فرق توبه كننده با کسی که گناه نکرده
آمرزش توبه كننده
پرسش 15 . اگر كسى گناهان كبيره زيادى داشته باشد و توبه كند و واقعا توبه راستين كند، گناهان قبلى او بخشيده خواهد شد؟ اگر چنين باشد فرق او (كه لذت هاى غيرمشروع برده) با فردى كه هيچ گاه مرتكب گناهى نشده چيست؟
نكته اى كه شخص توبه كننده نبايد از آن غافل باشد، اينكه بهترين راه تهذيب نفس، پيشگيرى و ترك گناه است.
شخصى كه خود را به انواع گناهان آلوده نكرده به يقين از گناهكارى كه توبه كند از جايگاه برترى برخوردار است. آرى! انسانى كه هنوز مزّه گناه را نچشيده و به آن عادت نكرده، راحت تر مى تواند از گناه چشم پوشى كند؛ در اين راستا امام على عليه السلاممى فرمايد:
«ترك گناه آسانتر از طلب توبه است»124؛ ولى در صورت آلودگى به گناه نبايد از رحمت پروردگار متعال نااميد شود.
البته با وجود بخشيده شدن گناه و پذيرش توبه از فضل و لطف الهى، بين فردى كه گناه كرده و سپس توبه نموده، با فردى كه از ابتدا مراقب بوده كه به گناه آلوده نگردد، تفاوت وجود دارد و برخى از بزرگان گفته اند: فردى كه گناه نكرده، مانند صفحه كاغذ سفيدى است كه چيزى بر آن نوشته نشده است؛ ولى فردى كه گناه كرده و سپس توبه نموده، همانند كاغذ سفيدى است كه بر آن چيزى نوشته باشند و بعد آن را پاك كنند؛ يعنى، به هر حال بين اين دو تفاوت وجود دارد.125
البته برخى پس از توبه با توجه به تجربه اى كه دارند تلاش دو چندان جهت جبران گذشته و عبرت آموزى به ديگران انجام مى دهد. به گونه اى كه در زندگى خود و اطرافيان و حتى در سطح جامعه تأثيرگذار مى شود در اين صورت توبه واقعى نه تنها گناه را مى پوشاند، بلكه آن را به «حسنه» تبديل مى كند؛ كما اينكه خداوند غفار فرمود: «إِلاّ مَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ عَمَلاً صالِحاً فَأُوْلئِكَ يُبَدِّلُ اللّهُ سَيِّئاتِهِمْ حَسَناتٍ»126؛ «مگر كسانى كه توبه كنند، و ايمان آورند و عمل صالح انجام دهند كه خداوند گناهانشان را به حسنات تبديل مى كند.»
در اين باره سرگذشت يكى از توبه كنندگان واقعى را يادآور مى شويم:
«بشر حافى» يكى از اشراف زادگان بود كه شبانه روز به عياشى و فسق و فجور مشغول بود؛ خانه اش نيز مركز عيش و نوش و رقص و غنا بود و صداى آن از بيرون شنيده مى شد. روزى كنيزى براى ريختن خاكروبه از منزل خارج شد كه در اين هنگام حضرت موسى بن جعفر عليه السلامپس از شنيدن صداى ساز و آواز مى پرسد: «آيا صاحب اين خانه بنده است يا آزاد؟» كنيز جواب داد: البته كه آزاد و آقاست. كنيز وارد منزل شد در حالى كه «بشر» بر سر سفره شراب نشسته بود علت تأخيرش را جويا شد. كنيز داستان پرسش مرد ناشناس و جواب خودش را نقل كرد. پرسيد: آن مرد در نهايت چه گفت؟ جواب داد: آخرين سخن او اين بود: «راست گفتى، اگر صاحب خانه آزاد نبود (و خودش را بنده پروردگار مى دانست) از مولاى خود مى ترسيد و در معصيت اين چنين گستاخ نبود!».
سخن كوتاه امام هفتم عليه السلام چنان در قلبش تأثير كرد كه سر از پا نشناخت و با پاى برهنه از منزل خارج، و خود را به حضرت عليه السلام رساند و عرض كرد: «آقاى من! از خداوند و از شما معذرت مى خواهم. آرى! من بنده خداى سبحان بوده و هستم، ليكن بندگيم را فراموش كرده بودم؛ بدين جهت چنين گستاخانه مشغول گناه بودم، ولى اكنون به بندگى خود پى بردم و از عمل هاى گذشته توبه مى كنم، آيا توبه ام قبول است؟» حضرت عليه السلام فرمود: «آرى! خداوند توبه ات را مى پذيرد» او نيز از آن روز دست از كردار زشت خود برداشته و در رديف زاهدان زمان خود به شمار مى آيد و به شكرانه اين نعمت، تا آخر عمر با پاى برهنه راه مى رفت.127
همچنين نقل شده: چون با پاى برهنه دنبال امام هفتم عليه السلام دويد و با اين حال توبه كرد، از اين رو او را حافى (پاى برهنه) لقب دادند!
124. علامه مجلسى، بحارالانوار، ج73، ص364
شاید این مطالب را هم بپسندید:
125. براى آگاهى بيشتر ر.ك: تفسير نمونه، ج 24، ذيل آيه شريفه 8، سوره تحريم.
126. فرقان 25، آيه 70.
127. قمى، عباس، منتهى الآمال، ج 2، ص 226.
- منبع: هدانا برگرفته از پرسمان، گناه و توبه.
