالا را خانم داشته باشد.
در هر حال کار خوبی نکرده که پنهانکاری نموده و مطلع نساخته است!.
وفقکم الله لکل الخیر